Dieet u gezond!
(tnA
Afgrijselijke macht van Angkar
drijft Cambodja naar het jaar nul
SLANK AF MET PEPPARROTSKOTT,
TJAPTJAYEN SOPA PORTUGUESA
Stap de eerste de beste boekhandel in en vraag
naar een dieetboekje. Zonder aarzelen wijst men
u een kast aan waar ze rij-na-rij-na-rij staan.
Het bananendieet, het grapefruitdieet, het At-
kinsdieet, het zemelendieet, het puntendieet, de
waterkuur, het appeldieet, het verbeterd Atkins-
dieet, het zuiveldieet. Ze hebben alle één ding
gemeen: je valt er van af, kilo's soms in zeer
korte tijd. Maardoe je je gezondheid er geen
schade mee?
Die vraag legden wij voor aan diëtiste Bonnie
Buurke van het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding, zelf schrijfster van „gezonde" kookboe
ken als bijvoorbeeld het Hartkookboek.
„Kijk", zegt ze, „de moderne voedingsonderzoe
ken hebben ons geleerd dat een mens zowel
koolhydraten als mineralen, water, vetten, ei
witten en vitaminen nodig heeft Wij hanteren
bij het samenstellen van een goede voeding, of
die nu algesneen is, of op één mens toegespitst
de bekende „schijf van vijf'. Aardappelen,
groenten, zuivelprodukten, vlees of vis, bruin
brood, om er maar een paar te noemen.
Wie elke dag de volgende voeding in de genoem
de hoeveelheden gebruikt krijgt voldoende van
alle belangrijke stoffen die fit en gezond hou
den:
1/2 liter melk, karnemelk, of yoghurt, 1 plak
kaas, 75—100 gr. vlees vleeswaren, of vis, of
peulvruchten, 2 3 eieren per week, 250 gr.
groente, 1 vrucht of 100 gr. fruit, 250 gr. aardap
pelen, 50 gr. boter, margarine of dieetmargarine,
4—6 sneden bruinbrood of roggebrood.
Er zijn maar al te veel mensen die zich aan
deze hoeveelheden niet houden en die ook aller
lei redenen weten te bedenken om die voedings
middelen die ze lekker vinden in overmaat te
gaan „bunkeren". Overvoeding is een probleem
waar we eigenlijk bijna allemaal mee te maken
hebben. Helaas wordt door veel mensen ook
verkeerd gegeten. Te veel suiker en te veel vet.
Tja, dan komt het moment dat we die leuke
bikini niet meer aankunnen en dat we een jurk
of een pak een maat groter moeten kopen. Wat
betekent: tijd om te gaan lijnen, een dieet te
gaan volgen.
Daar moeten we niet te lichtvaardig over den
ken. Geen mens in Nederland is gelijk. Iemand
een dieet voorschrijven kan, maar dan zou het
een persoonlijk dieet moeten zijn. Logisch, als
een huisvrouw in Limburg woont, gewend aan
Limburgse vlaai, dan zou het bijna een misdaad
zijn om zo'n vrouw plotseling wekenlang haar
vlaai te laten missen. Hetzelfde geldt voor een
dikke Friezin met haar suikerbrood. Het meest
ideale dieet is het persoonlijk dieet, door een
diëtiste voor u op het „vette lijf' geschreven.
Dat is niet zo'n gemakkelijke zaak: een diëtiste
moet precies weten hoe het normale leven van
haar cliënt is, voor elke dag in de week en ook
voor het weekend. Bovendien moet zij weten op
welk tijdstip de meeste knaaghonger optreedt
en wat men beslist niet kan laten. Als iemand
zegt: Ik moet elke dag een borrel, of twee, of
drie dan is een dieet zonder alcohol waardeloos,
want degene voor wie het dieet bestemd is,
neemt die borrel toch. Datzelfde geldt voor de
vrouw die haar glaasje sherry niet kan laten
staan. Weer een andere vrouw kan niet buiten
een stroopwafel per dag. Nou, daar moet een
diëtiste dan rekening mee houden bij het samen
stellen van het dieet".
Het is natuurlijk onmogelijk om voor de tallo
zen, die dit artikel over gezond vermageren
onder ogen krijgen een soort eenheidsdieet te
maken, maar toch stelde Bonnie Buurke spe
ciaal voor onze lezers uit de rijkdom aan recep
ten waarover het Voorlichtingsbureau voor de
Voeding beschikt, een dieet samen waarmee
iedereen kan afvallen, zeker genoeg om weer in
de bikini en in die jurk van een maat kleiner
te kunnen. Het is een echt voorjaarsdieet gewor
den. In de recepten is zoveel mogelijk rekening
gehouden met voedingsmiddelen die in het voor
jaar verkrijgbaar zijn. De erbij gegeven recepten
zijn bedoeld voor twee personen. Waarom ook
niet, laat uw man maar fijn met u meedoen,
mevrouw.
Bij het Voorlichtingsbureau voor de Voeding
zijn nog veel meer recepten te verkrijgen om
gezond af te vallen. Om die in huis te krijgen
behoeft u slechts een briefkaart te schrijven aan
het Voorlichtingsbureau voor de Voeding, Post
bus 1772 in Den Haag en naast het gewone porto
3.20 aan geldige postzegels te plakken. Ais u
dan op de kaart vermeldt: voor de brochures
301 en 302 krijgt u alle gegevens over gezond
vermageren het hele jaar door. En daar ging het
toch maar om?
GERARD CRONÉ
Maandag
Ontbijt: 1 snee bruinbrood dun
besmeerd met halvarine, belegd
met een plakje 20+ kaas, 1 glas
magere melk, koffie of thee.
Lunch: 2 sneden bruinbrood
dun besmeerd met halvarine,
belegd met een plakje 20+ kaas
en met een plakje magere ham,
besmeerd met mosterd, 1 glas
magere melk, 1 appel.
Diner: halve grapefruit met 1
theelepel droge sherry, tjap tjay,
2 volle eetlepels gekookte rijst.
Dinsdag
Ontbijt: 1 beschuit dun be
smeerd met halvarine, kopje
thee of koffie, 1 glas ongezoet
sinaasappalsap (1 dl).
Lunch: tongsalade. 1 sneetje
knackebrot, 1 glas magere melk.
Diner: 1 kop ontvette bouillon
met soepgroente, 1 tartaartje ge
bakken in 10 gr. margarine,
komkommer-ovenschotel, 1 por
tie gekookte aardappelen.
Woensdag
Ontbijt: 1 beschuit dun be
smeerd met halvarine belegd
met een plakje 40+ kaas, thee.
Lunch: 1 glas sinaasappelsap, 1
kaasplatzli, gebakken in 1 eetle
pel boter of (dieet)margarine,
salade van: 1 tomaat, 1 stukje
komkommer, radijs en bieslook
met 1 eetlepel slasaus (25% olie),
1 snee geroosterd bruinbrood
dun besmeerd met halvarine, 1
glas karnemelk, koffie.
Diner: champignons la Gre-
que met 1 snee geroosterd wit
brood, 1 brief stuk tartaar, be
smeerd met olie, fijngehakte
knoflook en daarna gegrilleerd,
andijvie, 1 portie gekookte aard
appelen, 1 portie kwarktoetje.
Donderdag
Ontbijt: 2 1/2 dl. magere yog
hurt met 10 eetlepels cornflakes,
thee.
Lunch: sneetje pizza, 1 sneetje
knackebrot dun besmeerd met
halvarine en jam, 1 glas magere
melk, 1 sinaasappel.
Diner: tomaat gevuld met mais-
korrels uit blik, 1 eetlepel sla
saus (25% olie) met peterselie,
sopa Portuguesa met 2 dunne
sneetjes stokbrood.
Vrijdag
Ontbijt: 1 beschuit dun be
smeerd met halvarine, kopje
koffie of thee. 1 glas ongezoet
sinaasappelsap.
Lunch: 1 kadetje dun besmeerd
met mosterd, belegd met 1 plak
je pekelvlees, 1 glas magere
melk, 1 banaan.
Diner: 1 kopje bouillon, vis m
folie, wortelen, 2 eetlepels aard
appelpuree, 1 portie magere
yoghurt.
Zaterdag
Ontbijt: 1 snee bruinbrood dun
besmeerd met halvarine belegd
met een plakje 20+ kaas, 1 glas
magere melk, koffie of thee.
Lunch: 2 sneden bruinbrood
dun besmeerd met halvarine,
belegd met een plakje 20+ kaas
en met een plakje magere ham,
besmeerd met mosterd, 1 glas
magere melk, 1 appel.
Diner: Pepparrotskött, kropsla
met 1 eetlepel slasaus (25% olie),
1 portie aardappelen.
Zondag
Ontbijt: 2 beschuiten dun be
smeerd met halvarine belegd
met een plakje 20+ kaas en
marmelade.
Lunch: 1 kopje groentesoep, 2
sneetjes knackebrot dun be
smeerd met halvarine, belegd
met 1 plak 40+ kaas, 1 glas
karnemelk, 1 mandarijn.
Diner: 1 portie ingepakte kip,
bloemkoolsla met een 1/2 papri
ka (kleingesneden) en 1 eetlepel
slasaus (25% olie) 3 volle eetle
pels macaroni, 4 eetlepels
jachtsaus (uit een pakje), 1 ring
ananas uit blik.
Tongsalade
1 plak gerookte rundertong van
100 g.
1 gekookte aardappel
100 gr. gekookte sperciebonen
1 sinaasappel
stukje ui
2 eetlepels azijn
1 eetlepel olie
peper
zout
twee gewassen slabladen
bieslook
Snijd de tong en de aardappel
in blokjes. Snijd de sperciebonen
en de partjes sinaasappel even
tueel wat kleiner. Maak een
saus van kleingesneden ui,
azijn, olie, peper en zout. Ver
meng alle ingrediënten met el
kaar. Verdeel de salade over
twee bordjes die elk bedekt zijn
met een blaadje sla. Garneer de
slaatjes met kleingeknipte bies
look.
Sopa Portuguesa
1 eetlepel (olijf)olie
150 gr. scholfilets
1 teentje knoflook
3/4 liter water
basilicum
1/2 ui
1 snee oud brood
1 hardgekookt ei
oregano
zout
50 gr. gepelde garnalen
2 ringen ananas uit blik
1 afgestreken eetlepel aardap
pelmeel
peterselie
Verhit de olie en bak hierin de
half teentje fijngemaakte
knoflook lichtbruin. Schenk het
water met de basilicum en klein
gesneden ui voorzichtig bij de
vis. Kook het geheel 5 minuten
door. Doe dan het verkruimelde
oude brood, fijngehakte eier
dooier, oregano en zout bij de
soep. Houd hem tegen de kook
aan tot het brood als het ware
„oplost" in de soep. Voeg de
garnalen en de klein gesneden
ananas bij de soep. Bind hem
met het met wat koud water
aangemaakte aardappelmeel.
Strooi op het laatste moment
het fijngehakte eiwit en wat
kleingesneden peterselie over
het gerecht. Geef de soep met
stokbrood (ingewreven mee een
teentje knoflook).
Sneetje pizza
2 sneetjes bruinbrood
2 plakken Goudse kaas
1 eetlepel tomatenpuree
tijm
basilicum
1 gevulde olijf
Beleg het brood met de plakken
kaas en bestrijk die met toma
tenpuree. Strooi er wat tijm en
basilicum over en leg er een
halve olijf op. Schuif de sneetjes
onder een voorverwarmde grill
of hoog in een hete oven. Laat
de kaas smelten. Serveer de
sneetjes meteen.
Bonnie Buurke
150 g. kipfilet
1 eetlepel ketjap manis
1 eetlepel sherry
1 theelepel gemberpoeder
1 teentje knoflook
1 theelepel suiker
aluminiumfolie
frituurolie
Snijd het kippevlees in 6 stuk
ken. Maak een marinade van
ketjap, sherry, gemberpoeder,
fijngemaakte knoflook en sui
ker. Laat het vlees daarin ca. 2
uur staan onder nu en dan om
scheppen. Pak het vlees in stuk-
jes aluminiumfolie en vouw ze
goed dicht. Bak de pakketjes 3
minuten in hete olie (ca 180°C)
Dien de kip nog ingepakt op.
Chanróions la Grèque
2 kleine worteltjes
1 kleine ui
1 teentje knoflook
1 eetlepel (olijf)olie
1 glas witte landwijn
peper
zout
2 tomaten
125 gr. champignons
Snijd de worteltjes ui en
knoflook klein. Fruit de groente
in de hete olie lichtbruin. Voeg
de wijn toe en breng die aan
de kook. Snijd de tomaten in
stukken en maak de champig
nons schoon. Kook ze ca 2
minuten met de rest mee en
maak het geheel af met pepier
en zout.
Vis in folie
300 g. kabeljauw of schelvisfilet
1 tomaat
1 citroen
zout
tijm
lavas
aluminiumfolie
Verdeel de visfilet in twee por
ties en leg ze op een stuk alumi
niumfolie. Snijd de tomaat en
de citroen in plakken en snijd
de lavas klein. Bestrooi de vis
met zout en bedek de filets met
plakken tomaat en citroen, be
strooid met tijm en lavas. Vouw
het aluminiumfolie goed dicht.
Schuif de pakketjes op een
rooster in het midden van een
warme oven (ca. 175 O of leg
ze in een pannetje met kokend
water en laat de vis gaar wor
den in ca. 20 minuten. Geef de
pakketjes op het bord.
Kwaifctoetje
100 g. magere kwark
2 eetlepels magere melk
50 gr. mandarijnen uit blik
Roer de kwark los met de melk
en vermeng hem daarna met de
mandarijnen. Verdeel het toetje
in twee porties.
Pepparrotskött
2 1/2 dl. water
zout
150 gr. riblappen
1 flinke ui
1 prei
stukje selderijknol
250 gr. wortelen
1/2 eetlepel boter of (dieet)mar-
garine
2 eetlepels bloem
1 eetlepel mierikswortelpoeder
1 1/2 dl. melk
1 theelepel suiker
citroensap
Breng het water met zout, het
vlees en een halve kleingesne
den ui aan de kook. Laat het
ca. 2 uur zachtjes koken. Maak
intussen alle groentesoorten
schoon en doe die in hun geheel
bij het vlees. Kook ze 30 min.
mee. Neem voor de saus 2 dl.
van het kookvocht Smelt de
margarine en fruit hierin de rest
van de kleingesneden ui licht
bruin. Roer de bloem en het
mierikswortelpoeder erdoor en
schenk er al roerend het kook
vocht bij. Breng het geheel aan
de kook. Maak de saus op
smaak af met melk, suiker, zout
en citroensap. Neem de groente
en het vlees ujt de pan. Leg het
vlees op een schotel. Snijd de
groenten in grove stukken en
schik ze er omheen. Geef de
saus erbij.
Tjap Tjay
150 g. kipfilet
1/4 blik bamboespruiten (even
tueel te vervangen door: 100 gr.
spitskool)
125 gr. champignons
1 paprika
1/2 bos selderij blad
50 gr taugé
1 eetlepel boter of dieetmargari
ne
1 eetlepel ketjap manis
1 eetlepel sherry
mespunt gemberpoeder
mespunt vetsin
zout, peper,
Leg de kipfilet ca. 1 uur in het
vriesvak van uw koelkast zodat
het vlees een klein beetje bevro
ren is. Snijd er dan met een
scherp mes flinterdunne plakjes
van. Maak de groenten schoon
en snijd ze in nette stukjes; laat
de taugé heel Bestrooi het kip
pevlees met zout en peper en
bak het in de hete margarine.
Bak de kleingesneden groente
even mee. Voeg de ketjap en
sherry toe en maak het geheel
op smaak af met gemberpoeder,
vetsin, peper en zout. Laat het
gerecht niet meer doorkoken.
(Van onze correspondent)
PARIJS - Wat er op 18
april 1975 in Cambodja ge
beurd is, heeft de wereld
maar nauwelijks en onvolle
dig vernomen. Na de over
winning van de Rode Kh
mers werden de twee mil
joen inwoners van Phnom
Penh binnen 48 uur onder de
meest onmenselijke omstan
digheden gedeporteerd.
Fragmentarische berichten
en een serie afgrijselijke fo
to's van het afslachten van
gedeporteerden, waren het
enige dat naar buiten door
drong van de terugkeer naar
het jaar Nul van Cambodja.
Aan de betrouwbaarheid
van de bron waaruit deze
berichten stamden, kon
overigens worden getwij
feld. Daarna is het stilzwij
gen gevallen over Cambodja.
Kort na elkaar zijn in de
eerste weken van dit jaar in
Parijs drie boeken met aan
grijpende getuigenissen over
het nieuwe Cambodja ver
schenen. Bernard Hamel
heeft „De sang et de larmes"
(Van bloed en tranen) het
licht doen zien, Francois De-
bré: „Cambodge, la 'revolu
tion de la forêt" (Cambodja,
de revolutie van het oer
woud), en Francois Pon-
chaud: „Cambodja année'ze-
ro" (Cambodja in het jaar
nul). Alle drie de auteurs zijn
kenners van Cambodja en
hebben lang in het land ver
bleven.
Wat zij vertellen is onverge
telijk. Het is het relaas van
een doctrine die tot het ui
terst doorgedreven wordt,
die alles verplettert en plat
walst. Het afgrijzen dat hun
relaas opwekt is niet vanwe
ge de walgelijke geur van de
tot ware heuvels opgestapel
de lijken, niet vanwege de
terechtstellingen zonder
vorm van proces van tiendui
zenden met schoppen en
houwelen om munitie te spa
ren, niet vanwege het weg
sleuren van zieken uit de zie
kenhuizen. Het afgrijzen
komt omdat men de overtui
ging krijgt dat hier sprake
was van een voorgeschreven
genocide, waarbij er niet
voor werd teruggeschrokken
zonodig de helft van de be
volking uit te moorden.
De drijfkracht achter deze
onmenselijkheid is anoniem:
verborgen achter de naam
„Angkar". Angkar is het ro
de leger, Angkar beslist, ver
oordeelt, terroriseert. Ang
kar heeft geen gezicht, nie
mand weet wie zijn leiders
zijn. Angkar is volkomen on
persoonlijk, een bijna occulte
en wrede macht, ie het volk
van de Cambodjanen, in zijn
geschiedenis toch wel aan
wreedheden gewend geraakt,
in een gigantische uittocht de
dood injaagt.
Angkar is oppermachtig, legt
geen verantwoording af.
Angkar zijn kinderen van 14
en 15 jaar, jongens en meis
jes in zwart katoenen pya-
ma's en een rode halsdoek,
die moorden zoals men een
vlieg verplettert. In deze ter-
reurgemeenschap zijn alle
waarden omgekeerd. De kin
deren zijn weerzinwekkend
wreed, de vrouwen uitzinnig
en genadeloos. Angkar kan
lezen noch schrijven, weet
niet hoe een motor werkt of
hoe men electrisch licht in
schakelt. Maar Angkar kan
moorden. Angkar woedt nu
al bijna twee jaar in Cam
bodja dat in de grootste pri
mitiviteit is teruggeworpen,
waar electrische centrales en
auto's, ijskasten en televisie
toestellen kort en klein gesla
gen zijn en waar landbouw-
traktoren in brand gestoken
zijn, omdat mannen en vrou
wen en kinderen de ploeg
door de rijstvelden moeten
trekken.
Bij het lezen van de drie
genoemde boeken dringt zich
steeds de" vraag op of de
verhalen waar zijn. Maar
merkwaardigerwijze vindt
men overeenkomsten in de
drie geheel onafhankelijk
van elkaar geschreven boe
ken. En wie Cambodja ge
kend heeft, stuit steeds weer
op bijzonderheden, op feiten
en namen die aan de werke
lijkheid beantwoorden.
Pogingen tot analyse van het
verschijnsel, vooral in het
werk van Francois Debré,
zijn bepaald boeiend. Ang-
Phnom Penh voor de val: het oude leven in de
hoofdstad was nog in volle gang, olifanten en
fietslorries bevolkten de straten, maar de dreiging
van de ondergang was al tijden voelbaar.
kar beslist alles, wat men
moet denken, wat men moet
zeggen, de kleur van de kle
ding (miljoenen kledingstuk
ken zijn verbrand en tiendui
zenden leefden maandenlang
volkomen naakt). Angkar be
paalt hoe laat men moet op
staan en hoe laat men moet
gaan slapen, hoeveel en welk
voedsel gebruikt moet wor
den. De mens bestaat niet
meer als individu (dit is offi
cieel verkondigd), hij moet
zijn verleden volkomen ver
geten en uitwissen, evenals
zijn persoonlijkheid, de fami
liebanden verbreken en ver
geten en zelfs zijn sentimen
ten. Hij moet opgaan en zich
versmelten met Angkar, die
de enige persoonlijkheid van
het nieuwe Cambodja is.
Het systeem heeft uiteraard
niets meer met marxisme of
communisme te maken. Het
lijkt eerder waarschijnlijk
dat Cambodja vroeg of laat
„opgezogen" zal worden door
Vietnam, ook al omdat de
excessen en anti-rationele be
palingen een zelfstandig
voortbestaan van het land
onmogelijk maken. Een fusie
met Vietnam zou enerzijds
door de geplaagde bevolking
of wat daarvan nog over is,
als een redding beschouwd
worden. Anderzijds zou het
land door Vietnam in verre
gaande mate gekoloniseerd
kunnen worden, zoals nu
Zuid-Vietnam al door Hanoi
gekoloniseerd wordt Ui
teindelijk zou het geheel, mo
gelijk met latere aansluiting
van Laos, in zekere zin onder
Sovjet-invloed komen te
staan.
Francois Ponchaud, die tien
jaar lang in Cambodja heeft
gewoond en gewerkt en land
en volk en taal zeer goed
kent, schrijft dat zijn boek
ongetwijfeld meer vragen
stelt dan het beantwoordt.
Het geldt ook voor de beide
andere werken, die tezamen
een zeker niet definitief,
maar wel een zo betrouw
baar mogelijk beeld geven.
Een analyse van de gebeurte
nissen is nog niet mogelijk.
De waanzin, de enormiteit
van de excessen zijn van
dien aard dat daarachter
geen menselijke logica te be
speuren valt.
