I Bezuinigingen: te weinig en te traag
V akbonden tevreden
na eerste volledige
stakingsweek
Beel: redder in nood
Overeenkomst
Israël en Svrié
s binnenland/buitenland
KLM WIL
PRATEN
OVERCAO-
VOORSTEL
Treinverkeer
Den Haag en
Leiden
gestoord
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 12 FEBRUARI 1977 PAGINA 7
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG De Tweede Kamer kon
deze week onmogelijk langs het looncon-
flict heen. Eerst interpelleerde de WD-mi-
nister Boersma (sociale zaken) en probeer
de deze oppositionele Kamerfractie het
loonconflict simpeltjes op te lossen door
een uitspraak van de Tweede Kamer uit
te lokken over een gewenste verlaging van
de belastingen en sociale premies. Later
greep de communist Marcus Bakker twee
uitspraken van de Utrechtse rechter, die
een afkoelingsperiode in twee bedrijfstak
ken voorschreef, aan om minister Van Agt
(Justitie) aan de tand te voelen over het
stakingsrecht.
Kwam de WD-fractie ontevreden uit het
debat over het loonconflict te voorschijn,
Bakker kon tevreden zijn over de toezeg
ging die hij aan minister Van Agt had
weten te ontlokken, over het wegwerken
van een oud wetsontwerp tot regeling van
het stakingsrecht. Intussen kan nu nog
onmogelijk worden overzien welke conse
quenties de stakingen zullen hebben voor
de politieke samenwerking. Als het conflict
lang voortduurt, dreigt een verdergaande
radicalisering in de stellingname van de
vakbeweging, die ongetwijfeld een weer
slag zal hebben op de PvcLA-Kamerfractie
en mogelijk ook op de bereidheid van de
christen-democratische Kamerfracties om
aan hervormende maatregelen mee te wer
ken.
Die bereidheid is nog steeds aanwezig, zij
het dat de christen-democraten zich door
de PvdA niet willen laten voorschrijven
wat ze precies onder maatschappijhervor
ming moeten verstaan. Het CDA zit trou
wens nog met een grote moeilijkheid. Dat
is de samenhang tussen de zgri. een-pro-
centsoperatie en de hervormingsvoorstel
len: grondpolitiek, ondernemingsraden,
vermogensaanwasdeling en investeringsre
kening.
De fractievoorzitters Andriessen, Aantjes
en Kruisinga van KVP, ARP en CHU
hebben met hun fractiespecialisten daar
over donderdag langdurig van gedachten
gewisseld. Daarbij speelde de brief mee die
minister Boersma (Sociale Zaken) dinsdag
over beleidsombuigingen in de sociale sec
tor aan de Tweede Kamer heeft gezonden.
Over die één-procentsoperatie had het ka
binet vorig jaar juni reeds een brief aan
de Kamer gezonden: de stijging van de
collectieve uitgaven zou, inclusief de kos
ten van de sociale verzekeringen, beperkt
moeten worden tot één procent van het
nationale inkomen en gelijktijdig zouden
maatregelen moeten worden getroffen om
nieuwe arbeidsplaatsen tot stand te bren
gen. Tot en met 1980 zouden de beleidsom
buigingen zo'n kleine tien miljard gulden
moeten omvatten. Verreweg het grootste
deel van de bezuinigingen zou in de sector
van de sociale voorzieningen gevonden
moeten worden.
Het kabinet had zijn brief over die pijnlij
ke 'bestedingsbeperking' besloten met o.a.
de opmerking dat 'de voorgestelde beleids-
herzieningen en de totstandkoming van
belangrijke hervormende maatregelen als
één samenhangend geheel' wordt gezien.
Ergo: de bezuinigingsoperatie vraagt om
offers van de mensen, daar moet dan wat
tegenover staan in de vorm van immaterië
le verbeteringen, zoals meer bevoegdheden
voor ondernemingsraden, het tegengaan
van grondspeculaties en niet te vergeten
het 'snoepje van de week' de vermogens
aanwasdeling.
De grote vraag, waarmee o.a. de CDA-frac-
tievoorzitters worstelen is: komt er van die
samenhang tussen één-procentsoperatie en
hervormende maatregelen nog wel wat te
recht? Anders gezegd: de vrees bestaat dat
de bezuinigingsoperatie te weinig oplevert
en te traag verloopt. Voor de verkiezingen
zal in de Tweede Kamer zeker nog worden
gediscussieerd over twee van de vier her
vormende maatregelen, n.l. de grondpoli
tiek en de ondernemingsraden. Mogelijk
komt in april, op de valreep, de VAD nog
aan de orde. Door dat alles heen speelt
dan de één-procentsoperatie. Minister Dui-
senberg (Financiën) moet de Kamer voor
eind februari inlichten over de stand van
zaken, maar ook op dit punt zal de gestelde
termijn wel worden overschreden.
De christen-democratische fractievoorzit
ters en hun specialisten hebben uit de brief
van Boersma niet alleen geconcludeerd dat
er in de sociale sector van bezuinigingen
nog te weinig terecht komt, ook is er nog
weinig terechtgekomen van 'snijden' in
allerlei regelingen ten behoeve van het
overheidspersoneel De regering wil de
rechtspositie van ambtenaren meer in
overeenstemming brengen met die van
werknemers in het bedrijfsleven, wat ook
besparingen moet opleveren. Voor dit jaar
wordt hiervan weinig baat verwacht.
„De kapstok is van de muur," zei de
financiële specialist van een van de CDA-
kamerfracties wat cryptisch. Daarmee be
doelde hij te zeggen, dat de regering zelf
de hervormende maatregelen had opge
hangen aan de één-procentsoperatie, maar
dat die operatie nog te weinig zoden aan
de dijk zet en dat met name in de sector
van de sociale voorzieningen de ingrepen
te veel vooruitgeschoven worden. In de
sociale sector resteert als duidelijke be
leidsombuiging alleen de kinderbijslag/af
trekregeling. De verlaging van de wao-uit
keringen gaat trager en is voor vele Ka
merleden een omstreden zaak. De regering
komt voorlopig niet met voorstellen om
niet kost-winners lagere sociale uitkerin
gen te gaan geven dan kostwinners. De
koppeling van de uitkeringen aan het net-
to-minimum-loon - in Haags jargon: de
netto-netto-problematiek - blijft gehand
haafd. Wat er nu aan bezuinigingen in de
sector der sociale voorzieningen resteert,
wordt te weinig, te eenzijdig en oneven
wichtig genoemd. Minister Boersma zal het
dan ook nog moeilijk krijgen met zijn
christen-democratische vrienden. En dui
delijk is, dat de hele operatie bij de kabi
netsformatie na de verkiezingen levens
groot mee gaat spelen. En dat het CDA
bij de formatie dan zware eisen gaat stel
len om bij het begin van een nieuwe
kabinetsperiode in. te halen wat vlak voor
de verkiezingen niet kon worden verwezen
lijkt, is zonder meer duidelijk. Meer dan
ooit is men ervan overtuigd dat de uitga
ven van overheid en sociale voorzieningen
drastisch beperkt moeten worden.
SCHIPHOL - De directie
van de KLM heeft de ver-
voersfederatie NVV/NKV
gisteren zwart op wit de
toezegging gegeven maan
dag CAO-onderhandelin-
gen met de vakbonden te
willen heropenen op basis
van de voorstellen van de
federatie.
Een woordvoerder van de
federatie opperde, dat de
KLM vermoedelijk los van
de opening, die op centraal
niveau lijkt te zijn gevon
den, in het CAO-conflict al
initiatieven had genomen
om de bonden tegemoet te
komen.
Deze week toonden leden
van de vervoersfederatie
bij de luchtvaartmaat
schappij in meerderheid de
bereidheid om tot acties
over te gaan. De vervoers
federatie onderhandelt met
KLM over een CAO voor
de 10.000 man grondperso
neel. Voorts vallen nog
2.500 werknemers van „de
vliegende groepen" onder
de KLM-CAO.
Werknemers van Ford lieten er gisteren voor de fabriek in Amsterdam geen twijfel over bestaan dat
zij het met de vakbonden eens zijn
UTRECHT (ANP)
Terwijl in Den Haag gis
teravond het overleg
over de arbeidsvoor
waarden voorzichtig
werd voortgezet, spra
ken de woordvoerders
van de verschillende
vakbonden hun tevre
denheid uit over de re
sultaten van de eerste
stakingsweek. Hun tref
woorden waren „door
gaan met de acties total
onze eisen zijn ingewil
ligd", „volgende week
De Utrechtse rechtbank behandèlde gisteren het kort geding van de Nederlandse Stikstofmaatschappij
tegen de industriebonden. Namens de NSM trad als verdediger mr. T. Scheer (rechts) op.
worden acties nog uitge
breid" en „we hebben
deze eerste week een
grote stakingsbereidheid
bij onze mensen aange
troffen".
In dit even massale als massie
ve conflict tussen de twee
groepen in het arbeidsproces,
de werkgevers en de werkne
mers, zijn het volgens de ver
schillende bondswoordvoer-
ders vooral de arbeiders ge
weest die aan de oproep van
hun organisaties gehoor heb
ben gegeven en het werk heb
ben neergelegd. De stakings
bereidheid van bijvoorbeeld
het kantoorpersoneel van door
produktiepersoneel platgeleg
de bedrijven was aanzienlijk
minder groot. Vaak was men
het wel eens met het doel van
de acties, behoud van de volle
dige prijscompensatie, maar
schrok men terug voor het ui
terste middel: staking.
De rechter speelde ook
een belangrijke rol in dit
arbeidsconflict. Drie
maal op een rij liepen
werkgevers naar de Ut
rechtse rechtbank. Eerst
de zuivel, toen de vlees
waren en vervolgens gis
teren de Nederlandse
Stikstof Maatschappij
noemden voor de rech
ter staking onrechtmatig
en driemaal op een rij
bepaalde de rechter een
afkoelingsperiode, waar
in partijen opnieuw
dienden te onderhande
len. Staking achtte de
rechter op zich niet on
rechtmatig, maar omdat
hij het een uiterst mid
del vindt, moet er vol
gens hem nog meer wor
den onderhandeld.
Prof. dr. mr. V. J. A. van Dijk,
de president van de rechtbank
in Utrecht, die vorige week
vrijdag en afgelopen dinsdag
de korte gedingen behandelde,
was gisteren niet aanwezig bij
de behandeling van het kort
geding. Prof. Van Dijk vond,
dat ook de andere werkzaam
heden dienen te worden voort
gezet en dat de belasting voor
één persoon van drie volle „ge
ding-dagen" in één week te
zwaar is.
Woordvoerder Bert Duym van
de vervoersbonden stelde aan
het einde van de eerste week
„dat naar ons gevoel de werk
gevers enorm onder de indruk
zijn van de actiebereidheid, zo
wel in de havens van Amster
dam als die van Rotterdam.
Dat blijkt ook wel uit de reac
ties op het zogenaamde speer
puntenbeleid van de vakorga
nisaties", aldus Duym, „waar
bij geselecteerde bedrijven
plat gaan. De mensen bij an
dere bedrijven willen ook
graag hun steentje bijdragen
en dat heeft zich deze week
overal geuit in ondersteunende
acties, zoals demonstraties,
aanbieding van petities met
onze eisen aan werkgevers-
kantoren, korte werkonderbre
kingen en bijvoorbeeld ook de
actie van de mensen bij de
Amsterdamse en Rotterdamse
gemeentelijke vervoerbedrij
ven op dinsdag".
Peilingen bij het spoor
wegpersoneel deze week
in regionale vergaderin
gen in het hele land heb
ben volgens hem aange
toond dat ook de spoor
wegmensen bereid zijn
de handen uit de actie
mouwen te steken. Wel
hebben de NS-perso-
neelsleden uitdrukkelijk
gezegd dat de veiligheid
van het spoorwegbedrijf
op geen enkele wijze in
gevaar mag worden ge
bracht.
Volgens opgave van de Fede
ratie Nederlandse Vakbewe
ging hebben gisteren, de vijfde
dag van de staking, ongeveer
17.860 man aan de acties deel
genomen, verdeeld over 144
bedrijven en/of objecten. Vol
gens het Bureau Coördinatie
werkgeversbeleid bedroeg het
totale aantal stakers gisteren
10.431.
Op verschillende afdelingen
van Philips-vestigingen in
Eindhoven hebben gisteren
korte werkonderbrekingen
plaatsgevonden. Volgens de in
dustriebond NKV waren daar
bij 900 tot 1000 werknemers
betrokken. Volgens een
woordvoerder van Philips 163.
Alleen al in de bouw liggen
door het staken van 4300
bouwvakkers honderd objec
ten stil. Gisteren werd door
tachtig man het werk neerge
legd in Maassluis. Ook de uit
breiding van het ziekenhuis
van de vrije universiteit in
Amsterdam ging plat.
Ongeveer 800 werknemers van
de Fordfabrieken in Amster
dam hebben tijdens een werk
onderbreking een ultimatum
aan hun directie aangeboden,
waarin zij hun eisen met be
trekking tot de automatische
prijscompensatie uiteenzetten.
Het ultimatum loopt woensdag
af. Daarna staan gerichte ac
ties op het programma. Bij
Ford Amsterdam werken in
totaal circa 1500 mensen.
Ongeveer 2.000 havenar
beiders in Rotterdam
hebben gistermiddag be
sloten om voor maan
dagmorgen niet meer te
werken. Het is een actie
die niet van de vervoers
bonden is uitgegaan,
maar die volgens een
woordvoerder van die
bonden moet worden ge
zien als een uiting van
solidariteit met de „offi
ciële" stakers.
Troepen weg uit grensgebied
TEL AVIV (AP) Israël en
Syrië hebben een overeenkomst
bereikt over de terugtrekking
van Syrische troepen uit een
Libanese stad op ongeveer 15
km van de Israëlische grens.
Dit heeft premier Rabin bekend
gemaakt.
De overeenkomst, die tot stand
kwam dankzij de bemiddelende
rol van de Verenigde Staten,
maakte een einde aan de crisis
die begon toen de Syrische troe
pen weken geleden Israëls „ro
de lijn" in Libanon overschre
den.
Israël had gewaarschuwd dat
iedere Syrische opmars verder
in de richting van de Israëlische
grens een militaire reactie zou
kunnen uitlokken. In diploma
tieke contacten met Beiroet en
Damascus die via Washington
liepen, werd een confrontatie
voorkomen, aldus Rabin.
Voor de tweede achtereenvol
gende dag hebben Syrische
tanks van de vredesmacht van
de Arabische liga in Libanon
gisteren bolwerken van Pales
tijnse guerrillastrijders in Bei
roet beschoten. Volgens oogge
tuigen worden van achter de
Syrische tanks ook mortier- en
artilleriebeschietingen uitge
voerd. Doelwit van de beschie
tingen is het vluchtelingenkamp
Sabra in de buurt van de inter
nationale luchthaven van Bei
roet.
Fakkel-
wacht in
Wassenaar
WASSENAAR Leden
van Amnesty International
hebben gisteravond een
fakkelwacht gehouden bij
de Iraanse Ambassade aan
de Rust en Vreugdlaan in
Wassenaar. De demonstra
tie was bedoeld om de aan
dacht te vestigen op de si
tuatie van de politieke ge
vangenen in Iran. Volgende
week houdt Amnesty Inter
national ook op diverse an
dere plaatsen in ons land
soortgelijke fakkeldemon
straties.
De gisteren overleden dr. Beel
behoorde tot de generatie po
litici, waarvan ook dr. W.
Drees sr. mr. D. U. Stikker en
dr. W. Schermerhorn deel uit
maken. Drees en Stikker
schreven memoires, maar
Beel liet dat na. Wel hield hij
dagboeken bij en hij bepaalde
zelf het tijdstip, waarop de
inhoud ervan bekend mag
worden. Tijdens zijn politieke
leven was dr. Beel een zwijg
zame figuur, soms mysterieus.
Zijn plotselinge optreden in
tijden van nood en zijn even
plotselinge terugtrekken in
het dagelijks werk zonder
veel te vertellen over zijn ac
tiviteiten waren daarvan de
bewijzen.
Tot begin 1945 waren er geen
aanwijzingen voor een voor
aanstaande politieke carrière
van dr. Bee, geboren op 12
april 1902 te Roermond. Hij
was ambtenaar geweest op de
gemeentesecretarie in zijn ge
boorteplaats Roermond en in
Eindhoven, op de provinciale
griffie van Overijssel secreta-
ris van de bisschoppelijke in
spectie voor het lager onder
wijs en advocaat De bevrij
ding bracht voor hem het ad
viseurschap voor het militaire
bewind in Zuidelijk-Nederland
met zich mee. Een gevraagd
advies over oorlogsslachtof
fers voerde dr. Beel naar Lon
den en daar had hij een ge
sprek met koningin Wilhelmi-
na. Vanaf dat moment had hij
het vertrouwen van de vorstin
gewonnen. De vertrouwens
band tussen staatshoofd en dr.
Beel bleef bestaan, nadat ko
ningin Juliana de troon beste
gen had.
De korte Londense periode
bracht voor dr. Beel reeds een
ministerschap met zich mee,
namelijk dat van Binnenland
se Tiaken in het tweede-minis
terie Gerbrandy. In het na
afloop van de oorlog gevorm
de ministerie-Schermerhorn/-
Drees kreeg Beel dezelfde por
tefeuille. De eerste na-oorlogse
verkiezingen, in 1946, leverden
voor de KVP de overwinning
op Dr. Beel formeerde als ge
volg daarvan het kabinet en
hij nam zelf het premierschap
op zich.
In het ministerie-Beel werd de
samenwerking met de PvdA
voortgezet. Dr. Beel meende,
dat de samenwerking tussen
de grootste partijen in het
land noodzakelijk was om de
oorlogsmoeilijkheden te boven
te komen. Hij zag die samen
werking ook als een middel de
zelfstandigheid van het toen
malige Nederlands-Indië te be
werkstellingen.
Dr. Beel kreeg in 1948 geen
taak in het toen gevormde mi-
nisterie-Drees/Van Schaik.
Maar hij bleef nauw bij het
landsbestuur betrokken, als
hoge vertegenwoordiger in In
donesië. Na beëindiging van
zijn taak in Indonesië keerde
dr. Beel niet terng in de poli
tiek. Hij was enkele jaren bui
tengewoon hoogleraar in Nij
megen en Tilburg. Maar in
1951 was hij al weer minister.
Hij volgde in het ministerie-
Drees de overleden minister
van Binnenlandse Zaken mr.
J. H. van Maarseveen op en hij
ging een jaar later over naar
het volgende ministerie-Drees.
Zijn ambt legde hij evenwel in
1956 tussentijds neer. In 1958
volgde de benoeming tot lid
van de Raad van State. Maar
dat was hij slechts enkele
maanden. Hij formeerde in de
laatste maanden van 1958 een
kabinet, dat zijn naam droeg.
Het was een overgangskabi
net, dat vervroegde verkiezin
gen uitschreef, omdat het vori
ge kabinet gestruikeld was
over een door de socialistische
minister van Financiën H. J.
Hofstra onaanvaardbaar ver
klaard amendement inzake be
lastingvoorstellen In 1959 dr.
dr Beel het ministerie-De
Quay met bewindslieden uit
KVP, WD, ARP en CHU,
maar hij. nam er zelf geen
zitting in. Dr. Beel ging terug
naar de Raad van State en
kreeg enkele maanden na het
optreden van De Quay en de
zijnen de benoeming tot vice-
president van dit hoogste ad
viescollege. Als adviseur van
de kroon was dr. Beel betrok
ken bij de formatie van de
daarna volgende kabinetten, te
weten het ministerie-Marijnen,
het ministerie-Cals met op
nieuw socialistische bewind
slieden en het overgangskabi
net-Zijlstra en het kabinet-De
Jong, beide zonder PvdA-ver-
tegenwoordigers. .Redder in
de nood" zo luidde een andere
bijnaam van dr. Beel. Hij trad
in 1972 af, wegens het berei
ken van de 70-jarige leeftijd,
als vice-president van de Raad
van State, maar niet lang
daarna was hij opnieuw ten
paleize. Op de 132ste dag van
de lange kabinetsformatie,
welke uiteindelijk leidde tot de
vorming van het kabinet-Den
Uyl, stelde koningin Juliana
zoals reeds zo veel malen ge
beurd was, het advies van dr.
Beel op prijs.
Vondeling wil
inlichtingen
over Russische
gevangenen
HILVERSUM (ANP) Dr. A.
Vondeling, voorzitter van de
Tweede Kamer, heeft de voor
zitter van de opperste sowjet,
Sjitikov, in een brief verzocht
om nadere inlichtingen over 17
met name genoemde Sowjetbur-
gers, die om politieke redenen
gevangen zitten of al jaren
wachten op een uitreisvergun
ning naar Israël. Ook nodigt hij
een Sowjetdelegatie van tien
man uit dit najaar Nederland
te bezoeken.
Deze brief is een vervolg op het
bezoek dat een Nederlandse
parlementaire delegatie in au
gustus vorig jaar aan de Sowjet-
Unie bracht.
In de brief komt Vondeling ook
terug op het artikel in de Litera-
turnaja Gazeta, dat scherp kri
tiek op de Nederlandse delega
tie bevatte, vooral betreffende
haar bezoeken aan dissidenten.
Hij schrijft Sjitikov onder meer:
"Wij zijn daarover zeer ver
baasd. Wij geven u de verzeke
ring dat wij ons best hebben
gedaan, zo onbevooroordeeld
mogelijk de vele indrukken die
wij kregen, te verwerken".
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Het treinverkeer
tussen Utrecht aan de ene kant
en Rotterdam, Den Haag en
Leiden aan de andere kant is
gisteravond gestoord geweest
door een technisch mankement
bij Woerden. Met name het
treinverkeer tussen Utrecht en
Den Haag werd hierdoor in bei
de richtingen gehinderd met
vertragingen tot een half uur.
Ook het treinverkeer Utrecht-
Rotterdam en Utrecht-Leiden
had met vertragingen in beide
richtingen te kampen. Het man
kement werd rond middernacht
opgeheven.
Voorlopig geen
nieuwe Duitse
kerncentrales
BONN (Reuter) De Westduit-
se regering en de regeringen
van de deelstaten hebben giste
ren afgesproken geen nieuwe
kerncentrales te bouwen zolang
er geen oplossing is voor de
opslag van kernafval.
Bondskanselier Helmut Schmidt
en vertegenwoordigers van de
tien deelstaten en West-Berlijn
besloten een werkgroep in te
stellen die een plaats moet zoe
ken waar het afval voorlopig
kan worden opgeslagen tot er
een definitieve plaats voor is
gevonden.
Aanvankelijk had men het afval
in zoutgrotten in Neder-Saksen
willen laten verdwijnen, maar
deze oplossing ondervond sterk
verzef van de bevolking van de
ze deelstaat.
Finse uitvinder
laat gijzelaars vrij
HELSINKI Reuter) Een man
die een gefrustreerde uitvinder
genoemd wordt, heeft gisteren
drie gijzelaars vrijgelaten en
zich in Helsinki aan de politie
overgegeven nadat de autoritei
ten ermee hadden ingestemd
aijn uitvinding te ontwikkelen.
De man, die gewapend was met
een revolver, had eerder op de
dag een gijzelaar laten gaan uit
het bureau van de Finse uitvin
dersstichting.
Toen hij dat gebouw donderdag
binnenging gijzelde hij acht
mensen, maar hij liet vrijwel
onmiddellijk daarop vier van
hen, onder wie drie vrouwen,
gaan. De man had een politie
man en een bewaker die pro
beerden het gebouw te benade
ren, onder vuur genomen zon
der hen echter te raken.
Volgens de politie had de uitvin
dersstichting herhaaldelijk
ideeën van de man, Risto Kojo,
verworpen.
j 4»
