,,Geen uitstel verkiezingen een juiste beslissing"
Sterke overeenkomst van
Molukkers met Palestijnen
VERKIEZINGSAVONDEN
AFGELAST OF BESLOTEN
Geen speciale
Expositie in Prinsenhof toont
bijbel in het dagelijks leven
,,stemregeling
Poolse volksvroomheid
„uniek in de wereld"
president
onzeker
POLITICOLOOG THOMASSEN:
Snel einde
maken aan
gijzelingen
Bezoek
Surinaamse
dafe®1 alle Nederiai
VAN AGT
STEMDE BIJ
VOLMACHT
KORTE
METTEN
Kerkelijke kritiek op
immigratiepolitiek
regering Australië
DEN HAAG (ANP) Als de
gijzelingen voortduren ziet pre
mier Den Uyl zich volgende
week nog niet aan de feestelij
ke maaltijd zitten ter gelegen
heid van het bezoek van de
Surinaamse president Ferrier.
De bewindsman zei dit gisteren
in Den Haag. In dat geval zal
nader beraad nodig zijn over de
vraag of het bezoek wel door
gang zal kunnen vinden.
Den Uyl wees hierbij op de
grote druk die op de meest be
trokken bewindslieden, „minis
ter Van Agt voorop", wordt uit
geoefend.
(Van een onzer verslaggevers)
ENSCHEDE Om twee redenen is
het een juiste beslissing geweest om
de verkiezingen door te laten gaan".
Dat benadrukt dr. J. J. A. Thomassen,
lector politicologie aan de Technische
Hogeschool Twente en medewerker
van onze krant". In de eerste plaats
zou het inderdaad juridisch een vrij
ingewikkelde kluif zijn geweest om
die verkiezingen uit te stellen. Na
tuurlijk, als de nood aan de man
komt en als inderdaad dingen aan de
hand zijn waarvan je moet zeggen:
onder deze omstandigheden kun je
een verkiezing echt niet door laten
gaan, dan zal het toch moeten. En dan
moet je gewoon voorbijgaan aan het
feit dat zoiets technisch moeilijk is".
„Maar afgezien van de technische
moeilijkheden zie ik een veel belang
rijker probleem, een politiek pro
bleem. Wat er aan de hand is en
daar zullen we het allemaal over eens
zijn betekent toch een behoorlijke
inbreuk op wat wij onder onze rechts
orde verstaan. Als je daaruit nog eens
de konsekwenties zou gaan trekken
dat de verkiezingen uitgesteld moeten
worden, verkiezingen die in onze de-
mokratische rechtsorde toch eigenlijk
een scharnierpunt zijn waar voor de
kiezers een keer in de vier jaar alles
om draait, dan vraag je je toch af wat
we met z'n allen aan het doen zijn".
Is lector Thomassen dan niet bang
dat er door de emoties onder het
Nederlandse volk een scheef beeld uit
de verkiezingen te voorschijn komt?
Die geluiden hoor je inderdaad wel
meer. Een man als Glimmerveen zou
in troebel water kunnen gaan vissen,
daar kun je inderdaad bang voor zijn.
Het is niet onmogelijk dat er hier en
daar wat accentgeschillen gaan optre
den, maar moet ie daarom de verkie
zingen uitstellen? Stel je eens voor dat
de gijzeling nog een week duurt en
laten we dan eens van de veronder
stelling uitgaan dat de' verkiezingen
drie weken uitgesteld zouden worden.
Op dit moment is het nog zo dat de
meeste politieke partijen zich rustig
houden, maar als ze de zaak nu drie
weken opschuiven en er is nog een
periode van twee weken tussen het
moment van beëindiging van de ka
ping en de datum waarop de verkie
zingen plaatsvinden, dan zou bij een
enkele politieke partij het politieke
fatsoen wel een beetje op de achter
grond kunnen gaan raken. En dan zou
het verschijnsel waar we nu bang voor
zijn zich wel eens in versterkte mate
kunnen gaan voordoen. Dan heeft
men namelijk de tijd om de situatie
publiekelijk uit te gaan buiten terwijl
men nu in elk geval nog het fatsoen
heeft om dat niet te doen.
(Van een onzer verslaggevers)
ASSEN Met hun eis tot vrijlating van
21 Zuidmolukse gevangenen in Neder
land, bewijzen de jonge Zuid-Molukkers
die betrokken zijn bij de kaping- en
gijzelingsakties in Drente dat zij hun
strijd als een permanente en puur poli
tieke zien, naar analogie van de Palestij-
nen in het Midden-Oosten. Daarbij laten
zij het argument dat de Nederlandse
regering niet bij machte is iets wezen
lijks te doen voor hun ideaal een Vrije
Republiek der Zuidmolukken volledig t
onbesproken. Ook de Asser predikant
dominee Metiary, die een belangrijke
bemiddelingsrol heeft gespeeld bij de
gijzelingsakties te Wijster en Amster
dam eind 1975 heeft al eens gewezen op
de relatie die er naar de mening van de
militante jonge Zuidmolukkers bestaat
tussen hun strijd en die van de ontheem
de Palestijnen.
Intussen zijn er twee opvallende verschil
len tussen de aktie in 1975 bij Wijster en
Amsterdam en die op htc moment, zij het
dat er op dit moment ook een gekaapte
trein bij is. De publieke opinie is thans
echter veel meer gericht tegen de Zuid
molukkers dan na de akties in 1975 het
geval was, zij het dat daarbij toen een
viertal doden viel. Het feit dat thans 105
kinderen in de leeftijd van 6 tot 12, 13
jaar zijn gegijzeld heeft zeer diepe emo
ties bij de mensen, vooral in Bovensmil-
de, losgeslagen. Alom vraagt men zich af
hoelang de kinderen het in de openbare
lagere school zullen kunnen uithouden en
hoelang hun onderwijzend personeel hen
min of meer in het gareel zal kunnen
houden. Als betrekkelijk pluspunt van de
groepen terroristen die de akties thans
uitvoeren, kan worden opgemerkt dat zij
tot dusver geen slachtoffers hebben ge
maakt. De psychologen in de crisiscentra
in Den Haag en Assen gaan er daarbij
vanuit dat er na verloop van zekere tijd
een soort lotsverbondenheid gaat optre
den tussen gijzelaars en gegijzelden. Een
verbondenheid die naarmate de tijd ver
der verstrijkt groter kan worden en die
het voor de gijzelaars moeilijker kan
maken inderdaad nog slachtoffers te ma
ken. Tijdens de treinkaping bij Wijster
in december 1975 speelde dit aspekt een
duidelijke rol. Tijdens de rechtszitting in
maart 1976 in Assen bleek dat er onder
de zeven treinkapers van destijds op de
derde dag van de aktie nog slechts een
kaper was die erop stond dat er nog een
slachtoffer zou worden gemaakt om hun
eisen kracht bij te zetten: het slachtoffer
was de 31-jarige E. J. Bierling uit Sappe-
meer. De andere zes vonden op dat ogen
blik twee slachtoffers de Amersfoortse
machinist J. H. Braam en de 21-jarige
militair J. Bulter uit Lonneker genoeg.
Nadat Bierling was doodgeschoten deel
den zij de passagiers dan ook direkt mee
dat vanaf dat moment geen slachtoffers
meer zouden worden gemaakt.
In hoeverre er bij deze gijzelingsakties
sprake zal kunnen zijn van een dergelijke
opkomende lotsverbondenheid laat zich
op dit ogenblik niet voorspellen. Met
name de kapersgroep bij Glimmen lijkt
zich te ontpoppen tot een keiharde mee
dogenloze aktiegroep, gezien het weige
ren van een voedseltransport. Een nadeel
voor de gegijzelden in de trein is het
ontbreken het tegendeel is tenminste
niet aangetoond van een man als de
pseudo-arts Hans Prins uit Diever, die
een zeer grote, positieve invloed had op
het moreel van de gegijzelde passagiers.
INDONESISCHE
REGERING:
JAKARTA/DEN HAAG
(AP/ANP) De Indonesische
regering heeft gisteren de hoop
uitgesproken dat de Nederland
se regering snel een einde kan
maken aan de gijzelingen. Men
noemt in een verklaring de da
ders „onverantwoordelijke
mensen, die zichzelf RMS noe
men".
Een woordvoerder van het Indo
nesische ministerie van buiten
landse zaken voegde daar nog
aan toe dat de acties geen zaak
van zijn regering zijn, omdat er
geen Indonesiërs bij betrokken
In kringen rond de regering
werd het onwaarschijnlijk
geacht dat een vliegtuig met
Zuid-Molukkers toestemming
zou krijgen op Indonesisch
grondgebied te landen, indien
zij dat van plan zouden zijn.
BINNENLANDLEIDSE COURANT
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG In verband
met de gijzelingen hebben
vrijwel alle politieke partijen
de voor vanavond uitgeschre
ven verkiezingsbijeenkomsten
afgelast of daaraan een ander,
meer besloten karakter gege
ven. De bijeenkomsten van
CDA en PvdA, respectievelijk
in Utrecht en in Amsterdam,
gaan niet door, evenals de in
Utrecht te houden verkie
zingsavond van D'66.
Wel doorgaan de bijeenkom
sten van WD (Amerongen),
DS'70 (Den Haag) en CPN,
PSP en PPR (alle in Amster
dam). Deze verkiezingsavon
den zullen in verband met de
gebeurtenissen een informeel
en een sober karakter dragen.
De lijsttrekkers zijn door de
NOS uitgenodigd om in Hil
versum commentaar op de
verkiezingsuitslagen te geven.
Het lijkt niet waarschijnlijk
dat de lijsttrekkers Den Uyl
(PvdA) en Van Agt (CDA)
daaraan gevolg kunnen geven.
Zij zullen afhankelijk van
de ontwikkelingen in het gijze
lingsdrama wellicht ook
vanavond in het crisiscentrum
in Den Haag blijven. Een gis
teravond belegde PSP-verkie-
zingsbijeenkomst in Amster
dam, ging wel door. De PSP
stelt zich op het standpunt dat
een volledige stopzetting van
de politieke discussies in
verband met de gijzelingen
geen bijdrage levert aan de
strijd tegen deze vormen van
terreur en intimidatie. In een
verklaring zegt de PSP ver
vuld te zijn met afkeer over
deze akties.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Minister Van
Agt heeft vandaag niet zelf zijn
stem uitgebracht. Bij volmacht
heeft hij zijn vrouw voor hem
laten stemmen.
Hij vond dat hij niet weg kon
uit het crisiscentrum. Een auto
rit naar zijn woonplaats Groes-
beek achtte hij te lang. Premier
Den Uyl heeft vanmorgen wel
zelf gestemd in Amsterdam.
Daarna is hij snel teruggekeerd
naar het crisiscentrum.
DEN HAAG (ANP) Er is door de crisisstaf op het ministerie
van Justitie in Den Haag geen extra-regeling getroffen om de
vele mensen die zijn betrokken bij de gijzelingen hun stem te
laten uitbrengen.
De vele militairen worden drie maal per dag afgelost dus zij zijn
in de gelegenheid normaal in Assen hun stem uit te brengen. De
anderen hebben veelal in beroepen waarbij zij in noodgevallen
kunnen worden opgeroepen, zodat men aanneemt dat zij maatrege
len hebben getroffen. Bovendien is bij deze verkiezingen voor het
eerst het stemmen bij volmacht zo gemakkelijk geworden dat &n
aparte regeling niet noodzakelijk gevonden werd.
Honderden journalisten uit de hele wereld zijn in Bovensmilde neergestreken. Met kanonnen van telelenzen
proberen de fotografen onder hen exclusieve platen te schieten.
WOENSDAG 25 MEI 1977
PAGINA 14
Met als thema „Bijbels en Burgers"
wordt tot 7 augustus een tentoonstel
ling gehouden in het stedelijk museum
het Prinsenhof in Delft. De expositie
geeft een indruk van de plaats van de
bijbel in het dagelijks leven. De „Delft-
se Bijbel" uit 1477 - het eerste met
losse letters gedrukte boek in de Ne
derlandse taal is de aanleiding voor
de tentoonstelling geweest.
Door het in druk verschijnen van de
bijbel in het Nederlandse taalgebied
werd het boek toegankelijk voor (aan
vankelijk de welgestelde) burgers. De
tentoonstelling g°eft een enorme hoe
veelheid bijbels te zien, van de voorlo
pers - de handschriften - tot en met een
bijbel op recycled papier.
Maar naast de bijbels zijn er schilderij
en en andere afbeeldingen waarop, voor
zover dat in de 15e en 16e eeuw voor
kwam, de zogenaamde man in de straat
met de bijbel geconfronteerd werd. De
geloofsrichtingen zijn niet nadrukkelijk
gescheiden op de tentoonstelling.
De tentoonstelling is eeuwsgewijs opge
zet. De eerste afdeling geeft de Delftse
Bijvel met geschreven voorgangers en
gedrukte opvolgers te zien. De tegenge
stelde geloven worden in de tweede
afdeling, 1477 tot 1577 getoond. De ker
kelijke interieurs en het verschijnen
van de Statenbijbel vormen de hoofd
moot van de derde afdeling.
In de 18e eeuw verschijnen de gebruiks
voorwerpen met religieuze afbeeldingen
in de samenleving. De vijfde afdeling
toont veel religieuze prenten. De laatste
afdeling geeft een globaal overzicht van
de soorten bijbels die er voor handen
zijn, te weten bijbels in vreemde talen,
kinderbijbels, een braillebijbel tot en
met een bijbels kwartetspel toe.
Bij gelegenheid van het feit,
dat zeshonderd jaar geleden
paus Gregorius XI van Avig
non naar Rome terugkeerde
zal het Vaticaan een serie
postzegels uitgeven. De serie
die twee waarden telt, krijgt
een oplage van 1,25 miljoen
exemplaren. De een toont Pe
trus en Paulus met een menig
te van gelovigen, de ander
paus Gregorius met de Heili
ge Catharina van Siena. Het
zijn gedeelten uit fresco's van
Giorgio Vasari.
In Goch aan de Nederrijn is
een documentaire over „Ar
nold Janssen, een grote zoon
van de stad Goch" in premiere
gegaan. De film geeft een
beeld van leven en werk van
de uit Goch geboortige Arnold
Janssen, stichter van de con
gregatie van de missionarissen
van het Goddelijk Woord
(s.v.d.) Aanleiding tot het ver
vaardigen is het eeuwfeest van
de congregatie en de zaligver
klaring van de stichter.
Paus Paulus heeft voor het
eerst een afvaardiging ont
vangen van de „Zevende-dag-
Adventisten". Zij maakte deel
uit van een groep deelnemers
aan een conferentie van gods
dienstige genootschappen. Dr.
Bert Beach, secretaris van de
adventisten, bood de paus een
boek aan, waarin het werk
van de adventisten over de
hele wereld wordt beschre
ven.
Vijf- tot zesduizend mensen,
onder wie vertegenwoordigers
van alle terreinen van het
openbare leven, zullen op
tweede Pinksterdag in de dom
te München de bisschopswij
ding bijwonen van de nieuwe
bisschop van München en
Freising, de bekende theoloog,
prof. dr. Joseph Ratzinger.
Meer dan twintig bisschoppen,
alsmede vier- tot vijfhonderd
priesters zullen de kerk verte
genwoordigen bij de wijding,
die door de Duitse televisie
direct wordt uitgezonden.
Volgens de voorzitter van de Canadese bis
schoppenconferentie, Gerard Emmelt Carter,
bisschop van London in Ontario, die een be
zoek van tien dagen aan Polen heeft gebracht,
heeft de Poolse regering haar plan tot een
rechtstreekse kerkvervolging laten varen.
In plaats daarvan heeft zij gekozen voor een
taktiek naar twee kanten: ten eerste de onteige
ning van de katholieke scholen en het verplicht
stellen van de atheistische vorming op de open
bare scholen. Ten tweede het isoleren van de
kerk door haar alle publiciteit in kranten, radio
en televisie te ontnemen.
De katholieke pers in Polen is volgens bisschop
Carter tot het uiterste gereduceerd en zwak.
De bisschoppen kunnen hun publikaties op het
gebied van de zielzorg niet eens gestencild
verspreiden. Ondanks alles bestaat er in Polen
een levendige volksvroomheid, die bisschop
Carter omschreef als „uniek in de wereld". Hij
heeft meer malen het meilof bijgewoond, waar
aan tegen de honderdduizend gelovigen deelna
men.
Wat betreft de diplomatie van het Vaticaan
tegenover het oostblok, zei hij, dat de Poolse
bisschoppen zich daar niet tegen keerden. Wel
staan zij er op op de hoogte te worden gehou
den van alle gesprekken tussen vertegenwoor
digers van het Vaticaan en de Poolse regering.
Dezer dagen nog heeft de Vaticaanse diplomaat
Luigi Poggi in Warschau opnieuw besprekingen
gevoerd. Hij werd daarbij terzijde gestaan door
de secretaris van de Poolse bisschoppenconfe
rentie, bisschop Bronislaw Dabrowski, die vori
ge week ook in Rome is geweest.
De directeur van de katholie
ke hulporganisatie „Austra
lian Catholic Relief", Colin
Hollis heeft zijn stem gevoegd
bij die van de Australische
oppositie en ernstige kritiek
geleverd op de immigratiepo
litiek van de liberale regering
Fraser.
Met name richt zich de kritiek
op de weigering om vluchtelin-
-gen uit Indo-China toe te la
ten. „Als het maar blanke
Rhodediërs waren, die om toe
lating vroegen, dan zouden de
poorten onmiddellijk wijd geo
pend worden", aldus Hollis,
die vindt, dat Australië het
immigrantenquotum van ze
ventigduizend vooral ten goe
de moet laten komen aan de
mensen in de vluchtelingen
kampen van Indo-China.
Maar de vertegenwoordigers
van de vluchtelingenorganisa
tie van de Verenigde Naties
hebben tot nu toe op hun ver
zoek aan de Australische rege
ring om meer van de duizend
opde Aziatische zeeën in boten
ronddrijvende mensen op te
nemen, een ontmoedigende
reactie ontvangen. Alleen als
ook andere landen meedoen is
Australië bereid honderdvijf
tig van deze mensen op te
nemen. In plaats van aan hen
geeft Australë de voorkeur
aan diegenen, die langs officie-
Ie weg om immigratie vragen.
Het is vooral de „Wereldconfe
rentie van de godsdiensten
voor de vrede", waarvan ver-
tegenwwordigers van alle we
reldreligies deel uitmaken, die
zich daadwerkelijk voor deze
vluchtelingen uit Cambodja,
Laos en Vietnam inzet.
Zij heeft van de regering van
Maleisië toestemming gekre
gen om twee schepen met
achthonderd mensen voor an
ker te laten gaan, op voor
waarde, dat voor elke drie aan
land gaande vluchtelingen, er
vier in een westers land wor
den geplaatst.
Kerkelijke kringen in Austra
lië wijzen hun land daarvoor
aan. Het dient een voorbeeld
te nemen aan Canada, zo stelt
men, dat al 6.600 vluchtelingen
uit Indo-China heeft opgeno
men, zonder dat het, anders
dan Australië, daartoe moreel
verplicht was.
Volgens diplomatieke kringen
in Rome zal de partijsecreta
ris van de Hongaarse commu
nistische partij, Janos Kadar,
op 8 of 9 juni een bezoek
brengen aan paus Paulus. Dit
in aansluiting op een staats
bezoek aan Italië.
Nadat de communisten in 1948
in Hongarije aan de macht
kwamen, werden de diploma
tieke betrekkingen tussen
Hongarije en het Vaticaan af
gebroken. Vorige maand be
zochten de Hongaarse kardi
naal, Laszlo Lekai, en tien bis
schoppen paus Paulus. Het
was voor het eerst sinds 1948,
dat een delegatie van hoogge
plaatste kerkleiders toestem
ming kreeg van de Hongaarse
overheid de paus te bezoeken.
Partijsecretaris
Kadar van
Hongarije op
bezoek bij
paus Paulus
De laatste jaren zijn de betrek
kingen tussen kerk en staat in
Hongarije aanmerkelijk verbe
terd. Vooral sinds februari
1974, toen de in ballingschap
levende kardinaal Mindszenty
door paus Paulus vervangen
werd door kardinaal Lekai,
zijn er intensieve onderhande
lingen gevoerd tussen de Hon
gaarse regering en het Vati
caan, met name door de pau
selijke gezant voor bijzondere
aangelegenheden, aartsbis
schop Poggi.
Eind 1976 schreef het commu
nistische partijblad, dat de
verhouding tussen kerk en
staat nog nooit „zo geregeld en
ongestoord" was geweest als
nu het geval was, hetgeen door
het katholieke persagentschap
„Magyar Kurir" beaamd werd.
Vanaf januari 1975 mocht de
kerk ook weer godsdienston-
derridcht geven aan kinderen
en jongeren in kerken en ker
kelijke gebouwen, hetgeen
sinds 1959 nagenoeg onmoge
lijk was geweest.
