40 jaar
geleden
einde
van
Zeppelins
Lastig
huisdier
hóéft
geen
spuitje
Ihnmf
De rampzalige gebeurtenis 40 jaar geleden
schip met zijn hakenkruis en alles
wat het vertegenwoordigde een
haat, sterk genoeg om het te willen
vernietigen. Nu zouden ze niet langer
gekweld worden door dit symbool
van de macht der nazi's.
Hoe het zij, de Graf Zeppelin werd
onmiddellijk uit de vaart genomen,
aanvankelijk, in afwachting van het
resultaat van het onderzoek in Lake-
hurst, bij wijze van tijdelijke maatre
gel. De Graf Zeppelin was klaar in
september 1938, maar de voor hem
bestemde heliura arriveerde nooit.
Zes maanden eerder had Hitler in
Oostenrijk de macht overgenomen
en de houding van Amerika was nu
definitief onverzoenlijk. Gevuld met
waterstof maakte het majesteitelijke
luchtschip het jaar daarop welis
waar enkele proefvluchten, maar
spoedig na het uitbreken van de
oorlog werd het gesloopt en gelijktij
dig zette Duitsland ook het werk stil
aan een nieuwe, nog grotere zeppe
lin. Het aluminium van de Graf Zep
pelin verdween in de anonimiteit van
jachtvliegtuigen en ondanks acties
om de oude Graf Zeppelin te sparen,
al was het maar als museumstuk,
werd ook hij opgeslokt door de Luft
waffe van Goering. Dat gebeurde in
maart 1940. Op 6 mei, op de kop af
drie jaar na de ondergang van de
Hindenburg, bliezen de Duitsers de
machtige hangars in Frankrijk op
om meer plaats te maken voor vlieg
tuigen een duidelijke onderstre
ping van het feit dpt het vliegtuig
voorgoed had getriomfeerd over zijn
oude rivaal.
PIET SNOEREN
„Behandel de dieren met zachtheid; spaar de vogels". Deze
_f_f_Sbeschermende leus verkondigt - juist zoals zoveel verklezingskreten,
neteksten en STER-spotten maar de halve waarheid. Want wie zijn
Ier altoos met zachtheid behandelt, komt vroeg of laat voor onaangena-
i/of onwelriekende verrassingen te staan. En die kunnen voor 't baasje
jTOurrtjr zó belastend worden, dat er maar twee oplossingen overblij-
Df het ontstemmend gedrag van hond of kat veranderen, óf het dier
oot aantt inslapen. Eén spuitje, en je bent verlost van een agressieve hond
ar voordo een alle kamers onderpiesende kat.
puitje is voor het dier de meest
.ze oplossing. Voor de eigenaar
;al niet. Afscheid moeten ne-
•aar. Prijivan een geliefd huisdier kost
wat moeite. Dan blijft de eer-
Trekvaapiossing over: het veranderen
het dierlijk gedrag. Gedragste-
dus. Hond en kat moeten als
ste adresje bij de psychiater op de
lEPORT^ jjet dit verschil dat de psy-
van £r dit geval de dierenarts is,
geeft omtrent de
ndeling.
riiMQT&arts J. Gajentaan uit Amster-
hoenmalTor®an'saïjr van het deze "aek
9^en wereldcongres over kleine
zegt daarover: „Vaak is
jedrag van een dier rechtstreeks
maal F van het Sedra6 van de baas>.
als tSn spreekkamer zie ik vaak
gr iooen die een °p dat moment erg
eglijke of lastige hond zitten te
'i. Moeten ze juist niet doen. Die
wordt op dat moment voor zijn
koop bbelijkheden beloond. Ze zou-
igebocmet die liefkozingen moeten
Uen tot die hond weer rustig is".
'egels, at congres, waar zo'n zevenhon-
/erbaar. dierenartsen uit de hele wereld
kkeiijk waren, heeft de Amerikaanse
ley mes )ria L. Voiht de gedragsafwij-
min. in bij kat en hond, en de behan-
'ginrichiijg daarvan nog eens op een rijtje
n 9 L Dierenarts Gajentaan: „Kijk,
-eet 't eigenlijk allemaal wel, je
3'N KEI »t allemaal in je praktijk meege-
an9'' kt. Maar 't is dan hoogst nuttig
ow »en collega daar een aparte stu-
ióva°°lyan maakt, en je alles achter
a
(TROnis j^et gedrag van een huisdier
lemen gaat opleveren, moet de
•naris natuurlijk eerst vaststel-
jf er geen sprake is van lichame-
i afwijkingen. Blijkt dat niet het
te zijn, dan moet er verder
^~3en gezocht. Je kunt een hond
wink^uriijk niet verbieden om bij elke
P1719-i<n 0f lantaarnpaal z'n poot op te
uiten, [en. Dat is dat beest ingeboren.
natuurlijk wel hinderlijk om
d herstiaas zijnde en het beest uitlatende
9"tila'0riij elke verticale waterplaats met
ruk tot stilstand te worden ge-
Pir neem nu eens een hond die
ig is voor onweer. Dr. Voiht heeft
i KREi angSt meer dan eens op een even
18 19Wrlijke als vindingrijke wijze
«n weg te nemen. Ze draaide een
■mmofoonplaat met onweergelui-
0 k. Eerst heel zacht. Het beest
ieg een smakelijke hapklare brok
RS gestopt, elke keer als het niet-ang-
reageerde. Zo werd het geluids-
.urne steeds opgevoerd. Tot de
over zijn angst heen was en
SUFfpn blaf of grom meer losliet, zelfs
p. .barstte boven zijn kop het hevig-
onweer sedert jaren los.
fijiere hondeliefhebber zal wel eens
via de buren meestal,— gehoord
ibben dat het dier, alleen thuis
achtergelaten, een fraaie uitvoering
gaf van het Jank-concert in D groot.
Dat is voor genoemde buren erg
hinderlijk, en eenvoudig te verhel
pen. Je begint het beest eraan te
wennen dat het zo'n vijf tot tien
minuten per dag alleen is; steeds op
hetzelfde tijdstip. Daarna wordt de
tijd opgevoerd, en moet de baas of
bazin zelfs eens een dag niet het huis
uitgaan. Na verloop van enkele we
ken is het dier eraan gewend, en
behoeft de arts met zijn spuit er
helemaal niet meer aan te pas te
komen. Deze therapie geschikt
voor de zogenaamde puppies kan
ook worden toegepast op oudere
honden, of dieren die van een andere
baas komen. Men dient er echter wel
voor te zorgen dat het dier iets heeft
om op te kauwen als u de deur uit
bent. Dat scheelt aanzienlijk in de
reparatiekosten voor meubilair of
vloerbedekking. Het beest heeft dan
een kluif om zijn aandacht op te
richten.
Dieren die bang zijn voor kinderen
wat zich kan uiten in agressief
gedrag, dan wel in het wegkruipen
onder of achter een meubelstuk
moeten op dezelfde manier worden
6 mei zal het veertig jaar geleden zijn dat de Hindenburg verging.
sfllpertig jaar geen gebruikelijke periode om bij stil te staan, temeer niet
ïdat de ramp slechts 36 slachtoffers eiste, een gering aantal als je het
jW Eiirgelijkt met de catastrofe op Tenerife of met andere recente vliegtuigon-
riKELPukken* Maar de ondergang van de Hindenburg blijft nu eenmaal, precies
s die van de Titanic, tot de verbeelding spreken en een diep, universeel
navoel van ontzetting en afgrijzen oproepen. Beide namen zijn synoniemen
lor onheil. Interessante overeenkomsten ook. Luchtschip en zeeschip,
B.unens, alle twee de grootste in hun soort, de beste. Verfijnde voortbrengse-
ïn van een kennis en kunde die hun gelijken niet hadden. Omgeven met
In aureool van onaantastbaarheid. Toch stierven beiden jong en in een
r, occjd waarin men pas later de betekenis zou onderkennen van de voortekenen
A. ie het noodlot aankondigen dat de wereld boven het hoofd hing. Het
irschil is dat de ondergang van de Titanic niet het einde is geweest van
passagiersvaart, terwijl de ramp met de Hindenburg het definitieve
^iiitstuk heeft gevormd van het grandioze, maar korte tijdperk der zeppe-
ns dit ten gunste van het vliegtuig. Hoewel: in de luchtvaart weet
RAGI bet nooit. Er wordt momenteel, met name in Rusland, serieus gefiloso-
95o*rd over de mogelijkheid van gigantische, door kernenergie aangedreven
(chtschepen met een capaciteit van vele honderden passagiers. Voor de
N uid liggend pluspunt: uitgebreide luchthavens die milieu verslinden en
HQperpesten, zouden overbodig zijn. Weg discussie over vijfde baan Schiphol
UHEIi Markerwaard. Een hoge mast ergens in de polder waaraan de luchtsche-
1 02IBD af kunnen meren, is voldoende.
N
NGEf°<
i maart 1936 was hij klaar eind-
idukt van bijna 40 jaar ervaring
:t de bouw van zeppelins, troetel-
9eP'2pid van Hitiers handlanger maar-
lO mtr'halk Goering, de trots van de Na-
ra 's zoals bleek uit de hakenkruizen
b.t vip zijn staartvlakken. Veel langer
s pia«an zijn zusterschip, de Graf Zeppe-
en n, was hij niet, maar zijn capaciteit
ERENan 210.000 kubieke meter was bijna
puw veemaal zo groot en vier kolossale
Jvendieselmotoren van 1100 pk elk gaven
e|i em een kruissnelheid van 128 kilo-
INBOieter per uur. Niet de omvang of
G 239» motorkracht onderscheidden de
iMERlindenburg echter van alle voor-
-N jaande luchtschepen. Dat deed het
^jntwerp van het interieur. Geestelij-
piakle vader Eckener was er geslaagd
luxe en hetzelfde comfort
e creëren dat de meest verwende
passagiers aan boord van zeesche-
Bften de grote concurrent ver
krachtten. De 25 tweepersoons hutten
H&raren elektrisch verwarmd en had-
IfHlen koud en warm stromend water.
■Aan de ene kant van de hoofdcorri-
g®or lag een ruime eetzaal, bediend
HjSoor een elektrische keuken. Aan de
^Bndere kant bevond zich een salon
^^n een aparte lees- en schrijfzaal.
Tussen de maaltijden in konden de
passagiers wegzakken in lichtge
wicht, maar smaakvol meubilair of
zichzelf amuseren met een baby-pia
no die gemaakt was van aluminium
^-jen slechts 112 pond woog. Ofwel ze
fkonden aan weerskanten een wande-
^■ling maken over de promenadedek
ken en via grote, ver naar buiten
overstekende vensters genieten van
een onbelemmerd uitzicht op de we
reld onder hen. Dit alles op weg naar
de ware luxe aan boord: de bar en
de rookzaal. Want ondanks de nabij
heid van 210.000 kubieke meter
brandbare waterstof hadden de ont-
,nu' werpers een waterdichte methode
l"eJbedacht om de luchtreizigers in staat
te stellen van sigaar of sigaret te
genieten. De zaal was hermetisch
afgesloten met dubbele deuren en de
luchtdruk was er hoger dan in de
rest van het schip, zodat het onmoge-
J lijk was dat waterstof, mocht het al
sp f ontsnappen, binnen kon drijven. Om
1 het gevaar van menselijke onvoor
zichtigheid uit te bannen, moesten de
passagiers alle aanstekers en lucifers
afgeven wanneer ze aan boord gin-
!k gen en zaten de aanstekers in de
A rookzaal aan kettingen.
In een belangrijk opzicht echter vol-
deed de Hindenburg niet aan de
wensen van de ontwerpers. Net als
alle voorgaande zeppelins was;hij
De Zeppelin in beter tijden
gevuld met waterstof en ondanks de
slechte ervaringen van de Ameri
kaanse marine met luchtschepen die
gevuld waren met helium, twijfelde
niemand eraan dat het verlies aan
drijfvermogen bij gebruik van dit
zwaardere, onbrandbare gas ruim
gecompenseerd zou worden door de
veiligheidsfactor. Eckener profiteer
de herhaaldelijk van zijn goede rela
ties met president Roosevelt om op
heffing te krijgen van het embargo
op de uitvoer van helium (alleen
Amerika beschikte over voldoende
hoeveelheden van dit gas) en hij zou
uiteindelijk slagen, maar toen was
het te laat. De ondergang van de
Hindenburg had zich voltrokken. Na
een vlucht op Zuid-Amerika werd de
nieuwe zeppelin in mei 1936 ingezet
op de dienstregeling tussen Duits
land en de Amerikaanse luchthaven
Lakehurst en gedurende de rest van
het jaar maakte hij tien reizen heen
en weer. Ook stak hij nog zes keer
over naar Rio de Janeiro en zo groot
was het passagiersaanbod dat hij in
de wintermaanden toen hij was op
gelegd, werd uitgebreid met twintig
extra hutten. Zeppelins letettn een
gouden toekomst te hebben. Kijk
naar de Graf Zeppelin die ondertus
sen ondanks zijn ouderdom met de
regelmaat van de klok luchtreizigers
bleef verschepen tussen Duitsland
en Brazilië een reis van drie da
gen. In acht jaar was hij bijna 600
maal heen en weer gevlogen, had hij
meer dan 1,5 miljoen kilometers af
gelegd en bijna 13.000 passagiers
vervoerd. Het lag in de bedoeling de
dienst op Amerika in 1937 uit te
breiden tot 20 oversteken van de
Graf Zeppelin naar Brazilië, terwijl
de Hindenburg 18 reizen naar Lake
hurst zou maken.
Voorts stond er nog een andere zep
pelin op stapel die precies op de
Hindenburg leek, maar die de Graf
Zeppelin zou gaan heten. Ondanks
rampen met luchtschepen van ande
re nationaliteiten hadden de Duitsers
de reputatie opgebouwd dat zeppe
lins nooit verongelukten.
Vanaf 1910 toen ze met hun passa
giersdiensten begonnen, hadden
meer dan 50.000 mensen veilig hun
bestemming bereikt. Niemand had
ook maar een schrammetje opgelo
pen.
Öp 3 mei 1937 ver
liet de Hinden
burg met 97 opva
renden aan boord
zijn thuishaven
Frankfurt voor
zijn eerste reis
van dat jaar naar
Amerika. Tegen
wind verlengde de
duur van de
vlucht en onweer
vertraagde
landing. Maar
even na 7 uur op
de avond van 6
mei begon de 240
meter lange zep
pelin te landen op
Graf von Zeppe- Lakehurst (New
lin Yersey). Er wer
den kabels uitge
gooid en door het grondpersoneel
opgevangen. De kolos daalde tot
minder dan 60 meter. Toen voltrok
zich plotseling de ramp. Sabotage?
Statische elektriciteit? Een passagier
die met lucifers had gesmokkeld?
Het ene moment hing de machtige
Hindenburg daar nog. Het volgende
ogenblik was hij verdwenen. Onver
getelijk is het radioverslag van Herb
Morrison. Hij was ter plekke aanwe
zig voor een reportage van de aan
komst in die dagen een gebeurte
nis van belang en babbelde routi
neus in zijn microfoon. Dan opeens
zijn benarde schreeuw: „Hij is in
vlammen uitgebarsten. Hij vlamt
vlamt. Hij vlamt verschrikkelijk. Hij
is in vlammen uitgebarsten..."
mensen aan boord waren de laatsten
die merkten dat zich een ramp aan
hen voltrok. Sommigen hoorden een
zacht ploffend geluid dat kwam uit
de richting van de achtersteven. An
deren die uit de panoramische ven
sters keken, lazen het plotselinge
afgrijzen af op de gezichten bene
den. Een steekvlam uit de achterste
ven en plotseling stond de hemel in
lichterlaaie. De staart zonk naar de
grond en sloeg te pletter. Dwarslig
gers gilden, knapten. En boven alles
uit het loeien van de vlammen, de
niet aflatende ontploffingen, terwijl
210.000 kubieke meter waterstof en
240 meter luchtschip veranderden in
een baaierd van vuur. Naarmate de
vlammen van compartiment naar
compartiment oversprongen, zakte
de zeppelin naar beneden en viel hij
uit elkaar. Door en rond de ver
schroeiende brandhaard krioelden
mensen afhalers, grondpersoneel
en, wonder boven wonder, passa
giers en bemanningsleden van de
Hindenburg. Ongeveer 30 seconden
waren verlopen sinds de eerste ex
plosie en in die halve minuut was
de luchtreus voor eeuwig verdwe
nen.
Onmiddellijk staken geruchten over
sabotage de kop op en zelfs de eerste
reactie van Eckener was dat vuil
spel voor de hand lag, maar de
onderzoekcommissie waarin de ont
werper ook zitting had, kwam tot
een andere bevinding. Het heersende
onweer in combinatie met een water-
stoflek in een van de achterste com
partimenten zou de oorzaak zijn ge
weest. Ondanks alle bewijsmateriaal
echter dat de ondergang van de Hin
denburg geweten moet worden aan
een bizarre samenloop van omstan
digheden, leeft de gedachte aan sa
botage tot op de dag van vandaag
voort. Inderdaad bestonden er inder
tijd bepaalde groepen en personen
die haat koesterden jegens het lucht-
getraind als een hond die bang is
voor geluid. Het dier moet steeds
vertrouwder eerst op een afstand,
dan dichterbij met het kind wor
den gemaakt Een langdurige kwes
tie, maar wel lonend. En iedere keer
als het dier niet-angstig of niet-agres-
sief reageert, grijpe men naar de al
eerder genoemde hapklare brok.
De katteliefhebber zal wel eens heb
ben meegemaakt dat op een gegeven
moment het beest weigerde de bak
te betreden en in plaats daarvan zijn
(vloeibare) behoefte in de hoeken
van de kamer deed. Dan is er een
aantal mogelijkheden: De bak wordt
niet vaak genoeg schoongemaakt,
het beest is krols, of er zit een ander
merk kattegrit in de bak. De remedie
is duidelijk.
Zijn er meer katten in huis, dan kan
het rondgepies worden voorkomen
door de betreffende kat over te doen
aan een of andere kennis. Als de kat
daar alléén in huis is, en hij dus z'n
aanwezigheid tegenover soortgeno
ten niet meer duidelijk hoeft te ma
ken, is er zo'n negentig procent kans
dat 't gepies ophoudt.
Loopt er maar één 'kat in huis rond,
dan is de volgende „geneesmethode"
aanbevolen. Zet een schone kattebak
vlakbij de plaats waar de kat ge
woonlijk gaat „zitten". Maak de „ou
de" plek schoon en dek die af. Ver
volgens is het zaak de bak net zo
lang te verschuiven tot die op een
gegeven dag staat waar u 'm hebben
wilt. Het ei van Columbus. Die
renarts Gajentaan heeft zelf een
keer meegemaakt dat er een kat zijn
vloeibare behoefte overal deed, be
halve in de bak. Navraag leerde dat
er in het huis een baby geboren was,
die vanaf het moment waarop hij het
levenslicht zag, alle aandacht kreeg.
Dat pikte de kat gewoon met.
„Psychiatrie en behandeling van ge
dragsstoornissen anders dan door
medicijnen, kwam vroeger niet aan
de orde", zegt dokter Gajentaan.
„Sommigen van ons hebben 't in
zich. Die merken gelijk dat de oor
zaak van het wangedrag niet schuilt
bij het dier, maar bij de baas of
bazin". Hij vindt de gedragstherapie
(„Je zou soms eerder de baas of
bazin naar een psychiater moeten
sturen") wel de moeilijkste kant van
't vak, maar toch ook een van de
plezierigste. „Kijk, we zijn dierenart
sen, we proberen te genezen. Natuur
lijk, als het niet anders mogelijk is,
geven we een spuitje. Maar het stuit
je toch tegen de borst, als je een
kerngezond beest naar de andere
wereld moet helpen, enkel en alleen
omdat het dier verkeerd is grootge
bracht, verkeerde gedragsregels
heeft aangeleerd?"
LEO VAN DER MEEL
