,ALS WE DEZE MACHTSTRIJD
VERLIEZEN ZIJN WE ZEKER
TIEN JAREN UITGESPEELD"
kerk
uuèreld
Bisschoppen: aanvullende catechese
in gezin en parochiegemeenschap nodig
ARIE GROENEVELT VAN INDUSTRIEBOND NW
Iboeken
Europese
bisschoppen
erkend
bisschoppen^ ConförsntiG
Vertrouwen in mgr. Gijsen
KORTE METTEN
PAGINA 6
LEIDSE COURANT
DINSDAG 1 FEBRUARI 1977
BINNENLAND/KUNST
AMSTERDAM ,J)e vakbeweging
moet nu de strijd aanbinden tegen
de werkgevers over de prijscompen
satie. Maar in feite is er veel meer
aan de hand. De ondernemers willen
ons keihard duidelijk maken, dat
we nog altijd de werknemers zijn,
die niets te vertellen hebben. Met
een uitgekiend spel willen ze ons in
het hol terugjagen. Als we deze
machtstrijd verliezen zijn we de
eerstkomende tien jaar uitgespeeld
wat betreft het vragen om invloed
en echte medezeggenschap. Dan
hebben we het vertrouwen van de
leden verspeeld en keren ze zich van
ons af. Mijn taxatie is dan ook: hier
gaat het om een strijd tussen twee
machten, die beslissend is over de
vraag of we in redelijkheid kunnen
praten over vermogensaanwasde-
ling en meer van dergelijke zaken."
Arie Groenevelt voorzitter van de
industriebond NW enfant terrible
en lang niet altijd enfant chérie van
de Nederlandse vakbeweging, kijkt
vanuit zijn hoge kantoorgebouw
vastberaden maar ook heel rustig uit
over een mistig Amsterdam, even
mistig als de hele sociaal-economi
sche toestand is. Waarschijnlijk had
hij zich zijn verjaardag - hij is op
de dag van ons gesprek vijftig ge
worden - wat anders voorgesteld,
minder turbulent vooral, al wijst in
zijn goed geoliede vakbondsapparaat
niets op extra opwinding, nu een
hevige strijd voor de deur staat.
Voelt hij zich oud worden nu hij
Abraham heeft gezien? „Niet ouder
dan gisteren, hoor! Ik ga er nog
altijd even fit tegenaan, als toen ik
eind 1953 in bezoldigde dienst kwam.
Ik weet natuurlijk niet, hoe anderen
erover denken. Of toch... het komt
wel eens voor, dat ik jongere be
stuurders wat moet afremmen in
hun dadendrang omdat je als voor
zitter nu eenmaal een andere verant
woordelijkheid hebt. Dan heb ik wel
eens het gevoel, dat ze denken: Nou,
die wordt ook ouder... Voor het over
ige is zo'n verjaardag niets bijzon
ders, ik ben gewoon op tijd begon
nen vandaag, alleen mag ik wat eer
der naar huis."
Gespreksthema is uiteraard het op
uitbarsting staande conflict tussen
werkgevers en vakbeweging. Hij be
gint met een kalme reactie. „Eerst
moet je je dan wel afvragen of je
dit erg moet vinden. In ons maat
schappelijk stelsel, wie het sterkst,
wie het rijkst en machtigst is, moet
je je niet verbazen als machten tegen
elkaar opbotsen. Dat gebeurt op ve
lerlei terrein, als ondernemers elkaar
opvreten, is dat ook een zaak van
macht tegenover macht Dat heb je
„Het geven van prijscompensatie hoort tot het ondernemersrisi
co
in dit stelsel maar te accepteren.
Maar het blijft natuurlijk rot dat je
je rechten voortdurend moet verde
digen of moet strijden om rechten
op het gebied van rechtvaardigheid
en menselijkheid te verkrijgen".
„Het mobiliseren van de mensen
voor de strijd hoort bij m'n functie.
Soms speelt die strijd zich af aan de
onderhandelingstafel, soms aan de
fabriekspoort. Maar steeds komt er
een moment, dat de vrede getekend
moet worden. Altijd is het echter een
tijdelijke vrede. Lukt het via onder
handelen dan noemen we dat een
cao maar ook die is alleen een wa
penstilstand voor de duur van de
looptijd; daarna begint het opnieuw.
In de geschiedenis zijn er tal van
momenten geweest, dat de arbeiders
beweging collectief in de slag moest
om wat te bereiken, maar na de
oorlog is het nooit zo massaal ge
beurd als thans. Het is ook niet
nieuw, dat de werkgevers zich zo
collectief verzetten, ook dat leert de
geschiedenis. En nu putten zij uit het
economisch gebeuren de moed voor
een nieuw gemeenschappelijk verzet
Ze demonstreren daarmee, dat ze
niets veranderd zijn. In de na-oorlog-
se jaren hebben ze zich alleen maar
voorzien van een sausje, maar nu
laten ze weer hun ware gezicht zien,
dat ze op de golven van de hoogcon
junctuur niet hoefden te tonen."
„En nu gaat het dan om de automati
sche prijscompensatie. Daar willen
we van af, zeggen de werkgevers,
daarover moeten we 'praten. Maar ze
vertellen ons niet, op welke andere
wijze zij er dan voor willen zorgen,
dat de koopkracht van de werkne
mers gehandhaafd zal blijven. Oh,
ja, ik weet wel, dat ze zeggen, dat
de overheid moet zorgen voor hand
having van de koopkracht maar dat
is flauwekul. Want zouden de alge
mene middelen nog verder worden
belast en de werkgevers willen toch
al, dat er door de overheid meer
wordt bezuinigd; dat er geld wordt
weggehaald bij beleidsonderdelen
die wij voor een goed functioneren
van de maatschappij onontbeerlijk
vinden. Dan wordt afgebroken, wat
met pijn is opgebouwd. Dat soort
oplossingen kunnen wij ook wel be
denken."
„Neen, die prijscompensatie moet
van de werkgevers komen, de enige
plaats waar wij haar kunnen verkrij
gen. Trouwens, het garanderen van
de koopkracht van de werknemers
behoort tot het normale onderne
mersrisico. De ondernemers doen re
gelmatig dingen, die geld kosten en
die ze ook zouden kunnen afschaf
fen. Maar neen, ze hopen nu: als we
geen prijscompensatie meer geven
komen we er weer bovenop, dan
zitten we weer goed. Als je soms
hoort van kolossale verspillingen,
van kostbare fouten in het bedrijf
sleven, dan denk je wel eens: als dat
ondernemerschap is. Maar evengoed
moeten wij geloven, dat het kleine
stukje prijscompensatie in dat ge
heel hun de das om doet
„Bovendien: de werkgevers veroor
zaken zelf de prijsstijgingen, onze
werkgevers en hun buitenlandse col
lega's, die eveneens het huidige
maatschappelijke stelsel steunen.
Moeten wij, als werknemers, dan de
gevolgen van dat stelsel dragen?
Neen, als de werkgevers geen rede
lijk alternatief voor de automatische
prijscompensatie weten aan te bie
den, gaan we geen stap terug. We
zullen geen gesprek aangaan op ba
sis van halfzachte verhalen, want het
gaat er toch alleen maar om, ons
beentje te lichten. Ze willen een
stukje normaal ondernemersrisico
afschuiven. Maar intussen houden ze
wel de hand op bij de overheid voor
allerlei Steun uit de algemene midde
len, die overigens naar hun mening
„Onze eisen\zijn toch bepaald niet
extreem, wij hebben ons zelfs bereid
verklaard tot het verminderen van
de compensatie met de invloed van
recente belastingverhoging, de btw,
op de prijzen, niet zozeer om de
werkgevers te sparen overigens,
maar omdat wij het verstandig von
den een offer te brengen tèn behoeve
van de collectieve voorzieningen. Dat
betekent dus niet, dat wij in de
toekomst telkens weer de prijscom
pensatie zullen „schonen" van belas
tinginvloeden. Bij belastingverho
ging moet het om redelijke zaken
gaan, anders moet ook die gecom
penseerd worden. Nu al wordt be
weerd, dat ons systeem van prijs
compensatie de inflatie bevordert,
maar dat is niet waar. Toen dat
stelsel werd ingevoerd is in de so
ciaal-economische raad nadrukkelijk
vastgesteld, dat bij na-indexering de
inflatie niet wordt beïnvloed. Het
systeem is buitengewoon matig. Om
maar een voorbeeld te geven: de
prijsstijgingen, die tussen april en
oktober optreden, worden pas in ja
nuari gecompenseerd via loonstij
ging. We vragen dus geen terugwer
kende kracht en lopen voortdurend
ver achter. Eigenlijk zouden de on
dernemers erop gebrand moeten zijn
de prijscompensatie te verstrekken,
want afnemende koopkracht bete
kent minder afzet en daardoor min
der werkgelegenheid, die hun zo aan
het hart schijnt te gaan. Ik geloof
trouwens ook niet, dat het geven van
prijscompensatie de werkloosheid
bevordert. Wie zijn produktie proces
rationaliseert gaat er gewoon mee
door, ik maak me geen enkele illusie
dat men met rationaliseren stopt als
wij afzien van compensatie. Het is
eerder andersom. Men jaagt elkaar
op om nog betere, nog nieuwere
apparatuur aan te schaffen,, ook al
is de bestaande machinerie nog niet
versleten en afgeschreven. We zou
den de technologische ontwikkelin
gen meer moeten gaan beheersen.
Laten we het doen met wat we heb
ben, dan stijgt het kostenniveau ook
niet verder. Want bij invoering van
nieuwe machines moeten de kosten
van de oude toch weer goedgemaakt
worden. Er is een geweldige kapi
taalvernietiging, die doorwerkt in de
prijzen. Jawel, dat jaagt prijzen en
dus de inflatie ook op. En de factor
arbeid moet dan de sluitpost vor
men."
„De werkgevers spelen een uitge
kiend spel. Om acties te voorkomen
kondigen ze grootscheepse bedrijfs
sluitingen en arbeidsverkortingen
aan en wekken daardoor angst voor
het verliezen van posities. Maar die
sluitingen gaan toch door, actie of
niet. En dat krijgen onze leden ook
wel door. Daarom heb ik het rustige
gevoel, dat onze komende oproepen
tot actie wel zullen worden opge
volgd. Ik ben ook niet bang, dat die
acties als zodanig werkloosheid ver
oorzaakt, gebeurt dat wel dan heb
ben we ze verkeerd georganiseerd."
JO SMITS
Wijnmakers-
boekje: goed
De rage die een jaar of drie
geleden over Nederland woed
de: zelf wijn maken van groen
ten en fruit, is kennelijk niet
voor iedereen die ermee begon,
op een beschimmelde azijn-cul-
tuur uitgelopen. Joop Dhert in
elk geval heeft motieven gevon
den om aan de stroom informa
tieve boeken over het maken
van wijn nog een kleintje toe
te voegen: het wijnmakersboek
je.
Wie het wijn maken tot zijn
hobby heeft gemaakt en al een
degelijk boekwerk hierover op
de plank heeft staan, vindt in
het werk van Dhert niets
nieuws. Alle bekende gegevens
en recepten heeft Dhert keurig
op een rijtje gezet, beknopter
dan in de meeste handleidingen,
uitvoeriger dan in de boekjes
die slechts de meest noodzake
lijke gegevens verstrekken.
Wie nog niet over enige litera
tuur betreffende het wijnmaken
beschikt en toch goed "geinfor-
meerd en niet te prijzig
aan de slag wil, doet met dit
Wijnmakersboekje een goede
greep, omdat Dhert, hoewel be
knopt, meer dan voldoende in
formatie verstrekt en duidelijk
over ervaring beschikte, voor
hij zich aan het schrijven zette.
Onbegrijpelijk is echter, de wij
ze waarop Dhert zich van het
bottelen afmaakt, althans de
manier waarop de kurk in de
fles moet worden gedreven. De
schrijver haalt er de rubber ha
mer bij, waarvan geen baat mag
worden verwacht, tenzij de ge
bruiker erg handig is en een
draad in de hals laat hangen om
licht de gelegenheid te geven uit
de fles te ontsnappen. Maar dit
had Dhert moeten schrijven.
Joop Dhert: wijnmakersboekje.
Uitgave: Van Dishoeck, Bus-
sum. Prijs: 5.25.
Genoeglijke
cocktail
fantasietjes
Onder het pseudoniem Shehera-
zade schrijft Maria Oomkens
nu al meer dan 25 jaar weke
lijks in Libelle haar cocktails:
dwaze, droevige, ernstige, vro
lijke overpeinzingen over ge
beurtenissen, kleine en grote
voorvallen uit het leven van
alledag. Zeer lezenswaardige
stukjes. En, zo is gebleken, zo
denken niet alleen vrouwen er
over.
Zo nu en dan gunt Maria Oom
kens zich een uitstapje naar
„Dat wat er niet is", een fanta
siewereld, waarin pillen bestaan
waar je jonger van wordt, waar
in moeders staken, dieren spre
ken en feeën op je bed komen
zitten. Verre van alledaags dus,
vandaar ook de titel „Dat wat
er niet is".
In haar voorwoord waarschuwt
Maria Oomkens, dat dit geen
boek is voor volkomen normale
mensen; wel aangename verpo-
zingslectuur voor mensen, die
genoeg hebben van de keiharde
wereld om zich heen. En wie
geeft op z'n tijd niet eens blijk
van die gezonde behoefte? Ma
ria Oomkens helpt een handje
die tijd genoeglijk te vullen.
Maria Oomkens (Sheherazade):
Dat wat er niet is. Uitgave: Van
Holkema en Warendorf, Bus-
sum. Prijs: 14,50.
Spectaculair
boek over
planten
De Engelse biologen Peter
Tomkins en Christopher Bird
hebben met ,Het Verborgen Le
ven van de Plant' een verba
zingwekkend en spectaculair
boek geschreven omdat daarin
de nauwe betrekkingen worden
blootgelegd tussen plant en mi
lieu. Zo wordt afgerekend met
de bij veel mensen levende op
vatting dat planten geïsoleerde,
gevoelloze groeiautomatismen
zijn.
Het boek geeft een grondig en
boeiend overzicht van de vele.
verrassende ontdekkingen uit
de jaren zestig die aan het
plantkundig onderzoek een
nieuwe impuls hebben gegeven
De Amerikaanse psycholoog
Cleve Backster registreerde bij
voorbeeld de reacties van een
plant door electroden van een
galvanometer aan de bladeren
van een kamerplant te bevesti
gen. Op grafiekpapier kon hij
de emoties van de plant aflezen.
Een snel uitschieten van de gal
vanometer werd bijvoorbeeld
waargenomen toen iemand de
plant wilde vernietigen. De plan
„viel flauw"!
Een hevige emotie trad ook op
toen in de onmiddellijke nabij
heid van de plant levende gar
nalen in kokend water werden
gedompeld. Voor sommigen zal
deze vermenselijking waarvan
in het boek nog vele voorbeel
den gegeven worden, te ver
gaan, maar het blijft een feit dat
op grond van moderne onder
zoekingstechnieken opmerkelij
ke, nieuwe informatie wordt
verschaft. Een boek voor de wa
re plantenliefhebber én voor
hen die het geweldige belang en
de invloed van de plantenwereld
op het leefmilieu willen onder
kennen.
Peter Tomkins en Christopher
Bird: Het verborgen leven van
de plant. Uitgave: A. W. Sijt-
hoff, Leiden. Prijs: 24,50.
Handige gids
voor macro
fotografie
Macrofotografie, ofwel het
dichtbij fotograferen van klei
ne voorwerpen en details,
neemt een aparte plaats in op
het terrein van de fotografie
door het noodzakelijk gebruik
van hulpmiddelen als voorzet-
lenzen, tussenringen of een bal
gapparaat. Dr. W. Kruyt schreef
zijn boek „Praktische Macrofo
tografie" voor de beginnende
amateur in het bezit van een
kleiiibeeldreflexcamera en ging
uit van een maximum vergro
tingsmaatstaf van 1 1.
Het boek begint met een serie
praktijkvoorbeelden met op
drachten, waardoor vele proble
men die zich kunnen voordoen
rond belichting, dieptescherpte
en dergelijke spelenderwijs wor
den opgelost. Eenvoudig zelf te
maken hulpmiddelen, duidelijke
illustraties en goede tips helpen
mee om insekten, bloemen en
planten puntgaaf op het fotopa
pier te krijgen.
Na de praktijkvoorbeelden volgt
een uitgebreid theoretisch ge
deelte waarin ook vele accessoi
res ter sprake komen om de
kwaliteit van de opnamen te
verbeteren. Eenvoudige sche
ma's en tabellen voor belichting,
dieptescherpte, filmkeuze en af
beeldingsmaatstaf alsmede test-
kaarten voor objectieven maken
dit boek tot een uitstekend
handboek
Dr. W. Kruyt: Praktische Ma
crofotografie. Uitgave: Focus-
Elsevier, Amsterdam. Prijs:
39,50.
Verreweg het grootste deel van
de katholieke jeugd in Neder
land bezoekt katholieke scho
len: in het basisonderwijs (voor
vier- tot twaalfjarigen) meer
dan negentig procent. Deze kin
deren en jeugdigen kunnen bin
nen deze katholieke scholen een
catechese ontvangen die is aan
gepast aan hun leeftijd en ont
wikkeling. In ons land is van
deze kans een ruim gebruik ge
makt.
Dit wordt gesteld in een inlei
ding, die is opgesteld door de
Nationale Raad voor Katechese
met het oog op de internationale
bisschoppensynode, die zich per
30 september zal gaan bezighou
den met de catechese in onze
tijd.
De inleiding, die de eigen plaats
en ontwikkeling van de cateche
se aan kinderen en jeugdigen in
onze kerkprovincie schetst is
voorafgegaan aan de beant
woording door de Nederlandse
bisschoppenconferentie van de
vragenlijst, die het secretariaat
van de bisschoppensynode heeft
voorgelegd. De antwoorden op
die vragen zijn inmiddels naar
Rome gestuurd. Het informatie
bulletin van de kerkprovincie
„1-2-1" heeft nu de volledige
tekst van de inleiding van de
Nationale Raad voor Katechese
gepubliceerd.
Hoewel in de inleiding aan de
koppeling van de catechese aan
de school grote voordelen wor
den toegekend, wordt ook op
schaduwzijden gewezen. Met na
me een „parochiële catechese"
is slechts op zeer beperkte
schaal van de grond gekomen.
Geconstateerd wordt, dat de
schoolcatechese alleen een deel
van de godsdienstige opvoeding
kan zijn.
Zij moet namelijk in toenemen
de mate rekening houden met
het feit, dat de gezinnen waaruit
de leerlingen komen, erg ver
schillend zijn wat betreft hun
kerkelijk meeleven. Op een
school met zo'n gemengde be
volking heeft de schoolcateche
se feitelijk slechts beperkte mo
gelijkheden, zeker als het gaat
om het binnenleiden van leerlin
gen in het kerkelijk leven. Daar
voor zal met name buiten de
school de basis moeten worden
gelegd. In toenemende mate zal
moeten worden gezocht naar
wegen om beperktheden van de
schoolcatechese aan te vullen.
De inleiding besteedt ruime aan
dacht aan de ontwikkeling en in
de catechese' en aan de cateche
se als dialoog en groeiproces.
Min of meer als conclusie wordt
gezegd, dat groeien in het geloof
een leven lang duurt. Elk sta
dium van het leven heeft eigen
catechetische behoeften en mo
gelijkheden. Wat nu niet op zijn
plaats is, kan straks heel vrucht
baar zijn. Kinderen in de basi-
school, aldus de inleiding, be
hoeven niet „alles" te leren. Ca
techese blijft nodig in alle fasen
van het leven, met name ook in
de volwassen leeftijd. En zij die
geloven, haasten niet
De inleiding wijst op de nood
zaak van een levende kerkge
meenschap. Waar deze ont
breekt heeft de catechese veel
te lijden. Sterk blijkt de nood
zaak van een catechese voor en
met volwassenen. Die is nog
dringender dan een catechese
voor kinderen en jeugdigen.
In het informatiebulletin „1-2-1"
wordt gezegd, dat volgens de
bisschoppenconferentie de inlei
ding een juist beeld geeft van
de ontwikkeling en de huidige
situatie in Nederland, van de
grote moeilijkheden waarmee
de catecheten kampen en van
de pogingen de catechetische
opdracht optimaal te vervullen.
Als kritische kanttekening con
stateren de bisschoppen echter
niet zonder zorg dat in de
schoolcatechese meer aandacht
zou moeten worden besteed aan
de volledige weergave van de
concrete inhoud van het open-
baringsgegeven. Om die reden
onderstrepen zij dan ook de
.noodzaak van een aanvullende
catechese buiten de school, in
gezin en parochiegemeenschap
conferentie
van de r.k.
kerk is kerk
rechtelijk er
kend door de
curie-congre
gatie voor de
bisschoppen in
Rome. Dit is
gebeurd op
verzoek van de
Europese bis
schoppencon
ferentie, die in
1971 werd op
gericht en in
1976 haar sta
tuten ter goedkeuring aan Rome voorlegde.
Aangesloten bij de Europese bisschoppenconferentie zijn
drieëntwintig Europese landen, waaronder Nederland, maar
ook landen als Polen, Tsjechoslowakije en Roemenië. Offi
cieel noemt dit Europese overlegsorgaan van r.k. bisschop
pen zich „Raad der Europese Bisschoppenconferenties".
Voorzitter is de Franse aartsbisschop Etchegaray van Mar
seille. Het secretariaat is gevestigd in Chur in Zwitserland.
De raad van r.k. bisschoppenconferenties werkt nauw
samen met de K.E.K., de conferentie van Europese kerken,
waarbij honderdëntien christelijke kerken aangesloten zijn.
De gezamenlijke commissie van CCEE/KEK is vandaag
bijeen in Marseille voor een tweedaagse vergadering. Het
eerstvolgende symposion der Europesebisschoppen wordt
in de herfst van 1978 gehouden en zal gewijd zijnaan jeugd
en geloof.
Vier Limburgse pastoors-de
ken hebben in een verklaring
hun volledig vertrouwen' toe
gezegd aan bisschop dr. J. Gij
sen van Roermond.
In de verklaring, ondertekend
door J. Cobben, pastoor-deken
van Susteren, J. Douven pas
toor-deken van Gronsveld, B.
Janssen, pastoor-deken van
Sittard en J. Joosten, pastoor
deken van Echt wordt onder
de titel „Mgr. Gijsen, vijf jaar
bisschop" gesteld: „Diverse
journalisten, een groepje leken
en priesters, zich „Open Kerk"
noemend, en een franciscaans
hoogleraar aan de theologi
sche faculteit van de Tilburgse,
hogeschool, hebben naar aan
leiding van het feit dat mgr.
dr. J. Gijsen vijf jaar geleden
tot bisschop van Roermond
werd benoemd een hernieuw
de poging ondernomen hem
weg te schrijven. Des te teleur
stellender was het, dat deze
poging ondernomen werd in
de week, waarin wij opgeroe
pen werden om te bidden voor
de eenheid van alle christenen.
Wij wijzen uitdrukkelijk de zo-'
veelste poging af, om onze bis
schop via de publiciteitsmedia
bij de katholieken van het bis
dom Roermond en daarbuiten
in een kwaad daglicht te stel
len. De kerkafbraak, die hier
bewust of onbewust gebeurt,
betreuren wij zeer. Wij blijven
ons met vertrouwen achter on
ze bisschop scharen."
In de Ethiopische provincies Wollo en
Tigre moet vanaf maart rekening wor
den gehouden met opnieuw een voed
selschaarste, die in het derde en vierde
kwartaal van dit jaar een hoogtepunt
zal bereiken. Dit heeft de Lutherse
Wereldbond medegedeeld op grond van
een bericht van de hulpcommissie van
de Ethiopische regering, die om steun
heeft gevraagd. Het zou gaan om
840.000 mensen. De wereldbond heeft
besloten 705.000 dollar te besteden aan
haar hulpprogramma's in Ethiopië.
Ondanks de vele bezoekers -1,3 miljoen
vorig jaar - heeft het Vaticaans museum
een verlies geleden van enkele miljoe
nen dollars. Volgens de directeur Walter
Persegati, ligt dat aan de kosten voor
de bewaking. Elk jaar worden honder
den verdachte personen uit het uit het'
museum gezet, zegt hij. Vooral des zo
mers zijn er vaak mensen die duidelijk
onder invloed zijn van verdovende mid
delen. Zij worden beschouwd als „po
tentiële vandalen". Daarom is de bewa
king opgevoerd, die er anderzijds toe
heeft bijgedragen, dat er maar drie
gevallen van zakkenrollerij zijn voorge
komen.
In verklaring, die door tweehonderd-
vijftig bisschoppen is ondertekend heb
ben de katholieke bisschoppen van de
Verenigde Staten regering en congres
gevraagd amnestie te verlenen aan die
immigranten, die niet beschikken over
een geldige verblijfsvergunning. De
bisschoppen zeggen, dat het hier gaat
om een groep mensen die tweeërlei
opzicht benadeeld zijn. In hun land van
herkomst leefden zij meestal aan de
rand van de samenleving en in hun
nieuwe situatie worden zij als tweede
rangsmensen behandeld. Geschat
wordt, dat zich acht miljoen mensen,
vooral a'fkomstig uit Latijns Amerika,
illegaal in de Verenigde Staten bevin
den.
Het ministerie voor godsdienstige aan
gelegenheden in Djakarta heeft mede
gedeeld, dat het aantal katholieken in
Indonesië moet worden gesteld op ruim
drieëneen half miljoen. Er zijn fween-
dertig bisschoppen, onder wie een kar
dinaal-aartsbisschop, 1638 priesters,
1002 broeders en 3920 zusters.
