Voorlichting kinderen
moet uitgaan van ouders
samen met leerkrachten
Conflict criminologen
over klassejustitie
Nieuwe zonwering:
vierkante parasol
Zomers tafereel op (bijna) lentedag
WIES STAEL-MERKX:
VEEL LICHT EN WATER
VOOR BRUNFELSIA
nerika na bittere
nter geteisterd
or grote droogte
Minister Vorrink niet op
Pvd A-kandidatenli j st
ATA IDAG 14 MAART 1977
ART
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Tekst: Tiny Francis.
UES of
ETJES Stael-Merkx is secretaresse van de Werk-
gram P Sexuele Opvoeding en Voorlichting ope-
iA id onder auspiciën van het Nationaal Cen-
lO i Geestelijke Volksgezondheid. Deze Werk-
begon zo'n jaar of twaalf geleden samen
erken met de Protestantse Stichting voor
BMMDtwoorde Gezinsvorming om nu eens in
óliek en protestants verband gezamenlijk
e pluizen wat er rondom de sexuele opvoe-
voor activiteiten waren en wat er op het
>d van voorlichting werd gepubliceerd?
nventarisatie en fusionering bleek dat er
een hiaat was in dit speciale onderdeel van
de opvoeding in de lagere leeftijdsgroepen. Het
eerste wat de Werkgroep ondernam, was het
uitgeven van het boek „Sexuele opvoeding en
Voorlichting", mudvol praktijkervaring en li
teratuurrecensies. Maar met dit alles is de
waarde van een boek beperkt. Men zwermde
in gezamenlijke opzet uit om lezingen te hou
den op scholen en leerkrachten te helpen niet
in paniek te raken als een kind midden in een
les over de Hondsbossezeewering riep: „Juf,
hoe krijgen een man en een vrouw een kind
je?"
ire taak was ouders op
,ale ouderavonden te be-
Hen hoe ze moesten voor-
Tenslotte discussieer
den groepsgewijs in de
over sex en aanver-
e zaken.
vinden we dat de voor-
ing uit moet gaan van de
rs in samenwerking met
eerkrachten", zegt Wies,:
moeder van drie kinderea
is beter dan dat zo'n
mde mevrouw het even-
komt vertellen. Dan moet
3 nodig!". Ze heeft een
•getimmerde kennis van
er alzo door de basis-
toljeugd op tafel kan wor-
gegooid. In de loop der
n ruimde ze dan ook
iig misverstand uit de weg.
ïgens wat is sex?" begon
jneestal te vragen. Dan
»g je antwoorden alsi
ot', ,hip', .blitz'. „Sex is
~kt over straat lopen".
it wij willen", gaat Wies
ier, is niet priori uitgaan
de voortplanting. Je moet
itiek erbij betrekken. Se-
le voorlichting moet als
rode draad door de hele
foeding lopen. Wij willen
Baan van de menselijke re-
je; de lichamelijkheid van
Irelatie kunnen kinderen
fi goed aanvoelen. Ik vertel
ret hoe mensen met elkaar
kunnen omgaan, hoe ze lief
voor elkaar kunnen zijn. Je
kunt dan bijvoorbeeld vragen
of ze het prettig vinden bij
hun ouders op schoot te zitten
en eens lekker geknuffeld te
worden? Kinderen genieten
van lichamelijke aanraking. Je
moet de nadruk leggen op
warmte, je geborgen voelen bij
een ander. Geborgenheid is
heel goed uit te drukken door
bijvoorbeeld een arm om ie
mands schouders te leggen. Je
kunt zeggen dat je van iemand
houdt, je kunt door woorden
en gebaren tonen dat iemand
je kan vertrouwen. Gevoelens
van liefde laten zich lichame
lijk heel goed uitdrukken en
dat is iets waar kinderen raad
mee weten".
Enquête
Er zijn echter hiaten. Een en
quête van enige tijd geleden
wees uit dat ca. 1/4 deel van
de oudere jeugd niet bij moe
der terecht kon om voorlich
ting en bijna de helft niet bij
vader. Vooral meisjes klaag
den daarover. Sommige ou
ders vertellen niets", zegt Wies
Stael, „en dan heb je ook wel
eens de reactie: nou hoeft het
niet meer. Ik weet het nou
wel!". Natuurlijk halen ze hun
informatie ergens vandaan, en
vaak niet van de ouders. Dan
zitten ze met een stuk onver
werkte kennis. Ze krijgen ver
keerde begrippen door porno,
publiciteit of zoiets. Soms valt
het nog mee ook Ik herinner
me dat ik eens met een groep
kinderen op een zusterschool
zat te praten. Die waren toch
zo goed op de hoogte. „Kind
hoe weet je dat allemaal?"
vroeg ik aan een meisje.
Dat kind deed haar verhaal zo
eenvoudig, zo kalm en onom
wonden. Kijk, en dat vind ik
nou leuk. Dat is een fijne sfeer
om in te werken. „Jongens, ik
kom hier geen les geven", zeg
ik altijd. Jullie mogen alles
vragen. En dat doen ze dan
ook. ^Op dergelijke vragen
moeten ze een eerlijk ant
woord hebben, vind ik. Als je
wilt voorlichten moet ook alles
aan bod kunnen komen. Daar
kun je tegenwoordig toch niet
meer omheen; denk eens aan
de televisie, de film, de recla
mes. Publiciteitsmedia winden
er geen doekjes om. Ik vind
alleen dat je de sexualiteit niet
moet isoleren, het is maar een
onderdeel van een groot ge
heel.
Jammer
Sex wordt zo vaak als een
uitsluitend technische zaak ge
presenteerd. Dat is zo jammer.
Je hoort er het woord „liefde"
niet bij noemen. Het is ook een
is een nieuw middel tegen
en wind op de markt ge-
cht: de vierkante parasol.
>ral in ons onberekenbare'
naat lijkt een vierkant ty-
Ideaal, want als de zon niet
ijnt kan de parasol altijd
dienst doen als weer- en
idscherm. Dat is bij de
irbekende ronde modellen
g niet altijd een succes. Hij
in de tuin een sieraad, op
strand een beschutting
dend windscherm en een
de beveiliging tegen weer
wind voor sportvissers,
i heeft de vierkante para-
het voordeel, dat hij tegen
.gevel kan worden geplaat-
waardoor een effectievere
cherming ontstaat tegen
zonlicht. Ook als luifel
>r een tent of caravan is hij
stekend geschikt. De prijs
•ieert van 109,50 gulden tot
;50 gulden naar gelang het
maat en de kwaliteit.
Wie een nieuw tuinameuble-
ment wil aanschaffen moet er
deze zomer overigens vroeg
bij zijn. Want zoals het er nu
naar uitziet gaat vooral in
de betere kwaliteiten de
vraag het aanbod royaal over
treffen. De oorzaak moet ge
zocht worden in de stralende
zomers, die ons land de laat
ste twee jaren heeft gekend.
Door het mooie weer zijn de
buitenmeubelen zeer intensief
gebruikt. Heel wat mensen
hebben ontdekt hoe prettig
het is om ook in de tuin lek
ker comfortabel te kunnen zit
ten. Midden vorige zomer wa
ren er dan ook in veel zaken
nauwelijks meer kwaliteits
meubelen te krijgen. En ook
de voorraad bij de groothan
del was uitgeput
Er wordt al enkele maanden
op volle toeren gewerkt om
aan de verwachte vraag te
voldoen. Ook bij de Neder
landse fabrikant Egalite, die
een verfijnd assortiment hou
ten meubelen brengt, geken
merkt door een tijdloze lijn en
getuigend van goede smaak
en grote eenvoud. Het voorna
me uiterlijk van de meubelen
wordt bepaald door een licht
gewelfde lijn in de rug en
zitlatten.
ffelen hoort erbij.
Ze hebben recht op een eerlijk antwoord.
beladen woord geworden, toe
gespitst op waarschuwing, ge
vaar. Daardoor krijgt het een
waas van iets geheimzinnigs,
iets bijzonders. Begrijp me
wel, natuurlijk is sex iets bij
zonders, het heeft iets van een
mysterie, van spanning en het
is ook goed dat kinderen dit
voelen. Maar het moet niet zo
benadrukt worden. De beste
voorlichting is de manier
waarop vader en moeder het
ouderschap beleven".
„Sommige ouders kunnen veel
leren van ouders met gehandi
capte kinderen, eenvoudig
doordat ze die aanvaarden
zoals ze zijn. Een ouder moet
zijn kind accepteren, dom of
pienter, lelijk of knap, jongen
of meisje. Mensen die met kin
deren intensief bezig zijn ge
ven sexuele opvoeding in de
praktijk. Daarom is het een
taak van ouders en onderwij
zend personeel samen.
„Een onderwijzer moet anders
wel ad rem zijn. Ik heb eens
een pas afgestudeerde jonge
vent meegemaakt, die ver-
schikkelijk omhoog zat. „Me
neer, wat betekent: „Voulez
vous couches avec moi?"
vroeg een kind zo maar
ineens. „Dat betekent (en hij
dacht ontzettend lang na) „wilt
u zich met mij ter ruste bege
ven?". Die jongen wist zich
geen raad. Maar het is ook
moeilijk. In voorlichtingsboek
jes gaat het allemaal van een
leien dakje. Dochtertje zit bij
moeder op schoot, welgekozen
woorden, dochtertje dat dan
nog alles begrijpt ook, moeder
die niet bloost. Kom daar in
de praktijk maar eens om.
„Gut moet dat nou?" zeggen ze
als je dan eindelijk bij het
punt aangekomen bent. „Nou
mijn vader en moeder doen
dat niet", zei een meisje uit de
4e klas eens verontwaardigd
tegen me. „Doen andere men
sen nou zó raar?". Zo'n kind
is nog net niet toe aan techni
sche détails. Toch - en daar
ben ik van overtuigd - kan je
er niet vlug genoeg mee begin
nen.
Het kan best zijn dat je op een
gegeven moment tegen een
kind meer zegt dan het kan
bevatten. Maar dat is niet zo
erg. Ze verw^en het dan nog
niet, maar je ku^.i er later
mooi op teruggrijpen als het
kind er wel rijp voor is". Mo
menteel vertelt mevrouw
Stael, worden op een groot
aantal kleuter- en basisscholen
cursussen voor leerkrachten
gegeven; brochures voor on
derwijsbegeleiding zijn aan te
vragen bij het PSVG, Duinweg
23, Den Haag (tel. 070-512521).
„Het accent ligt op leren inha
ken. Vaardig antwoorden op
dingen die onderwijzend per
soneel in de klas tegenkomen.
We zijn ook van plan om pam
fletten op de scholen te ver
spreiden."
IDe Brunfelsia is genoemd naar Otto Brunfels, een arts uit
Mainz (1489—1543) die een groot kruidenboek samenstelde
„Contrafayt Kreuterbuch". Hij deed dit zo geweldig goed, dat
het hem de eretitel „Vader van de Botanie" opleverde. Lin
naeus noemde de plant Brunfelsia naar hem. Deze plant, in
de volksmond ook wel „Mannentrouw" genoemd, omdat de
bloempjes van viooltjes blauw in enige dagen tot lichtblauw
verkleuren, is een plezierige huisgenoot. (Ze is trouwens niet
de enige plant die deze wonderlijke bijnaam heeft. Ook de
tropische „Plumbago" pronkt met deze twijfelachtige eer). De
Brunfelsia moet veel worden gesproeid (ze komt uit warm
Z-Amerika), en wenst veel licht. Na de bloei verpotten en de
plant half afknippen. Uit de jonge scheuten komt weer een
nieuw geslacht. Verpotten in ondiepe pot met verpakte pot
grond. Vanaf 10,—.
Zomers tafereeltje op een (bij
na) lentedag. Zo kan het on
derschrift luiden bij deze foto,
die Simon Smit dezer dagen
maakte in Voorschoten, waar
geshowd werd door de afde
ling Jeunesse van het wijd en
zijd bekende modehuis Pour
E lie. Men treft er voor het
komende seizoen overwegend
katoenen kinderkleding aan.
Veel spijkerstoffen ook, maar
niet alleen in blauw jeans,
maar ook in wit of touwkleu-
rig. Heerlijke robbedoeskle-
ding die tegen een stootje kan.
Voor vlekken staat de wasma
chine klaar, zodat het kind
niet teveel hoeft uit te kijken
als het in bomen wil klimmen
of in de zandbak spelen. Ver
der is er een serie witte spij-
kerkleding, bestaande uit
broeken, rokjes, t-shirts en
mouwloze vestjes, versierd
met het Popeye-embleem. Bij
sommige ensembles worden
wel grappige kibboetspetjes of
tropenhelmpjes gedragen. Ver
der zijn er in de kindergarde
robe geruite overhemdjes en
marine-, rood- en groenge
streepte kakikleurige bloesjes
met korte mouwen. Een vere
delde spijkerstof rok kan wor
den gecombineerd met kant
afgewerkte kaasdoek hesje.
Voor zonnige dagen zijn er
marinekatoenenjurkjes en
voor minder fraai weer fleuri
ge blauwe of rode regenjasjes.
Verder is er een voldoende
keus uit korte nylon jackjes.
En dit allemaal met zorg uitge
zocht door de modespecialist
Fred Lohle.
INGTON - Na de koud-
[inter in het twee eeuwen
lende bestaan van de
ligde Staten, die het ge
ien oosten van de Rocky
itains maandenlang in een
immende greep heeft ge-
jen, wordt nu een groot
van Amerika geteisterd
een niet aflatende droogte,
sinter trof vooral de indus-
ebieden, terwijl de droogte
)zalige gevolgen kan krij-
in grote landbouw gebie-
In 23 staten worden de
ten bedreigd en er is zo
lig water, dat het hier en
al nodig is gebleken het
■antsoeneren en waterver-
sters met zware geldboetes
estraffen.
de Amerikaanse westkust,
let Rotsgebergte en in de
e vlakten van het Midden
ten is sedert de afgelopen
'st weinig sneeuw en regen
lüen. Volgens deskundigen
de regering is de droogte
Irschijnlijk ernstiger dan
jr ook ter wereld.
Wisconsin, Minnesota, Zuid-
jota en in grote delen van
jiigan en Iowa, landbouwge-
len die doorgaans onder een
he laag sneeuw schuilgaan
/ens de winter, ligt de aarde
ot. In de Dakota's wordt de
de weggeblazen door storm-
iden. Met de toplaag van de
akkergebieden verdwijnt het
kiemende winterkoren, dat in de
herfst is ingezaaid.
In de Rocky Mountains is min
der dan een derde van de nor
male hoeveelheid sneeuw geval
len, die de grote rivieren moet
voeden die de grote vlakten van
het MiddenWesten van water
moeten voorzien. In de noord
westelijke staten Washington,
Oregon en Idaho ligt slechts tien
procent van de normale hoe
veelheid sneeuw op de berghel
lingen.
In de staat Californië wordt re
kening gehouden met een scha
de aan de oogsten van meer dan
een miljard dollar. In Marin
County, een district ten noorden
van San Francisco, wordt het
water gerantsoeneerd en ver
kwisting wordt bestraft met
zware geldboetes. In de komen
de twee maanden zijn er grote
hoeveelheden regen en sneeuw
nodig om de rampspoedige ge
volgen van de droogte te kun
nen voorkomen.
De gevolgen kunnen voor Ame
rika en de rest van de wereld
zeer drastisch zijn. Door een
aanzienlijke vermindering in de
produktie van vee en granen'
zullen de prijzen sterk stijgen.
De prijsstijgingen kunnen lei
den tot zware druk op de rege
ring van president Carter om de
export te beperken. Ook in Ca
nada worden de prairiegebieden
door droogte geteisterd. De
droogte in Amerika en Canada
kan rampzalige gevolgen heb
ben voor de wereldvoedsel-
markt.
De lage waterstanden in de ri
vieren bedreigen de produktie
van hydro-electrische energie,
terwijl de irrigatie van land
bouwgebieden een groter ver
bruik van brandstof-olie, aard
gas en electriciteit vereist. De
Amerikaanse energiecrisis kan
daardoor worden verscherpt
Gedurende de laatste 160 jaar
zijn de prairiegebieden van het
Midden-Westen iedere 20 of 22
jaar door droogte getroffen.
(Van een onzer verslaggevers)
GRONINGEN Volgens prof.
dr. R. W. Jongman, hoogleraar
in de criminologie aan de rijks
universiteit te Groningen, is er
in ons land geen sprake van
klassejustitie in die zin, dat bij
voorbeeld een arbeider door de
rechter strenger wordt gestraft
om de enkele reden, dat hij een
arbeider is. Wel is er volgens
prof. Jongman een groot ver
schil in de kansen, die bepaalde
bevolkingsgroepen krijgen om
in een confrontatie met de jus
titie een zo gunstig mogelijk
resultaat te behalen.
Het is namelijk een feit, aldus
de hoogleraar, dat de criminali
teit over alle milieus ligt, terwijl
alleen de vertegenwoordigers
van de lagere klassen in de ge
vangenis zitten. Prof. Jongman
zei dit zaterdag tijdens een door
de universiteit van Groningen
georganiseerd symposium. Het
symposium was geheel gewijd
aan het vraagstuk van de klas
sejustitie.
Een andere deelnemer aan het
symposium was dr. W. Buik-
huisen, algemeen adviseur we
tenschappelijk werk van het mi
nisterie van Justitie. Dr. Buik-
huisen is de voorganger van
prof. Jongman als hoogleraar in
de criminologie in Groningen.
Zoals bekend heeft hij stelling
genomen tegen prof. Jongman
in verband met de visie van de
laatstgenoemde op het vraag
stuk van de klassejustitie. Ook
zaterdag stonden de twee crimi
nologen lijnrecht tegenover el
kaar. Prof. Jongman bleef bij
zijn mening, dat er, wat betreft
de ongelijke kansen sprake is
van klassejustitie. Hij wees in
dit verband op de onderzoekin
gen, die het Criminologisch in
stituut op dit gebied heeft ver
richt. Hier kwam onder meer
uit, dat iemand uit een lager
millieu vaker vervolgd wordt
dan uit een hoger milieu, waar
de officier van Justitie veel snel
ler bereid is de zaak te sepone
ren.
Dr. Buikhuisen had geen goed
woord over de onderzoeken van
prof. Jongman. Hij vergeleek de
onderzoeken met het onderzoek,
dat een melkboer zou verrichten
om de stelling te bewijzen, dat
melk een goede invloed heeft op
de schoolprestaties van kinde
ren en waarbij de melkboer al
lerlei factoren als intelligentie
en motivatie van de leerlingan,
schooltype, leeftijd en dergelijke
zou uitschakelen. Zo zouden,
volgens prof. Jongman, Surina-
mers strenger gestraft worden
dan Nederlanders. Dr. Buik
huisen was ook hiervan niet on
der de indruk. Surinamers ko
men meestal namelijk voor de
rechtbanken van Amsterdam en
Rotterdam en deze rechtbanken
zijn de strengste van ons land.
Geen wonder dus aldus dr.
Buikhuisen, dat Surinamers
strenger worden gestraft, maar
dat worden Nederlanders in
Amsterdam en Rotterdam ook,
in vergelijking met andere Ne
derlanders.
Meta Menten:
getuigen gaan
samen eten
BLARICUM (ANP) Mevrouw
Meta Menten, echtgenote van
de van oorlogsmisdaden ver
dachte Blaricummer Pieter
Menten, is verontwaardigd over
de gang van zaken rond het
verhoren van getuigen tegen
haar man. Volgens mevrouw
Menten hebben twee belangrij
ke getuigen vóór het afleggen
van verklaringen met elkaar
contact gehad over verklarin
gen uit Rusland.
Dat zou zijn gebeurd tijdens een
etentje tussen de getuigen
Hauptmann en Kanaan en Hans
Knoop.
Mr. Van Heijningen, advocaat
van Menten, acht dit „een be
denkelijke gang van zaken".
DEN HAAG (ANP) De voor
een kandidatuur beschikbare
socialistische bewindslieden en
thans-zittende Tweede-Kamer
leden hebben op de zestien ver
schillende kandidatenlijsten
van de PvdA een verkiesbare
plaats gekregen, als ervan
wordt uitgegaan dat de PvdA
haar huidige zetelaantal van 42
in de Tweede Kamer behoudt.
Voor een plaats op de PvdA-
kandidatenlijst kwamen niet in
aanmerking minister mevrouw
Vorrink en staatssecretaris Po
lak, en de Kamerleden mevrouw
Barendregt, Franssen, Giebels,
Knot, Lamberts, Nagel en
Spinks.
Premier Den Uyl is in het gehe- treft als volgt: - Friesland: Von- Rienks,
le land voor de PvdA lijstaan- deling, Wellenga; - Groningen:
voerder. De volgorde daarna is Wierenga, mevrouw Haas-Ber-
op de verschillende lijsten, voor ger; - Drenthe: ter Beek, Dui-
wat de verkiesbare plaatsen be- senberg; - Overijssel: Meijer,
mevrouw Langedijk,
Krauwel-Vlam; - Gel
derland: Van Kemenade, Voort-
man, Aalbers Van Ooijen, me
vrouw de Boois, De Graaf; - Ut
recht: Roethof, Van der Doef,
Van Dam, Van Kemenade;
- Noord-Holland-noord: Dan-
kert, Kosto, Klein; - Amster
dam: Schaefer, Van Tijn, me
vrouw Salomons, Kolthoff;
- Noord-Holland-zuid: Voogt,
Stoffelen; - Rotterdam en Lei
den: mevrouw Epema-Brugman,
Van der Hek, Kombrink, Van
der Stoel, Laban, Dolman, Dui-
senberg, Molleman; - Den Haag:
Poppe, Drenth; - Dordrecht:
Duisenberg, Klein, De Vries, Pa-
tijn, Molleman; - Zeeland:
Roels, Pronk; - Noord-Brabant-
west: Pronk, Hartmeijer;
- Noord-Brabant-oost: Stemer-
dink, Worell; - Limburg: Ko-
nings.
Bedrijfsnieuws
VERENIGDE GLAS De om
zet van Vereenigde Glasfabrie
ken in Schiedam is in 1976 ten
opzichte van het voorafgaande
jaar met circa 8 pet toegenomen
van ƒ217 min tot ƒ233 min.
Inclusief een bijzondere bare
van 1,3 min (1975: nihil) be
droeg de nettowinst 3,9 min
tegen 2,1 min in 1975. Voorge
steld wordt het dividend over
1976 op 8 pet in contanten vast
te stellen tegen 7 pet in contan
ten over 1975.
TAPIJTFABRIEK DESSEAUX
De resultaten van Tapijtfa-
briek Desseaux NV in Oss over
de eerste zes maanden van het
op 1 juli begonnen boekjaar
1976-77 zijn bevredigend ge
weest. De omzet was ongeveer
9 pet hoger dan in de overeen
komstige periode van het vorige
boekjaar. Het exploitatiesaldo
bleef ongeveer gelijk aan dat
van de eerste helft van 1975-
1976. Een nettowinst over het
gehele boekjaar in dezelfde orde
van grootte als die van het vori
ge boekjaar 4,8 min) zal he'
bestuur gunstig achten.
