Carter: VS meer kern
wapens dan Sovjet-Unie
Harvard krijgt fiat
genetisch onderzoek
FRITS WIEGERSMA
Friese doorloper sloeg
zijn slag in Canada
a isiTENLAND
^llon blij
iet EG
kkoord
Russen
vissen
illegaal
Jenkins pleit voor Europa
met het menselijk gezicht
Grigorenko vraagt
hulp communisten
in het westen
N SPANJE GEEN CONTROLE MEER OP DE PARTIJEN
JSSEL (ANP) Israël is
met de samenwerkings-
•eenkomsten die de Europe-
iemeenschap gesloten heeft
Arabische landen in het
dellandse-Zeegebied.
amenlijke banden van Israël
an de Arabische landen met
]G kunnen bijdragen tot sta-
ering en vrede in het Mid-
•Oosten. Ze kunnen de basis
en voor een regionale sa-
iwerking in dat gebied,
heeft de Israëlische minis-
van buitenlandse zaken, Al-
in Brussel verklaard bij het
■nen van een samenwerk-
overeenkomst tussen de EG
sraël.
eer aanval
missiepost
jfÜ Busongeluk
in Lissabon
Een
bus
met
schoolkinderen is
gisteren in Lissa
bon van een hoogte
van 4 1/2 meter op
een lager wegge
deelte gestort. Drie
kinderen, in de leef-
tijd van 6 tot 12 jaar
liepen ernstige ver
wondingen op de
overigen kwamen
er vanaf met lichte
blessures.
CAMBRIDGE (Reuter) De gemeenteraad
van Cambridge in de Amerikaanse staat Mas
sachusetts is akkoord gegaan met de bouw van
een laboratorium waarin twee wetenschappe
lijk e instellingen research gaan doen naar
kunstmatige „mutaties".
Dat voortgezet genetisch onderzoek is een geza
menlijk project van de Harvard-universiteit en
het M.I.T. (Massachusetts Institute of Technolo
gy). Het is nog onzeker wanneer er kan worden
begonnen, omdat de fondsen nog moeten wor
den toegewezen.
Maar zelfs in zijn „papieren" fase heeft het
onderzoek al geleid tot een felle controverse
waarbij de tegenstanders vrezen voor allerlei
griezeligheden tot en met „monsters van Fran
kenstein."
Harvard en M.I.T. gaan proberen „nieuw leven'
te maken door genen van verschillende cellen
met elkaar te „verknopen". Specifiek betekent
dit dat er dna-moleculen (dna is in het gen de
databank" „databank" de erfelijke factoren),
worden gecombineerd om daarna te worden
ingeplant in levende cellen. Daardoor zouden
de erfelijk bepaalde eigenschappen en moge
lijkheden van de ene cel kunnen worden over
gebracht op een ongelijksoortige andere cel.
Harvard en M.I.T. verwachten een baanbreken
de bijdrage tot de kennis over het ontstaan van
ziekten, oogstverbetering enz.
Een prominente tegenstander is dr. George
Wald, in 1967 onderscheiden met de Nobelprijs
voor geneeskunde, die bang is voor het ont
staan van nieuwe ziektekiemen waartegen het
menselijk lichaam geen weerstand heeft.
Maar de geneticus dr. David Jackson is van
mening dat men zich nodeloos zorgen maakt
en dat de controverse het gevolg is van een
misverstand. „Wat wij doen is niets anders dan
het onder laboratoriumomstandigheden contro
leerbaar maken van iets dat de natuur doorlo
pend en spontaan doet: mutaties maken", aldus
dr. Jackson.
Rhodesfé
LISBURY (Reuter) Zwarte
ionalistische guerrillastrij-
s hebben een tweede missie-
t in Rhodesië aangevallen en
leeltelijk met de grond gelijk
naakt. Voorts hebben de
irrilleros 4.000 dollar gesto-
Dit is gezegd door een
i^kJDrdvoerder van de Rhodesi-
N^Je veiligheidstroepen in Salis-
w woordvoerder sprak niet
_jr slachtoffers. Evenmin
rd de dag genoemd waarop
aanval plaats had.
gelopen zondag doodden
grvallers zeven missionaris-
van een andere missiepost.
umerus clausus
■roordeeld in
itsland
RLSRUHE (DPA) Het
.stduitse constitutionele hof
Karlsruhe heeft bepaald, dat
t systeem tot verdeling van
latsen aan faculteiten met te
adspirant-studenten (nu-
rus clausus) met spoed ver
ingen-moet worden door een
der stelsel.
arrest vormt een oordeel
er talrijke klachten van afge-
zen studenten die het nume-
.-clausussysteem in strijd met
grondwet achten, omdat in
constitutie studievrijheid
irdt gegarandeerd voor allen
i met goed gevolg middelbaar
derwijs hebben gevolgd.
WASHINGTON (AP) De Amerikaanse
president Jimmy Carter heeft gisteren tij
dens een persconferentie in Washington ge
zegd van mening te zijn dat de Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie over ruwweg het
zelfde militaire vermogen beschikken om
een groot deel van elk van de twee landen
te vernietigen. Carter zei dat een algehele
aanval zou resulteren in het verlies van 50
tot 100 miljoen mensenlevens. De president
verklaarde dat het land, dat een dergelijke
aanval opent, niet kan voorkomen dat het
andere kant terugslaat.
Carter zei ervan overtuigd te zijn dat het
Congres tevoorschijn zal komen met een
aanvaardbare versie van zijn plan om de
economie sterker te maken, maar voegde
daaraan toe dat hij niet zal aarzelen zijn
veto uit te spreken als hij dit gerechtvaar
digd vindt.
Carter verklaarde ook te overwegen de
voorgestelde verkoop van drukbommen aan
Israël niet door te laten gaan. De president
zal hierover binnen een week een beslissing
nemen. De verkoop van drukbommen aan
het buitenland is een vraagstuk dat mij zeer
bezighoudt, aldus de president. Hij zei dat
de voorgenomen verkoop, uitgewerkt tijdens
de regering Ford, nog niet is afgehandeld
door het ministerie van buitenlandse zaken
en het ministerie van defensie. De Ameri
kaanse president accentueerde dat Amerika
een kernoverwicht op de Sovjet-Unie heeft.
Hij herhaalde zijn verlangen dat alle landen
met kernwapens besluiten hun kernwapens
af te schaffen.
Hij zei dat hij door het hoofd van de
Chinese diplomatieke vertegenwoordiging in
de Verenigde Staten op de hoogte is gesteld
van het Chinese verlangen om uiteindelijk
van iedere afhankelijkheid van kernwapens
af te komen. Carter wil proberen met de
Sovjet-Unie overeenstemming te bereiken
over het terugbrengen van het aantal kern
wapens, hetgeen uiteindelijk moet leiden tot
de totale afschaffing van deze wapens.
BRUSSEL (ANP) Tussen de
zestig en zeventig Russische
vissersschepen zouden momen
teel in de viswateren van de
gemeenschappelijke markt ille
gaal vissen.
Dat is gisteren in Brussel be
kend geworden toen de minis
ters van buitenlandse zaken van
de EEG een debat hebben ge
houden om andermaal te trach
ten het eens te worden over een
Europees visserijbeleid. Er is
I geen overeenstemming bereikt.
De raadsvoorzitter, de Britse
minister van buitenlandse zaken
Crosland, gaf als zijn mening,
aldus raadskringen, dat een
confrontatie met de Russen
voorkomen moet worden maar
dat er wel een nieuwe waar
schuwing aan de Russen uit
dient te gaan.
EG gaat „ja"
zeggen tegen
Portugal
De voor een persconferentie van Carter verzamelde journalisten schijnen
hier een eerbiedige buiging te maken als de president op het podium
verschijnt. In werkelijkheid gaan zij alleen maar zitten...
I BRUSSEL (ANP) De Portu
gese premier, Soares, zal als hij
op zijn rondreis langs de Euro-
j pese hoofdsteden het EG-lid-
maatschap van zijn land
vraagt, „ja" tot antwoord krij
gen.
Dat positieve antwoord zal ech
ter voorzien zijn van de aante
kening dat voor en aleer met
Portugal onderhandeld wordt,
duidelijk de problemen op een
rij gezet moeten zijn die een
Portugese integratie in Europa
nog in de weg staan. Dat is in
het kort de inhoud van een ver
klaring, waarover de ministers
van buitenlandse zaken van EG
het gisteren in Brussel, na bijna
een dag praten, eens geworden
zijn.
LUXEMBURG (ANP) De voorzitter van de
Europese commissie, de Brit Roy Jenkins heeft
gisteren zijn visie op de Europese Gemeenschap
met het menselijk gezicht aan het Europese parle
ment gepresenteerd. Hij gaf de rode draad aan,
die door het werk van de commissie moet gaan
lopen. Jenkins zei tegen het Europees parlement
o.m. dat wij de plicht hebben ervoor te zorgen
dat de gemeenschap trouw blijft aan de idealen
waarop onze beschaving is gegrondvest, het mi
lieu te beschermen tegen de gevaren van de
ongeregelde industriële groei, de zwakken tegen
uitbuiting te beschermen en de mensen meer
kansen te geven.
Jenkins, die een maand geleden in functie trad,
betoogde dat een gelijk deelgenootschap tussen
West-Europa en de Verenigde Staten de enige j
manier is om te komen tot vrede met OostEuropa.
Europa. Jenkins verwachten de Verenigde Staten i
dat Europa spreekt met een enkele stem en met
de meer samenhangende Europese leiding op top- j
conferenties naar voren komt.
De Europese commissaris voor energiezaken, de
Italiaan Guido Brunner, deelde mee dat de olie
prijsverhoging per 1 januari de EEG harder treft
dan Verenigde Staten en Japan. Voor de EEG is
deze ontwikkeling in het bijzonder zo bedreigend
omdat de gemeenschap nog steeds niet de gevol- j
gen van de grote olieprijsverhoging van 1973 en
de economische recessie te boven is gekomen.
Smartegeld voor bruid
PARIJS (DPA) Een jonge Franse vrouw die een dag voor
haar huwelijk door haar bruidegom-in-spe in de steek werd
gelaten, heeft van het kantongerecht in Lyon smartegeld
toegewezen gekregen.
De rechtbank veroordeelde de verloofde van het meisje
maandag tot betaling van 1.200 franc en een „morele schade
loosstelling" van 5.000 franc. Alle voorbereidingen voor het
huwelijk waren al getroffen en de cadeaus uitgestald. De
uitnodigingen moesten te elfder ure worden ingetrokken.
Papierlakens in Italiaanse gevangenis
ROME (AP) Een senator men die niet aan elkaar kan
heeft dinsdag de Italiaanse rege- knopen en er dan langs verdwij-
ring voorgesteld in alle gevange- nen zoals in de afgelopen weken
nissen de linnen lakens te ver- herhaaldelijk is gebeurd,
vangen door papieren, omdat
ADRID (Rtr) De Spaause
gering heeft haar controle op
partijen losgelaten en de
ivestie van hun legaliteit in
inden gelegd van het hoogge-
chtshof.
scheen gisteren een koninklijk
besluit waarin werd meegedeeld
dat de bevoegdheid van de rege
ring om politieke partijen en
groeperingen legaal of illegaal
te verklaren was afgeschaft.
Het besluit van de regering van
premier Adolfo Suarez betekent
een nieuwe stap ii^ de richting
van een volledig deelnemen van
de partijen aan de algemene
verkiezingen die voor dit voor
jaar in het vooruitzicht zijn ge
steld.
De regering laat voortaan de
vraag of partijen, ook de com
munistische, als legaal be
schouwd worden over aan het
hooggerechtshof. Dat moet het
wetboek van strafrecht als kri-
terium voor haar beoordeling
hanteren. Het wetboek verbiedt
alleen partijen die „totalitair"
zijn of die zijn onderworpen aan
een internationale discipline.
Als nu een partij erom vraagt
wettig erkend te worden dan
zullen ambtenaren het verzoek
binnen tien dagen moeten inwil
ligen of het aan het einde van
die periode doorsturen naar het
hof, zo wordt in de bekendma
king gezegd.
de christen-democraten, hadden
geweigerd erkenning te vragen
zolang de communistische partij
verboden blijft. Er wordt nu
verwacht dat zij om erkenning
zullen verzoeken teneinde een
aanvang te kunnen maken met
de campagne voor de verkiezin
gen.
MOSKOU (UPI/Rtr) - De vroe
gere Russische generaal Pjotr
Grigorenko heeft de Europese
communisten opgeroepen de
critici van het bewind in de
Sovjet-Unie te redden van een
nieuwe golf van onderdruk
king. Tegenover Westerse cor
respondenten verklaarde Grigo
renko dat de autoriteiten „een
nieuwe anti-democratische aan
val begonnen zijn met de arres
taties van Mikoly Roedenko en
Aleksander Ginzboerg. Het is
de plicht van de Europese com
munisten deze aanval tot staan
te brengen.
In Joegoslavië heeft de dissiden
te schrijver Milovan Djilas ver
klaard dat in zijn land ongeveer
600 politieke gevangenen wor
den vastgehouden, een groter
aantal dan ooit in de moderne
geschiedenis van Joegoslavië, en
naar verhouding een zelfde aan
tal als in de Sovjet-Unie vastzit.
Djilas beschuldigt het Joegesla-
vische bewind ervan voortdu
rend de mensenrechten rechten
te schenden. De 65-jarige Djilas
heeft zelf negen jaar als politiek
gevangene vastgezeten.
In Joegoslavië hebben 1000
mensen via hun handtekening
hun steun betuigd aan de onder
tekenaars van het manifest
Charta 77 in Tsjecho-Slowakije.
In Praag hebben twee vooraan
staande woordvoerders van die
beweging in een brief verklaard
dat de campagne die sinds het
verschijnen van Charta 77 door
de autoriteiten is ontketend,
schadelijker is voor het imago
van het land dan het manifest
zelf. De brief is ondertekend
door oud-minister Hajek en de
filosoof Patocka.
Hij is even terug van lang
weggeweest voor een „sen
timental journey" in zijn
geboortedorp Gorredijk:
Frits Wiegersma, een
breedgeschouderde Fries,
waar maar geen eind aan
komt. Tegen de twee me
ter op zijn sokken. Moeder
vraagt of het zo goed is.
Hij heeft zijn moeder in
middels omstandig in de
watten gelegd en daar
naast Berenburg gedron
ken met de oude maten uit
een ver verleden.
Tussen die huiselijke be
drijven door vond hij ook
nog tijd om zich groen en
geel te ergeren aan Neder
land. „Ik ben ontzettend
teleurgesteld", bekent hij,
„alles gaat hier met zo'n
vaart en het geld rolt zo
verschrikkelijk hard, dat
er geen lol meer aan is.
De kosten van het levens
onderhoud zijn in Neder
land stukken hoger dan in
Canada en je ziet hier dan
ook hoofdzakelijk mensen,
die achter de poen aanren
nen en zich geen tijd gun-
om van die poen te
genieten. Nederland holt
momenteel zó hard, dat
het vroeg of laat wel op
zijn bek moét vallen.
Dat lijkt mij onvermijde
lijk. Ik logeer in Amster
dam in een kamer, waar
ik 122 gulden per nacht
voor moet neertellen. Let"
wel, zonder ontbijt. Waar
slaat dat nou op? En als
ik een hapje wil eten ra
den ze me een bistro aan,
zo'n bruine neptent, waar
de obers met onwijze voor
schoten en opgestroopte
mouwen rondlopen. Van
wege de gezelligheid,
wordt er bijgezegd. Maar
wat je op je bord krijgt is
helemaal niet gezellig. Dat
lijkt nergens op. Ik heb
misschien op tien verschil
lende adressen gegeten en
telkens dacht ik na de
laatste hap: Frits, je hebt
je weer laten bedonderen.
Zonde van je geld.
Nee, wat er in Nederland
gebeurt doet ernstig af
breuk aan het internatio
naal toerisme. Misschien
denken jullie „Daar aan
de overkant van de plas
bulken ze van het geld.
Laten we de Iuidjes maar
plukken.Maar dat is een
misrekening. De gemiddel
de Amerikaan en Cana
dees moet zich ook wezen
loos sparen om het begeer
de tripje naar de oude we
reld te kunnen maken. En
als hij dan in handen valt
van een sjaggerijnige pro
fiteur, prijst Nederland
Gastheer van klasse
Frits Wiegersma heeft nog
recht van spreken ook,
want hij kent de horeca
van haver tot gort. Zijn
grootvader had het be
roemde établissement De
Valk in Franeker en zijn
vader runde hotel Flora in
Gorredijk. „Pa", herinnert
hij zich, „was een groot
restaurateur. Een gastheer,
die het vak tot in zijn vin
gertoppen beheerste. Daar
bij was hij een succesvol
politicus en viervoudig bil-
jartkampioen van Gronin
gen, Friesland en Drente.
Als jongen dacht ik al:
„Die man moet ik zien te
evenaren." En om dat te
bereiken heb ik van alles
aangepakt. Ik was duvel
stoejager, piccolo, ober,
noem maar op. Ik heb ge
werkt in l'Europe in Am
sterdam, in Hamdorf in
Laren, in het Jaarbeurs-
restaurant in Utrecht.
Toen ik het vak een beetje
door had ben ik naar Cu
racao verkast. Dat was op
mijn 25e. Ik ben daar op
geklommen tot manager
van het Piscadera Baai-ho
tel. het latere Hilton. Daar
kreeg ik op een gegeven
moment als very impor
tant guests prinses Beatrix
en prins Claus. Beatrix
was trouwens al eerder op
de Antillen geweest en ook
toen had ik verrekt plezie
rige gesprekken met haar
gehad
Kort voordat ze naar Ne
derland teruggingen vroeg
Beatrix of ik zm had om
huismeester op kasteel
Drakesteyn te worden. Ik
vond het een hele eer.
maar ik heb toch maar
„nee" gezegd. Ik dacht:
Straks als die ophaalbrug
van Drakesteyn omhoog
gaat, zit ik gevangen ach
ter de slotgracht en kom
ik er nooit meer uit." En
ik vond mezelf net even te
jong om met koninklijke
eer levend begraven te
worden.
Ik was ondertussen op Cu
racao getrouwd met een
verpleegster en had inmid
dels twee kinderen. Met
dat stel ben ik in 1976
naar Canada geëmigreerd.
WaaromOmdat ik het op
Curacao wel gezien had.
Ik vond het een uitdaging
om helemaal opnieuw te
beginnen. Ik stapte van de
bloedhitte in de vrieskou
van Toronto. Mijn kinde-
Frits Wiegersma: „Nederland prijst zich regelrecht uit de markt.
ren zagen voor het eerst
sneeuw. Het leek, of we
opnieuw geboren waren."
Stroomversnelling
In Canada raakt de carriè
re van Wiegersma in een
stroomversnelling. Hij be
gon een restaurant in Lon
don en sloot de openings
dag af met een batig saldo
van 12 dollar. „Dat was
mijn hele kapitaal en dat
had ik dringend nodig als
wisselgeld.In de jaren er
na steeg zijn omzet van
26.000 dollar tot ruim een
half miljoen. Inmiddels
had hij ook nog een twee-
de zaak geopend, die ge
specialiseerd was in nos
talgische gerechten uit het
verre moederland. Grote
trekker was de maande-
bjkse rijsttafel, die gretig
aftrek vond bij emigrarit
en Canadees. Op zulke
weekends kwamen gemid
deld 300 bezoekers van
honderden kilometers ver
naar zijn zaak.
Wiegersma is nu 43 jaar
en heeft zojuist zijn twee
zaken verkocht. Hij vond
de tijd gekomen om stoom
af te blazen en te gaan
rentenieren in zijn fotoge
nieke landhuis in Huntsvil-
le ten noorden van Toron
to. Eindelijk heb ik weer
eens tijd voor vrouw en
kinderen", zegt hij. ,JDat
was ook nodig ook, want
ik heb ze jaren lang ver
waarloosd. Dat is nu een
maal een familietrek van
de Wiegersma's. Zaken
gaan bij ons altijd vóór
het meisje.
Holland-centrum
Hoe waar dat is blijkt, als
hij in zijn hotelkamer
BIJ LEO THURING
opeens een duik neemt in
zijn diplomatenkoffer en
daaruit blauwdrukken op
diept van zijn Holland-
Centrum. dat hij in Cana
da wil gaan bouwen. Hij
heeft al bezoeken gebracht
aan Castle Furniture in
Wolvega, die hem het pas
sende nostalgische meubi
lair kan leveren. Ook zijn
er gesprekken geweest met
luchtvaartmaatschappijen,
die hem straks de klanten
voor zijn vaderlands pret-
centrum moeten leveren.
„En net vertel je nog, dat
je het wat kalmer aan
ging doen. Frits.
Wiegersma knikt betrapt
„Helaas", zegt hij, „mis ik
het ziteelt om niets te
doen. Drieënveertig is
trouwens geen leeftijd,
waarop je gaat rentenie
ren. Dat zou zeer onge
zond zijn. Die sloffen en
de pijp kunnen nog wel
even wachten. Eerst moet
er nog wat gewerkt wor
den
