Op weg ~een nieuwe -brug der zuchten Deur tussen CDA en PvdA blijft nog open 'Links' verliest meer invloed in Portugal DELFT ONTWIKKELT VIA COMPUTER 'BESTUURDE' BUSTAXI Invloed sterren op mens absurd gZL'NNENLAND/BUITENLAND LEIDSE COURANT ZATERDAG 26 MAART 1977 PAGINA 7 .M. ck' nn' rdamst 1\_J Leidl en' he1Vij beleven een wonderlijke Kabinetscrisis. Ieder die de te levisie uitzendingen volgt zal Het met die stelling volstrekt ttens zijn. Om strijd betogen le heren Den Uyl en Van Agt lat zij het in hoofdtrekken net elkaar eens zijn en dat met name de verschillen over de tyle grondpolitiek nog maar ui- 130 ^rst gering zijn en in wezen (liet uit te leggen en evenmin ten crisis waard. De heer Den Uyl voegt daar bovendien aan st| '5°e dat hij samen met het n. Aldip Q zoveel heeft bereikt. ervarfaet kabinet dat zijn naam Vaagt heeft veel gedaan voor lie samenleving en met name aat hevoor de kansarmen. Dat wordt indringend gezegd, maar niet met sterke feiten onderbouwd. Of moet hier on- der worden verstaan de toene- r:w van het aantal kansar- fcnen van ongeveer 120.000 werkelozen tot 250.000 aan het einde van de rit? Zo'n cijfer X na alle verkiezingsbeloften is een hard cijfer en helaas meer orerirfeaüteit voor de betrokkenen. De crisis is in alle opzichten uiterst onwerkelijk. Geen mo- «vordement lijken de crisisveroorza kers er op uit te zijn om een inieuwe politieke koers uit te zetten. Binnen de huidige koers streeft men naar veran- DOOR H. J. L. VONHOFF In aansluiting op de beschouwing van het A.R.-Eerste Kamer lid professor Albeda over de kabinets-crisis in onze krant van donderdag j.1. volgt hierbij een bijdrage van de heer H. J. Vonhoff, lid van de WD. Hij geeft vanuit zijn liberale (verkiezings) visie een kijk op de kabinetscrisis. De heer Vonhoff is Tweede-Kamerlid geweest, trad in het kabinet-Bies heuvel van 1971 tot 1973 op als staatssecretaris van CRM en is thans burgemeester van Utrecht. Hij behoort in de WD tot de zogenaamde ministeriabele figuren, geschikt voor CRM of Onderwijs. deringen in de machtsverhou dingen en dat streven is wat uit de hand gelopen. Mogelijk heeft dat te maken met per soonlijke factoren als gekwet ste ijdelheid, spanningen rond kandidaatstellingen (wie nooit bij dit soort procedures is be trokken geweest weet niet wat echte spanning kan zijn). Of andere emotionaliteiten die vlak voor verkiezingen een grote rol gaan spelen en de politiek vaak beïnvloeden. Ook op het wegebben van al die gevoelens wordt kennelijk gespeeld. Zowel door het C.D.A. alsdoor de P.v.d.A., te neinde de weg tot elkaar open te houden. In zulke redeneringen lijkt het alsof de verkiezingen van 25 mei er niet zoveel meer toe doen. Dat is gelukkig niet zo. Deze politieke situatie is niet onontkoombaar, het is wel de gelijk mogelijk C.D.A. en P.v. d.A. ertoe te brengen hun obli gatie, van hartelijkheid ge speende omhelzing, te Keeindi- gen. Daarvoor moet de libera le positie in ons driestromen land na 25 mei worden ver sterkt Wie een andere koers wil moet zich door deze crisis niet laten misleiden en denken dat C.D.A. en P.v.d.A. nu ge scheiden zijn. Ook de verklaringen van de P.P.R. doen wat dat betreft weinig terzake. Er zal altijd wel een politieke doorzetter bij de hand zijn van het type Bur ger om over anti-C D.A.-uit- spraken heen te walsen, zoals dat gebeurd is bij de formatie van dit kabinet met allerlei anti-K. V.P.-uitspraken. Een koersverandering valt slechts af te dwingen door de V.V.D. zo te versterken dat men om deze partij niet heen kan. De liberalen doen daarbij goed om een onafhankelijke positie in te nemen. Het actuele psychologische kli maat en de programmatische weerslag daarvan verhinderen op korte termijn een samen werking tussen P.v.&A. en V.V.D. Dit feitelijk gegeven dient men verder niet te ver groten door onnodige betuigen van afwijzing die slechts kun nen strekken tot isolement en verlies van bestuurlijke kracht in het midden. Bovendien wordt daardoor een onafhan kelijke positie prijs gegeven en verbindt men ondanks alle be tuigingen van het tegendeel wederzijds zijn lot volkomen aan dat van het C.D.A. Struc tureel gezien geen aantrekke lijke situatie en naar mijn overtuiging ook niet in over eenstemming met het landsbe lang. In het C.D.A. zijn de bruggen bouwers, die het kabinet-Den Uyl goed gezind waren, op nieuw bezig de kloof naar so cialistisch Nederland te over spannen. Onverdroten knutse len zij voort. Slechts de kiezer kan daaraan een einde maken door hen de biugelementen uit handen te nemen. Deze crisis verandert niets aan hun stre ven en hun begeerte om het opnieuw met de socialisten te proberen. Zij lijmen en kram men, hameren en schaven, maar als zij zouden slagen ont staat er geen andere situatie dan nu. De brug blijft, net zoals op dit moment, een brug der zuch ten. Vooral voor de toekijken de Nederlandse burger, die om de minister-president nu eens anders te citeren dan hij be doelt „beter heeft verdiend". id-president Massamba-Debat a Kongo, die gisteren geexecu- >rd werd. ud-president van ongo terechtgesteld LAZZAVILLE (Reuter) De nderdag ter dood veroordeel- oud-president Alphonse Mas- tnba-Debat van Kongo is gis- ■en voor een vuurpeloton te- :htgesteld omdat hij van te ren op de hoogte zou zijn iveest van plannen zijn op- Iger Marien Ngoeabi te do- ar de moordenaars van joeabi is een grootscheepse jht ingezet. ïgenieursstichting gen ensioenfonds «STERDAM (ANP) - De ichting „De Nederlandse inge- tur" betreurt de stap van het tninklijk Instituut van Inge- iurs om een pensioenfonds or ingenieurs op te richten en rpichtstelling voor alle inge- iurs daarvan aan te vragen de minister van'Sociale za- J stichting vreest grote tegen- ^nd onder de ingenieurs en ■""oral onder de niet-leden van t KIVI (55%), onder meer van- ige het elitaire karakter, het itbreken van een verbetering in de arbeidsmobiliteit en het lorkruisen van lopend overleg. (Van een or DELFT Als alles volgens plan verloopt is Delft over ongeveer vier jaar de eerste Nederlandse gemeente, waar het openbaar vervoer wordt vervangen door de zoge naamde „bustaxi". Met dit nieuwe systeem verdwijnen alle nadelen van het huidige openbaar vervoer, zoals lange wachttijden bij de haltes en het lastige overstappen. Aan de Delftse Technische Hogeschool is inmiddels een computersysteem ontwik keld, dat dit nieuwe openbaar vervoer auto matisch moet gaan regelen. Naast Delft hebben ook Zoetermeer en Lelystad al inte resse in dit nieuwe openbaar vervoersys teem getoond. De bustaxi is voortgevloeid uit onderzoek dat al jaren lang gedaan wordt naar kwalita tief beter openbaar vervoer De grondge dachte achter de bustaxi is de combinatie van de voordelen van de taxi met de lage prijzen van het openbaar vervoer. Bij het bustaxi-systeem, zoals dat nu voor Delft wordt ontwikkeld, worden de bussen en trams vervangen door kleine busjes voor acht of tien personen. Op diverse plaatsen in de stad zal de reiziger een busje kunnen oproepen via zogenaamde „kiespalen". Deze „kiespalen" staan in verbinding met een centrale waar een computer alle gegevens direkt verwerkt. De computer zoekt dan vervolgens de bustaxi uit, die op dat mo ment het dichtst op de betrokken route zit. Men streeft ernaar het systeem zo te maken, dat reizigers nooit langer dan vier of vijf minuten hoeven te wachten bij een halte. Het systeem wordt momenteel al met wisse lend succes toegepast in Amerika, Engeland, Frankrijk en Israël. Toch heeft men in die landen nog geen volmaakt systeem kunnen ontwikkelen om de wachttijden bij de haltes kort te houden. Vandaar dat men op de T.H. in Delft vooral gezocht heeft naar een per fect computersysteem, dat centraal zorgt dat alles op rolletjes loopt. Nederland zou wat dit betreft het eerste land ter wereld zijn, waar de bustaxi door computers wordt gere geld. Ook in het koude noorden van Europa smelt nu de sneeuw voor de zon. In de Zweedse provincie Bohus- lan, aan de westkust, kun nen de bewoners niet meer met de trein en bereiken ze hun huizen alleen nog maar met een boot. J. Ratzinger aartsbisschop van München VATICAANSTAD (AP) - Paus Paulus heeft de bekende theo loog Joseph Ratzinger, be noemd tot aartsbisschop van München en Freising. Ratzinger, die hoogleraar in de dogmatische theologie aan de universiteit van Regensburg is, volgt wijlen kardinaal Doepfner op. Advies Academische Raad Nog elf studentenstops UTRECHT (ANP) De Acade mische Raad zal staatssecreta ris Klein (Onderwijs en Weten schappen) adviseren om studen tenstops in te stellen voor in totaal elf studierichtingen. Mo menteel geldt nog voor zes stu dierichtingen een numerus fi xus. De studierichtingen die nu al een stop kennen zijn: genees kunde, tandheelkunde, dierge neeskunde, biologie, farmacie en geschiedenis. Daarbij zouden nu dan stops moeten komen voor de studie richtingen Frans, Engels, kunst geschiedenis, Nederlands en de natuurwetenschappelijke rich tingen van de landbouwweten schappen aan de hogeschool in Wageningen. Een en ander'zou betekenen dat voor het komen de studiejaar ongeveer vierdui zend liefhebbers zullen worden uitgeloot. Verlaging pensioen leeftijd geen concreet beleidspunt DEN HAAG Verlaging van de pensioengerechtigde leeftijd is geen concreet beleidsvoorne men. Dit heeft de demissionaire minister-president Den Uyl geantwoord op schriftelijke vragen van de Tweede-Kamer leden Wiegel en Rietkerk (bei den VVD). Vorige week zaterdag deed drs. Den Uyl via de radio enkele uitspraken over het vervroegen van de leeftijd, waarop werkne mers met pensioen kunnen gaan. Naar aanleiding daarvan vroegen de Kamerleden of een en ander beschouwd zou kun nen worden als „een verwoor ding van het geprogrammeerde kabinetsbeleid ter zake". In zijn antwoord deelt drs. Den Uyl mee, dat hij in het uitgezon den vraaggesprek formulerin gen gebruikte waarin duidelijk naar voren kwam dat „het hier ging om het aanduiden van een denkbare ontwikkeling die niet op voorhand uitgesloten lijkt". Uit die formuleringen kan vol gens de demissionaire premier „dus niet worden afgeleid, dat het hier om een concreet be leidsvoornemen zou gaan". Kardinalen naar Rome UTRECHT (ANP) - De kardi- nalen Alfrink en Willebr&nds vertrekken maandag beiden naar Rome. Kardinaal Wille- brands blijft daar drie dagen in zijn functie van president van het secretariaat voor de een heid. Kardinaal Alfrink neemt deel aan de algemene vergadering van de curie-congregatie voor de katholieke opvoeding, waar van hij lid is. Daarna zal hij voor de Belgische culturele ver eniging in Rome een lezing hou den gVer de internationale r.k. vredesbeweging „Pax Christi". Voedsel vergiftiging in West-Berlijn West-Berlijn (ANP) Minstens 120 kinderen zijn in West-Ber lijn getroffen door een voedsel vergiftiging. Oorzaak is waar schijnlijk het eten van bedor ven vis en aardappelsalade. In totaal 290 kinderen uit West- Duitsland en Spanje hadden ge geten in een jeugdherberg, waar de vergiftiging is opgelopen. De zieke kinderen in de leeftijd van 10 tot 16 jaar zijn naar zieken huizen overgebracht. Niemand verkeert in levensgevaar. Prof. De Jager: UTRECHT (ANP) De Utrechtse hoogleraar prof. dr. C. de Jager mag dan een bekend sterrenkundige (astronoom) zijn, dat wil echter nog niet zeggen, dat hij vereenzelvigd wil worden met astrologen. In tegendeel, hij heeft niet zo'n hoge pet op van het waarheidsgehalte van de horoscopen die zij samenstellen. Prof. De Jager, die gisteren sprak in de Domkerk in Utrecht ter gelegenheid van de viering van de 341-ste dies natalis van de rijksuniversiteit, noemde het „absurd en bovenal aanmatigend" te willen denken dat de ver-verwijderde ster ren, die de mens in speelse fantasie al duizenden jaren geleden tot sterrenbeelden heeft gegroepeerd, enige invloed zouden kunnen hebben op het lot van de wezens die het planeetje aarde bevolken. De hoogleraar zei, dat er weliswaar een onafwendbare en onomkeerbare gang is in de loop van de kosmische geschie denis en dat deze ontwikkelingsgang tenslotte ook de kondi- ties heeft geschapen voor het ontstaan van menselijk leven en van een menselijk cultuur op de aarde. „Vanuit dat standpunt zou men dus kunnen zeggen dat de mens en zijn techniek en beschaving kosmisch bepaald zijn, maar niet in de zin zoals astrologen dat bedoelen", aldus prof. De Jager. Onder grote be langstelling is gis termiddag het over lijden van oud-pre mier Schermerhom herdacht op de be graafplaats in het Noordhollandse Stompetoren. Bij de belangstellenden waren onder meer de ministers Van Agt, de Gaay Fort man, Van Kemena- de en Duisenberg en kamervoorzitter Vondeling aanwe- Chirac burgemeester van Parijs Jacques Chirac PARIJS (ANP) De Gaul listische leider Jacques Chirac is gisteren gekozen tot burgemeester van Pa rijs, de eerste sinds 106 jaar. Chirac won naar verwach ting een stemming in de Parijse gemeenteraad met 67 stemmen voor en 40 stemmen tegen van de kan didaat van de gezamenlijke linkse partijen, de commu nist Henru Fiszbin. Met het burgemeesterschap heeft Chirac een belangrijk politiek fundament gelegd voor zijn verwachte kandi datuur voor de presidentie le functie in 1981, wanneer hij de verkiezingsstrijd aangaat met Giscard d'Es- taing. LISSABON (AP) De socialistische premier van Portugal Mario Soares heeft gisteren vijf posten in zijn 20 man sterke kabinet gewijzigd en een zestal nieuwe mensen benoemd op hoge ambtelij ke posten. Waarnemers geloven dat de maatregel bedoeld is om de doelmatigheid van zijn regering te vergroten en particuliere investeringen aan te moedigen. De wijzigingen worden gezien als een verdere poging om de invloed van links op het regeringsbeleid terug te dringen. President gene raal Eanes heeft naar verluidt druk uitgeoefend op Soares om de wijzigingen door te voeren. Ook Portugals Westerse bondgenoten, waaronder de Verenigde Staten, de Bondsrepubliek Duitsland en het Internationaal Mone tair Fonds zouden eveneens op hervormingen hebben aangedron gen alvorens leveringen ten bedrage van meer dan twee miljard te gunnen. Soares heeft de vakbonden opgedragen discipline in de fabrieken te aanvaarden, de produktie te verhogen, verspilling in linkse landbouwcoöperaties te verminderen en enkele jaren te bezuinigen om het land voor een economische ineenstorting te behoeden. „De mensen die nu het kabinet verlaten gaan niet akkoord met het beleid van kapitalistisch herstel dat de socialisten voeren", aldus liet Octavio Pato weten. Pato is lid van het centrale secreta riaat van de communistische partij en voormalig presidentskandi daat RAM TOCH IN INDIASE REGERING NEW DELHI, INDIA (AP) De Indiase premier Morarji Desai is er gisteravond in geslaagd de kloof binnen zijn nieuwe coalitieregering te dich ten door zijn verslagen rivaal, de voormalige minister van landbouw Jagjivan Ram, in zijn kabinet zitting te laten nemen. De 81-jarige Desai had de uiteindelijke kabinets formatie een dag uitgesteld om de 68-jarige Ram zover te krijgen. Rams Congrespartij voor democratie en Desais Janata-Volkspartij hadden zich aanvankelijk met succes verenigd om ex-premier Indira Gandhi te verslaan bij de verkiezingen van vorige week. maar donderdag openbaarden zich duidelijke me ningsverschillen inzake de manier waarop Desai tot premier werd gekozen via consensus oftewel wilsovereenstemming en niet via een formele stemming. Uit protest tegen deze procedure trad Ram toen terug. Daarop is hij nu teruggekomen. j Van onze parlementaire redactie) Heel nobel zei oppositieleider Wiegel donderdag na zijn bezoek aan de Koningin dat de WD best wil meewerken aan een tijdelijk kabinet dat gauw in elkaar zou moeten worden gezet om op de avond van de verkiezingen demissionair te worden. „Ik redeneer niet vanuit eigen belang", voegde hij daar aan toe. En dat was een goeie. Want welke politicus zou ooit durven bekennen wel het eigen belang op het oog te hebben.? Voorlopig ziet het er niet naar uit dat de sinds het begin van deze week bestaande kabinetscrisis zal worden opgelost door een interim-kabinet van een paar maanden, gevormd door CDA en WD. Op de dag dat Wiegel zijn sollicitatiebezoek aan de j Koningin bracht, liet „Brandpunt" 's avonds een aardige televisie-uitzending zien, waarin minister- president Den Uyl en de veroorzaker van de breuk in het kabinet, vice-premier en CDA-lijsttrekker Van Agt optraden. De laatste liet zich voor het eerst na het ontstaan van de kabinetscrisis in het open baar horen. i Een treffend onderdeeltje van de uitzending was dat vicepremier Van Agt in zijn werkkamer op het ministerie van Justitie keek naar de televisie die de regeringsverklaring Den Uyl dinsdagavond i rechtstreeks uitzond. Daarna belde hij „Joop" om deze zijn waardering over te brengen voor de verklaring. Later liet Van Agt weten dat de persoon lijk verhoudingen tussen de ministers goed zijn gebleven, maar dat na zovele dagen en nachten vergaderen over de grondpolitiek er geen andere oplossing hoe betreurenswaardig ook was. De uiterst voorzichtige en weloverwogen wijze waarop zowel de minister-president als de vice-pre mier zich na de breuk in het kabinet hebben uitgelaten, wettigt de verwachting dat nu in een wat meer ontspannen sfeer kan worden voortgewerkt, waardoor een nieuwe basis voor een voortgezette samenwerking zij het volgens een andere formule kan worden gelegd. De formatie Burger in 1973 was een éénmalige zaak en zal nooit meer kunnen worden herhaald. Heel opmerkelijk is de voorzichtigheid waarmee de breuk is veroorzaakt. Van dat harde beukerige waarmee vroegere crisissen werden veroorzaakt was geen sprake. De porseleinkast stond al zo lang te wankelen, dat eigenlijk niemand ervan opkeek dat ze ten lange leste langzaam kapseisde. Het is dan ook de „crisis van de mildheid", zoals oud-mi ni ster Rooi vink het uitdrukte. De verhoudingen tussen de ministers zijn goed gebleven en het effect in het parlement was dat de partijen voorzichtig, zij het teleurgesteld en wat verbitterd al naar gelang de mate van de binding met het kabinet reageerden. Waren de verhoudingen in het parle ment tussen met name de PvdA en de KVP in de laatste weken wat verslechterd, de reacties op de breuk werden niet aangedikt om in ieder geval de deur naar elkaar open te houden en de kleiner geworden kansen op voortzetting van de samen werking na de verkiezingen niet bij voorbaat te torpederen. Zowel bij het CDA als bij de PvdA zal aan zelfonderzoek worden gedaan. Over de volgen de vragen: heeft het CDA er niet toe bijgedragen dat bij de PvdA groeiend wantrouwen ontstond en dat de PvdA in toenemende mate ging verlangen dat de christen-democraten nu maar eens de bereid heid tot meewerking aan hervormdende maatrege len zouden gaan demonstreren? Had de PvdA zich niet wat minder doordrammerig en eiserig kunnen opstellen, ook minder pretentieus, alsof zij alleen weet hoe het met de maatschappelij ke vernieuwingen moet? En waarom vice-premier Van Agt niet wat genoegdoening gegeven, toen deze gegriefd was over het feit dat de PvdA-fractie hem als minister van Justitie onbekwaam had bevonden en hem liever had zien verdwijnen? Nog een vraag: waarom lukt het de begaafde Van Thijn steeds weer om irritaties te verwekken bij de mensen van wie je het in de politieke samenwerking moet hebben? Toegegeven: aan het Binnenhof zim velen die het beter achten als Van Agt gauw verdwijnt als minis ter van Justitie, wat niets zegt over de persoon van Agt, want die doet niet ter zake, Maar over zijn politieke doen en laten. Maar de PvdA had het ook „wat kunnen ophouden", omdat men toch wist dat Van Agt na de verkiezingen niet op het ministerie van Justitie zal terugkeren. Het verschil in de wijze waarop socialisten en christen-democraten politiek bedrijven de ene club wat harder, de andere wat relativerender speelt hierin mee en is mede bepalend voor de onderlinge verhoudingen. Alleen de fractievoorzitter van de PPR, Bas de Gaay Fortman, heeft het nodig geoordeeld te roepen dat zijn partij niet meer met het CDA wil samen werken. Hij is dus de enige die de deur wel heeft dichtgegooid. Maar dat hoeft geen probleem te zijn. Want als er kamerontbinding komt wat is te verwachten dan komt er gauw na de verkiezingen een nieuwe Tweede Kamer, waarin Bas de Gaay Fortman niet terugkeert. Dan wordt Ria Beckers fractievoorzitter, die zich echter even hard opstelt. Maar misschien komt er van het regeerakkoord van PvdA en PPR niets terecht en willen de PvdA en. een herboren D'66 na de verkiezingen wel zonder de PPR met het CDA en mét waterdichte afspra ken in zee. Nog steeds is echter niet duidelijk waarom de crisis nu precies is ontstaan. Van agt heeft gezegd: de grondpolitiek was geen crisis waard en er was geen essentieel meningsverschil. Prachtig, maar waarom dan toch die breuk? Progressieve en christen-democratische ministers waren elkaar dicht genaderd wat betreft de correc ties voor onbillijkheden die bij onteigeningen aan boeren, tuinders en middenstanders moeten worden gegeven. Maar net niet dicht genoeg om tot een akkoord te komen. Minister-president Den Uyl vond het tijd worden voor een beslissing, er moest wor den gestemd Dan wreekt de „weeffout" in het kabinet ontstaan in 1973 door de verhouding tien progressie ven en zes christen-democratische minis ters zich en delven de christen-democratische ministers tegen de progressieven het onderspit. Maar dit was geen „bedrijfsongeluk", deze breuk, zo sprak Den Uyl zijn compaan Van Agt tegen. De christen-democraten hadden volgens hem moeten beseffen hoe zwaar de socialisten aan de grondpoli tiek tillen. Het feit dat de christen-democratische ministers het kabinet vlak voor de eindstreep ten val hebben gebracht, heeft Den Uyl pijn gedaan. Een tijdje geleden zei hij: „Wie dit kabinet ten val brengt, zal gestraft worden". Op 25 mei zal Den Uyl weten of zijn woorden uitkomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1977 | | pagina 7