Visserij heet
hangijzer in de
Ierse politiek
erder met pensioen. Wie wil
et graag en wie gaat het betalen?
!L tcslENLAND/BUITENLAND
Tonstelling KVP-ARP
Politici hoeven niet
alles te slikken
BEDIENDE
Jan van der
Meer B.V.
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 16 APRIL 1977 PAGINA 9
AAG Premier Den Uyl en minister Boersma hebben
nogal wat opzien gewekt toen zij via de radio en in het
nt lieten weten het best mogelijk te achten dat over een
vier iedereen op 64-jarige leeftijd met pensioen gaat. Den
het helemaal voor zich: met 64 jaar iedereen op non-actief,
of 63 jaar eventueel pensionering op vrijwillige basis en
et 60-ste jaar meer vakantiedagen om op het dolce far
iet zalige niets doen in te spelen.
allemaal aan het einde van de volgende kabinetsperiode
later. Zo'n perspectief heeft de tongen van deskundigen
akt en waarschuwende vingers zijn geheven,
amentele vragen, die daarbij aan de orde komen en waarop
/oord nog niet te geven is, zijn: wil men het eigenlijk wel
g, wat gaat het allemaal niet kosten, wie betaalt het en
t nou zo nodig?
vil men het zo graag?
een onmiskenbaar feit,
werknemers, die tien-
n tren hetzelfde eentonige
noeiende werk hebben
itiP verrichten, ervan balen
LUC ,r vandaag dan morgen
willen uitstappen. Dat
:e althans en het feit, dat
en de laatste jaren van
genaamde actieve leven
.a.o. lopen, dus arbeids-
ikt zijn verklaard, be-
lie opvatting. Men houdt
1G meer vol in het steeds
ir wordende bestaan. En
10's Brandpunt aan het
Oan de jaren zeventig een
hield onder het Neder-
volk, zei 90 pet. van de
aagden, dat de pen-
)v turn op 65-jarige leeftijd
v/ is en dus vervroegd zou
worden.
itje bij paaltje komt is
mene animo echter min-
oot. Enige tijd geleden
1 het onderwijs en in de
le mogelijkheid gescha-
p aantrekkelijke voor
in aanwijsstok en troffel
2 leggen, op vrijwillige
us. In het onderwijs kwa-
540 mensen voor in aan-
g, een kwart ging slechts
aanbod in. In de bouw
i aldus 3700 mensen eer-
(!rtrekken, ongeveer 900
Sn zich aan. Heel voor-
kan men dus zeggen, dat
J pet. van Brandpunt is
ten tot 25 pet, al is het
at vroeg voor die conclu-
s voor meer omdat over enkele
AGE bedrijfstakken waar
Bemmalu met soortgelijke experi-
ude (Don begint (havens, metaal)
aal nog geen gegevens be
de WEIzijn die houvast bieden.
Natui niet bekend, waarom het
eer", siiiindelijk slechts zo weini-
(onder ,aren dje er eerder een
onder wensten te zetten.
'tste coliciële motieven zullen er
et grootfct vreemd aan zijn en ook
:rémes lerweging, dat men het
waar 1 of no return", het er niet
loeveelhcjj horen, zo lang mogelijk
,n"istellen als men voor de
3ars,raa,taat.
-de kosten. Pensioenvoor-
VERMA6,en zijn nu reecjs een <Jure
aags «gggnhgid en vervroeging
i gr f3t Pensioendatum gaat af-
schrikwekkend veel meer kos
ten. Van twee richtingen uit
worden die kosten namelijk
beïnvloed: er is een jaar minder
beschikbaar om met jaarlijkse
premies de pensioenrechten op
te bouwen en er moet een jaar
langer pensioen uitgekeerd wor
den. Deskundigen beweren dan
ook, dat de pensioenkosten met
circa 10 pet. zullen stijgen. En
dat op een moment, dat er nog
heel wat Nederlanders zijn, die
nog niet eens een redelijke pen
sioenvoorziening hebben. Waar
men nog aan het opbouwen is
kost het uiteraard nog veel
meer. Maar als die voorziening
er wel is en men ook nog in
staat is de pensioenen via jaar
lijkse toeslagen enigszins waar
devast te houden dan veroorza
ken die toeslagen nog extra kos
ten boven de genoemde 10 pet.,
die nog zuinig geraamd lijkt.
Maar niet alleen de pensioenen
moeten eerder ingaan en vergen
een jaar uitkering meer, ook de
a.o.w.-uitkering moet worden
vervroegd. Voor degenen die
geen of nauwelijks een pen
sioenvoorziening hebben, is dit
zonder meer duidelijk, maar
ook voor anderen is dat onver
mijdelijk omdat vrijwel overal
de pensioenregelingen gekop
peld zijn aan de a.o.w.-uitkering.
Welnu, de Sociale Verzekerings
bank heeft berekend, dat de
a.o.w.-premie met circa 1,2 pet.
moet worden verhoogd als de
uitkering op 64-jarige leeftijd
moet ingaan. Daar staat wel eni
ge „winst tegenover: als de
a.o.w. en het pensioen eerder
ingaan kunnen de uitkeringen
volgens de w.a.o. (arbeidsonge
schiktheid) en de w.w. (werk
loosheid) dienovereenkomstig
worden bekort. Dat scheelt wat
premie, maar er is nog heel wat
gecijfer nodig om te weten te
komen hoeveel precies.
Wie moet dat betalen? Uitgaan
de van de huidige., situatie wat
de a.o.w.- premie betreft de
werknemersv en wat de pen
sioenpremie aangaat de werkne
mers en werkgevers, Geen won
der, dat de werkgevers al zwaar
protesteren. Zij streven er
steeds nadrukkelijker naar de
arbeidskosten (pensioen is uitge
steld loon) te beperken, Ze had
den er onlangs nog een ernstig
arbeidsconflict voor over. En de
werknemers? Premier Den Uyl
zag het al voor zich: „Het zal
ten laste moeten gaan van de
mogelijkheid van reële loonsver
betering." Maar toen nog niet zo
lang geleden vanuit de vakbe
weging de vraag werd gesteld,
of men bereid was wat loonsver
hoging „in te leveren"-om aldus
wat meer vrije tijd te krijgen,
was het antwoord van de leden
overwegend negatief.
En dat brengt ons dan tot de
slotvraag: moet het zo nodig?
Enkele keren hebben wij in deze
beschouwing reeds laten blij
ken, dat zeker niet iedere wer
kende staat te popelen om eer
der met pensioen te gaan. Blij
ven werken mag in vele geval
len geen plezierige gedachte
zijn, uitgeschakeld worden is
ook niet alles, zeker niet voor
de vitalen, die ook nog best na
hun 65-ste zouden willen door-
1
gaan. Tegen de financiële gevol
gen, zowel aan de premiekant
als aan de inkomstenverlaging
bij pensionering, kijkt men ook
grimmig aan. In dit verband
moet ook gewezen worden op de
mensen die uitkeringen krijgen
van w.a.o. of w.w. Zij hebben
nu recht op een uitkering tot
hun 65ste en die uitkering is
doorgaans hoger dan de daarop
volgende a.o.w.-uitkering plus
pensioen. Bij een algemene pen
sionering op 64-jarige leeftijd
maken zij die „terugval" al een
jaar eerder en dat - ook al denkt
men nog zo solidair - zal niet
in dank worden afgenomen.
Voor de fiscus lijkt de operatie
ook niet-zo gunstig en het zou
weieens kunnen zijn, dat meer
Nederlanders een beroep op de
Bijstandswet moeten doen.
Er is nog meer: al jarenlang is
geroepen, dat de kosten van de
sociale voorzieningen de pan uit
rijzen en het kabinet-Den Uyl
heeft voor de verdere ontwikke
lingen dan ook in het kader van
de zogenaamde 1 pet-operatie
het plan de kraan dicht te
draaien, onder meer door de,
w.a.o.-uitkering geleidelijk te
verlagen en de kinderbijslagre
geling ingrijpend te wijzigen.
Waar is dan opeens de ruimte
om deze pensioenmanoeuvre uit
te voeren?
Vervroegde pensionering wordt
door sommigen ook gezien als
een middel om een stuk werk
loosheid op te heffen: ouderen
eruit, jongeren erin, luidt dan de
simpele formule. Een al te sim
pele opvatting. Het is maar de
vraag of een vroeg-gepensio-
neerde al zijn activiteiten zal
opgeven: wie nog fit is blijft wel
doorgaan. Het valt ook te be
twijfelen, of altijd een jongere
de plaats van de oudere zal
gaan innemen; het zou weieens
kunnen zijn dat vrijkomende
plaatsen niet allemaal worden
opgevuld als gevolg van voort
gaande automatisering. Maar in
het gunstigste geval: hoeveel
soelaas geeft eerdere afvloeiing
dan nog? Men moet niet verge
ten, dat in de leeftijdsgroep 60
tot 65 jaar circa 2/3 van alle
werknemers via ziektewet,
w.a.o. of w.w. al op non-actief
is.
Er zal dus nog heel wat onder
zocht en gerekend moeten wor
den voordat tot vervroeging van
de pensioendatum kan enmag
worden overgegaan. Op het eer
ste gezicht lijkt het veel meer
aan te bevelen, dat de al vele
jaren voorgenomen invoering
van een wettelijke pensioen-'
plicht nu eindelijk eens van de
grond komt, opdat men in elk
geval op z'n 65ste een redelijk
inkomen houdt. En voorts zou,
met grotere inzet gewerkt moe-_
ten worden aan verbetering van
de arbeidsvoorzieningen, aan
humanisering van hft werk, zo
dat de mensen meer plezier aan
het werk beleven en minder snel
uitgeblust raken en ziek of ar
beidsongeschikt worden.
Jo Smits
3SSPEI
lenj voor Ierland van levensbelang.
(Van onze correspondent
Joyce Jain es)
DUBLIN Toen Ierland in
1971 lid werd van de EEG had
den de vissers zo hun bedenkin
gen, maar over het geheel geno
men was de Ierse bevolking in
een verhouding van 5 tegen 1
voor het lidmaatschap. Toen
hebben de vissers uiteindelijk
hun zin gekregen: de Ierse rege
ring heeft eenzijdig afgekon
digd dat de Ierse wateren bin
nen 50 mijl van de kust geslo
ten zullen zijn voor buitenland
se vissers.
De visserij en territoriale wate
ren zijn op het ogenblik de hete
hangijzers van de Ierse politiek.
Er zijn vrijwel geen belangrijke
groeperingen die tegen de vfszo-
ne van 50 mijl zijn. Regering,
oppositie en vissers zijn het wat
dat betreft eens. De wegen
scheiden zich over de vraag of
de 50-mijlzóne wel een haalbare
kaart is en zo ja hoe dje dan
geïncasseerd moet worden.
Maar iedereen wil de visgrens
graag hebben.
Het visbeleid, dat eerst maar
van onbetekenend belang was
bij de onderhandelingen over de
toetreding van Ierland tot de
gemeenschap, is nu uitgegroeid
tot een uiterst belangrijk poli
tiek twistpunt. Daar is een aan
tal factoren voor aan te wijzen,
niet in de laatste plaats de erva
ringen van Ierland en de EEG.
Tijdens het referendum van
1971 over het al dan niet toetre
den tot de EEG, werden door de
voorstanders onmogelijke opti
mistische bejoften gedaan. Dat
ojïtimisme maakte al 6nel plaats
voor cynisme. De prijzen stegen
snel en de werkloosheid bereik
te recordhoogte. De EEG kreeg
de schuld. De door de Gemeen
schap aan Ierland beschikbaar
gestelde gelden waren niets ver
geleken bij het beloofde ontwik
kelingsfonds dat de Ierse indus
trie op de been moest helpen.
De Ierse landbouw, hoeveel pro
fijt ze ook trok uit het lidmaat
schap, heeft nog steeds te kam
pen met exportbelastingen naar
rijke landen op het Europese
continent.
De vakverenigingen, die een op
lossing zoeken voor ontslagen in
kwetsbare industrieën, klagen
dat de Ierse regering zich al te
strak houdt aan letter en geest
van het verdrag van Rome. Ter
wijl andere landen hun eigen
belangen beschermen, zeggen
de Ierse ministers dat ze niets
kunnen doen omdat dit tegen
EEG-afspraken zou zijn. Het
vooruitzicht van buitenlandse
vissers die de vis vlak onder de
Ierse kust wegslepen, hielp de
vissers de Iers publieke opinie
op hun hand te krijgen. Een
woedende schipper zei: „Het zou
net zoiets zijn als wij de Rijn
zouden opvaren en aanspraak
zouden maken op Duitse delf
stoffen alleen omdat de rivier
nu eenmaal bevaarbaar is".
De Ierse minister van buiten
landse zaken Garret Fitzgerald,
groot voorstander van de Ge
meenschap, ziet zichzelf nu ge
plaatst voor het probleem soe
pelheid te moeten betrachten in
Brussel, zonder de aandacht te
verliezen voor de publieke opi
nie thuis, die van geen compro
missen wil weten. Onder de vis
sers zelf was hij eerst zeer - ^ou-
lair, maar diezelfde visse. bis
ten vorige week plotseling zijn
ontslag toen bekend werd dat
grote kotters misschien toch na
onderhandelingen binnen de
Ierse wateren konden komen.
Binnen drie maanden Verwacht
men in Ierland algemene verkie
zingen. Geen politicus denkt er
nu aan de eisen van de vissers
naast zich neer te leggen. De
Ierse visindustrie, ongewoon
saamhorig, zal genadeloos zijn
voor ieder die streeft naar een
compromis.
Noodgedwongen, en misschien
een beetje tegen wil en dank,
ziet de Ierse marine haar aan
zien plotseling gestegen. Nog
niet zo lang geleden werden er
vaak moppen gemaakt over de
marine. Zo zouden de Ierse ma
trozen de enigen zijn die op de
fiets naar huis kunnen om thee
te drinken. Nu heeft de marine
opeens een uiterst belangrijke
taak.
Het moreel binnen de marine is
enorm gestegen na de inbeslag
name van een Russich schip
onder de zuidkust. Twee vaar
tuigen - bijna de helft van de
zeemacht - belegerden het Rus
sische schip twee dagen lang.
Uiteindelijk gaf de Russische
kapitein toe en voer met de
marineschepen de haven Cork
binnen.
Copyright The Guardian
(Van onze parlementaire redactie)
Den Haag Politici hoeven niet alles te slikken en klakkeloos
uit te dragen wat de partij organen in verkiezingsprogramma's enz.
hebben vastgesteld. Als zij bezwaren hebben tegen een bepaald
onderdeel van het program, hebben zij de mogelijkheid hun eigen
geluid te laten horen. In de meeste democratische partijen is dat
het geval. Met name het CDA heeft die mogelijkheid geschapen.
In het reglement voor de kandidaatstelling van Kamerleden is
hiervoor zelfs een procedure vastgelegd. Ruim vijftien kandidaat-
Kamerleden hebben op grond van dat reglement bezwaar tegen
een onderdeel van het verkiezingsprogram aangetekend.
Bij de ARP bestaat al lang een
zgn. gravamen-artikel. Een gra
vamen is de Latijnse benaming
voor een bezwaar tegen een on
derdeel bijv. een kerkelijke leer.
Het CDA heeft dat artikel in het
reglement voor de kandidaat
stelling ten behoeve van de ka
merverkiezingen overgenomen.
Kandidaatkamerleden kunnen
zich op dat artikel beroepen en
schriftelijk meedelen dat zij een
afwijkend standpunt willen in-'
nemen tegen een bepaald onder
deel van het program. Per geval
bekijkt het CDA-bestuur of het
bezwaar kan worden geaccep
teerd, wat dan aan het kandi
daat-kamerlid wordt meege
deeld.
Die vrijheid om op onderdelen
een afwijkend standpunt in te
nemen komt ook voor bij partij
en als de PvdA en de WD.
Vooral in kwesties waarin het
persoonlijke geweten sterk be
trokken is de atoombewape
ning, de abortus is er alle
ruimte om het eigen geweten te
volgen. Bij stemmingen in de
Tweede en Eerste Kamer wordt
de fractiediscipline dan naar de
achtergrond verdrongen en blij
ken de verschillende opvattin
gen door de fracties heen te
lopen. Alleen de CPN en de
uiterst rechtse groeperingen
hebben een sterke partijdiscipli
ne. Wie daar maar op onderde
len van de partijlijn afwijkt,
moet het politieke veld ruimen.
Vooral in de CPN doet het eigen
oordeel niet ter zake. De partij
heeft daar altijd gelijk.
Bij het CDA moet de ruimte
voor afwijkende opvattingen
wel zijn ingebakken, omdat deze
federatie in het politieke cen
trum vele vogels herbergt Hët
„onverzoenlijke verzoenen" is
de leidraad van de christen-de-
hannie van leeuwen
Peynenburg
mocraten. De christen-democra
tische volkspartij herbergt zo
wel zuidelijke rooms-katholie
ken als streng gereformeerden,
groot ondernemers, boeren,
middenstanders en werknemers
in allerlei gradaties. Omdat het
in politiek om maatschappelijke
belangen gaat zijn tegenstellin
gen binnen het Christen-Demo
cratisch Appèl nooit te vermij
den. Als geen andere politieke
groepering moet het CDA leren
leven met politieke vleugels aan
de linker en rechter zijde. Men
sen die maatschappelijke ver
nieuwingen op stormachtige
wijze willen nastreven moeten
er vrede mee hebben dat zij aan
dezelfde tafel zitten met mensen
die het liefst alles bij het oude
willen laten of de klok zelfs
willen terugzetten.
De tegenstellingen die het CDA
in zichzelf tracht te overbruggen
zijn tot uiting gekomen in de
bezwaren tegen de onderdelen
van het verkiezingsprogram
„Niet bij brood alleen". De be
zwaren komen vanuit de KVP
en bedoelen wat remmend te
werken en ze komen vanuit de
ARP teneinde tegen dat gerem
te waarschuwen. Het CDA-ver-
kiezingsprogram was in de af
zonderlijke partijorganen van
KVP, ARP en CHU besproken.
Op die afzonderlijke vergade
ringen waren wijzigingsvoorstel
len ingediend, die later in het
program moesten worden ver
werkt.
Op de KVP-partij raad waren
bezwaren ingebracht tegen de
kinderbijslag-plannen van mi
nister Boersma (sociale zaken).
Het kabinet-Den Uyl wilde na
melijk de kinderbijslag laten
meespelen in het totale inko
mensbeleid. Er zou een nieuwe
kinderbijslag en aftrekrege
ling moeten komen, die een ni
vellerend karakter heeft Op de
partijraad van de KVP beston
den daartegen o.a. uit de kring
van boeren en ondernemers be
zwaren. Het resultaat daarvan is
geweest dat in het definitieve
CDA-program bij het onderdeel
„inkomensbeleid" ta.v. de kin
derbijslag en -aftrek de zin is
gekomen: geen rekening dient te
worden gehouden met de groot
te van het inkomen van de ou
ders. Tegen deze beperking heb
ben minister Boersma en met
hem o.a. AR-fractievoorzitter
Aantjes en Hannie van Leeuwen
onoverkomelijke bezwaren. Zij
zijn van oordeel dat bij de vast
stelling van het inkomensbeleid
bij voorbaat niets buiten be
schouwing mag blijven.
Andere bezwaren kwamen van
KVP-fractievoorzitter Andries-
sen en zijn fractiegenoot Pey
nenburg. Zij nemen een afwij
kend standpunt in wat betreft
het artikel waarin wordt gepleit
voor wijziging van de samen
stelling van raden van commis
sarissen in de komende kabi
netsperiode. „Om de samen-
werkingsgedachte te onderstre
pen wordt daarbij uitgegaan
van een directe verkiezing: 1/3
van het aantal commissarissen
door de werknemers van de on
derneming, 1/3 door de kapitaal
verschaffers, terwijl het reste
rende 1/3 deel door de aldus
gekozen commissarissen geza
menlijk wordt gekozen". An-
driessen c.s. vindt dat wijzigin
gen in de structuur van de on
derneming elkaar niet te gauw
mogen opvolgen en dat na de
wetswijzigingen van enkele ja
ren terug nu wat rust is gebo
den.
Het betrokken program-onder
deel over de raden van commis
sarissen is vooral vanuit de
ARP sterk verdedigd. Met name
CNV-voorzitter Lanser en prof.
B. Goudzwaard, die de pro
gramcommissie van het CDA
leidde, zijn er sterk voorstander
van om de belangen van de
werknemers in de onderneming
beter tot gelding te laten komen
door rechtstreekse verkiezing
van een deel der commissaris
sen
Gevraagd
16-20 jr
goede sociale
voorwaarden
Echte Warme
Bakkerii
„•T WATERTJE"
't Watertje 19
Zooterwoude
Tel. 01715-1229
MOTOR
MAAIERS
