„Zuid-Afrika
niet explosief99
Mary Dresselhuys (70)
geniet nog iedere
minuut op het toneel
Pleidooi voor
handhaving BIS
Herkansing voor opera
Dorian Gray" van Kox
Ex-burgemeester Boot na studiereis:
Aanslag op
Z-Molukker
Brein achter
pep-fabriek
aangehouden
Scherper toezicht op
bedrijven met overheidssteun
Notulen van
ministerraad
deels openba
Nieuwe rel 0
rond Duitse
strijdkrachtèG
(Van onze correspondent)
SCHIPHOL „De gevangenissen in Zuid-Afrika
lijken op kibboetsjim van Israël. Man, wat een
lanen met palmen, het zijn net openluchtparken.
Ik dacht dat ik in Nice was".
Met deze onthutsende onthulling arriveerde gister
middag op Schiphol de heer J. J. G. Boot, 74 jaar
oud, ex-burgemeester van Hilversum en momen
teel voorzitter van het Comité Overleg Zuid-Afrika
(Coza), waarin negen stichtingen verenigd zijn die
in hun vaandel hebben geschreven „dat ze genuan
ceerd willen denken over het regiem-Vorster".
Andere uitspraken van de heer Boot, waarvan hij
na een reis van vier maanden vindt, dat het
Nederlandse volk ze ter harte dient te nemen: „In
Zuid-Afrika bestaat geen explosieve situatie die
via een zwarte revolutie een einde aan het blanke
bewind zal maken. De enige botsing die ik heb
waargenomen, was tussen twee Zoeloe-stammen.'
De onlusten in Soweto zijn niet normatief voor
het land als geheel. De bedreiging van het commu
nisme drijft blank, bruin en zwart in eikaars
armen. De samenleving reageert heel anders dan
men op grond van apartheidswetgeving zou den
ken. Dit blijkt uit de contacten en vriendschappen
door alle huidskleuren heen".
Inmiddels heeft de president van Zuid-Afrika, dr.
Nicolaas Diederichs, gisteren verklaard, dat de
regering zich niet door niet-blanke rellen tegen de
apartheid zou laten intimideren. De eerste parle
mentaire zitting sedert het uitbreken van ongere
geldheden zeven maanden geleden openend, zei hij
dat de regeringniet van plan was toe te geven
aan druk van dit soort. Ook deed hij een bijtende
aanval op de Verenigde Naties, zeggend dat de
debatten van vorig jaar in de wereldorganisatie
opnieuw gekenmerkt werden door „krachtige en
ongebreidelde aanvallen op Zuid-Afrika".
„De ware feiten werden zelfs nog cynischer vero
nachtzaamd dan in het verleden en de beginselen
van de waarheid werden zelfs verder opgeofferd
aan de dictaten van politiek opportunisme", zei
hij.
DEN HAAG (ANP) Het centraal missionair beraad religieuze*,
heeft de landelijke organisaties op het terrein van missie, ontwik
kelingswerk en vredesvraagstukken met klem verzocht het Bureau
Internationale Solidariteit in Limburg te blijven beschouwen als
„een representatieve gesprekspartner en als een organisatie, die
legitiem met u de belangen van het missie- en ontwikkelingswerk
behartigt".
Het BIS, voortzetting van het voormalige, door bisschop Gijsen
van Roermond opgeheven diocesaan instituut voor internationale
samenwerking, is door kardinaal Rossi, prefect van het curie-de-
partment voor de missie, als niet legitiem verklaard. De curdie-kar-
dinaal verbiedt landelijke organisaties op missiegebied met het BIS
samen te werken. Het centraal missionair beraad religieuzen in
Den Haag, dat alle missionerende orden en congregaties en hun
leden vertegenwoordigt in landelijke organisaties en dat zich vooral
bezighoudt met beleidsvragen op missionair terrein, noemt de
houding en beslissing van Rome 'verbijsterend'.
Vis-boetes zijn
onherroepelijk
DEN HAAG ANP) - Minister
Van Agt van justitie zal geen
pogingen doen om te bereiken,
dat vissers, die een proces-ver
baal kregen wegens overtreding
van de vangstbeperking, geen
financieel nadeel ondervinden.
Het beleid van het openbaar
ministerie ter zake is verant
woord, aldus de bewindsman in
zijn gisteren verschenen ant
woord op schriftelijke vragen
van het Tweede-Kamerlid Meis
(CPN). Geen der vissers heeft
uiteindelijk een transactievoor-
stel van meer dan duizend gul
den ontvangen. Dit betekent
geen onevenredig zware belas
ting voor de overtreders, aldus
de bewindsman.
ASSEN (ANP) Vier of vijf
personen hebben gisteravond
omstreeks half zeven de Zuid-
molukker L. A. de F. (26) aan
de Rozenstraat in Oversmilde
met schoten uit een flobertge
weer ernstig gewond. Aanvan
kelijk werd hij opgenomen in
het Wilhelminaziekenhuis in
Assen, maar later werd hij voor
een operatie overgebracht naar
het Academisch Ziekenhuis in
Groningèn. Hij is buiten levens
gevaar.
In Assen zijn in verband hier
mee vier personen aangehou
den. Het onderzoek is nog gaan
de, aldus de rijkspolitie in Smil-
de. Volgens omwonenden is de
F. in zijn woning neergeschoten
waarschijnlijk door mensen die
met twee auto's aankwamen.
Hij zou daarna met zijn vrouw
naar buren zijn gevlucht
ROERMOND (ANP) De dis
trictsrecherche van de rijkspo
litie in Herkenbosch bij Roer
mond meent er in geslaagd te
zijn de hand te hebben gelegd
op de „grote man achter de
schermen" van de nu bijna
twee maanden geleden in een
boerderij in Putbroek, gemeen
te Echt, ontdekte amfeUmine-
fabriek.
De in Roermond aangehouden
man is de 35-jarige groothande
laar in garnalen J. S. uit Volen-
dam. Hij heeft een volledige be
kentenis afgelegd en is gisteren
voorgeleid aan de officier van
justitie in Roermond.
S. is geen onbekende van de
politie. Reden waarom hij al
geruime tijd verdacht werd. Hij
wist zich aan aanhouding te ont
rekken door met vakantie te
gaan onder meer naar België en
Luxemburg. Toen hij deze da
gen in Roermond verbleef om
poolshoogte te nemen over de
situatie in het door hem gefi
nancierde amfetaminebedrijfje
1 hield de politie hem aan.
DEN HAAG Minister-presi
dent Den Uyl heeft gisteravond
gezegd, dat de ambtenaren, die
belast zijn met het toezicht op
ondernemingen die ten behoeve
van het voortbestaan over
heidssteun krijgen, thans extra
op hun hoede zijn. Dit is een
direct gevolg van het vermoe
den van fraude met overheids
steun bij het Nijmeegse bedrijf
Tealtronic.
Het systeem van toezicht per
manente accountantscontrole en
soms ook benoeming van over
heidsvertegenwoordigers in de
raad van commissarissen be
hoeft volgens de premier geen
wijziging omdat het in het alge
meen goed functioneert.
Drs. Den Uyl verzette zich tegen
verwijten, dat het toezicht bij
Tealtronic heeft gefaald. Hij
deelde mee, dat ambtenaren van
de ministeries van financiën en
van economische zaken „maan
den geleden" reeds verdenkin
gen koesterden en een straf
rechterlijke procedure tegen di
recteur Rodgers in gang zetten.
Tegen deze achtergrond moet
men ook het ontslag van de heer
Rodgers zien, aldus de premier.
Er is toch nog geen ruchtbaar
heid aan gegeven en evenmin
aan al langer bestaande voorne
mens om de overheidssteun niet
voort te zetten omdat dergelijke
mededelingen de nog lopende
bedrijfsvoering kunfien scha
den.
lllllimilllllltlllililllllllllllllUlllimilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllflIIIIKIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Al tijdens de repetities voor de
première, ongeveer drie jaar ge
leden, heeft Hans Kox het be
sluit genomen zijn opera „Do
rian Gray" (naar de roman van
Wilde) drastisch te veranderen.
De titelrol voor een counter-te
nor kwam niet over het voet
licht en werd herschreven voor
een gewone, zij het hogetenor.
Samen met regisseur Charles
Hamilton verwisselden een
paar scènes van plaats. Het ta-,
fereel over het zondige boek
(met electronische muziek)
werd visueel uitgebreid. De
meeste scènes werden verder
muzikaal wat gecomprimeerd.
In deze nieuwe versie is het
werk gisteren in de Amsterdam
se Stadsschouwburg gegeven en
zal het vanavond in het Sche-
veningse Circustheater te zien
en te horen zijn. Het lijdt geen
twijfel dat er veel is verbeterd.
Afgezien van de eerste vier
„conversatie-taferelen" die te
lang zijn en blijven, zit er nu
meer spanning in. De Engelse
tenor Philip Langridge is qua
stemtype, zang en expressie in
de titelrol heel overtuigend. Zijn
landgenoot, de hoge bariton Ti
mothy Nolen, geeft van de boze
geest Lord Henry, evenals vroe
ger, een suggestieve creatie.
Omdat tekst en geest door en
door Engels zijn, had men ook
de rol van de kunstschilder nu
door een Engelse zanger willen
laten vertolken, maar die moest
wegens ziekte verstek laten
gaan, zodat Lieuwe Visser zijn
vroegere rol weer opnam. Wat
mij betreft, had hij dadelijk al
mogen blijven. Veel overtuigen
der echter was dit keer de tragi
sche partij van de actrice Sybil
waarin de sopraan Roberta Ale
xander haar voorgangster Ann
Haenen overtrof. Als persona
ges uit het Londen van het fin-
de-siècle voldeden nieuwelingen
als Elise Galama, Thea van der
Putten en Joep Bröcheler even
goed als Inge Fröhlich. Ook nu
muntte Jan Blinkhof uit als Ja
mes Vane.
De negen mimespelers in de
nieuwe elektronische scène wa
ren uitstekend. De componist
zelf stond nu aan de directieles
senaar wat op het Radio Kame
rorkest in het begin geen erg
gelukkige uitwerking had; later
ging het veel beter. Net als vroe
ger excelleerde Harry Sparnaay
in de basklarinetsolo in de
opiumkit
Omdat Kox een componist is,
die wat te zeggen heeft en zijn
vak verstaat, was deze herkan
sing zeker gerechtvaardigd. Ook
nu werd men herhaaldelijk door
allerlei passages geraakt, maar
soms ook ging het dan meer om
absoluut muzikale gedeelten
dan om een dramatische expres
sie. Hoewel „Dorian Gray" dus
geen gaaf meesterwerk werd,
verdient het zeker bekeken en
beluisterd te worden. De balans
slaat vaak genoeg naar de posi
tieve kant door. Zo dacht het
publiek in de Amsterdamse
Stadsschouwburg er kennelijk
ook over.
J. KASANDER
(Van onze parlementaire i
tie)
DEN HAAG— Hoewel de
len van de vergaderingen
de ministerraad van na de.
log nog altijd geheim zijn, I
het kabinet gisteren dl
vraagd besloten onderd
daarvan te openbaren aaj
onderzoekers van de zaf
Menten en van het wapeil
koopbeleid. Uiteraard krj
de onderzoekers alleen k<:
van die passages, die vaii
lang zijn voor een betrek
hebben op hun speurwerk.
BONN (TJPI) De Westdë-*
strijdkrachten, die al gesel
waren door het recente ont I
van drie generaals, zijn
nieuw het middelpunt gei
den van een schandaal.
De oppositionele christen-d<^
cratische partij verklaarde»
teren dat de contra-spiori^
dienst van de strijdkrachterin
heime onderzoeken heeft i
richt naar de gedragingen
Starfighter-piloten die een h
re vluchtvergoeding ha<G0
geëist omdat de Starfighteqjoj
veilig zou zijn. He]
Een woordvoerder van de cK
ten-democraten heeft geëist
de Westduitse Bundestagwe
onderzoek instelt naar de aprc
re. liej
Minister van defensie Geor$eS
ber ontkent de beschuldigin|en
Lei
HONSELERSDIJK (Bloemen Atfji
CCWS), vrijdag 21 januari, 1977, 9,
delde en hoogste prijs: Amua§
69-275, Anjers 37—62. Anjers
31—300, Anthuriums 150—380, As.re.
gus (snijgroen) per bos 123gaa)
Chrys. tros. jaarrond. 64—185, fcer
gepl. jaarrondcult. 79—126, ChQl0D
normaalcult. per bos 282—370. «u
bia 39—92, Freesla dubbel 42—78°P
sia enkel 30—66, Gerbera 58—1(ffe p
sen 34—63, Leliekelken 93-117. bale
takken 101—215, Orchideeën 25yen
Rozen groot 76—138, Rozen v.
38-82, Strelitzia 183-250. F™
22-52. 0ns"
pagina 10 LEIDSE COURANT ZATERDAG 22 JANUARI lj
Lange staat van dienst
Weinig Nederlandse actrices hebben op de
planken zo'n lange en succesvolle staat van
dienst als Mary Dresselhuys, de comedien
ne. Na haar debuut in 1930 met „Men
trouwt geen meisjes zonder geld" in de
Koninklijke Schouwburg van Den Haag bij
het Ver. Rotterdamsch Hofstadtoneel van
Cor van der Lugt Melsert, volgden in latere
jaren reeksen rollen in stukken van Sha
kespeare („Naar het U lijkt" is één van
haar favorieten), Molière, Shaw, Thornton
Wilder, Anouilh, Somerset Maugham,
Boussain en niet te vergeten Annie Sch
midt.
Om; een greep te doen: ze speelde 250x
Soubrette, 250x Nina, 120x Cyprienne, 150x
Naar het U lijkt, 250x Bakersprookje, 200x
Je kunt het toch niet meenemen en 450x -van een oude dame is voorlopig nog geen sprake...
Met Roger Hanin, de schrijver van
Sinds 1968 is ze free lance en speelt steeds
in de vrije sector. Daarbij zoekt ze zelf
geschikte stukken, liefst met weinig decor
en weinig medespelenden. Anders wordt
de spoeling te dun. Veel van die stukken
vertaalt ze zelf in het Nederlands. Zo ook
„Spelenderwijs", dat geregisseerd werd
door Ko van Dijk. Een korte flits van de
twee ruziemakende echtparen is vorige
week op de televisie vertoond.
Twee kinderen
Tussen haar rollen door heeft Mary ook
de moederrol uitstekend weten te vervul
len. Merel en Petra Laseur zijn hun moe
ders voetschreden gevolgd. Petra speelt
voor het Publiekstheater. Merel zoekt het
half in de journalistiek, half op het toneel.
„Hoewel ik ze als baby zelf heb gevoed,
ben ik nauwelijks van de planken ge
weest", legt Mary uit. „Cees en ik hadden
het zo geregeld, dat ze beiden in het najaar
zijn geboren, zodat ik voorafgaand aan de
geboorte zonder bezwaar het seizoen kon
uitspelen. Na de geboorte van alle twee
heb ik inderdaad beide keren enkele maan
den verstek moeten laten gaan, maar lan
ger dan een half jaar ben ik nooit van het
toneel geweest".
Zes en veertig jaar lang op de planken en
eigenlijk nog nooit echt gejubileerd. Geen
feest bij het 25-jarig jubileum, geen feest
toen de drie kruisjes behaald werden en
geen feest bij de 40 jaren.
„Er is destijds wel over gepraat. Dan vroeg
ik Jons en de kinderen wat ze er van
vonden. Niet jubelen mam, zeiden de kin
deren dan, dat staat zo oud. Daarom heb
ik het nooit gedaan".
Met haar leeftijd heeft ze tot voor kort
nooit te koop gelopen. Dat doet een vrouw
niet die er jonger uitziet dan ze is, vindt
ze. Maar toen ze vijf jaar geleden de
AO W-leeftijd bereikte, kon ze er niet meer
onderuit. Ook ditmaal mag iedereen het
weten: Mary Dresselhuys is 70 jaar. So
what? Ze is nog zo sterk en gezond, dat
ze niet aan uitscheiden denkt. Ze geniet
nog van iedere minuut op het toneel. „Het
is een heerlijk beroep en het publiek vind
ik vreselijk trouw. Als er al eens een stuk
is, dat het niet zo goed doet, dan komen
ze bij een volgend stuk toch terug. Dat is
bij de televisie heel anders. Die is meedo
genloos. Zo lig je aan de top, zo lig je er
weer uit. Op het toneel is dat gelukkig heel
anders".
Terwijl ze praat neemt Jons Viruly, haar
grootste bewonderaar die al ver voor de
Bij het Leidsepleiu te Amsterdam, in het
Nieuwe De la Mar-theater, krijgt Mary
Dresselhuys, die daar spelenderwijs een
hoofdrol vervult in het toneelstuk „Spe
lenderwijs", vanavond een enorme ovatie.
Haar dankbare publiek zal haar daarmede
huldigen. Deze lievelingsactrice van Ne
derland viert vandaag namelijk haar ze
ventigste verjaardag.
„Natuurlijk speel ik zaterdag", zegt ze in
haar flat aan het Merwedeplein in Amster
dam-Zuid. „Dat heb ik al zo verschrikke
lijk vaak gedaan. Ik ben namelijk al zo
ontzettend vaak jarig geweest. Dat mag
geen reden zijn om het werk te laten
liggen".
Al in 1930 maakte ze haar debuut op de
planken. Met ruim 46 jaren als actrice
achter de rug is ze dus hard op weg naar
de halve eeuw op het toneel. Maar van een
oude dame is voorlopig nog geen sprake.
Ook nu beeldt ze de vrouw uit van een
echtpaar net in de middelbare leeftijd en
het publiek smult ervan.
Nog steeds denkt ze er niet aan om het
wat kalmer aan te doen. Avond-in, avond-
uit staat ze in „Spelenderwijs" van de
Franse schrijver Roger Hanin voor het
voetlicht met slechts drie medespelers:
Guus Hermus, Henk van Ulsen en Carola
Gijsbers van Wijk. Vermoeiend werk, dat
ze gedurende de weekeinden in het De La
Mar-theater verricht, doch gedurende de
werkdagen in de provincie.
Daar trekt het viertal tegen het einde van
de middag per auto heen. Na afloop van
de voorstelling afschminken en wegwezen.
Terug met de auto naar Amsterdam. Om
de beurt voor de versnapering zorgen: een
fles wijn met kaas. Dat wordt tijdens de
rit gezellig verorberd. Thuis zit haar man
- als het tenminste niet al te laat is - trouw
te wachten: Jons Viruly, met wie ze sinds
1955 gehuwd is. De voormalige KLM-vlie-
ger is minder productief dan vroeger. De
laatste twee jaar is er van zijn hand geen
boek meer verschenen. Voor ze gaan sla
pen, drinken ze eerst vrijwel iedere avond
nog een flesje wijn op met wat Franse
kaas.
Slippers. Annie M. G. Schmidt schreef
speciaal voor haar het stuk „En ik dan?"
waarin Mary Dresselhuys 200 maal schitte
rende. Ook maakte ze furore in de musical
„En nu naar bed", waarin ze 350 maal
optrad.
Arme jaren
Ondanks vele succesrollen op het toneel
heeft ze in de arme jaren van voor de
oorlog grote problemen gekend. Met Cees
Laseur, die in 1934 haar tweede man werd
na een kortstondig huwelijk met Joan
Remmelts, beheerde ze 12 jaar lang haar
eigen Centraal Toneel, een ervaring die ze
na de oorlog nooit meer heeft willen herha
len. „Er was in die tijd geen sprake van
subsidie", vertelt ze. „We waren verant
woordelijk voor het hele gezelschap. Het
was één lang constant gevecht om voldoen
de inkomsten te krijgen om de medespe
lenden te kunnen betalen. Dat nooit weer,
heb ik na de oorlog gezegd".
Ze sloot zich eerst een jaar aan bij het
Residentie Toneel, later speelde ze vijf jaar
bij Comedia en tenslotte 15 jaar bij de
Nederlandse Comedie.
Met echtgenoot Jons Viruly op Broadway.
„Spelenderwijs", waarmee Mary Dresselhuys dag-in dag-uit triomfen viert, be
oorlog geen stuk van Mary oversloeg, de
constant bellende telefoon aan. Hij zet een
kopje thee - en zij zet hem „spelenderwijs"
naar haar hand. Hij zet de thee niet alleen,
hij schenkt die ook in en toont vol trots
een foto van een pas vervaardigd bronzen
beeld. Het is Mary's hoofd, gemaakt do|*_
Zuster Jezualda Kwanten van een kloostl.
in Tilburg. Het beeld krijgt een blijvencJ®
plaats in de Schouwburg van Tiel, d>
gemeente waar Mary Dresselhuys op
januari 1907 werd geboren. n°L
