Grootste
moskee
van
Europa
komt in
de Bijlmer
Dertien nationaliteiten
onder 300.000 moslims
Oliesjeiks goed voor vijftien
tot twintig miljoen gulden
ER
IS
EEN
TEKORT,
EN
ER
BLIJFT
EEN
TEKORT
Kinderbijslag
fungeert
als uitspringer
tekenplank gezet door de Britse archi
tecten Kaiser en Alda de Riba. De
Deense moslim-architect John Zacha-
riassen heeft er echter iets veel groot-
sers van gemaakt. De moskee is op
het oog een in Arabische traditie ge
bouwd bedehuis met minaret, koepel,
halve maan en veel gekleurd glas. Van
binnen zal hij voldoen aan de meest
moderne eisen die een sociaal-cultu
reel centrum stelt. Compleet met
spreekkamers, crèches, tafeltennis-
zaal, bibliotheek, ruimten voor ont
spanning en creativiteit, cafétaria,
klaslokalen en een artsenpraktijk.
Dilmohammed: „Moslimvrouwen laten
zich liever niet door mannelijke dok
ters behandelen, maar zijn daartoe in
Nederland meestal wel gedwongen".
Dit wat de begane grond betreft, die
ook nog een met plexiglas overdekte
binnenplaats gaat bevatten, waar een
fontein klatert. De eerste etage is meer
gericht op de vrouw. Dilmohammed:
„Kijkt u daarvan op? Ik weet het. In
het westen heerst veel onbegrip over
de manier waarop moslims tegenover
vrouwen staan, maar ze zijn heus heel
belangrijk in ons leven".
Op die eerste etage dus komen een
talenlaboratorium, klaslokalen, vrou
wenruimtes, creches, verpleegruimten,
douches, een afdeling beroepstraining,
een donkere kamer en niet te vergeten
een appartement voor de Imam. Hij
is de voorganger, de Leider van het
gemeenschappelijk gebed. En hier
staat de Nederlandse Islamitische so
ciëteit voor een probleem dat noch
oliegeld noch CRM kan oplossen.
Het zal niet alleen een Godvrezend
man moeten zijn, maar hij zal in
verband met de grote verscheidenheid
in de Islamitische verstrooiing bin ien
onze grenzen minstens Turks, Arabi
sch, Urdu, Engels en Nederlands moe
ten beheersen.
„De hele aarde is Moskee", heeft de
profeet Mohammed eens gezegd. He
laas worden er op aarde vele talen
gesproken.
PIET SNOEREN
Een druk op de knop is voldoende om
eluidsdichte wanden in de grond te
oen verdwijnen en, daar in de voor
malige Venserpolder, de grootste mos-
V kee van Europa te creëren.
iMaar ook wanneer de knop onberoerd
blijft, is de gebedsruimte met zijn
Capaciteit van 1500 gelovigen indruk
wekkend. Vijftien tot twintig miljoen
gaat het projekt, waarvoor de eerste
paal nog dit jaar geslagen wordt, kos
ten. Wie het betaalt?
"Niemand meer of minder dan de olie
sjeiks uit Saoedi Arabië die al eerder
dergelijke, zij het meer bescheiden
opgezette, godsdienstige en culturele
elijmoslimcentra hebben bekostigd in Ro-
DUlme, Brussel en Londen - wat het
laatste geval betreft pal tegenover
saHBuckingham Palace, hetgeen een iet
wat riantere ligging mag heten dan de
Amsterdamse Bijlmer. Maar dat de
Dam al vol is, kan koningin Juliana
ook niet helpen. De grootste moskee
van Europa blijft het.
j Toch is de heer L.A. Dilmohammed,
ijdl secretaris van de Nederlandse Islami-
j tische sociëteit die fungeert als bouw
heer en exploitant, niet onverdeeld
I tevreden. „Hart van Mohammed" be
tekent zijn naam. Nu mag dit in biolo-
i gische zin aanvechtbaar zijn - hart
i voor de zaak van de profeet heeft hij
zeker. En daaraan schort het bij CRM,
zegt hij met priemende wijsvinger.
Zodra namelijk de bouw van Europa's
grootste moskee voltooid is, trekken
de oliesjeiks hun handen terug. 'De
rest moet lokaal worden betaald, vin
den ze.
Daarom heeft de 6000 leden tellende
Nederlandse Islamitische sociëteit een
overheidsbijdrage van 750.000 gulden
's jaars aangevraagd in de exploitatie
kosten van het centrum (hoofdzakelijk
voor de salariëring van de maatschap
pelijk werkers die eraan verbonden
zullen zijn). Maar het departement
heeft niet op het verzoek gereageerd.
Dit nu vindt de heer Dilmohammed
een onverteerbare zaak en hij ver
klaart zijn gram aldus. „Er zijn in
Nederland naar schatting 300.000 mos
lims. Wij vormen hier de grootste min
derheidsgroep, maar wij worden als
zodanig niet erkend. Bij CRM redene
ren ze: er zijn buitenlanders en rijks
genoten. Voor beide categorieën be
staan al voorzieningen. Waarom zou
den we nog iets extra's voor de mos
lims doen? In die 300.000 moslims zijn
13 nationaliteiten vertegenwoordigd:
Turken en Marokkanen natuurlijk,
maar ook Surinamers, Egyptenaren,
Libanezen, Pakistani, Indonesiërs en
zelfs 600 Nederlanders. Het is een
misvatting te denken dat het alleen
om gastarbeiders gaat, voor wie al
voldoende gedaan wordt. Wij zijn har
de werkers. Wij plukken niet van de
sociale voorzieningen, 90 procent van
onze groep is aktief opgenomen in het
arbeidsproces.
We zijn belastingbetalers. Mogen wij
dan vechten voor onzc^eigen .cultuur
en identiteit? Moeten wij ons onder
werpen aan sociale opvangmogelijkhe
den als kroegen of dancings die wij
niet wensen? Wij eisen de mogelijk
heid van algemeen maatschappelijk
werk dat gericht is op de problema
tiek van de moslim. Wij eisen de mo
gelijkheid om te werken aan de inte
gratie van de dertien moslim-nationa
liteiten die hier verspreid en 'geiso-
leerd leven. Wij eisen de kans, om de
moslims in hun dagelijks bestaan te
begeleiden. Wij willen opbouwwerk
kunnen doen tot behoud van ons gees
telijk bewustzijn. CRM beschouwt de
Islam louter als een geloof, maar dat
is het niet. De Islam is een levenswij
ze, een levensprogramma. Daarom
grieft het ons dat het departement al
jarenlang weigert subsidie te verlenen
voor het op touw zetten van welzijns
werk voor moslims en zelfs niet bereid
is een uitnodiging voor een gesprek te
sturen".
Waarna dreigende woorden vallen in
de trant van „ons geduld raakt ten
einde" en „we zijn een grote minder
heidsgroep die gemobiliseerd kan wor
den" en „er zijn akties denkbaar die
in Nederland hard zullen aankomen".
Het blijft ongespecificeerd, maar
klinkt gemeend.
Hoe het zij, die grootste moskee van
Europa komt er en hij komt in de
Bijlmer. Eerst dacht de Nederlandse
Islamitische sociëteit aan een veel klei
ner project van rond de drie miljoen
op dezelfde plaats in de Vesterpolder,
maar sindsdien is de opzet radikaal
veranderd, qua opzet en qua omvang.
De eerste, goedkope visie werd op de
JVISTERDAM „Allah is de enige
n de Almachtige. Hij heeft de mens'
Deschapen en met zijn goede gaven
nderhoudt hij hem. Hij vraagt daar-
oor dankbaarheid. Door middel van
lohammed, die zijn profeet is, roept
iij op tot zijn dienst in naam van
Lllah de Barmhartige en Genadevol-
6". Eind volgend jaar zullen deze en
Jergelijke teksten, per luidspreker
'ersterkt, vanaf een 36 meter hoge
hinaret over de Amsterdamse Bijl-
oer schallen, en mochten 10.000 Mos-
ims gelijktijdig en ter plekke aan die
iproep gevolg willen geven, dan kan
lat.
Weer is een maand voorbij. Februari. Bij
de Middelmannen in hun kleine boerendorp
wordt met smart uitgekeken naar het ogen
blik dat Koos weer aan de slag kan. Nog
een paar weekjes, dan zal hij weer op de
trekker klimmen, het ronkende gevaarte
over de akkers sturen en op bijna meetkun
dige manier kaarsrechte banen beschrijven
met de machinerie die er achter hangt. „Het
zit in de lucht", zegt hij. „Nog even en dan
gaan we er weer tegenaan". Het is niet dat
hij zich verveelt, maar dit gedwongen werk
loos zijn duurt te lang. Een trekkerchauf
feur, altijd in de openlucht, is niet een man
die constant lui zijn voeten bij de gashaard
kan houden in het zalige bewustzijn dat er
geen beter plekje op Gods aardbodem te
vinden is dan zijn luie stoel bij de kachel.
Hoe zijn vrouw Lenie erover denkt kunnen
we hier niet schrijven. Het past ons niet te
stoken in een gelukk j welijkMaar dat
ze nu zo langzamerh. tt1 fe man best eens
van de vloer wil heb^.t, mag u van mij
gerust aannemen.
Samen met Lenie het huishoudboekje over
februari bekijkend, dat wat inkomsten be
treft hetzelfde patroon te zien geeft als in
januari, namelijk vier weken lang een uitke
ring van de w.w. van f 301,70, waarbij echter
deze maand een driemaandelijkse kinderbij
slaguitkering kwam van f 458.64 blijkt, dat
de uitgaven, hoewel van week tot week
verschillend, weer duidelijk boven de in
komsten uitstijgen. Dank zij de kinderbij
slag sprong Lenie er gelukkig goed uit.
Om de eerste week te bekijken: er kwam
binnen f 301.70 netto. Er ging uit ƒ347.75.
Lenie vertelde zich hier. Zij schreef slechts
337.75 gulden. Een tekort van f46.05. De
tweede week kwam er wederom binnen
f 301.70, er ging uit f296.45. Over f 5.25.
Vijftig gulden minder uitgegeven, maar, in
tegenstelling tot de eerste week, ook geen
erg grote posten te betalen. Lenie kwam, als
we de „huur" niet meerekenen, voor de
tweede maal dit jaar uit met haar W.W.-uit-
kerjng. Hulde voor Lenie, hulde voor het
huishoudboekje. Toch hebben Koos en Le
nie het niet zo zuinig gedaan deze week. Aan
„uitjes" werd niet minder dan f 49.80 uitge
geven, waarover straks meer.
De derde week ging er weer aanmerkelijk
meer uit dan er binnen kwam, al lijkt
Lenie's telling weer erg optimistisch. De
uitgaven zijn echter niet de f316.16 van
Lenie, maar f 351.18, zoals een keertje natel
len leert. Inkomsten natuurlijk weer de
f301.70 W.W. een tekort van f 49.48 dus. De
grote posten waren dit keer aankoop van
huishoudplastic, twee autobanden en een lot
van de Staatsloterij.
In de vierde week kwam er weer f301.70
binnen. Er ging uit f258.48. Een rustige
week, die vol trots door Lenie als een
„winstweek" wordt aangemerkt Dankzij het
overschot van f 43.22.
Bekijken we de maand februari in zijn
totaal aan inkomsten en uitgaven, dan ging
er uit f 1.253,85 en kwam er binnen
f 1.206.80. Totaal een tekort van ƒ47.05. Bij
de uitgaven moeten we echter tellen het
wekelijkse bedrag dat Koos en Lenie aan
rente en aflossing van hun huisje betalen.
Dat is f 66,-. Wat over februari vier x f 66,-
maakt f 264,—. Voeg daarbij de f47.05
die er al te kort was in februari, dan komen
we aan een totaal tekort van f311.05.
Maar gelukkig is daar de kinderbijslag als
redder in de nood. Er komt binnen f 458.64.
Trek daar f311.05 van af en er blijft nog
f 147.59 over. Er is ooit een dichter geweest,
ver voor men ooit van kinderbijslag had
gehoord, die schreef: „Als het kindje binnen
komt juicht het hele huisgezin".
Als we nog even het tekort van januari
bekijken: dat was f 516.48. Trekken we daar
het overschot van f 147.59 af dan blijft er
f 368.89 over. Dat komt neer op een gemid
deld tekort per maand over deze eerste twee
maanden van f 184.45 en dat is weer ruim
60 procent van Koos' wekelijkse W.W.-uitke-
ring. Het blijft dus een achter de feiten
aanhollen: er is een tekort, en er blijft een
tekort. Levend als Koos en wonend als Koos
zou de W.W.-uitkering dus per week zo'n 46
gulden hoger moeten liggen; zouden de pro
blemen opgelost kunnen worden.
De sleutel ligt in de woorden „wonend en
levend als Koos". Koos en Lenie vormen met
hun twee kinderen een „modaal" gezin. De
inkomsten van het modale gezin zijn hoger
dan die in het gezin van een „minimum
loner". Dat leidt er vaak toe dat ook het
uitgavenpeil wat hoger ligt en dat de ver
plichtingen wat zwaarder zijn, al is dat niet
duidelijk.
Talloos dan ook zijn op de eerste artikelen
in deze serie „Het huishoudboekje van de
familie Middelman" de reacties uit de lezers
kring geweest. Zowel per telefoon als per
brief. Soms waren het een beetje boze brie
ven, zo van: hoe kunt u nou schrijven dat
die mensen het slecht hebben. Wij hebben
het nog veel slechter. Neem deze nou bij
voorbeeld. „17 schrijft daar een stukje over
de modale werknemer die in de W.W. nog
f 301.70 verdient. Nou dan heeft hij nog geen
reden tot klagen vind ik. Want mijn man
is chauffeur en verdient netto f270.49 plus
f 77.50 vakantiebonnen, dus dat is heel wat
minderDus de gefingeerde familie Mid
delman heeft nog geen reden tot klagen vind
ik, er zijn altijd nog mensen die het slechter
hebben. Zelfs mensen die al jaren W.W.
hebben en dan van de bijstand leven krijgen
soms nog meer. Ze lachen je zelfs uit dat
je voor zo'n bedrag nog gaat werken",
schrijft mevrouw De Roo. Ja mevrouw, het
is zo, helaas, maar laten we nou eerst eens
kijken wat Koos er van vindt.
„Tja, wat moet je daar nou op zeggen?", zegt
die, terwijl hij met zijn ene hand eèn thee
kopje redt, dat de kleine Chris in een onbe
holpen gebaar bijna van tafel af gooit, en
met zijn andere hand door zijn haren strijkt.
„Kijk, niemand hoort ons zeggen dat we het
zo kwaad hebben. Er zijn er die het stukken
slechter hebben. Dat weet ik. Maar om te
zeggen dat je bokkesprongen met dat geld
kunt maken, nee. zo is het toch ook niet".
Hij trekt het huishoudboekje naar zich toe
en zegt: „Bekijk het nou eens week voor
week. Staan er gekke dingen op? Nee dacht
ik zo. In de eerste week hebben we niks
bijzonders uitgegeven. De grootste post was
de nabetaling van het gas. Eens per jaar
moeten we het te weinig betaalde betalen.
Hebben we te veel betaald dan krijgen we
geld terug. Zo'n f 146.- bijbetalen deze keer
hakt er natuurlijk wel in. Nou, verder vind
je dan f34.- voor de verzekeringen, dat is
eens per maand.
Van de tweede week zou je kunnen zeggen
dat we uit de band gesprongen zijn. Ja, we
zijn een keer uit geweest. Naar de Ted de
Braak-show. Daar moeten we voor naar de
stad, dus dat kost al geld; je gebruikt er
wat, je betaalt de entree. Hebben we het nog
zuinig gedaan voor nog geen f 12.50 per
man. En zo'n buurtfeest, ja, dat kost voor
ons tweeën ook f 25,-. Maar moeten wij dan
als enige in de hele buurt zeggen: wij doen
niet mee, het kost ons te veel? Dan zouden
we er gauw uit liggen in zo'n dorp. Over
dansen en dammen hebben we het al eens
eerder gehad. Je hebt nou eenmaal niet veel
in zo'n dorp".
Lenie zit er zwijgend bij. Ze knikt alleen
maar en schenkt thee. Ze kijkt even over
Koos' schouder mee.
„Wat valt er over die twee andere weken
te zeggen. Ik heb twee gecoverde banden
voor de Renault gekocht; f47.50 per stuk.
Het kon echt niet langer en dit was stukken
goedkoper dan nieuwe banden. Andere gro
te uitgaven: een staatslot en een stel plastic
dingen. Handig hoor. Nou en dan in de
laatste week een bloemenhanger. Ja, je moet
het toch ook een beetje gezellig maken".
Lenie's planten glanzen je tegen. Het is er
gezellig. Een warme haard, gezonde planten,
gezonde kinderen, een zich behaaglijk uit
rekkende hond. Uw verslaggever voelt zich
even een indringer, die wroet in het prive-le-
ven van een doorsnee gezin. Om zich daarna
weer getroost te voelen door Lenie's opmer
king: „Nou het is geen schande hoor dat ze
eens weten hoe wij leven. Al komen we te
kort, we doen niets verkeerds".
Als Koos me even later uitlaat, snuift hij
aan de voordeur de geur van het akkerland
op. „Nog even", zegt hij, „en dan gaan we
gelukkig weer aan de slag".
Dat wordt dan deze maqnd. Over hoe de
Middelmannen in die lentemaand reilden en
zeilden doen we begin april verslag.
GERARD CRONE
le week:
Roosvicee, hansaplast
en hoestdrank
ongevallenverzekering
gas (jaar af rekening)
melkboer
slager
groenteboer -
kruidenier
damclub
kaarten vertering
dansles vertering
bakker
contributie bond
Totaal
9.03
34,04
ƒ146,43
19,35
23,10
24,75
35,54
5.-
15.-
14-
17.46
4.05
ƒ337,75
2e week:
Rode Knus
plant
groenteboer
kruidenier
Ted de Braak Show
ziekenfonds
melkboer
slager
bakker
damclub
dansles vertering
kapper Koos
buurtfeest
contributie bond
gas
Totaal
5,-
6,50
25,25
38,15
24,80
7.20
25,55
21,05
14,40
5.-
14-
5,50
25.-
4.05
75.-
ƒ296,45
3e week:
benzine
2 banden
tupperware
groenteboer
melkboer
slager
Staatslot
damclub
rokmeter
dansles vertering
bakker
kruidenier
panties
contributie bond
Totaal
4e week:
slager
groenteboer
melkboer
kruidenier
bakker
ondergoed Pieter
jaarvergadenng bond
damclub vertering
2 paar kniekousjes
koperen bloemhanger
districtsverg. bond
benzine
contributie bond
dansles vertering
Totaal
24,75
95,-
25.-
23,75
28.05
26.96
25,-
5.-
15,-
14-
23,02
39.35
2,25
4.05
ƒ316,16
28,05
21,70
29.70
42.20
17,10
12,75
12-
5.-
8.35
28,95
10.-
25.-
4.05
14.-
ƒ258,48
