De eeuwen
hebben van
Toledo levend
mozaiek van
westerse
beschaving
gemaakt
In het Spaanse
binnenland
waar geest van
Don Quichotte rond
WEG
WEZEN
UW
VAKANTIE
IN
KAART
OO.Sf ZEE
FINLAND
^IERLA\Ö'
NOORDZEE
,NÖ®W£6EN
Dublin(
^liverpool
BOTNISCHE
Helsinki,
Berlijn®
ZWEDEN
ODUITSIAND'
Londen®
)Brussef
«3 EEEDV
•APraag
TSJECHO SLOWAKIJE
-ikerRi/ncever
'W OUITSLAND
NOORDZEE
SOWJET
kvJWenen®^
'liïüTlwloogSMr-
MuncheT
KópenKagenp"
OE^MAg^EN
{2 WITS.
ATLANTISCHE
OCEAAN
VERKLARING
ROEMENIE
^S>°V,5AC J
Belgrado®
venetie^
JOEGOSLAVIË
BULGARIJE
LOntüct
'Marseiï
'ADRIATISCHE
2EE
'ALBANIË'
Barcelona*
PORTUGAL,
1 Goede zondsfron-
den(Hierbij is
eventuele zeever
vuiling buiten be
schouwing gelaten).
Globool gemiddeld
aantal urenzorne-i
schijn p daginaug.'
Globool gem tem
peratuur v.h zee-
waherlin'Oinoug,
De temperohjrenin
juli en sept.verschil
len I - 4 graden,
j Gem. Kjchttemperd-
■üpr'.l
'GRIEKENLAND^
ither
\Lissabon
valencia^
MIDDELLANDSE ZEE
Deze koort
jokonhegebieden
HUIZEN TE HUUR IN
FRANKRIJK
Een burcht een stokoude
boerderij of toch ma ar lie
ver een lustoord in de ber
gen, dat zojuist is verlaten
door een filmster: u zegt
maar, waar het hart naar
uit gaat en American Ex
press zorgt dat u onderdak
komt in de Franse vakan-
tjegebieden bij uitstek,
Dordogne, Provence en
Cóte d'Azur. De huurprij
zen per week variëren van
325 gulden voor een een
voudig boers optrekje tot
ruim 9 mille voor een pa
leis met alles d'r op en d'r
aan. Deze vakantiehuizen
kunnen tot oktober ge
huurd worden en tot die
maand zal een vertegen
woordiger van American
Express aanwezig zijn om
de huurders met raad en
daad terzijde te staan.
BEPROEFDE GIDSEN
VOOR FRANCOFIELE
TOERISTEN
Wie in Frankrijk smakelijk
en goedkoop wil eten doet
er goed aan de „Guide des
Relais Routiers 1977" een
plaats in zijn bagage te ge
ven. In deze ijzersterke
gids vindt men alfabetisch
gerangschikt 4000 eetgele-
genheden in geheel
Frankrijk, waar men voor
een redelijke prijs kan
eten.
Met behulp van de vele
streekkaarten kan men de
opgegeven adressen mak
kelijk vinden. Ook zijn de
Halais Carrerolle, extra-
goede restaurants en
adressen van goedkope ho
tels opgenomen. De gids,
die 14 gulden kost (één
keer eten en u heeft de in
vestering er al uit) is ver
krijgbaar bij de boekhan
del, warenhuizen, de reis
bureaus en VW-kantoren.
Bij het Nationaal Frans
Verkeersbureau, Prinsen
gracht 670 in Amsterdam
Centrum, telefoon 020-
247534 kan men gratis de
„Heiais et chateux"-gids
aanvragen. Hierin vindt
men adressen en prijzen
van landelijke restaurants
en (kasteelj-hotels over de
gehele wereld. Ook van
harte aanbevolen voor de
bereisde lekkerbekken.
NIEUWE VEERDIENST
NAAR LONDEN
Nieuwe verschijning op de
woelige baren van de
Noordzee is de pijlsnelle
Jetfoil van P O-linies,
die met een snelheid van
80 kilometer per uur vanaf
1 juni 1977 gaat pendelen
tussen Zeebrugge en het
hart van Londen. In drie
uur en drie kwartier
brengt deze supersnelle
veerpont op poten u naar
de overkant: vertrek Zee-
brugge om half tien 's
morgens, aankomst Lon
den 12.15 uur. Vertrek
Londen 14.30 uur en aan
komst Zee brugge 19.15
uur. Bij de prijs is inbe
grepen een maaltijd aan
boord, thee en koffie, ver
zekering en busvervoer
van Brugge Station naar
Zeebrugge en terug. Een
enkele reis volwassenen
kost in het hoogseizoen
(van 1 juni tot 30 oktober)
1950 Belgische franken,
kinderen onder 1 jaar gra
tis, van I t/m 13 jaar 975
franken en daarboven vol
le prijs. In het laagseizoen
van 1 november tot 31 de
cember 1977 zijn deze prij
zen respectievelijk 1755
franken, gratis, 878 fran
ken en de volle prijs. Er
zijn dagelijks afvaarten,
ook op zondag.
VEERDIENSTEN NAAR
ENGELAND EN
IERLAND
Een veer op de hoed van
het Britse Toeristen Bu
reau (Leidseplein 5 in Am
sterdam, telefoon 020-
234004) en het Iers Natio
naal Bureau voor Toeris
me (Heiligeweg 14 in Am
sterdam, telefoon 020-
250306) voor hun razend
handige uitgave „Veer
diensten naar Groot-Brit-
tannië en Ierland 1977". In
deze gids staat een over
zicht van de belangrijkste
bootverbindingen tussen
het Europese vasteland en
Engeland, Wales, Schot
land, Noord-Ierland en Ier
land. Compleet met het
aantal afvaarten, adressen
en prijzen. Op bovenstaan
de adressen kan men ook
een folder aanvragen,
waarin vrijwel alle ver
zorgde reizen naar Enge
land met naam van Touro-
perater en prijs worden
opgesomd. Ook is een lijst
van aanbevolen gidsen op
genomen.
GEEF UZELF DE
SPOREN
Tot en met 30 september
1977 kan men op een toe
ristische treinabonnement
gedurend tien achtereen
volgende dagen in België,
Nederland en Luxemburg
onbeperkt reizen op de lij
nen van NS, NMBS en
CFL. Bovendien is het
abonnement in Luxemburg
ook geldig op alle autobus
lijnen van de Luxemburg
se spoorwegen en van de
Compagnie Routiers Lu-
xembourgeois. Dit abonne
ment, verkrijgbaar op alle
grote stations kost 125 gul
den (tweede klas) en 187.50
(eerste klas).
Voor de meeste bleekgezichten betekent een
Vakantie in Spanje niet meer dan een handvol
Ifi weken zalig sudderen aan de boorden van de
.^^Middellandse Zee, waar de betonnen toeiisten-
^jiilo's elkaar verdringen in een warme Bijlmer-
Nachtmerrie.
Diiii.In feite leer je op die manier het echte Spanje
aiet of nauwelijks kennen. Dat geeft zijn ge
heimen pas prijs, als de reiziger de kusten
mijdt en doordringt tot in het bruine, gortdro
ge klokhuis, waar de schaduwen van Don
Quichotte en Sancho Panza nog ronddwalen
en het geloof der voorvaderen nog springle
vend is.
Daarom als veelkleurig voorproefje hierbij een
reisimpressie van Toledo, de mooiste van de
vele mooie steden in Spanje. Een vluchtige
kennismaking, meer niet. In de hoop, dat ook
u eindelijk het besluit neemt om de gebaande
en platgetreden paden van de reisindustrie te
verlaten en op zoek te gaan naar het machtig
avontuur. U zult dan stadjes, steden en land
schappen ontdekken, die een bezoek van enke
le uren tot enkele dagen meer dan rechtvaardi
gen. San Sebastian bijvoorbeeld of Burgos met
zijn majesteitelijke kathedraal, het mystieke
San Juan de Compostella, al eeuwen einddoel
van vele pelgrims, Salamanca met één van de
oudste universiteiten van Europa, Madrid, de
koele, moderne, maar toch zeer Spaans en
beschikkend over de mooiste musea ter we
reld, waaronder het Prado en uiteraard de
bastions in het zuiden, waar de Arabische
overheersing een stevig stempel op heeft ge
drukt: Granada, Sevilla en Cordoba.
Extra meegenomen is het feit, dat het binnen
land van Spanje stukken goedkoper is dan de
afgegraasde kuststreken - vooral buiten het
hoogseizoen kan men aan de „tap" nog altijd
een glas koppige rode wijn drinken voor pak
weg dertig cent en de welvaartstors vullen
met een maaltijd van enkele guldens. Ook het
logies is goedkoop, zowel in de normale hotels
als in de staatsbedrijven, die prijzen bereke-
ucii vei' uuuci' uci gciiuudelde. Overal m het
land vindt men deze „paradores", goedkope
pleisterplaatsen in veelal schitterend gerestaa-
reerde kastelen of landhuizen. Daarnaast zijn
er de „Albergues", vooral bedoeld voor reizi
gers op doortocht. U betaalt een habbekrats
en vraagt zich 's avonds in het goedkope bed
vruchteloos af, waarom de Spaanse horeca nog
steeds niet massaal protesteert tegen de con
currentievervalsing van staatswege.
Inlichtingen over handwarme zwerftochten
door het klokhuis van Spanje geeft het Spaans
Verkeers Bureau, Laan van Meerdervoort 8 in
Den Haag, telefoon 465900.
In de komende
weken zal
WEG WEZEN
de gangbare
sluipwegen
naar uw va
kantieadres
minitieus in
kaart brengen.
Kaarten, die u
alles vertellen
over mogelijke
problemen, die
u onderweg
kunt ontmoe
ten: tunnels en
snelwegen, de
kansen op een
overwerkende
zon, de beste
Alpenroutes en
de snelste ver
bindingen in
Italië, WEG
WEZEN tekent
er voor.
Vandaag uitge
breide infor
matie over
stranden, tem
peraturen, ca
ravanroutes en
onbekende va-
kantiegebie-
den. Een mees
terlijke zoek
plaat, die u
spelenderwijs
wegwijs maakt
in Europa.
Doe er uw
voordeel mee.
En alvast een
machtige va
kantie toege
wenst
Toledo: levend mozaiek
prelaten en hoogwaardigheidsbekleders, die de
copenlucht-mis bijwonen. Op een gegeven mo
ment hebben we kans gezien om door te drin
gen tot vlakbij het altaar van immense afmetin
gen. Aan weerszijden staan de plaatselijke ver
enigingen opgesteld: in bonte klederdrachten,
met banieren en vaandels. Op de gereserveerde
rijen de burgerlijke en militaire autoriteiten,
ambitieus sprokkelwerk, behangen met onder
scheidingen, waarvan de herkomst tot naden
ken stemt. Achter het altaar tientallen priesters
in goud en paars, onder wie de primaat van
Spanje, een trotse aristocraat met een gebeeld
houwd gezicht.
Dit is het rijke roomse leven in volle glorie.
„Todos", roept de celebrant en meteen stijgen
de gebeden en gezangen ten hemel. Het „sanc-
tus, sanctus, sanctus", klimt boven de daklijst
en en blijft daar klaaglijk hangen tot vlak vóór
de consecratie, waarbij het hele garnizoen op
een gesnauwd bevel dpor de knieën gaat.
Tijdens het uitreiken van de communie kunnen
de talloze priesters hun aanwezigheid eindelijk
waarmaken. Bij duizenden schuifelt men naar
voren. Tromgeroffel, trompetgeschal. Het kan
niet op. En overal kleuren, een orgie van rood
en geel en paars en goud, het smetteloos wit
der superplies, de schittering van ornamenten,
ordetekenen, wapens. Dis diepblauwe lucht en
de roodbruine huizen vormen een technicolor-
décor, dat door geen enkele kunstenaar verzon
nen kan worden.
Na de mis gaan de misdienaars, bruidjes, a-.
colieten, priesters en militairen op weg naar de
nis, waar het beeld van de Heilige Maagd van
Toledo peinzend het religieuze volksfeest heeft
gadegeslagen. Het is een frêle beeld, omhangen
met een dikke laag van blauw-zilveren gewaden
en bekroond met een enorme kroon van vele
verdiepingen. Het beeld wordt op een wagen
geplaatst en begint aan de jaarlijkse triomf
tocht door Toledo. Dat is ook het sein voor een
massale hysterie: zakdoeken vliegen de lucht
in, mensen vallen per dozijn flauw en overal
schreeuwt men „Ave Maria". Boven dit alles
uit klinkt de stem van een priester, smekend
en demagogisch: „Bidt voor ons Spanje, bidt
voor ons Toledo. Bewaar onze goede deugden,
onze solidariteit, onze gezinnen, onze gemeen
schap".
Na een half uur is de plechtigheid voorbij. Het
feest kan nu beginnen. Het plein verandert in
een draaikolk van pratende, zingende, drinken
de, schreeuwende en scheldende mensen. Kin
deren rennen joelend rond, de café's puilen uit.
Zij die geloven, genieten nu met volle teugen.
Achteraf blijkt, dat het museum die dag geslo
ten is. Dan maar terug naar de camping,
stapvoets door een overvolle, feestende stad.
Het laatste, wat we bij de poort zien is een
piepklein meisje, verkleed als Heilige Maagd.
Ze struikelt over een lange, blauwe jurk en
kijkt dodelijk ernstig onder een aureool van
zilveren sterretjes, die rond haar hoofd bran
den. Het doel van haar korte tocht is een café,
waar ze door haar vader wordt binnengetrok
ken. Ook in Toledo heeft de kerk vele gezich
ten.
Tegen de hitte van de onbarmhartige Spaanse
zomerzon is geen betere beschutting denkbaar
dan een vlucht in de donkere, koele spelonken
van een stokoude kerk of een verlaten mu
seum. Daar hoef je niet eens een fanatieke
gelovige of een kunstminnaar voor te zijn. De
schemering van openbare monumenten kan
voor iedereen, die er te warmpjes bij zit op
1 zijn Spaanse zwerftocht een troost zijn.
i Op een stralende zondag in de voorzomer
j bivakkeerden we op een camping in Toledo en
1 bovenstaande wijsheid indachtig besloten we
dan ook haastig een bezoek te brengen aan het
museum van Santa Cruz, waarvan de veelbelo
vende roep al vooruit was gesneld.
Die camping is trouwens al een beschrijving
waard Een juweel van rust en ruimte, als je
hem vergelijkt met de deprimerende vluchtelin
genkampen van het massatoerisme, waar elke
vierkante centimeter geld. op moet brengen. In
deze camping echter: riante stekken voor een
jd gelimiteerd aantal tenten en caravans. Com
pleet met gratis parasol temidden van een
weelderige begroeiing. Daarbij een flink zwem
bad en dat alles voor een grijpstuiver te huur
op nog geen 300 meter van de stadspoort.
In de omgeving van die poort waren in pom
peuze feestjurken gestoken leden van de (alom
tegenwoordige en vaak hinderlijke) Guardia
Civil die zondag druk bezig met het in verkeer-
de banen leiden van het chaotisch verkeer. Het
kostte dan ook moeite en tact om het centrum
van de stad te bereiken, dat als een hermetisch
gesloten brandkast achter hun ruggen lag.
Maar de beproefde truc van de buitenlander,
die er helaas niks van begrijpt luktë ook deze
keer: via reeksen fout begrepen verkeersste-
kens- en borden konden we de auto kwijt op
een plaats, waar dat streng verboden was.
Door de kronkelende straatjes lieten we ons
vervolgens gewillig meezuigen in de menigte,
die onmiskenbaar op weg was naar de Plaza
de Zocodover. Het is een immens, driehoekig
plein, het centrum van het turbulente leven in
Toledo. Aan de lange zijde vind je vele winkel-
Eeuwenoude sfeer
tjes en terrassen, waar het 20 van de 24 uur
per dag gonst van de levendige, in keihard
Spaans gevoerde gesprekken, waarvan het ge
luid doet denken aan een zwerm nestelende
spreeuwen.
Nu staan er mensen opeengepakt achter vette
koorden, die het middenstuk van het plein
omgeven. Het zijn meest vrouwen in zwarte
kleren, die zich met waaiers en kranten boven
op hun hoofd proberen te beschermen tegen
de moordende zon. Je hoort kinderen huilen
en af en toe valt er iemand flauw, die daarna
met veel misbaar wordt afgevoerd. De mannen
hebben zich verzameld onder de luifels van de
winkels, vanwaar ze een geregelde pendeldienst
naar de troostende „tinto" in de cafe's onder
houden.
Op het gereserveerde deel van het Plaza staat
het garnizoen van Toledo aangetreden: honder
den krijgers in symetrisch opgebouwde rotten
van vier. Stram staan ze in de houding, meer
dan twee uur aan één stuk, kortgeknipte jon
gens, het geweer aan de voet en de blik op
oneindig. Aan het einde van de rij zijn de
trommelaars en trompetters te hoop gelopen.
De instrumenten zijn versierd met helrode doe
ken.
Vandaag dus geen museum, maar u hoort ons
niet klagen want we krijgen er zo goed als
zeker iets beters voor in de plaats. Bij de
stalletjes, waar prentjes medailles rozenkran
sen en talloze andere religieuze artikelen gretig
worden gekocht horen we eindelijk het dolent
housiaste verhaal van het „feest van de kroning
van de Heilige Maagd van Toledo, schutspatro
nes van de stad", dat op deze bloedhete zondag
gevierd wordt. Of we maar haastig een herden
kingsboekje willen kopen en een medaille, want
anders tellen we niet mee.
Daar sta je dan in Toledo, het hart en de ziel
van het oude Spanje. Wie ooit deze stad gezien
heeft, als de zon langzaam in de grot van de
nacht zinkt en zijn laatste stralen op de rood
bruine vesting werpt, raakt nooit meer die
indruk kwijt, dat hij voor één moment oog-in-
oog heeft gestaan met de eeuwigheid. Moslems,
joden en christenen hebben hier letterlijk hun
in bloed gedrenkte steentje bijgedragen om van
dit stuk van Spanje, dat ruim 500 meter boven
de Taag uitsteekt, een mozaïek van de westerse
beschaving te maken. Een beschaving, die hier
nog streng en naturel is als op de schilderijen
van El Greco Nee, wie alleen de Costa's van
Spanje kent, kent Spanje dus niet De kusten
zijn slechts de ekzemen op de huid van het
werkelijke land. Niet kwaadaardig, maar wel
ontsierend.
Hard en streng zijn op deze middag de gezich
ten van de rijk versierde en gedecoreerde
