weekpuzzel door dr. Pluizer /medische rubriek ¥ili dierenportret oplossing vorige puzzel A'mVm1 mum m i LEIDSE COURANT ZATERDAG 21 MEI 19T|f\, De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn: Twaalf gulden vijftig: Mevrouw v. d. Klugt-Schenk, Noordkade 7. Roelofarendsveen. Zeven gulden vijftig: Th. Wessendorp-De Knegt, Meerhof 9, Leiden. Vijf gulden: H. G. Diepenbach, Rietschans 5. Leiderdorp. De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. Oplossingen onder vermelding van „Puzzel 20" vóór woensdagmiddag twaalf uur opsturen paar: Leidse Courant. Postbus 11. Leiden. CRYPTOGRAM HORIZONTAAL: 1 Van deze familie kent u Jan vast en zeker! (5); 3 Concept-kunstwerk (9); 8 Deze oplossing vind ik onbetrouwbaar. Kon ze er geen andere methode voor vinden? (7); 10 Hij bemerkte dat u tweemaal uit uw rol viel (7); 11 De enorme drukte was oorzaak, dat ik walgend die zaak ben ontvlucht (9); 13 Ik verzeker u dat ik er beslist geen gebruik bij mijn avondmaaltijd! (4); 15 Vadsig in superlatieve vorm (5); 17 De ladder stond op de wagen (9); 19 Door uw nijd kon u in het zand zijn sporen niet zien (9); 20 Handvat met 3 en met 4 tanden (5); 21 Zullen we Nel uitleveren aan dat zwijn? (4); 23 Dat Marie teut is, is beslist buitenge woon te noemen (9); 26 Een godin die kan draaien (7); 27 Heeft mama zin om innemend met ons om te gaan? (7); 28 Men heeft hem geslagen, 't Was echter een ongeluk! (9); 29 Hiervan bouwt men beslist geen boten! (5). VERTICAAL: 1 Het belangrijkste slot ligt op bed (10); 2 U aanschouwde de autoriteit? (5); 3 De varkens hebben geen kans; ze moe ten uit de buurt blijven! (3); 4 Toen de Deen 'n goal maakte, was de spanning er af (9); 5 De beer heeft thee naar binnen gewerkt; daardoor is hij nu hersteld (5); 6 Voortreffelijke kardinaal (9); 7 Hoogstwaarschijnlijk zal hij u niet ver staan hebben toen u hem een eend noemde (4); 9 Hachelijke beoordeling (7); 12 Bijzonder mooie munt (11); 14 Deze vroegere nachtelijke functie heeft beslist niets met een kokosnotenplukker te maken (10); 16 Als het vuil is leg je het dan weg? Ik blijf liever insektenvrij! (9); 18 Hierbij vooruit zien kan aanleiding zijn, dat velen zich er aan ergeren (7); 22 In de kippenloop aanwezige grond (5); 24 Ik vind het beter dat ik hierover liever afzonderlijk met u praat (5); 25 We zullen vader voor sinterklaas Z9ker iets geven (4); 27 Bij overdrijving is de metamorfose van dit insekt beslist zichtbaar! (3). it c lijk' blg€ Een eerste vereiste voor het met succes spelen van bridge is het maken van een speelplan. Evenals in het schaakspel geldt ook bij bridgen de regel: beter een slecht plan dan helemaal geen p'an. Na dat de linkertegenstander is uitge komen en de kaarten van de dum my op tafel zijn gelegd, moet de leider zich beraden over de manier waarop hij aan zijn benodige sla gen dient te komen. Vele duizen den punten zijn vergooid doordat de leider te haastig de eerste kaart van de dummy bijspeelde en later tot de ontdekking kwam dat die niet de juiste was geweest. Onder staand spel laat dit duidelijk zien. Het is een kwestie van subtiele techniek of men er in zal slagen het contract te winnen dan wel down zal gaan. Het is beslist geen opzienbarend of ingewikkeld pro bleem. Het laat slechts zien met welke factoren de betere speler rekening houdt en welk profijt dit kan opleveren. Probeert u eerst 42 OA 5 3 OA V 10 A H 632 ♦B 9 7 OH V 76 N 08 3 WO +B 10 7 5 Z ♦V 108 6 5 O1094 °9 7 5 V 4 ♦A H 3 OB 82 H B 642 98 zelf eens een speelplan op te ma ken alvorens de kaarten van oost en west te bekijken. Schema Zuid gever, allen kwetsbaar. In een viertallenwedstrijd was het con tract aan beide tafels zes ruiten, waartegen met hartenheer werd gestart. In de open kamer verspilde zuid geen tijd, nam hartenaas en speel de klaveraas en -heer. Een derde klaveren werd getroefd, maar door de 4-2 verdeling van deze kleur kon zuid het contract niet meer winnen. Hij komt in noord een entree te kort om de vrij te troeven vijfde klaveren te kunnen incasse ren. In de gesloten kamer ging de zuid speler bedachtzamer te werk. Hij ging er (terecht) van uit dat de uitkomst er op duidde dat west ook hartenvrouw bezat en dat deze kleur dus niet kon worden doorge speeld zonder de ontbrekende ex tra slag op te leveren. Zuid telde twee schoppenslagen, een afgetroefde schoppen in noord, een hartenslag, vijf ruiten slagen in de hand en twee klaver slagen, hetgeen het totaal op elf bracht. De ontbrekende slag moest uit de klaveren komen en daar het voldoende was er één vrij te troe ven, kon zuid zich wapenen tegen een 4-2 verdeling in die kleur door hartenaas voorlopig te laten lig gen. West maakte dus de eerste slag en speelde in de tweede schoppen na. hetgeen nog het beste tegen spel kan worden genoemd, nam en speelde driemaal klaveren. De derde troefde hij af, incasseer de vervolgens zijn hoge schoppen en troefde de derde in noord af. Troefaas en -vrouw volgden, waar na zuid zijn eigen hand aan slag bracht door het aftroeven van de vierde klaveren. Dummy's laatste klaveren werd hierdoor vrij en daarmee was het contract binnen. Troef heer zorgde voor het verwij deren van de laatste vijandelijke troef en het zo zorgvuldig bewaar de hartenaas was de entree voor de dertiende klaveren. Een winst van 1530 punten is de moeite van een klein beetjë' voor overleg wel waard en in ieder geval een belangrijke bijdrage in de eindoverwinning. Nu ik schrijf: dominees-Schaak ben ik er toch een beetje verlegen mede, hoe te beginnen. Schaken de dominees zijn er niet veel en meesters of grootmeesters behoeft u niet onder hen te zoeken. Het zou ook niet kunnen, want hun ambt neemt hen zo in beslag dat er van schaken niet veel komt. Anders is dat met notarissen en advokaten. Daar zijn er zo veel van en zulke goede dat men jarenlang hier te lande de wedstrijd van het jaar tussen deze lieden in het tijdschrift zag aangekondigd. Toch zijn er wel enkelen onder de domi nees die kunnen schaken. In hun studententijd hebben ze kennis met ons spel gemaakt en speelden ze liever met een gelijkgestemd mede student een partij schaak dan in de sociëteit rond te hangen! Ik ken tenminste één dominee die in schaakkringen grote bekend heid verwierf, de Deen Jesper Jes- persen die ver over de 2000 pro blemen heeft gemaakt en ook eni ge studies. Veel waren er dat niet, maar één daarvan bracht het toch klassieker en wordt in de meeste studiewerken aangehaald. Studie van J. Jespersen Rivista Scacchistica Italians 1901 (zie diagram nr. 1) Wit: Kh2, Lb5, Pa5. Zwart: Kf3. Pc2; pion: d2. Wit begint en houdt remise. De zwarte pion is niet te stoppen en daarom lijken de remisekansen van wit niet groot. Wit begint met: 1Lb5-e8, waarmede het op spelen van de pion voor êèn zet is verhinderd, maar: 1 Kf3-g4 pareert het schaak op h5. Een schaakje op d7 schijnt niet te helpen na: 2. Le8-d7t, Kg4-f4 en wat nu? Door zijn loper te offeren dwingt wit de zwarte koning het veld g4 te bezetten: 3. Ld7-g4, Kf4xg4 gedwongen. En nu moet de pion na: 4. Pa5-c4, d2-d1D dame halen, maar: 5. Pc4-e3t!, Pc2xe3 geeft een mooie reine patstelling. Klein maar fijn. Eén van die bovengenoemde stu denten die zijn schaakliefde in het ambt meenam was Ds. C. L. Ru ben. Hij ook heeft enige kleine studies gemaakt en ik verdenk hem ervan de aanstichter te zijn geweest van het Studietoernooi dat „Unitas" in 1950 uitschreef en waar ik een tweede prijs verwierf voor een studie die, zoals me on langs bleek een zwarte pion te véél had!! En dat ontdek je dan na meer dan een kwart eeuw! Hier is die studie: C. J. de Feijter 2e prijs „Unitas" 1950. (Verbeterd) (Zie diagram nr. 3) Wit: Ke8; pionnen: a6. a7, c6, g3. Zwart: Kc5, Tg6, Lf6. Wit begint en wint. De materiaalverhouding staat 8—4 ten voordele van zwart. Maar na: 1. c6-c7, dreigt wit een dame te halen op c8. Gaat zwart dat beletten door de achtste rij te bezetten dan gaat de witte koning naar d7 en haalt hij er één van de pionnen door. Maar zwart ver volgt met: 1 Kc5-d6 wit houdt nu de zwarte toren van de achtste rij door: 2. Ke8-f7, Tg6-g7f, 3. Kf7-f8, Tg7-h7 Maar nu schijnt er niets meer te zijn om Thëf te verhinderen. 4. c7-c8Pt!, Kd6-e6. En ook hier rijst de vraag: „Wat nu?" 5. Pc8-e7ü, Slaat de loper dan volgt aanval op de toren en eveneens dreigt promotie op a8 indien de toren slaat op e7. Het vervolg is: 5 Th7-f7f, 6. Kf8-g8. Tf7-g7f, 7. Kg8-f8,Indien de zwarte toren nu maar g5 of g3 speelt, dan dreigt slaan van het paard op e7 met schaak en mat op g8. Na: 7Tg7-g5 gaat het paard naar d5: 8. Pe7-d5l, Wordt het door de koning gesla gen dan volgt a8D, en speelt de loper naar e5 dan heeft wit een goede steun aan de g-pion om daar schaak te geven: 8Le5, 9. Pf4f, Lf4: 10. gf4:of: 9 Kf6 10. Pd5fen van winst is geen sprake. Na: 8 Lf6-g7| 9. Kf8-e8, Lf6-e5 10. Pd5-e7!. Tg5-h5 11. Kf8-e8, Th5-h8f 12. Pe7-g8. Le5-d6|, 13. Kf8-g7. Ld6-e5t heeft zwart niet meer dan „eeuwig" schaak. Indien zwart op de zeven de zet de pion op g3 slaat dan is de verdediging Pe7-d5 uitge schakeld, juist door het ontbreken van die pion. Maar dan volgt: 8. Pe7-f5!met aanval op de to rent, en dat is voldoende: 8 Tg3-h3, 9. Pf5-g7f. Ke6-e5 10. Kf8- g8, Lf6xg7en wit kan de toren van de achtste rij houden. In deze variant is: 11. Kf8-f7, Th5-h8 12. Pg7-e8, Th8-h7f. 13. Kf7-g6, Th7- xa7: 14. Pe8xf6, Ta7xa6 een verlie zende fout, het paard staat geo pend en gaat verloren. De volgen de keer wil ik u een wat men noemt „wereldprimeur" voorzetten een eersteling-studie van een dominee! Uit de strijd om het landskam pioenschap is uit de laatste ronde nog een verrassend feit te belich ten. Timman verloor van Donner en dat kostte hem de ongedeelde tweede plaats, hetgeen een ver schil van vijfhonderd gulden uit maakte. Hier hebt u de stand na de 22e zet van zwart (Donner) en u hebt een week de tijd om voor u zelf uit te maken óf. en hoe Timman vanuit deze stand had kunnen winnen. Zwart: Donner (Zie diagram nr. 3) Wit: Timman. In de volgende rubriek kom ik hier op terug. Psoriasispatiënten opgepast! UTRECHT (ANP) De vereniging van psoriasispatiënten In Utrecht heeft haar zusterverenigingen In het land gewaarschuwd tegen het gebruik van onbekende genees- middelen, die voor de gezondheid gevaarlijk zijn. Het Is gebleken dat In België medicijnen tegen psoriasis worden verkocht, die giftige bestanddelen, namelijk ar seen en kwik, bevatten. In ons land lijden naar schatting 300.000 mensen aan psoriasis. Psoriasis vulgaris is een niet-be- smettelijke, niet-dodelijke, maar wel bijzonder hardnekkige huid ziekte. Hij openbaart zich door scherp omlijnde rode vlekken met een zilverwitte, schubachtige schil fering. De oorzaak is onbekend. Mogelijk spelen erfelijke factoren mee. Wel is bekend dat de ziekte in gebieden met veel zonnestraling niet voorkomt, zoals in de tropen of in de subtropen. Op Java wordt psoriasis dan ook wel „sakit Be- landa Hollandse ziekte" ge noemd. Zoals gezegd is de ziekte niet dodelijk en niet besmettelijk, maar legt toch wel een zware psychische druk op de patiënt. De zaak van de Belgische medicij nen is aan het rollen gebracht door een inwoner van Vianen, die bij een apotheker in het Belgische Racour een kuur tegen psoriasis kocht. Voor ruim 400.- kreeg hij een flesje vloeistof en een potje zalf mee naar huis. De medicijnen hadden weliswaar tot resultaat, dat de man ogenschijnlijk genezen werd, maar uit het onderzoek van het Rijksinstituut voor Geneesmid delenonderzoek in Leiden bleek, dat de drank arseen en de zalf kwik bevatte. Volgens directeur H. M. Smits van het instituut is de kans op vergiftiging bij herhaalde lijk gebruik van deze stoffen, groot. Arseen werd vroeger wel als geneesmiddel gebruikt, maar juist vanwege de daaraan verbonden gevaren, is men er van af gestapt. Volgens de Utrechtse huisarts, R. Roberti, moet behalve dat, de kans niet worden uitgesloten, dat lang durig gebruik van arseen en kwik kanker kan veroorzaken. Hij noemt de Belgische geneesmiddelen „volkomen uit de tijd". De Enschedese huidarts, dr. E. van Zuiden, die nauw betrokken is ge weest bij de oprichting van de stichting van psoriasispatiënten, vindt een kuur aan de Dode Zee nog een van de beste methoden voor psoriasis. Ook wordt er in ons land al enige tijd geexperimen- teerd met bestraling. Overigens heeft men nog geen flauw idee van de omvang en van het gebruik van niet deugdelijke middelen door psoriasispatiënten. Arseen en kwik zijn in ons land alleen op recept verkrijgbaar, maar iedereen kan het spul zo in België kopen. Dr. Van.Zuiden wijst er op, dat iedereen, die aan psoriasis lijdt, eigenlijk wanhopig op zoek is naar een doeltreffend genees middel: „Je doei wel eens iets in wanhoop", zo zegt hij. De psoriasisstichting probeert zo veel mogelijk patiënten te berei ken, onder meer door het houden van voorlichtingsbijeenkomsten. Mede met het oog op dat doel zijn er inmiddels al veertien regionale of plaatselijke psoriasisverenigin- gen in het leven geroepen. Het heeft in Nederland nauwelijks verbazing gewekt dat de Russische dambond afziet van een match om de wereldtitel. Ook is er geen gebruik gemaakt van het onregle mentaire voorstel van Nederland om de nummers twee en drie van het laatste WK, Tsjegolev en Clerc, een match te laten spelen waarvan de winnaar dan het recht zou moeten krijgen om wereldkam pioen Wiersma uit te dagen. Het nee van Rusland betekent defi nitief het einde van de periode- Koeperman, die twintig jaar heeft geduurd. Ongetwijfeld zal dit abrupte terugtreden een weerslag hebben op de verhouding Neder land-Rusland, maar het is even goed zeker dat de Russen hun damleger zullen mobiliseren om de huidige hegemonie van Nederland te breken. Inmiddels hebben weer twee Rus sische dammers hun land mogen verlaten. De nationale grootmees ter Vladimir Kaplan en de meester Boris Goervitsj mochten zonder paspoort, maar met een inreisvi sum naar Israël. Het duo reisde onafhankelijk van elkaar via We nen naar Rome van waaruit werd GENDLERMAN R 8 I I 12 SI 12 IS s y y i. S 1 8 geprobeerd om naar Nederland te gaan. Dat mislukte. Nu wordt ge probeerd de Verenigde Staten bin nen te komen. Ook in Israël groeit het contingent ex-Russen. De activiteiten van Bo- ruchow leidden drie jaar terug tot de oprichting van een dambond die bestaat uit ex-Russen, waarvan zes meesters en vijftien kandidaat- meesters. De sterkste speler is Avrahem Gendlerman. We kennen hem van het laatste WK in Amster dam, waar hij als .onbekende' in druk maakte door tegen alle Rus sen, maar ook tegen Wiersma re mise te spelen. Gendlerman woon de vroeger evenals Kaplan in Kiev, nog altijd de woonplaats van oud- wereldkampioen Koeperman. Van Kaplan en Gendlerman een partijfragment. Kaplan won vorige maand in Italië een toernooi, waar in hij tegen de hier vrij onbekende W. Zorn de stand van het eersO diagram bereikte. Zorn bear^j woordde het slimme 32-28 mi 18-22 en stond na 39-33 verloren F Op 13-18 komt 31-27 22x31 36x2^ en wit wint omdat op 17-21 24-Zn; voldoende is. In de partij volg<re 16-21 en ook dat is snel uit. 24- F, 14x32 31-27 22x31 36x7 32-38 4£ei 37 38x29 en 7-1. Op 29-33 votf10! immers 1-6. Gendlerman bewijst in het tweedP1 diagram, uit de partij tegen Normf" tov om het kampioenschap vaP' Israël, aardig kijk te hebben op dr combinatie. In een 20x20 stanr besluit Gendlerman na 14-20 totlL 34-30 25x34 12. 39x30. Normatof. verlokkend tot 12. 24-29 13jajr 33x24 22x33 14. 38x29 18-22 15^ 27x18 12x25 16. 43-38! 19x30 lil®* 35x24 20x29 18. 26-21 16x36 IR®" 37-31 36x27 20. 32x1. Maar er F" nog redding voor Normatov 20. 10-14 21. 1x34 25-30 22. 34x2°P 14-20 23. 25x14 9x20 met gelijgf waardige stand. Via elk twaalf zen ten zijn maar liefst 22 schijven varie het bord verdwenen. Dat vraag heel wat van het voorstellingsvei T mogen. Jj Ni Papegaai moet vleugels kunnen uitslaap Papegaaien staan bekend als de oudste kooivogels ter wereld. Dit blijkt uit oude geschriften van Chi nezen en Inkastammen uit Zuid- Amerika. Er is zelfs een opgezet exemplaar bewaard gebleven, een grijze rood staart die leefde in de tijd van de Franse koning Charles II. De familie der papegaaien is een zeer gesloten, en sterk afgebaken de groep met gemakkelijk herken bare uiterlijke kenmerken en om vat ongeveer 600 soorten, verdeeld in 7 hoofdgroepen. Ze zijn, met uitzondering van Europa en Noord-Amerika, over de gehele we reld te vinden. De meeste soorten zijn bosvogels; toch komen er ook veel soorten voor in steppengebie- den en streken met spaarzame begroeiing. Het broeden geschiedt in holen, die uitgeknaagd worden in de ver molmde basten van allerlei soorten bomen. De meeste leggen de eie ren zo op de bodem van het hol: slechts enkele slepen wat gras of stro als nestmateriaal naar binnen. De felwitte eieren (vaak twee, maar soms zelfs acht) worden in circa drie weken uitgebroed, waarna het jonge papegaaitje nog een drietal maanden in het nest blijft. De grotere papegaaiensoorten broeden slechts een maal per jaar, veel kleinere soorten broeden twee maal. Ze leven over het algemeen in groepen, in grote aantallen rondzwervend, op zoek naar voed sel. Enkele soorten broeden zelfs in kolonies. Het vermogen om te vliegen verschilt van soort tot soort; meestal vliegen de kleinere soorten beter dan de grotere, maar klimmen kunnen ze allemaal. Een papegaai in gevangenschap kan het best gehuisvest worden in een flinke grote kooi, zodat het dier zich goed kan bewegen. Hij moet gemakkelijk beide vleugels uit kunnen slaan zonder de kooi te raken, want anders is deze be slist te klein. Het traliewerk leent zich uitstekend voor het klauter- werk, wat ze zo graag doen. Een tweede mogelijkheid is de vogel op een standaard te plaatsen, zo'n standaard bestaat uit een lood recht op een voetstuk bevestigde stang met daarop een dwarsstok. De voer- en drinkbakjes zijn op de uiteinden van deze .zitstok' beves tigd. De papegaai zit aan deze zitstok vast door middel van een gegalvaniseerde ketting, die met een ring aan de vogelpoot beves tigd is. Wel moet de lengte van deze ketting minstens 1 meter be dragen voor de nodige bewegings vrijheid. Er zijn enkele soorten, bijvoor beeld de grijze roodstaart, die lie ver niet op een stok staan en beter in een kooi gehuisvest kunnen worden. Een andere voorwaarde om een gezonde, vrolijke vogel te houden is natuurlijk de juiste voe ding, samengesteld uit stoffen, die nodig zijn voor het opbouwen en in stand houden van de organis v, In vrijheid, stonden de vogel ta q van voedingsmiddelen ter beschik v king, die hij in gevangenschap za moeten ontberen. Dus passen wi v het voedsel zoveel mogelijk aan dt c natuurlijke omstandigheden aan De belangrijkste ingrediënten var^ de voeding zijn: zaden, fruit er groenvoer. Ook gierst vormt eer zeer belangrijke voedselbron Daarnaast zijn noten, vooral pinda noten, bijzonder geschikt als bij voeding of snoepgoed. Als groen voer kunnen we rauwe spinazie er sla gebruiken, en als fruit zijr{ appels, peren, sinaasappels, drui ven en vijgen een ware lekkernp" voor de papegaai. Wel moeten wiA het fruit zo klein snijden dat d<— vogel het met een poot kan beet houden. Om de snavel in goede conditio te houden geven we onze pape^B gaai regelmatig jonge twijgen orrArr op te knagen. Takken van fruitboDe men zijn hiervoor het meest geDc schikt, mits ze niet met chemischdDc insektenverdelgingsmiddelen beHe spoten zijn. Maar ook takken vafHe loofbomen, bijvoorbeeld takkend- van de lijsterbes, komen in aam™ merking. Een ander deel van het mend!:! bestaat uit de zeer belangrijke mi;K neraalstoffen. Hiervoor kunnen weN, eierschalen van rauwe of gekookte q' eieren gebruiken, nadat we ze p| even in de oven gedroogd hebben r Ook kleine schelpen bevatten deze r mineraalstoffen voldoende. Eer s bakje met helder water moet altijd U aanwezig zijn. We dienen dit ook regelmatig te verversen. Krijgt de papegaai voldoende gier- st, fruit en groenvoer dan zal hij weinig behoefte hebben aan aan- vullende vitaminen. Desondanks zijn er in de dierenhandel de juiste vitaminen verkrijgbaar in vloeibare vorm, erg handig als we eens tijd te kort komen, of als het fruit wal duurder wordt. Ze kunnen eenvou dig door het drinkwater gemengd worden. Baden doet de papegaai zelden Toch is het bekend dat ze een flinke regenbui erg lekker vinden, zo ook een kunstmatige douche t met de plantenspuit. Let daarbij i wel op dat de natte papegaai niet op de tocht staat, hetgeen zeef 1 kwalijke gevolgen voor de gezond- - heid kan hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 22