Leiden
behandeld"
Economie is in
stiefmoederlijk
Koorleider
René Verhoeff
begint aan
Russisch avontuur
LEIDSE WETHOUDER VAN AKEN:
STAD/REGIO
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
Meer dan twee jaar gebeurde er
ook onder Van Aken niets.
De wethouder kijkt wat somber
over rijn halve brilletje. Trom
melt met zijn vinger op de hou
ten stoelleuning. Enkele ogen
blikken is het stil als of hij zich
afvraagt: wat moet ik daar nou
op zeggen. (Later in het gesprek
zegt Van Aken over dit soort
aarzelingen: „dan denk ik wel
eens: joh, breek me de bek niet
open"...). Zegt dan: Er is een
afdeling ESS geweest (econo
mie, sociografie en statistiek-
red.). Die heeft zich bezig ge
houden met onderzoeken met
het oog op de nota binnenstads-
beleid van wethouder Kret.
Daar is verder niets mee ge
beurd". Dat kan wel, maar dat
is geen antwoord. Aan de as
pecten van ruimtelijke orde
ning wordt in Leiden duidelijk
meer gewicht toegekend dan
aan die van werkgelegenheid
en economie. Dat blijkt alleen
al uit het aantal ambtenaren.
Of niet soms?
Weer een stilte. Zegt dan dat hij
wel degelijk heeft kunnen „par
ticiperen in de keuze van het
binnenstadsteam en dat dit
team ook cijfers vergaart die
van belang zijn voor de econo
mische sector".
Maar dat is nog geen antwoord
op de vraag. Is de wethouder
nou echt ook niet van mening
dat de verhoudingen onevenre
dig scheef liggen?
Van Aken: „In de praktijk zal
het die indruk kunnen vesti
gen.... Ik heb tot 7 oktober van
het vorig jaar als wethouder en
als ambtenaar gefungeerd. Ik
ben blij dat het bedrijfsleven
nu ook een gesprekpartner ge
kregen heeft. Tot die tijd was
dat onmogelijk.... Diep triest?
....Ja, eigenlijk wel, ja. Of de.
economische sector jarenlang
lang het stiefkind is geweest-
Dat is een uitdrukking. Als ik
zeg dat dit punt twee en half
jaar stiefmoederlijk behandeld
is zeg ik dat nadrukkelijk niet
in verwijtende zin. Ik ben dol
gelukkig met deze ambtelijke
ondersteuning. Alleen, je moet
in vier maanden geen wonderen
verwachten. Er moet een be
paalde mentaliteit groeien, dat
heeft tijd nodig... Kritiek op
mij?, ach ik heb een hele brede
rug, hoor".
De ambtenaren Floor en Ver
schoor zijn erg ijverig. De wet
houder spreekt van een voor
treffelijk samenwerking. „Ze
zijn niet te beroerd werk mee
naar huis te nemen". Maar geeft
de wethouder daarmee dan niet
meteen aan dat die twee mensen
veel te weinig zijn.
Nieuwe aarzeling, dan: „dat zou
wel kunnen. Je moet alleen niet
op deze vier maanden projecte
ren, wat al jaren zo is geweest".
Secretarie-ambtenaar drs.
Floor: „Het economisch beleid
schudt je niet zomaar uit je
LEIDEN Het gemeentelijk beleid, en de
wijze waarop dat tot stand komt, dat is het
meest schadelijke voor het image van Leiden.
Dat was de conclusie uit een rapport van de
Kamer van Koophandel over het investerings
klimaat van 1970 tot 1975. De geringe besluit
vaardigheid, de trage procedures, het onvol
doende tegemoet komen aan de minimumwen-
sen om belegging en investering rendabel te
maken, de als „hautain" ervaren houding van
het gemeentebestuur ten opzichte van het be
drijfsleven en het ontbreken van een duidelijk
middellang-termijn beleid, waarmee het be
drijfsleven rekening kan houden, dat waren
toen de voornaamste oorzaken waarom het
bedrijfsleven zo weinig animo toont om in
Leiden te gaan investeren.
Vorige week kwam de Kamer van Koophandel
opnieuw met een nota. Ditmaal over de econo
mische ontwikkeling van de as Leiden—Alp
hen. Opnieuw werden daarin knelpunten ge
noemd, en weer kwam de Kamer tot de conclu
sie dat het slechte image van Leiden nog
onverminderd aanwezig is. Wederom werd ge
constateerd dat een gemeentelijk beleid nau
welijks aanwezig is en dat het vertrouwen van
het bedrijfsleven in het gemeentebestuur nog
steeds beneden alle peil Is.
Bijna drie jaar links bewind in Leiden heeft
de economische sector nog niet veel vruchten
opgeleverd. Maar ook het daarvóór zittend
liberaal-confessionele college heeft in vier jaar
op dit terrein vrijwel niets gepresteerd. Men
leefde toen bij de gratie van een veel geringere
werkloosheid dan sinds enkele jaren het geval
is.
Sinds 7 oktober van het vorig jaar heeft de
man die in Leiden verantwoordelijk is voor
het economisch beleid, wethouder M. van
Aken (51), een ondersteuning van 2 ambtena
ren gekregen. Daarvoor was Van Aken wet
houder en ambtenaar tegelijk. Met z'n drieën
moeten zij nu in Leiden orde op economische
zaken stellen, tegen de verdrukking van de
sector stadsontwikkeling en ruimtelijke orde
ning in. Niet zo'n eenvoudige taak, zeker niet
als hun agenda dag-in dag-uit vol staat met
alledaagse klussen; zeker niet omdat wethou
der Van Aken ook nog eens loco-burgemeester
en wethouder van personeelszaken is. „Elke
dag is er wat, zeven dagen per week. Ik heb
nooit een weekend vrij." Tussen duizend en
een dingen door sprak een verslaggever van
de Leidse Courant een uurtje met een van de
meest bekritiseerde wethouders van Leiden:
Tinus van Aken.
mouw. Je moet ook proberen
hap-snapwerk te voorkomen".
We komen terug op de kritiek
van de Kamer van Koophandel.
Er is geen centraal meidadres
voor het bedrijfsleven. De pa
pierwinkel is enorm, het beleid
niet aanwezig of ondoorzichtig.
Van Aken ijsbeert door zijn
werkkamer: „Als een groep bur
gers een school wil oprichten,
kunnen ze aankloppen bij de
afdeling onderwijs. Wijken heb
ben voor hun problemen de sec
tor welzijn. Het bedrijfsleven
heeft helemaal niets. Er ont
breekt een wettelijk kader. De
nieuwe afdeling van ons 'moet
een meidadres zijn voor dat be
drijfsleven, waar men met zijn
wensen en verlangens kan aan
kloppen".
Maar wordt daar dan ook reke
ning meegehouden. Het bedrijf
sleven voelde zich door u in de
kwestie afsluiting Breestraat
vies in de steek gelaten. Van
Aken: „Ik blijf erbij dat het
autoverkeer door de Breestraat
geen koopkracht aandraagt. Dat
is doorgaand verkeer. Wat vond
meneer Van Egmond? Nou dat
moet hij dan maar vinden..."
Parkeergarages, nou het is heus
niets nieuws hoor, dat wij geen
gemeenschapsgeld daarvoor be
schikbaar willen stellen. Wel de
grond...
Van de grond heeft de Kamer
van Koophandel gezegd dat die
veel te duur is. „Ik bemoei me
niet met de grondprijs. Vraag
dat maar aan WaaL Nee, wij
mogen niet meepraten over deze
zaken. Dat zou eigenlijk anders
moeten..."
„Ik vind dat de Grote Polder
uitgebreid moet worden, maar
hoe weet ik ook niet. Een werk
groep zal hierover binnen twee
weken verslag uitbrengen. De
grondprijs in De Waard verla
gen? De exploitatie is vastge
legd. Daar valt niets meer aan
te doen. Nogmaals, daar bemoei
ik ne niet mee..."
Toch heeft wethouder Van
Aken nog iets positiefs te mel
den: na jarenlang renteloos te
hebben braak gelegen gaat er
binnen afzienbare tijd toch iets
gebeuren op het Schuttersveld.
Drie semi-overheidsinstellingen
hebben veel belangstelling voor
dit terrein getoond om rich er
mede in verband met de Schip-
hollijn op te vestigen. De zaak
wordt bestudeerd in een inter
departementale werkgroep over
het spreidingsbeleid. Komen
deze instellingen naar Leiden
dan zijn daar vermoedelijk 500
arbeidsplaatsen mee gemoeid,
waarvan naa schatting drie
kwart bij komst al van bezet
is. De wethouder wilde de mo
gelijkheid echter niet uitslui
ten, dat er nog een uitbreiding
zou kunnen plaatsvinden. „In
elk geval moet het Schutters
veld binnen 2 tot 5 jaar vol zijn.
Langer mag het nu niet meer
duren", vindt de wethouder.
ABJEN BROEKHUIZEN
Het is fijn, een vak te
hebben waar muziek in
zit. En als je hobby dan
ook nog je werk is gewor
den, lijkt me de zevende
hemel zowat bereikt. Iets
dergelijks zou je bij voor
beeld mogen veronder
stellen bij 31-jarige
Noordwijkse muziekman
René Verhoeff, die met
inspiratie, transpiratie en
klank thuis het brood op
de plank brengt. De
„broodleveranciers" zijn
daarbij talrijk; Verhoeff
is onder andere dirigent
van het Koninklijk Man
nenkoor Die Haghe Sang-
hers in Den Haag, van de
eveneens Koninklijke
Zangvereniging Rotte's
Mannenkoor in Rotter
dam, van het Groot Ge
mengd Koor, Den Haag,
van het Toonkunstorkest
Leiden, van de orkestaf
deling Jeugd en Muziek,.
Den Haag, muziekdocent
aan het Aloysius College,
eveneens in Den Haag. In
Den Haag, zo kun je het
zien, kom je René Ver
hoeff nogal eens tegen.
Harde werker en een za
kenman tevens, hoewel
hij van een grapje houdt
en niet opziet tegen de
luchtiger genoegens van
het leven.
Vrijwel geen avond thuis, maar
Dory, zijn vrouw, gaat vaak met
hem op pad en de hond redt het
dan wel alleen. René staat weer
te trappelen van ongeduld, want
er staat weer het één en ander
te gebeuren in de koor-business,
met orkestbegeleiding of a ca-
pella; het klinkt allemaal prima
bij hem. Ik ving daarvan een
glimp op tijdens televisie- en
radio-opnamen die de NCRV af
gelopen vrijdagavond in de
Leidse Hartebrugkerk (u weet
wel, van dat orgel) maakte. Ver
hoeff stond daar iets op te bou
wen, onder genadeloos warme
lampen, met dat Haagse ge
mengde koor, het Leidse Toon
kunstorkest en met het Noord-
hollands Koperkwartet. Jan
Schmitz met wapperende haren
achter zijn orgel. Een bont ge
zelschap van componisten op
het programma, met een orgel
concert van Hdndel, koralen
van Bach, dubbelkoorwerk van
Hassler en nog veel meer. Alle
maal op ampex en op de band.
Verhoeff: „Ik heb de laatste tijd
erg goeie contacten met die
NCRV, die de Hartebrugkerk
opeens „ontdekt" heeft. Voor
Leiden kan dat van belang zijn,
dacht ik. Er zijn opnamen ge
maakt voor een aantal uitzen
dingen, waarvan de eerste op 26
aprü wordt uitgezonden, met
Die Haghe Sanghers en de Sie-
gerlander Oratorium Verein en
het orkest, uit het Westduitse
Siegen uiteraard. Daarbij wor
den enkele kantates uitgevoerd
en meteen is er een „try out"
voor één van onze belangrijkste
uitvoeringen die we ooit gehad
hebben: een toernee door Rus
land, die de Haagse zangers
gaan maken".
Op zaterdag 26 februari gaat
René Verhoeff op „voorreis"
naar Moskou, Leningrad en Ri
ga, om de zaak te verkennen.
„Wij zijn het allereerste Westeu-
ropese koor dat in de USSR
gaat concerteren. Daar zijn we
wel een beetje boel trots op. Een
en ander is tot stand gekomen
in het kader van het culturele
verdrag tussen beide landen. We
vertrekken op 3 mei met hon
derd man voor een negendaagse
René Verhoeff, de Noordwijkse muziekman die met
inspiratie, transpiratie en klank thuis het brood op de
plank brenqt.
misschien wel..."
„...ja, eigenlijk wel, ja...
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDEN „Erg ingenomen". Dat is de Leidse
wethouder van economische zaken met de jongste
nota van de Kamer van Koophandel. „Omdat dit
stuk een duidelijke samenhang aantoont in het ge
bied rond de Oude Rijn. Ik ben er blij om, omdat
uit onverdachte hoek nu duidelijk wordt gemaakt,
wat wij altijd al hebben voorgestaan. Het probleem
is en blijft echter dat de zo noodzakelijke bestuurlij
ke aanvulling, het bestuurlijk kader ontbreekt: er is
geen gewest die de uitvoering van zo'n stuk ter hand
kan nemen. Leiden zelf kan in zo'n situatie ook
moeilijk van zich afblazen. Het economische beleid
in Leiden is ondenkbaar zonder meteen naar de regio
te kijken...."
Alles goed en wel. maar Leiden
kan en moet toch zelf ook een
economisch beleid voeren, naast
alles wat er al in de sector van
de stadsontwikkeling, de wo
ningbouw, de culturele sector
wordt gedaan. Van Aken wijst
op de nota economisch beleid
die hij sinds oktober van het
vorig jaar aan het schrijven is,
samen met het duo Floor-Ver-
schoor dat de wethouder toen
kwam ondersteunen. „Dat
wordt de eerste nota op dit ge
bied in Nederland", zegt de wet
houder met enige trots. „Hoe
lang het nog duurt voor hij uit
komt? Dat durf ik niet te zeg
gen. Ik wil die twee nieuwe
mensen niet over de kling jagen.
Er ligt dagelijks nog een hele
serie andere dingen die afge
handeld moet worden en die de
mogelijkheden om geconcen
treerd aan die nota te werken
beperken. Toch hebben we al*
een aantal bijlagen en zo'n 20
tot 40 pagina's klaar. We willen
hem dit jaar wel afhebben..."
Als er in de economische sector
nog zoveel dagelijkse beslom
meringen zijn, is dan die amb
telijke ondersteuning niet veel
te gering. Als men kijkt naar
de sector stadsontwikkeling en
verkeer, waar wethouder Waal
maar te kust en te keur externe
bureaus en deskundigen kan In
schakelen, en ter wille van <}e
binnenstad maar even een team
van een man of vijf naast rich
kreeg, is de heer Waal dan niet
wat overbedeeld in vergelijking
tot het minimale aantal ambte
naren, waarover Van Aken kan
beschikken?
De wethouder aarzelt wat, zegt
vervolgens: .Misschien wel. De
ze portefeuille werd pas in 1970
gecreëerd. Ik ben erg blij dat er
sinds vorig jaar nu tenminste 2
ambtenaren zijn. Ik had er na
tuurlijk ook 10 kunnen vragen.
Afgezien nog van de vraag of
ik ze had gekregen, zou ik ook
niet kunnen aangeven op grond
waarvan dat aantal gewenst zou
zijn. Het. collegeis in elk geval
bereid de ondersteuning positief
te waarderen. Misschien kunnen
we dit jaar nog tot de aanstel
ling van een derde man of
vrouw overgaan die eigenlijk
pas voor 1978 op de begroting
staat. Die zou dan speciaal be
last worden met de voorlichting
aan en de begeleiding van het
bedrijfsleven..."
Blijft natuurlijk de vraag of die
ambtelijke ondersteuning niet
veel te laat gekomen is. Waal
kreeg in zijn eerste ambtsjaar al
de beschikking over extra men
sen voor de binnenstad. De af
delingen stadsontwikkeling,
ruimtelijke ordening en verkeer
zijn toch wel heel wat grotere
dan die van economische zaken.
Van Aken: die ambtelijke on
dersteuning had er onder het
vorig college in 1971-1972 al
moeten komen".
Ja, akkoord, maar de heer Van
Aken wachtte toch ook tot okto
ber vorig jaar voordat hij een
stukje van zijn arbeid aan een
ambtenaar kon overdragen.
LEIDSE COURANT-
DINSDAG 22 FEBRUARI 1977 "PAGINA 5
concertreis: 25 werken in 13 ta
len a capella. We krijgen ook
een orgelopname in Riga, op het
grootste orgel van Europa met
7000 pijpen. Onze platenmaat
schappij Mirasound verzorgt
dat orgelconcert".
René Verhoeff bruist van ent
housiasme. Stilzitten is er voor
hem niet bij. Hij sleept binnen
wat er binnen te slepen valt:
vorig jaar nog de Franse onder
scheiding „Arts siences lettres"
in brons, voor de uitvoering van
Franse muziek in Nederland (in
brons). „Ik geef zowat 40 con
certen per jaar. Daar tussen
door slaap ik uitstekend, want
problemen kan ik goed van me
afzetten. Gespannen werken,
dat houdt geen paard vol. En
dan praat ik nog niet eens over
de geweldige steun die ik van
mijn vrouw Dory krijg". Ver
hoeff heeft nog veel meer in
petto voor de naaste toekomst:
platen produceren, waarbij hij
de klankregie heeft. „Ik hoef
niet met de benen over elkaar
te gaan zitten, er is altijd wat
te doen met die muziek". En
dan loopt René tussen de bedrij
ven door graag met z'n hond
langs het strand, voor een fijne
ontspanning.
Die Haghe Sanghers beleven
hun 60ste bestaansjaar. Volgens
Verhoeff, die de heren tot en
met kent, drijft dit koor op een
uitgelezen repertoire, dat de ei
sen van het „geijkte" ver te
boven gaat wat samenstelling
betreft. „Dan is er nog de kleur
en discipline van het koor. We
werken alleen op kwaliteit en
niet op de massale kwantiteit
van het koor, dat overigens ook
erg flexibel is. Alles bijeen treft
me steeds weer de grote saam
horigheid en de homogeniteit
van die zingende mannen". Ver
hoeff is zonder meer geestdrif
tig: de Russische toernee wordt
in zijn ogen grandioos. Een paar
jaar geleden beleefden zijn Ha
genaars al een groot succes in
Bulgarije. Ditmaal gaat perfec
tionist Verhoeff het Kremlin
aan zijn voeten leggen, min of
meer.
Na het Russische avontuur, dat
volgens Sowjet-gewoonten aan
banden is gelegd („er zal steeds
wel een toezichthouder achter
ons aanlopen"), gaat Verhoeff
met zijn Gemengd Koor nog
naar Bonn voor een paar con
certen en met zijn Rotterdams
koor naar een festival in Mar
seille. Het verloopt allemaal
gladweg, want een man als Ver
hoeff kent zijn zingende Pap
penheimers, hij heeft een emo
tionele binding met zijn koren.
Wat dat betreft is geen moeite
hem teveel. Desnoods dirigeert
hij zijn volgelingen vanuit het
ijskoude Noordzeewater. „Het is
een kwestie van doorzetten",
meent René klappertandend.
V
„Het is een kwestie van doorzetten. Desnoods dirigeer
ik het koor vanuit het ijskoude zeewater."
„Veertig concerten per jaar, maar tussen door slaap
ik uitstekend".
