Politie Bovensmilde vreest
wraakacties van bewoners
Regering: geen
gegijzelden
naar buitenland
gekaapte trein
Ouders verbitterd over gebrek aan inlichtingen
Voedsel transport
enige activiteit bij
Bedjes voor
kinderen
geweigerd
Journalisten
gijzeling?
Goeie
stemming.
IHUIZEN MOLUKKERS BEWAAKT
(Van onze parlementaire redad-
tie)
DEN HAAG Het kabinet be
sprak gisteren in Den Haag de
eisen van de Zuidmolukse ka
pers in Drente. Premier Den
Uyl wilde na afloop van het
beraad geen mededelingen doen
over de koers die de regering
inzake beide bezettingen zal
volgen. Hij maakte wel duide
lijk, dat de regering de kapers
in geen geval zal toestaan met
de gegijzelden naar het buiten
land te vertrekken.
Den Uyl zei: „De zorgvuldigheid
die betracht moet worden om
ons doel, de bevrijding van de
gegijzelden, te bereiken ver
plicht ons ertoe geen mededelin
gen te doen over de precieze
opstelling van het kabinet."
Volgens de premier zijn de be
zwaren van te grote openheid
levensgroot. „Het openbaar ma
ken van elk detail en van elke
nuance kan belastend werken
om in deze ernstige situatie een
uitweg te vinden", verklaarde
hij.
Den Uyl wees erop, dat elke
uitspraak van de kant van de
regering in de trein bij de Punt
en de school in Bovensmilde
kan worden mee-beluisterd.
„Dat feit verplicht ons tot grote
terughoudendheid. Er kan bij
wijze van spreken geen hande
ling of besluit worden genomen
zonder dat dit ook door de be
trokkenen wordt vernomen". De
premier vroeg er begrip voor,
dat hij om deze reden moest
praten „met half gesloten
mond."
Uit de verklaring van de minis
ter-president bleek, dat de rege
ring „vrij nauwkeurig" op de
hoogte is van de verlangens en
de oogmerken van de kapers.
Den Uyl merkte op, dat de eisen
van de overvallers illustratief
zijn voor het ongemeen ernstige
van de situatie.
Hij toonde zich verheugd over
het feit, dat van de zijde van een
aantal Zuidmolukse organisa
ties de gijzeling wordt veroor
deeld. Volgens hem lag het voor
de hand dat de contacten met
vertegenwoordigers van de
Zuidmolukse gemeenschap gis
teren werden voortgezet. „Het
doel van die contacten is na te
gaan of langs die weg openin
gen kunnen worden bereikt", al
dus de premier.
Wel warme maaltijd
BOVENSMILDE
Een poging om kin
derbedjes naar de be
zette school te bren
gen is gisteravond
mislukt. Een vracht
wagen vol met bed
jes kwam tegen half
acht naar het school
gebouw maar moest,
toen de bezetters
geen toestemming
gaven, ze uit te Ia
den, onverrichterza-
ke terugkeren. Twee
politiemannen in on
derbroek en sport
schoenen hebben gis
termiddag rond drie
uur een vrouw weg
gehaald uit het fiet
senhok bij de school.
De vrouw, waar
schijnlijk geestelijk
gestoord en afkom
stig uit de Willem
Arntshoeve in Den
Dolder, is op nog on
bekende wijze door
de afzetting gedron
gen. De overvallers
hebben op haar ge
schoten, maar zij
raakte niet gewond.
Even tevoren waren
opnieuw vijf schoten
gehoord bij de
school. Waar en
waarom die zijn afge
vuurd werd niet dui
delijk. Inmiddels zijn
in het deel van het
gebouw, waar de ge
gijzelden zich bevin
den, voor het eerst
enkele tuimelramen
opengezet. In elk van
de twee raamopenin
gen is een geweer
loop zichtbaar.
De twee Molukse
vrouwen, die gister
morgen ook al had
den geprobeerd eten
naar de school te
brengen, hebben dat
's middags opnieuw
met succes gepro
beerd. Op een karre
tje hebben zij de eer
ste warme maaltijd
gebracht: worst, ge
bakken aardappelen,
appelmoes, en boven
dien sinaasappelen
en melk.
De tweede volle gijzelingsdag is voor wat de
gekaapte trein betreft, „rustig" verstreken.
Vanaf de spoorwegovergang bij café „De
Punt" in Glimmen is de intercity-trein duide
lijk met het blote oog te zien. Waarnemingen
kunnen echter niet worden gedaan, daarvoor
is de afstand zo'n 2 kilometer te groot.
Rond het middaguur, toen het eerste voedsel-
transport arriveerde, kwamen twee kapers te
voorschijn om het voedsel naar een bepaald
punt te dirigeren om het later binnen te halen.
Twee rijkspolitierechercheurs uit Groningen le
verden de 160 lunchpakketten, koffie en ander
drinken en medicijnen af. Bij de nadering van
de trein werd vanuit het middelste comparti
ment toegeschreeuwd niet te praten. De twee
mannen moesten naast de ingang van de be
stuurderscabine de lorrie met voedsel stilzetten
op bevel van een van de kapers, die samen met
zijn vrouwelijke collega gewapend met een
machinepistool in de deuropening stond. De
terrorist sprak zeer kortaf. Men stelde geen
nieuwe eisen. De rechercheurs hebben niemand
van de passagiers gezien en ook niets gehoord,
hoewel enkele ruiten deels waren geopend. Het
was bijzonder rustig in de trein, aldus een van
de rechercheurs. Gisteravond hebben de gevan
genen in de trein hun eerste warme eten gekre
gen: soep, gehakt en verschillende soorten
groenten. Het Rode Kruis heeft de provisori
sche opvangcentrum ingericht voor vrijgelaten
of gewonde gijzelaars. Bij de gekaapte trein
heeft een Rode Kruisploeg zich gevestigd op
een pas gemaaid weiland. Gewonde of vermoei
de passagiers uit de gekaapte trein bij Vries
worden na hun vrijlating per rail afgevoerd.
Ten noorden van de stilstaande trein staat
namelijk een lorrie klaar met vijf platte wa
gens. Op die manier zijn de passagiers het
snelst in het Rode Kruiskamp. De Rode Kruis
post bij de gekaapte trein wordt constant be
mand door 24 mensen, onder wie twee artsen.
De meesten zijn vrijwilligers.
(Van een onzer verslaggevers)
BOVENSMILDE In het opvangcen
trum in de bibliotheek van Bovens
milde heerst een gelaten stemming.
Ouders van de gegijzelde kinderen
zitten apatisch in groepjes bijeen. Als
psychiater dr. Mulder het gebouw be
treedt, veren ze op. Is er nieuws?
De psychiater schudt het hoofd. Een
vrouw staart met nietszeggende ogen
voor zich uit. Even was er weer hoop.
Hoop op nieuws van de 105 kinderen
in de openbare lagere school die nu
al vanaf maandagmorgen half tien
door vijf Zuidmolukse terroristen
worden gegijzeld.
Gisteravond kwamen de ouders in het
centrum bijeen om te bespreken op
welke wijze de kinderen opgevangen
kunnen worden als ze bevrijd zijn.
Ook werd tijdens deze bijeenkomst
felle kritiek geuit op het ontbreken
van enige vorm van informatie vanuit
het beleids- en crisiscentrum.
Een vertegenwoordiger van de ouders
heeft er in scherpe bewoordingen op
gewezen dat zij de meest betrokkenen
zijn bij dit afschuwelijke gijzelings
drama en als gevolg daarvan recht
hebben op informatie.
Een van de boze ouders: „Mijn kinde
ren zitten nu al zo'n veertig uur in het
vreselijke gebouw en ik weet niets van
hen. Elke journalist of willekeurige
belangstellende weet meer, dan ik en
dat vinden wij een verkeerde zaak.
Wij vinden dat justitie ons meer infor
matie moet verstrekken."
Volgens deze man is de aanpak van
de autoriteiten in het opvangcentrum
beslist niet optimaal. Hij zegt een
schrijnend gebrek aan inleving te on
dervinden. „Er wordt zo afstandelijk
gesproken over deze terreurdaad dat
het lijkt of wij praten over iets dat
in het Verre Oosten is gebeurd, maar
het gaat nota bene om mijn kind dat
nog geen paar honderd meter van
deze bibliotheek vast zit."
De ouders hebben aangedrongen op
een gesprek met Toos Faber, de voor
lichtster van justitie. Zij is gisteravond
tegen elf uur in het opvangcentrum
aangekomen en heeft daar met de
ouders gesproken. Ook zijn vragen
gesteld over verbetering van voeding.
Eerder die avond is beslist dat als de
kinderen op korte termijn bevrijd
worden, zij zo snel mogelijk worden
opgevangen door de ouders.
Het ligt niet in de bedoeling de kinde
ren naar een ziekenhuis te vervoeren.
Men vreest dat een dergelijke tocht de
kleine kinderen nog meer schrik zal
inboezemen als het afschuwelijk ge
beuren in de school.
De ouders van de 105 kinderen heb
ben, voor het geval de gijzeling een
nog langduriger karakter krijgt, de
klassen in kleine groepjes per straat
ingedeeld. Iedere straat heeft een ei
gen „blokhoofd" dat regelmatig con
tact onderhoudt met het contactcen
trum. Men heeft dit voornamelijk ge
daan omdat men zich niet thuis voelt
in het centrum. De meeste ouders
hebben de indruk dat ze beter thuis
kunnen blijven waar ze via buren en
vrienden nog wat afwisseling hebben.
De school in Bovensmilde wordt ge
leid door hoofdonderwijzer Van Vliet.
Behalve deze hoofdonderwijzer bevin
den zich nog twee onderwijzers en
drie onderwijzeressen in het gebouw
op de scheiding van de Zuidmolukse
en Nederlandse woonwijk. Even bui
ten die wijk in de Nederlands Her
vormde kerk aan de Hoofdvaartsweg,
is de gemeente' gisteravond begonnen
met het uitgeven van persoonsbewij
zen aan de wijkbewoners. Dat is hard
nodig geworden, omdat de bevolking
van Smilde zonder legitimatiebewijzen
het dorp niet meer in of uit kan
komen. Alle inwoners zijn gisteravond
en vanmorgen in de gelegenheid ge
steld eeri dergelijk pasje op te halen.
BASEL Het Zwitserse voet
balelftal heeft gisteravond in
Basel voor 8000 toeschouwers
een vriendschappelijke wed
strijd tegen Europees kampioen
Tsjecho-Slowakije met 1—0 ge
wonnen. Müller scoorde in de
tweede helft.
m
AMSTERDAM De kans be
staat dat binnenkort twee Ne
derlandse journalisten worden
gegijzeld. Het zijn de heren F.
Hulskorte, hoofdredacteur van
het Maastrichtse dagblad „De
Limburger" en L. Leijendekker,
hoofdredacteur van het dag
blad „De Stem" uit Breda.
De gijzeling - een dwangmaatre
gel - zij het sporadich toegepast
- uit het Nederlands recht,
wordt gevorderd door het Twee
de Kamerlid voor de PSP, de
heer Van der Lek. Ondanks ge
rechtelijk bevel hebben de jour
nalisten namelijk geweigerd de
bron te noemen waaruit zij ge
put hadden dat het Kamerlid
"een „spion van de KGB" (Russi
sche geheime dienst) zou zijn.
De beide journalisten beroepen
zich op zwijgplicht en verscho
ningsrecht. Dit verschonings
recht is echter nog niet wettelijk
geregeld. Het genootschap van
hoofdredacteuren hoopt dat de
Tweede Kamer in deze zaak
aanleiding ziet om een wettelij
ke regeling te bevorderen.
Gebed voor
gegijzelden
HAREN Ruim 500 kerkgan
gers hebben gisteravond in Ha
ren een oecumenische dienst
bijgewoond waarin gebeden
werd voor de slachtoffers van
de Zuidmolukse acties in Dren
te.
De dienst werd gehouden in een
kerk, die op ongeveer vijf kilo
meter afstand staat van de ge
kaapte intercity.
Voorganger in de gebedsdienst
was de Harense predikant ds. D.
Miedema. Hij vroeg om ver
draagzaamheid, ook al gaat het
om acties die „geen enkele
rechtvaardiging kennen".
Tijdens de kerkdienst in Haren
konden met name ook jonge fami
lieleden van de gegijzelde school
kinderen de spanning niet langer
aan. Sommigen barstten in snik
ken uit.
1111
Zuidmolukse
leraren willen
ruilen met
gegijzelden
DEN HAAG (ANP) Meer dan
vijftien Zuidmolukse onderwij
zers zijn bereid de plaatsen in
te nemen van de gegijzelden in
de school en in de trein. Zij
hebben verklaard „diep ge
schokt" te zijn door de gijzeling
van de schoolkinderen. Zij vin
den het volkomen eerloos om
vreemden het offer te laten
brengen voor de Molukse zaak.
Dit heeft het hoofd van het
HMS-crisiscentrum in Capelle
a.d. IJssel, de heer P. W. Lokol-
lo, gisteren meegedeeld. Hij
voegde eraan toe dat het de
onderwijzers zeer veel waard is
„om voor het eigen ideaal zelf
hun leven te offeren".
De Molukse Evangelische kerk,
met 19.000 leden de grootste Mo
lukse kerk in Nederland, heeft
gisteren een verklaring uitgege
ven, waarin men een beroep
doet op de overvallers de gegij
zelde kinderen vrij te laten.
Namens de Vrije Zuidmolukse
Jongerenorganisatie heeft Otto
Matulessy zich gedistantieerd
van beide acties. Hij meent dat
deze de „rechtvaardige strijd
voor een republiek der Zuid-Mo-
lukken ernstig schaden"
BREMEN Landskampioen
Ajax heeft gisteravond in Bre
men een vriendschappelijke
wedstrijd tegen Werder Bremen
gelijkgespeeld: 1—1. Bij de rust
stonden de Amsterdammers
voor door een treffer van Lerby
in de 24e minuut Een kwartier
na de pauze zorgde Konschal
voor de gelijkmaker. Er waren
8000 toeschouwers.
DÜSSELDORF De Westduit-
se wereldkampioen motorracen
in de zijspanklasse Josef Huber
is zwaar gewond geraakt bij een
ongeluk met zijn privé-motor bij
München. De 41-jarige Huber,
die de laatste twee jaar met zijn
partner Rolf Steinhausen we
reldkampioen werd, liep ernsti
ge verwondingen aan het hoofd
Heerlijk,
helder
Heineken.
INNENLAND LEIDSE COURANT
WOENSDAG 25 MEI 1977 PAGINA 13
Van onze verslaggevers
Bovensmilde De honderd
Zuidmolukse gezinnen in Bo
vensmilde hebben het totaal
verbruid bij de ruim driedui-
nd mede-inwoners. Die sche-
n na de gebeurtenissen van
maandagmorgen alle Zuidmo-
lukkers over één kam. De maat
vol. De huizen van Zuidmo-
lukkers worden bewaakt uit
vrees voor wraakacties. „Als de
bezetting van de school voorbij
is en mijn kind weer veilig
thuis, dan prakkizeer ik er
voorlopig niet over het weer
naar die school te sturen", zegt
een moeder.
Velen zijn het met haar eens.
|„Laat de schoolcommissies en
'besturen maar eens bij elkaar
komen om te bespreken wat er
moet gebeuren. Ik wil eerst we-
'ten waar ik aan toe ben", zegt
een andere moeder, die haar
i zenuwen na twee dagen van on-
i dragelijke spanning over het lot
van haar dochter niet meer de
baas kan en haar tranen de
vrije loop laat.
De tegenzin naar voortzetting
van onderwijs in de bezette
school is niet van vandaag of
gisteren. In dezelfde school is al
eens brand uitgebroken. De pro
testen tegen herbouw op dezelf
de plaats waren daarna niet van
de lucht.
Burgemeester P. de Noord van
Smilde heeft gisteravond ver
klaard dat als gevolg van de
gijzelingsactie de verhoudingen
in Bovensmilde opnieuw een
deuk hebben opgelopen.
„Juist terwijl die weeriets waren
verbeterd sinds de afloop van
de gijzelingen in Wijster en Am
sterdam", aldus de burgemees
ter die zei er vertrouwen in te
hebben dat er toch voldoende
„spankracht" zal zijn om de re
latie tussen de bevolkingsgroe
pen in Bovensmilde weer op
peil te brengen.
Onbewust heeft men in Bovens
milde altijd al rekening gehou
den met de mogelijkheid van
nare situaties. Het gebouw is al
meerdere malen het doelwit ge
weest van beschilderingen
waarin de Zuidmolukse idealen
tot uitdrukking werden ge
bracht. Regelmatig sneuvelden
er ruiten, vernielingen waren
schering en inslag. Daders
kwam men nooit op het spoor.
Ogenschijnlijk is het rustig in
en buiten de huizen. Maar ook
hier bedriegt de schijn. Tal van
ouders zijn gisteren niet naar
hun werk gegaan. De lust tot
werken is er in het geheel niet.
De gedachten zijn ieder moment
bij de kinderen in de school.
Ook gisteren was er in de school
weer een kind jarig. Henk Moes
werd elf jaar. Buiten leek het
of de stemming er binnen goed
inzat. Zelfs na het lossen van
waarschuwingsschoten vanuit
de school werd er uit volle borst
gezongen. Henk Moes zit in de
zelfde klas als Ina de Groot, die
maandag haar verjaardag als
gevangene moest vieren.
Hoe moet het straks verder?
Hoe komt het ooit weer goed?
Dat vragen de mensen zich af
die niet direct via de familie
kring bij de gijzeling zijn be
trokken maar wel weten wat er
in het voorbije jaar in Bovens
milde allemaal is ondernomen
om de hele bevolking om de
gesprekstafel te krijgen. Na heel
veel moeite slaagde men er on
langs in in de school-commissie
van de nu bezette school een lid
te krijgen uit de kring van de
Zuidmolukse gezinnen.
„Al het werk blijkt in een klap
voor niets te zijn geweest", zeg
gen de mensen die door dik en
dun hebben volgehouden dat de
integratie van blank en bruin
zal slagen als men maar vol
houdt. „We zijn nu veel verder
achterop dan ruim een jaar ge
leden toen de zaak moeizaam op
gang kwam", zegt een man. Hij
schudt met het hoofd als hem
wordt gevraagd of hij op dit
moment enig perspectief ziet
voor de toekomst.
In Bovensmilde klampen de
mensen zich vast aan elkaar en
aan de nieuwsberichten. Angst
en vrees is overal in het dorp
te bespeuren. Politiemannen uit
verschillende delen van het land
zorgen niet alleen voor een af
grendeling van het gebied ron
dom de school, ze spreken de
ouders moed in. Een politieman
uit Annapauwlona is er zeker
van dat zijn werk en dat van
zijn andere collega's die acht
uur achter elkaar bij de drang
hekken op hun post staan, niet
voor niets is.
De technische school in de
Schoolstraat, de straat waaraan
ook de bezette onderwijsinrich
ting is te vinden, is het verza
melpunt van politie en militai
ren. Auto's rijden af en aan om
de mensen, die de wegen en
straten bewaken, af te lossen of
eten te brengen.
Er staan waterkanonnen, over
valwagens en ander zwaar ma
terieel opgesteld. Zo nu en dan
klinkt een stem door de mega
foon van een overvalwagen. Het
meest normaal gedragen zich de
kinderen. Met spontane uitlatin
gen van bewondering wenden ze
zich tot de marechaussees die
met geweren in de hand de stra
ten bewaken.
Zuidmolukkers, die in hun auto
langs de controleposten komen
rijden, wordt gevraagd uit te
stappen. Het rijbewijs wordt be
keken en de auto wordt nauw
keurig onderzocht. De controle
is vooral gericht op wapens. De
Zuidmolukkers gaan demon
stratief op de stoep zitten.
Slechts een enkeling protesteert.
De enkele Zuid Molukker die
buiten de Molukse woonwijk
loopt weigert te spreken. De
meesten reageren helemaal niet
op vragen. In de loop van giste
ren lieten zich steeds minder
molukkers in het dorp zien. Ook
kleine kinderen die 's morgens
nog met blanke speelgenootjes
in de weer waren, blijven bin
nen.
De sfeer in Bovensmilde is gela
den. Als er geen militaire auto's
rijden, verbreken alleen de vo
gels de stilte.
Met behulp van een lorrie brengen hier twee mannen voedsel en dekens naar de trein.
De ouders van de gegijzelde schoolkinderen zijn tot het uiterste gespannen. Een van hen, die een fotobedrijf
heeft weigerde gisteren een cliënt, de heer Noes, een neef van de Molukse jongerenleider Aponno. De
heer Noes werd de winkel uitgezet. Hier doet hij zijn relaas.
