Carter dringt aan op
standaardisatie Europese legers
Hardere politiek VS
tegen Zuid-Afrika
Prinses Beatrix dankt
China voor
imposante reis
Basken staken
tegen hard
politieoptreden
k AFSCHEIDSDINER
SJANGHAI
Betoging
in Krakau
samen verantwoordelijk voor
ontwikkelingssamenwerking
Storm van geweld
in Milaan en Rome:
politieman gedood
stemCDAl vanagt
197
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 16 MEI 1977 PAGINA 7
SJANGHAI Prinses Bea
trix en prins Claus zijn giste
ren in Sjanghai aangekomen,
de laatste etappeplaats van
hun rondreis door China. Van
daag laten zij zich voorlichten
over de ruimtelijke ordening
van deze havenstad die met
haar voorsteden samen ruim
tien miljoen inwoners telt.
Morgen vertrekken zij per
Fokker F—28 fellowship naar
Japan. Gisteravond bood het
stadsbestuur van Sjanghai het
prinselijk paar en de Neder
landse delegatie een gran
dioos afscheidsbanket aan in
het jaarbeursgebouw. De prin
ses dankte bij deze gelegen
heid de Chinese volksrepu
bliek voor de perfecte organi
satie van haar reis door ver
scheidene provincies van dit
immense land en sprak haar
bewondering uit voor zijn
„buitengewoon hard werken
de bevolking".
Iedereen had verwacht dat de
vice-voorzitter van het ge
meentelijke revolutionaire co
mité (loco burgemeester) in zijn
welkomstwoord flink uit zou
pakken tegen de „bende van
vier", die immers in Sjanghai
veel aanhangers telde, maar
hij wijdde er geen woord aan.
Hij meldde slechts dat de toe
stand in Sjanghai uitstekend is
en dat Nederlanders geen on
bekenden zijn in deze haven
stad, waar vaak Nederland-
sche schepen aanleggen.
Het was koud, winderig en
regenachtig toen prinses Bea
trix en prins Claus zaterdag
ter bedevaart togen. Vanuit
Changcha reden ze aan het
hoofd van een lange karavaan
diep het platteland van de pro
vincie Hunan binnen met als
einddoel Shaoshan, het „Beth
lehem" van de volgelingen van
Mao Tse-toeng, die daar op
tweede kerstdag van het jaar
1893 het levenslicht zag.
Mao's geboortehuis is echter
allerminst een stal geweest. De
(gerestaureerde) boerenhoeve
van Mao's ouders is zeker voor
Chinese verhoudingen van die
tijd bepaald riant te noemen.
Elk van de drie kinderen (al
len zoons) had zijn eigen
slaapkamer en foto's van het
gezin duiden er op dat de man
die als proletarische held ge
vierd wordt, allerminst uit een
proletarisch milieu stamt.
„Een boerengezin uit de mid
denklasse", zegt de gids, maar
dat is waarschijnlijk toch te
laag geschat. Voor het portret
van Mao's vader, die de bezoe
ker met een lichtelijk verbaas
de en diep melancholische blik
aanstaart, vraagt prins Claus
of het waar is dat Mao met
zijn vader in onmin leefde.
Van de gidsen maakt zich nu
een lichte paniek meester. De
waarheid vertellen (wat heet
onmin, de oude heer ranselde
zijn zoon vaak af) zou tot mis
verstanden kunnen leiden.
Dan spreekt echter een hoge
functionaris van het ministerie
van buitenlandse zaken in Pe
king, die het gezelschap de
hele reis gevolgd heeft, het
verlossende woord: „De twee
hadden ideologische menings
verschillen", merkt hij diplo
matiek op, het aan ieders fan
tasie overlatend wat dat kan
betekenen.
Niet ver van Mao's geboorte
huis nabij de eendevijvers
waar de latere Jangtze-be-
dwinger placht te zwemmen,
Prinses Beatrix bij haar bezoek aan het geboortehuis van Mao
Tse-toeng. Zij wordt vergezeld door mevrouw Lo Tsjoe-joe lid van
het partijbestuur van Hunan.
zoals een opschrift vermeldt,
en de dorsvloer waar hij ge
werkt heeft staat het museum
waar aan de hand van foto's
en documenten het revolutio
naire leven van Mao Tse-toeng
tot „de bevrijding" (1949) ge
toond wordt. Opvallend daar
bij is dat slechts twee van zijn
vier vrouwen een plaats in het
museum kregen. Het eerste
huwelijk van Mao, dat door de
wederzijdse ouders gearran
geerd is, wordt geheel gene
geerd en zijn vierde vrouw
Tsjang Tsjing het promi
nentste lid van de „bende van
vier" komt uiteraard hele
maal niet in het stuk voor.
Shaoshan heeft met Bethle
hem gemeen dat er ook een
levendige toeristenindustrie
geleid door de staat uiteraard
gegroeid is, maar met o.a., dit
verschil dat de toerist hier niet
opgelicht wordt en de souve
nirs er heel goedkoop zijn. Wel
viel op dat er weinig bezoekers
waren, maar dat hoeft nog
niet te wijzen op een afnemen
de belangstelling van de Chi
nezen voo hun overleden lei
der. Een voor de hand liggen
de verklaring is dat Shaoshan
zaterdagmiddag geheel voor
het Nederlandse gezelschap
gereserveerd was.
Op de terugweg van Shaoshan
naar Changcha bezoeken we
een imposant irrigatieproject,
dat meteen de verbinding legt
naar de nieuwe Chinese leider
Hoa Kwo-feng. Deze heeft na
melijk in het begin van de
jaren zestig de leiding gehad
bij het reusachtige karwei.
Honderdduizend mensen heb
ben hier in tien maanden een
stuwdam gebouwd, die moet
verhinderen dat het laaggele
gen land te lijden heeft van
overstromingen en die tegelijk
hogere droge gebieden van
water voorziet
LISSABON (Rtr.) De Amerikaanse
regering meent dat het van levensbe
lang voor Zuid-Afrika is zijn radicale
apartheidspolitiek op te geven. De Ver
enigde Staten zullen dan ook een nieu
we en hardere politiek voeren tegen
over Zuid-Alrika. Dit heeft de Ameri
kaanse vice-president Walter Mondale
gisteren in Lissabon meegedeeld. Mon
dale zal donderdag in Wenen een ge
sprek hebben met de Zuidafrikaanse
premier John Vorster. In Lissabon
voerde Mondale overleg met de Ameri
kaanse ambassadeur bij de. Verenigde
Naties, Andrew Young, die binnenkort
een bezoek brengt aan Zuid-Afrika. Ook
Mondale is van plan naar Zuid-Afrika
te gaan.
Young is vandaag uit Lissabon vertrokken naar
Mozambique om een conferentie van de Verenigde
Naties bij te wonen, waarop naar men verwacht.
zal worden aangedrongen op vorming van zwarte
meerderheidsregeringen in Rhodesië en Namibië.
De Amerikaanse vice-premier Mondale deelde gis
teren in Lissabon mee dat hij op premier Vorster
van Zuid-Afrika druk zou uitoefenen om volledige
deelname aan de zwarten in Zuidafrikaanse aan
gelegenheden toe te kennen en steun te geven aan
bewegingen voor vrije verkiezingen in Rhodesië
tegen het eind van volgend jaar. Mondale zei dat
hij veel zou luisteren naar Vorster maar duidelijk
zou stellen dat de Verenigde Staten streven naar
grote veranderingen in de Zuidafrikaanse rassen
politiek ten aanzien van Rhodesië, Namibië en
Zuid-Afrika zelf.
Robert Mugabe, leider van het patriottisch front
in Rhodesië, heeft gisteren gezegd waardering te
hebben voor Andrew Young, die in eigen huis al
herhaaldelijk moeilijkheden heeft gehad door zijn
onverbloemde uitspraken over zuidelijk Afrika.
Youngs uitspraken zijn erg goed. Als Washington
zich liet leiden door de principes die aan deze
uitspraken ten grondslag liggen zouden we geen
ruzie hebben met de Verenigde Staten, aldus
Mugabe.
Braziliaanse
biedt nieren te
koop aan
SAO PAPLO IAFPI De
21-jarige Braziliaanse Ode-
te Lopes de Oliveira die,
een unicum in de medische
annalen, vier nieren beeft,
biedt er 'twee voor 400.000
cruzeiros per stuk te koop
aan.
De twee extra-nieren wer
den ontdekt toen het meisje
een urologische behande
ling moest ondergaan. Vol
gens de dokters zal Odete
geen nadelige gevolgen on
dervinden van het wegne
men van een of beide extra
organen.
Britse kapitein
n N. Ierland
intvoerd
IELFAST (AFP-Reuter) Een
inlichtingenofficier van het
ritse elite-korps - Grenadier
■uards is zaterdag in Noord-
erland ontvoerd, zo heeft het
trise leger in Belfast bekendge
maakt.
Jen vermoedt dat de 29-jarige
apitein Robert Nairac is ont-
oerd door leden van het Ierse
•publikeinse leger. De auto van
e kapitein leeg aangetroffen op
en parkeerterrein van een bar
Zuid-Armagh bij de grens
iet Ierland. Er zaten op. Nai-
acs taak was het verzamelen
an inlichtingen over IRA.
ROME (OPA)
De op 5 aprH
ontvoerde pro
vinciale secre
taris voor Na
pels van de Ita
liaanse socialis
tische partl|,
Guldo de Marti-
no, Is gistermor
gen vrijgelaten
en ongedeerd
naar huls terug
gekeerd»
Hoewel de ge
vangenschap
van 40 dagen
hem was aan te
zien, verkeerde
de 34-jarige so
cialist In een re
delijke lichame
lijke conditie. Er
is voor hem een
losgeld van drie
miljoen gulden
betaald. Guido
Martino, gelukkig herenigd met zijn gezin.
KRAKAU (Reuter) Ongeveer
5000 studenten hebben gister
avond in de Poolse stad Krakau
een stille omgang gehouden in
verband met de geheimzinnige
dood van een student die nauw
samenwerkte met het dissiden
te comité voor de verdediging
van de arbeiders (WDC).
Madrid (UPI) De Spaanse
vakbonden hebben voor van
daag een algemene staking van
vierentwintig uur voor Basken
land uitgeroepen om te protes
teren tegen het gewelddadig op
treden van de politie in Bilbao
en de bestraffing te eisen van
hen die verantwoordelijk zijn
voor de dood of verwondng van
burgers.
De bonden gaven het staking
sparool nadat zaterdag opnieuw
twee mensen om het leven wa
ren gekomen, waardoor het to
taal aantal doden in vier dagen
op vijf kwam.
De basken hebben vorige week
gedemonstreerd voor de vrijla
ting van de laatste politieke ge
vangenen, van wie 36 basken.
Dr. Sjtern vraagt asiel in Nederland
DEN HAAG (ANP) dr. Mi- nisterie van justitie heeft dit
chail Sjtern, de Russische arts zaterdagmorgen desgevraagd
die half maart de Sovjet Unie bevestigd. Het verzoek is in be
is uitgezet, heeft politiek asiel handeling genomen, aldus de
in Nederland gevraagd. woordvoerder, en hangende die
behandeling mag dr. Sjtern, in
Een woordvoerder van het mi- Nederland blijven.
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent)
ROME Een 25-jarige politieman, die zaterdag tijdens rellen in
Milaan levensgevaarlijk was gewond door pistoolschoten, is giste
ren aan zijn verwondingen overleden. In Rome is een verkeersa
gent onder vuur genomen vanuit een bestelwagen: hij werd zwaar
gewond toen hij probeerde de auto aan te houden voor controle.
Barbara Moore
overleden
LONDEN (Reuter-ÜPI) De in
Rusland geboren dr. Barbara
Moore, eens de meest besproken
vrouw in Engeland, is in een
Londens ziekenhuis overleden.
Zij was 71 jaar.
De diëtiste Barbara Moore
maakte in de jaren vijftig mara
thon-wandelingen door Enge
land, Australië, Europa en de
V.S., om aan te tonen wat de
voordelen waren van een vege
tarisch dieet en om de eetge
woonten in de wereld te veran
deren. Zij beweerde het geheim
ontdekt te hebben van het oud
worden en was ervan overtuigd,
dat zij 150 jaar zou worden op
een dieet van wortelsap, sla en
Het lot van de allerarmsten in de wereld
gaat ons allemaal aan.
Want het is onaanvaardbaar dat
honderden miljoenen mensen op de
rand van de dood leven.
Ontwikkelingssamenwerking is
bouwen aan een rechtvaardiger wereld.
Daarom mag op deze post absoluut niet
worden, bezuinigd. Het CDA wil dat de
overheid het ontwikkelingswerk van
particuliere organisaties - zoals de
kerken - steunt.
Kies voor ontwikkelingssamenwerking,
in het belang van de mensheid!
Don Juan
erkent zijn
zoon als
koning
MADRID (Upi) Don Juan, de
63-jarige graaf van Barcelona,
heeft zaterdag in Madrid af
stand gedaan van zijn rechten
op de troon ten gunste van zijn
zoon, koning Juan Carlos.
Na 36 jaar aanspraak op de
Spaanse troon te hebben ge
maakt, boog Don Juan voor zijn
zoon en noemde hem „majes
teit".
Dit gebeurde op een besloten
Dij eenkomst in het paleis Zar-
zuela, waarbij behalve de
Spaanse minister van jusititie,
Landelino Lavilla, alleen leden
van de koninklijke familie te
genwoordig waren.
De twee incidenten geven een
beeld van de grimmigheid waar
mee momenteel in de Italiaanse
steden conflicten worden uitge
vochten tussen enerzijds studen
ten en stadsguerilla's en ander
zijds de politieke partijen en de
politie. Het afgelopen weekeinde
is met name in Milaan en Rome
weer zwaar gevochten; duizen
den tienefs namen aan de ge
vechten deel.
Het was gisteren de vierde ach
tereenvolgende dag dat deze
jongeren hun ontevredenheid en
agressie afreageerden. Daarbij
worden steeds demonstraties en
optochten van studenten, actie
groepen en feministen mis
bruikt Tegen de demonstraties
is overigens in Rome al een
verbod uitgevaardigd dat tot het
eind van de maand van kracht
blijft, maar dat steeds wordt
overtreden. Hiertegen treedt de
politie weer uiterst grimmig op,
zoals donderdag j.l. toen een
meisje van 19 jaar tijdens een
vreedzaam begonnen betoging
werd doodgeschoten. Is de poli
tie eenmaal in actie gekomen,
dan is dit het sein voor rellen-
schoppers, z.g. „autonomen" om
in actie te komen. Daarbij
wordt ook op de politie gescho
ten.
De vroegere Amerikaanse minister van buitenlandse zaken dr. Henry
Kissinger bracht met zijn vrouw Nancy een bezoek aan Broadway-
opvoering van The King and I. Tijdens de pauze zocht hij achter
de coulissen de hoofdrolspeelster Constance Powers even op.
(Van onze correspondent Da
vid Fairhall)
LONDEN Zoals ieder die
zich voor het eerst stort op de
vele problemen van de NA
VO, zal Jimmy Carter ge
schrokken zijn van de geringe
vooruitgang die de Atlanti
sche verdragsorganisatie ge
maakt heeft op het terrein
van de standaardisatie van
haar bewapening tegenover
de eenvormige militaire ma
il chine van het Warschau pakt
Standaardisatie lijkt een voor
de hand liggende zaak; willen
de 15 landen van een bondge
nootschap als de NAVO een
beetje efficiënt gebruik ma
ken van eikaars munitie, re
serve-onderdelen en wat dies
meer zij. Het arsenaal van het
Warschau-pact is al jaren ge
standaardiseerd.
Maar hoe logisch standaardi
satie ook moge zijn, na 28 jaar
is er binnen de NAVO bitter
weinig van terecht gekomen.
De NAVO gebruikt veertig
verschillende soorten vuurwa
pens, en dat zijn dan nog al
leen de grote, want de ver
scheidenheid bij de kleinere
wapens is al niet meer te over
zien. Er zijn dertig verschillen
de soorten radar-systemen in
gebruik. De commando- en
controle-systemen van de ver
schillende zeemachten zijn
voor een deel niet voor elkaar
bruikbaar. Als een vliegtuig
van het ene land een landing
maakt in het andere kan de
bemanning maar van één ding
zeker zijn, en dat is dat het
een volle tank brandstof kan
halen.
Onlangs is een poging om de
gehele NAVO van hetzelfde
radarsysteem te voorzien, dat
gebaseerd was op de Ameri
kaanse Boeing 707, mislukt
Maar dit is maar één voor
beeld uit vele.
Men heeft ook geen kans ge
zien om een gelijksoortig arse
naal op te bouwen van kleine
wapens, vliegtuigen, fregatten
en grote tanks, hoewel er wat
dat laatste betreft goede hoop
is dat de volgende „generatie"
tanks tenminste uitgerust zul
len zijn met een gestandaardi
seerd kanon en verwisselbare
munitie.
Het is dus niet zo verbazing
wekkend dat Carter vorige
week de NAVO-bondgenoten
opgeroepen heeft bij de aan
schaf van wapens te voorko
men dat er materiaal aange
kocht wordt dat overbodig is
omdat de andere landen dat al
hebben. Carter was erg meele
vend en drukte zich in zeer
diplomatische termen uit:
„Geen van ons, de Verenigde
Staten incluis, heeft geen fou
ten gemaakt". Carter toonde
er begrip voor te hebben dat
standaardisatie moeilijk is om
dat er ook economische en
industriële problemen mee ge
moeid zijn.
Carter zei dat hij hoopte dat
de Europese landen door zou
den gaan met hun samenwerk
ing op het gebied van wapen-
produktie en hij was vooral te
spreken over de stappen die
genomen waren door de Euro
pese Programma Groep
(EPG).
Bij uitzondering doet Fran
krijk wél mee met de EPG. De
moeilijkste taak waarvoor de
EPG staat is Frankrijk zover
te krijgen dat het zijn trots
wat inslikt en zich bereid ver
klaart met bijvoorbeeld Enge
land en Duitsland te gaan wer
ken aan de ontwikkeling van
een Europees gevechtsvlieg
tuig voor de jaren negentig.
Binnen de EPG zijn allerlei
onderhandelingen gevoerd,
analyses gemaakt en rappor
ten opgesteld. Tot nu toe met
weinig werkelijk resultaat,
maar de diplomaten die mee
doen aan de groep weten te
vertellen dat er al veel vooruit
gang is geboekt en dat er nog
meer vooruitgang geboekt zal
worden als Amerika Europa
maar de tijd geeft
Het antwoord van de Ameri
kaanse president was duide
lijk. „De VS", zei hij, „zijn
bereid om mee te werken, pre
cies op de manier en zo snel
als de bondgenoten dat wil
len".
Zodra de EPG wat vastere
vorm aanneemt zou de groep
samen met de VS kunnen
gaan praten over de gezamen
lijke ontwikkeling van een ge
standaardiseerd defensiesys
teem. Maar bepaalde zaken
zouden beter in de NAVO-
raad besproken kunnen wor
den. Carter zei dat .Amerika
graag met Europa wil samen
werken om te zoeken naar mo
gelijkheden om nieuw mate
riaal samen te ontwikkelen, in
licentie te gaan bouwen, of
direkt aan te kopen".
De NAVO mag vooral niet mi
litair verzwakt worden door
overbodige en dubbele aanko
pen en evenmin mag het bond
genootschap politiek verzwakt
worden door geruzie over de
aanschaf van defensiemate
riaal".
Dat is mooi gezegd van Carter,
maar hij weet zelf ook wel hoe
diep het wederzijds wantrou
wen en hoe groot de concur
rentie binnen het wereldje van
de internationale wapenhandel
is. Met NAVO-contracten zijn
miljoenen dollars gemoeid. De
Boeing-707 vliegende radar
zou 2,4 miljard dollar (ruim 6
miljard gulden) gekost heb
ben. Het gaat niet alleen om
geld, maar ook om werkgele
genheid en... stemmen van de
kiezers.
Hoe nauwkeurig men ook te
werk gaat bij het toetsen van
de technische mogelijkheden
van nieuw materiaal; er kan
altijd op subtiele wijze mee
geknoeid worden. De Duitsers
bijvoorbeeld zijn nog kwaad
over de manier waarop de
Amerikanen de Duitse Leo
pard II tank „kapot beproefd
hebben". De Duitsers zeggen
dat de Amerikanen de ene ka
nonskogel na de andere af
vuurden, veel te snel achter
elkaar, en dat daardoor de
loop van het kanon van de
tank oververhit raakte en ging
buigen. Volgens de Duitsers
wist Amerika al van het begin
dat het de Duitse tank niet zou
kopea
De aanschaf van de F-16, die
wel de wapenkoop van de
eeuw genoemd wordt, is een
goed voorbeeld van hoe het
wel kan met de standaardisa
tie. Een ander gunstig voor
beeld is de Tornado, een vlieg
tuig voor meer doeleinden, dat
gezamenlijk door Engeland,
Duitsland en Italië wordt ge
bouwd. Verder zijn een paar
zeemachten, waaronder zelfs
Frankrijk, bezig met de geza
menlijke ontwikkeling van fre
gatten en mijnenvegers.
Andere gunstige tekens zijn de
al genoemde tank-kanonnen
en een nieuw gestandaardi
seerd arsenaal van kleine wa
pens. Van standaardisatie valt
dan ook alleen weinig te be
merken als men de situatie
van dag tot dag of zelfs van
jaar tot jaar bekijkt. Maar let
men op periodes van tien jaar,
dan is er wel degelijk vooruit
gang te bespeuren.
Dat zoiets tien jaar duurt is
wel te begrijpen, want elk
nieuw systeem gaat gemiddeld
tien jaar mee vóór het weer
verouderd is. Natuurlijk kan
het geen kwaad wanneer de
Amerikanen Europa nog eens
een duw in de goede richting
geven. Maar sneller dan de
ontwikkeling van de technolo
gie kan de NAVO niet gaan.
Wat de Europese NAVO-part-
ners natuurlijk wel in het oog
moeten houden is dat die ont
wikkeling in de goede richting
blijft gaan.
Copyright The Guardian
