LANGS OMWEGEN
Fotografie in de versnelling
„We voelen ons weeskinderen"
Meerburg-orgel verheft met
Kerstmis zijn stem opnieuw
Leidse stichting dreigt
subsidie mis te lopen
HUISVESTING WERKENDE JONGEREN
DINSDAG 4 JANUARI 1977
LEIDSE COURANT
PAGINA S
DOOR m'in omwe9en door stad en ,and kom 'K graag mensen tegen. Elke
morgen tussen tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertellen wie
TON u graag in deze rubriek zou willen tegenkomen. Het nummer van mijn
PIETERS geduldige telefoon is 071 —12 22 44; u kunt dan naar toestel 18 vragen.
Fotograaf Jan Holvast, na 21 jaar arbeid thans volwassen
Op fotografisch gebied valt er iets
te beleven in Leiden. Daar is Gronin
ger Jan Holvast - koninklijk uitge
dost met een Habsburgse baard
dracht en een gebeeldhouwde pijp -
die behalve met zijn uiterlijke ver
schijning nu ook indruk maakt met
een flitsend procédé. Holvast heeft
meegedeeld, thans volwassen te zijn,
meerderjarig. Jan drukte 21 jaar ge
leden in Leiden zijn eerste prenten
af en pas nu vindt-ie, dat hij tot volle
wasdom is gekomen. Tot een bepaal
de hoogte althans. Wat gebeurde er?
Holvast, die burgerlui en pers onder
zijn clientele telt, is een bliksemsnel
le visser geworden. Volgens zijn ei
gen zeggen heeft hij een unieke
graad van volwassenheid bereikt.
Inderdaad sta je er even van te kijken,
bij dit zelfs landelijk hoogstandje. Tot
vorige week duurde het nog ruim een
half uur voordat je je foto op het droge
glimmend of mat in de hand had. Thans
is Jan iedereen te vlug af met een zwart-
wit-afdruk die binnen de twee minuten
kant en klaar naast de rekening gelegd
kan worden. Nabestelling niet meer mor
gen, maar „een ogenblik mevrouw, me
neer"; u hoeft er niet eens meer voor te
gaan zitten. In de tijd dat u het geld uit
de portemonnee heeft gehaald, ligt ook
de prent van Jos en Mary op de toon
bank. Het bedrijfsrisico („ik kom morgen
wel even de nabestelling ophalen", maar
dan zie je ze niet meer terug) is tot een
minimum beperkt
Maar Jan Holvast (dag en nacht voor u
paraat) is verder gegaan. Ook in klem-
is hij de concurrentie te vlug af. Hoe vlug
weet ik niet, maar Jan heeft een uitzon
derlijke beslissing genomen en daardoor
kan hij nu ook via de „twee-bads-kleure-
nontwikkeling" kleurenfoto's supersnel
afleveren. Ik mag wel zeggen, dat het
bedrijf is versneld, maar Jan zelf is er
vrij kalm onder gebleven. Zó kennen we
hem weer.
KOPERENJUBILEUM BUREAU VOORLICHTING IN LEIDEN:
LEIDEN De stichting Huisvesting Werkende
Jongeren dreigt de subsidie voor haar oude pan
den mis te lopen bij de rijkssubsidieregelingen
die in de nota huisvesting alleenstaanden en
tweepersoons huishoudens van staatssecretaris
Van Dam zijn aangekondigd, dat staat vermeld
in het jaarverslag van de Stichting over het jaar
1975. Volgens staatssecretaris Van Dam is dat
„het nadeel van de voorsprong", aangezien de
stichting in een tijd dat er nog geen subsidies
voor de aankoop en aanpassing van oude panden
bestonden als één van de eerste organisaties tot
die aankoop overging om de huisvestingsnood
onder de jongeren aan te pakken. Omdat uit die
ongesubsidieerde tijd een schuld van ruim 150.000
gulden is overgebleven vindt de slichting het
onaanvaardbaar dat door de voorsprong de oude
panden buiten de subsidieregelingen vallen en
wenst ze dat alsnog veranderd te zien.
Daarmee wordt volgens de stichting ook recht
gedaan aan de werkende jongeren die bereid
waren om in de eerste bestaansjaren van de
stichting vanaf 1970 hoge huren te betalen in de
hoop voor een volgende generatie bewoners lagere
huren te ki•'en bewerkstelligen.
Uit het jaarverslag blijkt dat de stichting wil
doorgaan met de bouw van premiekoopwoningen,
iets waartoe zij is overgegaan toen na een aantal
jaren de verschillende subsidiemogelijkheden
nieuwbouw aantrekkelijk maakten. Voorbeelden
van nieuwbouwprojecten die nog aan de gang zijn
zijn het Utrechtse Jaagpad, waar een gebouw met
54 appartementen wordt neergezet en Kweeklust
in het Morskwartier bij de Storm Buysinghstraat,.
een flatgebouw met 93 appartementen. Kweeklust
wordt gedeeld met de universiteit en de stichting
Studenten Huisvesting.
Uit het jaarverslag komen twee plannen naar
voren: de bouw van veertie'ri eenkamer-apparte
menten in de tuin van de Plantage (de gemeente
moet hierop nog reageren) en de bouw van een
aantal premiekoop-appartementen op de plaats
van de voormalige kweekschool aan de Paulus
Buysstraat. De laatstgenoemde woningen zouden
dan moeten worden samengetrokken met het pand
Rijnsburgerweg 93/93a, dat eigendom van de stich
ting is maar in slechte staat verkeert.
Tenslotte pleit de stichting in het jaarverslag voor
nieuwe afspraken met de gemeente over toewij
zingsnormen, op grond van de gegevens per 31
december 1975: 674 woningzoekenden staan inge
schreven, daarvan zijn er 374 in de leeftijd van
20 tot 24 jaar.
reau bleven, werden zelfs nog
groter. Men zag zich gecon
fronteerd met steeds meer
nieuwe taken, die men met
dezelfde beperkte capaciteit (2
voorlichters en twee, later drie
bureauassistenten en secreta
resses) maar moest zien te kla
ren. Van Leiden-promotion
kwam niets meer terecht. Om
nog maar te zwijgen van de
voorlichting over het stedelijk
gebeuren op scholen en aan
eerstejaarsstudenten, die Le-
lieveldt zo graag ter hand had
genomen. Bij het toenemende
werk en de onvoldoende man
kracht moest hier juist dras
tisch het mes in worden gezet.
En dan op een punt waar de
staatsburgerlijke opvoeding
toch al zoveel wensen overlaat,
gezien de grote apathie, ja
zelfs antipathie onder de bur
gerij als het gaat om politieke
zaken.
„Het is voor ons een enorme
teleurstelling dat we zelf niet
in staat zijn de voorlichting
over en begeleiding van de
inspraak over de integrale
aanpak van de Leidse binnen
stad 'ter hand te nemen. Er
was alleen maar geld voor een
tijdelijke voorlichter, die een
jaar of wat zo kunnen komen
werken. Op de geplaatste ad
vertentie kwam geen enkel
respons. In 1968 hebben we
zelf al het initiatief genomen
de burgerij te betrekken bij de
toekomst van de Leidse bin
nenstad. Toen stonden we al
met een stand en folder op de
Leidato", merkt Lelieveldt op.
De creativiteit van de Leidse
voorlichters werd echter in de
kiem gesmoord: „We verzui
pen nu in de routineklussen.
Alle afdelingen van het stad
huis zijn gegroeid. Er is een
heel team van stadsontwikke
ling verschenen om het proces
van stadsvernieuwing op gang
te brengen. Voorlichting bleef
daarentegen even klein als het
was, hoewel er bij de ambtelij
ke reorganisatie juist voor een
uitbreiding was gepleit", ver
telt mr. Lelieveldt.
Verdrievoudigd
Inderdaad is de extra man die
het bureau voorlichting in het
vooruitzicht was gesteld door
het college van b. en w. al
twee maal een jaar opgescho
ven. Hij prijkt nu op de begro
ting van 1979. En dan te be
denken dat het merendeel van
de steden die Leiden in grootte
benaderen een team van 5 tot
10 voorlichters ter beschikking
heeft. Een uit z'n jasje ge
scheurd dorp als Zoetermeer
met 50.000 inwoners heeft al
een staf van 8 man, maar Lei
den moet het met al zijn pro
blemen en de gigantische re
novatie- en rehabilitatieprojec
ten die inmiddels her en der
gestart zijn, stellen met 5 man,
de administratieve steun inbe
grepen, terwijl het werk intus
sen is verdrievoudigd.
De parochianen van O.
L. Vrouw Onbevlekt
Ontvangen (ze kennen
zichzelf al jaren veel be
ter als „wij van de Meer
burg") aan de Zoeter-
woudse Hoge Rijndijk,
zullen hun Kerstliederen
dit jaar (1977 dus) weer
kunnen zingen met be
geleiding van een echt
«orgel. Door allerlei nare
omstandigheden stond
het pijporgel al een jaar
of tien op non-actief en
was vervangen door een
elektrisch of elektro
nisch (dat is voor „pijp-
gebondenen" nauwelijks
uit te maken) instru
ment. Nadat r-a 'ochiaan
Petrus van R,_v. het tij
delijke voor het eeuwige
had verwisseld, bleek bij
testament, dat de overle
dene in 1975 een legaat,
in de vorm van onroe
rend goed, had nagela
ten. Dit onroerend goed
werd later in klinkende
munt omgezet en het
bisdom was er verguld
mee. Zo ongeveer was
althans de getuigenis
van de heer J. P. M.
Feijen, secretaris van
het kerkbestuur, die een
en ander toelichtte.
De Meerburgkoren hadden al
geruime tijd geleden aange
drongen op restauratie van het
orgel; ze hadden er zelfs een
Vpotje voor. Goed bedoeld,
N—aM
Het Meerburgorgel blijft behouden
maar voor kerkorgelvernieu
wing komt heel wat kijken. De
koren financierden zelfs zelf
voor een deel het vervangende
elektrische orgel. Maar nu
komt de mededeling van de
restauratie als een milde voor
jaarsregen op de koren en de
hele parochie neer. De 80-jari-
ge kerk had eerst een beschei
den pijporgeltje, maar later
kwam het huidige instrument.
waarvan het oudste gedeelte
nog van Maarschalkerweerd
is, van de bouwer van het
Hartebrugkerkorgel dus. En
daar mag je je petje voor afne
men.
Ongeveer 20 jaar geleden
kreeg het orgei zijn laatste
grote beurt onder pastoor
Kouwenhoven. Eind van het
jaar staat het orgelfront op de
balustrade van de koortribu
ne; de speeltafel krijgt een
plaats op het priesterkoor, on
middellijk bij het liturgisch ge
beuren. Het aantal registers
wordt tot 12 uitgebreid. Advi
seur is orgeldeskundige Van
der Harst uit Hilversum. In elk
geval vind ik het een groot
genoegen te kunnen melden,
dat in deze regio een orgel
behouden is gebleven.
Project Kweeklust in het Morskwartier waar 93 appartementen worden gebouwd
,,Het kan ook anders in Leiden". Dat was de slogan waarmee
links Leiden in 1974 lonkte naar de gunst der kiezers. Een
belofte, een toezegging, het moest anders, beter gaan.
„Inspraak". „De burger bij het bestuur betrekken". Twee I
I andere beloften die in de rode banieren geschreven stonden, j
deden de Leidse kiezers reikhalzend uitzien naar de toekom- j
st. We zijn intussen 2 1/2 jaar verder en de wapenfeiten op
het gebied van de inspraak en de kontakten met de burgerij 1
zijn al die tijd breedvoerig in deze kolommen bezongen.
Het college toonde zich ijverig in het uitbrengen van nota's: j
het „Plan van Actie voor de binnenstad", „Verder op weg j
naar een integrale aanpak van de Binnenstad". Stuk voor
stuk geschriften die de mond vol hebben van bevolkingsin
vloeden fraai aangeduid als de „open plan procedure". Bij
de renovatie, die ook volgens strakke niet te halen schema's
werden uitgestippeld was het al niet anders. En het kwam
allemaal terecht op de smalle schouders van de twee beroeps-
voorlichters, Lelieveldt en Volmer met hun drie assistenten.
Zij moesten de nieuwe producten van de linkse club maar
aan den volke verkopen. Alleen er werd niet bij gezegd hoe
ze dat klusje moesten klaren. Dat werd en passant maar
vergeten.
Het bleef bij een belofte, zoals het grootste deel van het
linkse verkiezingsprogram tot nog toe bij een belofte is
gebleven. Een belofte van een mannetje extra, die tot twee
keer toe een jaar werd opgeschoven. Hoe men op zo'n manier
wil proberen z'n zaakjes te verkopen, hoe men dan daadwer
kelijk de burger bij het bestuur wil betrekken blijft een
raadsel. Maar ach, veel beloven, weinig geven doet het volk
in vreugde leven.
ARJEN BROEKHUIZEN i
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDEN Kersvers in het nieuwe jaar vierde Leiden
ongemerkt op I januari al weer een koperen jubileum: het
12 1/2-jarig bestaan van het Bureau Voorlichting van het
Stadhuis. Een beperkt aantal mensen dat onder de bezielende
leiding van bureauchef mr. Jan C. Lelieveldt dagelijks probeert
de burger wat dichter bij het bestuur te brengen en voor te
lichten omtrent alles wat men op het stadhuis aan snode en
minder snode plannen uitbroedt Op 1 juli 1964 stapte de toen
33-jarige Lelieveldt uit de Haagse kringen over naar Leiden
om daar de burger en plaatselijke pers te gaan voorlichten
over het stadsbestuur. Voor hem betekende het een terugkeer
naar de stad die hij al uit zijn studententijd kende: Lelieveldt
studeerde rechten onder Leids regime en met medestudent Van
Agt (de huidige CD A-lijsttrekker) in Nijmegen.
„We hebben het gevoel, dat we een beetje genegeerd
worden".
Geen woorden maar daden
Als pionier in de Leidse voor-
lichlingswereld wist hij een
aantal aardige primeurs op
zijn naam te brengen. Niet al
leen was hij de uitvinder van
de knipselkrant „allerleids"
(tegenwoordig een rubriek in
deze krant), maar ook had hij
de landelijke primeur van een
huis-aan-huis verspreide be
grotingskrant die een dankba
re ruggesteun werd voor de
raadsleden. In deze tijd kwam
„voorlichting" trouwens met
nog meer eigen produkties:
boekjes en kranten over de
Leidato, het Gezondheidscen
trum in Leiden-Noord, een
brochure over 65+ zijn in Lei
den. Daarnaast zette het bu
reau zelf acties op touw die
het aankondigde in de pers,
zoals bijvoorbeeld de schoon
maakacties onder leiding van
de toenmalige wethouder me
vrouw Den Haan-Groen. Bu
reau Voorlichting kreeg in de
Leidse pers een warm onthaal.
De locale kranten vermeldden
trouw iedere verjaardag van
Lelieveldt en de zijnen. „Ga zo
door, bureau, en stuur ons nog
eens een fijn verhaaltje over
de Leidse Hout. Daar groeit
een zeer exquise brandnetel-
soort, die best eens uitvoerig
mag worden besproken",
schreef Theo Dirks die dagen
in Het Vrije Volk.
Kentering
Leidse voorlichters. Lelden
verloor langzaam aan het
beeld van een statige Heren
studenten-stad. De financiële
noden van Leiden traden ster
ker en sterker op de voor
grond. Het fenomeen van arti
kel 12-gemeente, het onder
streng toezicht staan van ho
gere overheden, deed in Lei
den zijn intrede.
In deze tijd vestigde het bu
reau voorlichting zich ook in
de hal van het stadhuis, direct
naast de ingang na heel wat
omzwervingen in het statige
pand aan de Breestraat Zo
vlak bij de deur kwamen er
steeds meer mensen langs en
kregen Lelieveldt en de zijnen
pas goed kontakt met de bur
gerij. Toen zagen zij ook pas
goed wat de noden van de
Leidenaars waren en aan wel
ke informatie zij behoefte had
den. De eerste informatrice
van het bureau fungeerde
zelfs als een sociale raads
vrouw. In haar bureaula lagen
kalmerende pilletjes, asperien-
tjes en stonden bekertjes wa
ter klaar, zoveel gestrande en
huilende mensen kreeg zij da
gelijks bij zich. Mensen die
zich geen raad meer wisten:
waar moesten ze met hun pro
blemen naar toe? Het was ook
in deze tijd dat de roep om een
burgerraadsman, een ombuds
man getraind op dit soort
werk, steeds krachtiger wer-
d.
De burgerraadsman kwam,
maar de problemen van het
gemeentelijk voorlichtingsbu
Voorlichter
mr. J. C. Lelieveldt
Mr. Lelieveldt wijst op de tien
tallen telefoontjes die men da
gelijks ontvangt van woning
zoekenden. De stormloop op
de informatiebalie als de ter
mijnen voor huursubsidie
weer aflopen. Want het is niet
alleen de gemeente Leiden zelf
die de voorlichters handen vol
werk geeft: de rijksoverheid
doet dapper mee. Er zijn we
ken dat er vier tot vijf bewo-
nersbrieven de deur uit moe
ten om de burgerij voor te
lichten over wat er in hun
straat gebeuren gaat en dat
moet allemaal nog foutloos
ook, want gaat er iets mis dan
zit ieder als een kat in de
gordijnen: „een goede voor
lichting is de Leidenaar als
een verworven recht gaan be
schouwen. Dat is allemaal
mooi en aardig maar wij lopen
er dag-in-dag-uit voor op onze
tenen. Want al die brochures
moeten wel als het kan alle
maal gisteren klaar zijn".
Het koperen jubileum van bu
reau voorlichting wordt over
schaduwd door de problemen
waarmee deze hardwerkende
ambtenaren kampen. Zo wei
nig mensen en dan zo'n stad.
„Als je voorlichter in Leiden
geweest bent moet het wel
gek gaan als je elders nog een
nieuw probleem tegen komt",
aldus mr. Lelieveldt. „Maar ik
heb het gevoel dat we een
beetje genegeerd worden. We
voelen ons behoorlijk wees
kinderen. Sinds in 1974 de
voorlichting uit de handen
van de burgemeester werd ge
haald en terecht kwam in de
portefeuille van wethouder
Van Dam (interne organisatie
en financiën) hebben de ge
meenteraad en commissies
nooit meer enige bestuurlijke
aandacht aan onze afdeling
gegeven: we bestaan helemaal
niet meer nu we bij „finan
ciën" zijn ondergebracht.
Mijns inziens een ernstige
fout. Van alle kanten is deze
jaren de productie van dit
gemeentelijk bedrijf gegroeid,
maar men is vergeten iets aan
het verkoopapparaat te verbe
teren. Op deze manier worden
we bijna gedwongen half
werk te gaan leveren en als
er iets funest is voor de rela
tie met de burgerij is het dat
wel".
Maar in 1970 was het uit met
de pret. Toen kwam een ken
tering in het werk van de
