BOVENSMILDE
BRACHT NACHT
WAKEND DOOR
Zoetermeerder
als conducteur
op gekaapte trein
Molukkers durfden de straat niet op
,,Ik werd uit
de trein geduwd
dacht dat het
en
was
a
fgelop
en
„Nieuwe
gijzeling
was te
voorzien"
Reeds 11
jaar harde
acties vian
Molukkers
Verkiezings
campagnes gestopt
1973INNENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 24 MEI 1977 PAGINA 15
Een van de Molukkers hield van achter de gordijnen met zijn wapen in de aanslag
het vervoer van de lunchpakketten nauwlettend in de gaten.
(Van een onzer verslaggevers)
BOVENSMILDE De bevol
king van Bovensmilde heeft
vannacht geen oog dicht ge
daan. Toen om 10 uur gister
avond 130 dekens naar de
school werden gebracht, werd
de laatste hoop de bodem in
geslagen dat de gijzeling van
de 105 kinderen en hun zes
leerkrachten nog voor de
nacht beëindigd zou worden.
Tot die tijd hadden de ouders
van de gegijzelde kinderen
nog steeds een geringe hoop
op een snelle oplossing van
het drama.
Die afschuwelijke gebeurtenis begon gister
morgen om half tien toen vijf of zes Zuid-Mo-
lukkers de openbare lagere school aan de
Schoolstraat binnendrongen. Ouders die zich
in de buurt van de school waagden werden
afgeschrikt door geweerschoten en met luide
kreten weggejaagd. Ook op Züid-Molukkers
die naar de school renden werd geschoten
samen. Verhitte discussies volgden met poli
tieagenten. De politie probeerde vooral de
Daarna heerste er weer een onwezenlijke
stilte rond de school. Vanuit de verte hield
de politie, later aangevuld met mobiele eenhe
den en mariniers, het gebouw in het oog. De
ouders gingen in de loop van de middag in
mémh j s
rust te bewaren onder de ouders waarvan de richting van de bibliotheek, waar een
sommigen volkomen over hun toeren naar de opvangcentrum is ingericht
school wilden.
Om half zes werd er gewuifd vanuit de school.
n„j De politie probeerde opnieuw contact te kr ij-
Rond een uur begonnen de eerste zichtbare d
pogingen om contact te krijgen met de terro- gen' maar aat luin met'
risten. De schoonzoon van dominee Metiary,
de haar Z. Pesseron, probeerde samen met
de Zuidmolukse kleuterjuffrouw Sihasaly met
een megafoon de Zuid-Molukkers toe te spre
ken. Dat lukte eerst helemaal niet. Er werd
zelfs geschoten op de beide Zuidmolukse tus
senpersonen.
Rond twee uur 's middags ontstond een zeer
gespannen situatie. Even leek het er op dat
er een ultimatum gesteld was door de terroris
ten dat bijna verlopen was. Later bleek dat
er onderhandeld werd om voedsel naar de
school te brengen. Om kwart over twee ver- toen er plotseling weer geschoten werd. Waar-
scheen een papier voor de ramen van de schijnlijk waren de gijzelaars geschrokken
school met de tekst: „Half uur is verstreken, van het licht van een televisieploeg die opna-
wensen geen voedsel." De Zuidmolukse kleu- men maakte. Daarna ging ook in de school
Toen de avond viel drong de politie op uit
drukkelijk verzoek van de gijzelaars de be
langstellenden op grote afstand van de school
terug. Het lange wachten begon. Om tien uur
werden de dekens naar de school gebracht
Mevrouw Sihasaly ging nog eenmaal vragen
of er nog voedsel of medicijnen nodig waren.
De Zuid-Molukkers riepen haar toe, dat er
geen zieken waren en er niets nodig was. „Wij
waarschuwen wel als we iets moeten hebben,"
werd er geschreeuwd.
Rond elf uur ontstond nog even lichte paniek
Lunchpakketten en drank werden gisteren naar de school gebracht, terwijl een
Zuidmolukse vanaf de stoeprand toekeek.
lijk klonken geweerschoten. De vrouw vertel
de later, dat haar toegeroepen was dat ze weg
terjuf viel biddend op haar knieën voor het
schoolgebouw. Huilend keerde de moedige
vrouw even later terug. Kort daarna kwam
het licht uit. Zuid-Molukkers, leerlingen en
onderwijzers begonnen aan een lange nacht.
Een vreselijke nacht die in veel gezinnen in
er toch toestemming om eten naar de school Bovensmilde wakend werd doorgebracht,
te brengen. In vijf tochten bracht mevrouw Bovensmilde hoopt en bidt; bidt voor het
99
(Van een onzer verslaggevers)
Hazerswoude/Lisserbroek Ze stapten gistermorgen samen
op de trein naar Groningen en mochten hem van de kapers
vrijwel gelijktijdig als eersten weer verlaten: de 41-jarige
PTT-inspecteur P. Holzscherer uit Hazerswoude en de 49-jari-
ge binnenschipper G. Le Feber uit Lisserbroek. „Waarom wij
wel en waarom moesten al die anderen achter blijven?" is
de gedachte die hen sindsdien voortdurend beheerst
De heer Le Feber assisteert de PTT met zijn schip, dat
voorzien is van een enorme kraan, bij werkzaamheden in
Groningen, waar nieuwe telefoonkabels moeten worden inge
graven. Hij was met de heer Holzscherer gistermorgen op
nieuw onderweg naar het noorden toen de kapers de trein
tot stilstand brachten. Zij zaten in de restauratiewagen achter
in de trein en werden gedwongen mee te gaan naar het voorste
gedeelte. De heer Holzscherer: „Als eersten werden drie Moluk
se passagiers vrijgelaten en toen werd ik ineens naar voren
geschoven. Ik werd uit de trein geduwd en dacht dat het toen
was afgelopen. Het was heel onwezenlijk. Ik liep van de trein
weg maar durfde niet te hollen. Er gebeurde echter niets. Pas
veel later durfde ik om te kijken. Ik zag dat er iemand achter
mij aanliep, een andere vrijgelaten passagier." -
Dat bleek de heer Le Feber te zijn. Samen zijn zij langs de
spoorbaan naar de dichtsbijzijnde boerderij gelopen en hebben
daar de politie gealarmeerd, die nog van niets wist Daar
hebben zij ook hun echtgenoten gebeld, die eveneens nog niet
op de hoogte waren van de treinkaping. Mevrouw Le Feber:
„Mijn man is altijd kalm, zeg maar stoicijns, maar zoals hij
toen klonk heb ik hem nog nooit gehoord. Hij was volkomen
overstuur na die verschrikkelijke ervaring. Ik begreep er
aanvankelijk niets van."
De heer Holzscherer: „Ik heb gewoon enorm veel geluk gehad
ik voel me wel opgelucht. Maar mijn benen trillen nog steeds."
(Van een onzer verslaggevers)
ASSEN Zuid-Molukkers hebben zich
gisteravond en vannacht niet of nauwe
lijks laten zien in de Zuidmolukse wij
ken van Assen en Bovensmilde. Ze volg
den thuis de radio- en televisiereporta
ges over de treinkaping bij Assen en de
gijzeling van schoolkinderen in Bovens
milde.
Contact met de buitenwereld meden ze
zorgvuldig. „Ik durf me niet meer onder gesloten. Een voetbalwedstrijd die gister- opgezet om de gevangen gehouden ka
de blanda's (blanken) te vertonen. Vorige avond gespeeld zou worden tussen twee pers van de trein bij Wijster weer op
week heb ik gecollecteerd voor onze voet- in Assen gevestigde bedrijven en waarin vrije voeten te krijgen.
„Hoewel wij officieel nog geen zekerheid
hebben over de identiteit van de kapers
van de trein en de overvallers van de
school, is het haast wel zeker dat ze
gezocht moeten worden onder de vrien
denkring van de treinkapers van Wij
ster." aldus een woordvoerder van de
Molukse gemeenschap in Bovensmilde.
balclub Amboina. Nu schaam ik me rot ook veel Molukkers waren opgenomen,
om ze weer onder de ogen te Jcomen," ging niet door.
In Zuidmolukse
de acties bij A
Opvallend rustig was het in de horecabe- doel hebben om vlak voor de verkiezin-
drijven die gewoonlijk door veel Moluk- gen de zaak van de Molukse vrijheids-
kers worden bezocht. Enkele bars waren strijd nog eens extra onder de aandacht
in verband met de gebeurtenissen zelfs te brengen. Ze zouden bovendien zijn
lllllllllllllllllllllllllllllll
Nachtelijk beeld
uit Glimmen:
een militair, op
wacht in de
buurt van de ge
kaapte trein, be
kijkt zijn munitie
voordat hij het
magazijn van
zijn wapen vult.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiuimiiiiii
RMS-voorvechter
Jongeling:
(Van een onzer verslaggevers)
AMERSFOORT - „Ik ben ge
schokt hierdoor, maar niet ver
baasd. Wie de scherpe taal her
innert die gebruikt is op de
Zuidmolukkendag op 22 april
kon verwachten dat er iets zou
kunnen gebeuren", aldus de
heer P. Jongeling, fractievoor
zitter in de Tweede Kamer van
het GPV en bekend om zijn
strijd voor de rechten van het
Zuidmolukse volk.
„In ons partijprogramma staat
dat ons land elke mogelijkheid
dient te benutten om het recht
van de Republiek der Zuid-Mo-
1 ukken te bevorderen. Daar sta
ik nog achter. Maar als er een
groep is die schade toebrengt
aan dat streven, dan zijn het
deze militante mensen. Deze ac
ties veroordeel ik in de scherp
ste bewoordingen. Dat men er
ook kinderen in betrekt, daar
zijn geen woorden voor."
Ik weet niet welke grote stappen
de Nederlandse regering kan
ondernemen op dit moment
Maar misschien zijn er in het
psychologische vlak ook wel
fouten gemaakt. Vooral de jon
geren behoren tot de meest ex
treme. Ik heb ook de indruk dat
ir. Manusama alle mensen niet
meer in de hand heeft" Dat was
op 22 april ook al wel te mer
ken. Maar ik zie geen uitkomst
Wat zij willen kan Nederland,
niet voor elkaar krijgen", aldus
de heer Jongeling.
Prof. dr. H. Ridderbos, lid van
de gemengde commissie, zegt,
nooit op nieuwe gijzelingsacties
te hebben gerekend. ,/J ij menen
een goede relatie met de Zuid
molukse gesprekspartners opge
bouwd te hebben, hoewel je van
sommigen zegt, wat zijn ze toch
fel Van anderen, die je buiten
de commissie om spreekt hoor
je, het is natuurlijk verkeerd
wat er gebeurt, maar het is de
enige mogelijkheid om jullie te
dwingen je met ons bezig te
houden." Zegt prof. Ridderbos:
„Ik denk trouwens, dat de Zuid-
1 molukkers met deze zaak ook in
hun maag zittea
,,Wij zijn niet lastig gevallen
(Van een onzer verslaggevers)
ZOETERMEER Opgelucht kon Douwe Bar-
gerbos gistermiddag rond kwart voor zes zijn
drie zonen Daan, Wim en Peter in de armen
sluiten. Voor hem, de conducteur op de gister
morgen gekaapte intercity-trein uit Den Haag,
was het avontuur goed afgelopen en hij kon
gisteravond in zijn flat op de tiende etage aan
het Kadoelerhos in Zoetermeer van alle emo
ties bijkomen en de blijken van medeleven en
gelukwensen van vrienden, bekenden en colle
ga's in ontvangst nemen.
Opgelucht, niet meer dan dat, want de heer
Bargerbos, die 45 jaar oud is en 23 jaar als
conducteur bij de N.S. in dienst is, reageert
laconiek op de dramatische gebeurtenissen van
gistermorgen kort na negen uur op het baanvak
tussen Assen en Groningen. Hij is laconiek ten
aanzien van zichzelf, omdat hij met zijn collega,
de machinist G. ter Woord uit Zwolle, de trein
mocht verlaten. Bezorgd is hij over de passa
giers, die in de trein moesten achterblijven.
„Wij zijn vrij. Het gaat nu om de mensen die
er nog in zitten", zo zegt hij. Over de manier
waarop hij is vrijgelaten, mag de heer Barger
bos op last van de politie niet spreken. Het
enige dat hij zegt is: „Wy zijn niet lastig
gevallen".
Nadat de heer Bargerbos uit de trein was
gestapt is hij naar de dichtsbijzijnde boerderij
gegaan en vandaar naar het politiebureau in
Groningen, waar_hij zijn waarnemingen en
belevenissen aan de autoriteiten meldde. Sinds
het invoeren van de nieuwe dienstregeling was
het de eerste maal voor conducteur Bargerbos
dat hij dienst deed op de trein naar Groningen,
de plaats waar hij oorspronkelijk ook vandaan
komt De trein, de intercity, vertrok gistermor
gen even voor half zeven uit Den Haag en
moest om kwart over negen aankomen in Gro
ningen. Om vijf minuten over negen remde de
trein plotseling af omdat aan de noodrem was
getrokken en was de kaping een feit. Kort voor
dit tijdstip was de trein het plaatsje Beilen
gepasseerd, waar op 2 december 1975 de eerste
trein werd gekaapt Conducteur Bargerbos die
Conducteur Bargerbos gisteravond
temidden van zijn zonen Daan,
Wim en Peter.
over het gehele land dienst doet reed enkele
maanden na die kaping als conducteur langs
Beilen. „Ik heb er toen niet bij stilgestaan bij
wat er daar is gebeurd. Het is net als bij een
ongeluk dat je met een auto hebt gehad. Je
groeit er over heen", zegt hij. Hij kon toen niet
bevroeden, dat hij zelf later op hetzelfde traject
ook bij een kaping zou worden betrokken. Al
deze gebeurtenissen zijn voor conducteur Bar
gerbos, waarvan ook enkele familieleden bij de
spoorwegen werken en hebben gewerkt, geen
aanleiding om met dit werk te stoppen. Daar
voor is zijn binding met alles wat met de
spoorwegen te maken heeft te groot. Vandaar
ook, dat hij gistermiddag vanuit Groningen
naar Zoetermeer terugkeerde, zoals hij er heen
was gegaan: per trein.
Aponno zat in trein
uit Groningen
Leiders
Molukse
jongeren
volledig
verrast
DEN HAAG Zowel Etty
Aponno, voorzitter van de Vrije
Zuidmolukse jongeren als Otto
Matulessy, vice-voorzitter van
de Zuidmolukse christelijke
jongeren vereniging, verklaar
den desgevraagd volledig ver
rast te zijn door de overvallen
van gistermorgen.'
„Ik weet helemaal niet wie de
jongens zijn, die bij deze acties
zijn betrokken en ik weet ook
niets omtrent hun motieven. Op
het moment van de overval zat
ik in de trein uit Groningen, die
moest stoppen omdat er iets aan
de hand was, maar niemand
wist uiteraard wat", aldus Etty
Aponno, die voorts nog opmerk
te dat sinds de acties in Wijster
en Amsterdam er niet veel ver
anderd was en zeker niets opge
lost.
Den Haag Sinds presi
dent Soumokil van de
R.M.S. (Republiek Maluku
Selatan) in 1966 door de
regering van Suharto om
het leven werd gebracht,
eisen vooral de jonge Zuid-
molukkers in Nederland
hardere acties om een vrije
republiek te bewerkstelli
gen. Verenigd in groeperin
gen als Vrije Zuidmolukse
Jongeren en het Zuidmo
lukse Bevrijdingsfront, be
gonnen zij zich voor te be
reiden op een fellere strijd.
Ondanks pogingen van de
Zuidmolukse president ir.
Manusama „strijd met
woorden in plaats van met
vuisten en wapens" slo
ten zich steeds meer jonge
ren aan bij militante actie
groepen.
In 1966 stichtten Zuidmo
lukse jongeren brand in de
Indonesische ambassade in
Den Haag. In augustus 1970
bezetten 33 leden van de
Vrije Zuidmolukse Jonge
ren de ambtswoning van de
Indonesische ambassadeur
in Wassenaar. De politiea
gent J. Moolenaar kostte
dit het leven. In april 1974
stichtten Zuidmolukkers
brand in het gebouw van
de Indonesische luchtvaart
maatschappij Garuda in
Amsterdam. De nacht
daarop drongen gewapende
Zuidmolukkers de woning
van de consul-generaal van
Indonesië binnen. Niemand
was thuis.
In december 1974 hielden
Zuidmolukkers een demon
stratie in Den Haag. Zij
richtten voor bijna een half
miljoen gulden schade aan
in en buiten het Vredespa
leis.
Op 1 april 1975 werd be
kend dat militante Zuidmo
lukkers van plan waren ge
weest paleis Soestdijk te
bezetten. Op 2 december
1975 begon het drama van
de treinkaping bij Wijster.
Drie doden vielen te be
treuren. Op zondag 14 de
cember gaven de Zuidmo
lukkers zich over. Enkele
dagen na de treinkaping
werd het consulaat van In
donesië te Amsterdam be
zet Hierbij viel één dode.
De Nederlandse regering
heeft zich in de loop der
jaren steeds op het stand
punt gesteld, dat de verwe
zenlijking van een vrije re
publiek der Zuid Molluk-
ken zeer moeilijk is. De
laatste jaren is zelfs duide
lijk geworden, dat een ei
gen land voor de Moluk
kers niet haalbaar is. Na
een bezoek aan Indonesië
in 1975 zei minister Van
Doorn (CRM), tot de slot
som te zijn gekomen, dat
niemand in Indonesië be
reid was in ernst over de
RMS te praten. „Verder
praten over de RMS is ir
reëel".
Voor de Zuid Molukkers
zijn er twee mogelijkheden,
zei minister Van Doorn
toen: of ze blijven in Neder
land en gedragen zich dan
correct of ze vertrekken
naar Indonesië, waarbij de
Nederlandse regering de
reiskosten zal vergoeden.
De minister wees er toen
nog op, dat de Indonedi-
sche regering zich het recht
voorbehoudt te beslissen,
waar de Molukkers die te
rugkeren zich moeten vesti
gen. Indonesië is in princi
pe alleen bereid Zuidmo
lukkers op te nemen die
een Indonesisch paspoort
hebben.
Ook de meer gematigde
Zuidmolukkers zijn van
mening, dat de kwestie van
de RMS in de eerste plaats
èen binnenlandse aangele
genheid is van Indonesië,
waar Nederland niets over
te vertellen heeft
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De kaping van een trein en de gijzeling
van schoolkinderen door Zuid Molukkers hebben een voor
tijdig einde gemaakt aan de verkiezingscampagnes. De
lijsttrekkers Den Uyl, Van Agt, Wiegel, Terlouw en Ria
Beckers besloten gisteren hun activiteiten in verband met
de verkiezingen te stoppen.
Minister Van Agt (Justitie) houdt zich nu onafgebroken
bezig met het beleid van de justitie inzake de nieuwe acties
van de Zuid Molukkers. Ook minister-president Den Uyl
is in het crisiscentrum in het ministerie van Justitie onafge
broken bezig met het uitstippelen van beleidslijnen.
Vanavond zouden de „grote drie" Den Uyl, Van Agt en
Wiegel een marathon-debat voor de televisie houden. Het
ziet er niet naar uit dat dit debat zal kunnen doorgaan.
