De warrigheid van de VPRO
Toevallig in een rolstoel,
maar niet minder mens
BEELD
SPRAAK
Ruud Krol voor Nederland
in AVRO's Superstars
TELEVISIE VANAVOND
KH
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
aillïHiH'li'IIH»
IflIVHiH'll'IIM
TERUGBLIK
PAGINA 2
LEIDSE COURANT/'
MAANDAG 6 DECEMBER 1976
Het gaat goed met de VPRO. We meldden
het al: meer dan 150.000 leden, een getal dat
sinds 1968 niet meer werd bereikt En gezien
de drie Nipkow-schijven op een rij bevat de
programmering hoogtepunten die naast even
veel dieptepunten op zijn minst het verwijt
voorkomen, dat de VPRO zich op de vlakte
houdt
Maar de spraakverwarring in de ledenraad is'
er niet minder om. Het wemelt op die verga
deringen van -logen en -gogen, die zonder iets
zinnigs te zeggen elkaar suf praten. Dit heeft
op de laatste vergadering geleid tot de klacht
uit de ledenraad, dat een groot aantal leden
afhaakt. Districtsvergaderingen worden
steeds slechter bezocht Het district Gelder
land wil om die reden zichzelf opheffen. Een
algemene matheid laat zich voelen. Om tyier
wat aan te doen heeft het bestuur toegezegd
voorstellen ter tafel te brengen, waarin de
verhouding ledenraad-bestuur beter zal wor
den geregeld. Als het bestuur zich dan ook
nog voorneemt om moties voortaan uit te
voeren in plaats van deze naast zich neer te
leggen, dan is het zelfs bij de VPRO mogelijk,
dat de organisatorische nevels weg zullen
trekken.
Maar eerlijk gezegd zien we het voorlopig zo
ver nog niet komen. Daarvoor zal bijv. de
spreektijd ingeperkt moeten worden en een
beetje VPRO-er laat zich die vrijheid niet
ontnemen. Als je al niet eens meer genuan
ceerd mag evalueren, wijdlopige consequen
ties mag trekken uit consideransen of geen
doelgroepen meer voor je karretje mag span
nen, is de aardigheid er gauw af. Dan heb
je ook geen ledenraad meer nodig en kun je
de Haasbroeken (radio) en Kleijwegten (tv)
hun preken voor eigen parochie tot dovemans
oren laten richten. Zij zijn van nature geen
Arie Kleijwegt: „Eens nagaan of en
welke wegen kunnen worden ingesla
gen in de sector afbraak en wederop
bouw van normen en gedrag".
luisteraars, zij bedienen luisteraars (en kij-'
kers) en wie niet horen wil moet maar voelen.
Hup, daar gaat weer een afdeling.
Neem nou de kwestie „Tilt". Het verdwenen
radioprogramma van deze naam zou volgens
toezeggingen van Jan Haasbroek verwerkt
worden in het nieuwe programma. Daar is
helemaal niets van terecht gekomen. Wel heeft
het bestuur procedureel en schriftelijk op
deze motie gereageerd, maar volgens een ge
heel eigen interpretatie. En dat werkt als een
grauwsluier. We stellen het hiermee nog maar
heel voorzichtig, want een lid zei, dat het
bestuur de motie met leugens heeft beant
woord. En dat liegt er niet om.
Uit dit soort harrewar zie je dan wel eens
mensen naar voren komen die bereid zijn om
de koe bij de horens te vatten. Kijk, zei een
lid, we zouden ons eens moeten bezinnen op
de vorming van de ledenraad zelf. Hoe komt
deze raad tot stand? Hoe komen de mensen
er in? Een vaste commissie zou de samenstel
ling ervan toch eens onder de loupe moeten
nemen. Hij heeft het idee, dat de ledenraad
op een enigszins geheimzinnige manier tot
stand komt, waardoor een bepaalde groep
mensen erin komt en anderen niet. In de
huidige samenstelling is de ledenraad niet
representatief voor de VPRO. En daarmee
kun je stellen, dat de programmering van de
VPRO niet representatief is voor de VPRO,
ergo dat een groepje programmamakers op
eigen houtje de ether zit te vullen met beeld
en geluid. Waar staan de bestuursleden pre
cies? Sommigen kunnen zich niet aan de
indruk onttrekken, dat bepaalde functionaris
sen belangrijke informatie onthouden aan de
ledenraad. En daarmee zou het bestuur van
de VPRO gekarakteriseerd zijn als een ge-
Dat zijn allemaal fricties uit het verleden, zei
een stem uit het bestuur, en dat werkt nu nog
door. Maar uit de zaal klonk opnieuw een
stem, die het geheel maar een warrige zaak
vindt.
VPRO-getrouwe Stappershoef spreekt een
verlossend woord. De VPRO wenst de kijkers,
de luisteraars en de leden als mondig te zien.
De zendmachtiging wordt gegeven aan de
vereniging. We komen er niet met een gede
mocratiseerd bedrijf.
Het is op deze basis dat de VPRO program
ma's maakt en dan kun je Arie Kleijwegt
vergelijkingen horen maken over Mary Hart-
mann en Barend Servet. Hij noemt ze beide
omstreden programma's. Grote groepen be
grijpen niet wat er leuk aan is en/of vinden
het aanstootgevend. Hij weigert daarbij hard
nekkig verschil te maken tussen het vakman
schap, waarmee Mary Hartmann is gemaakt,
en het geklungel van het stel kladschilders,
die achter Barend Servet staan. Het gaat in
deze series niet om voor of tegen, niet om
de gedachten die men kan verwerpen of
aanhangen. Mary Hartmann wordt gemaakt
door mensen, die de kijker serieus nemen, en
Servet door mensen die er een potje van
maken. Wat Kleijwegt dan ook bezielt met zijn
plannen „om met de geestelijke vader van de
van Oekel-cultuur, Wim T. Schippers, na te
gaan of en welke wegen kunnen worden
ingeslagen in de sector afbraak en wederop
bouw van normen en gedrag" duidt op een
warrigheid waar de ledenraad ook nog steeds
moeite mee heeft.
Gehandicapt, maar een groot atleet.
"Achteraf blijk je het best te kunnen.
Eerst hoor je ze o gut o gut zeggen,
kan ze het wel. Maar het kan best en
ik doe mee om de prestaties. Ik zit
me niet voor niets kapot te trainen
en af te zien tot gunder". Aldus een
van de deelneemsters aan de Olympi
sche Spelen voor gehandicapten in
het Canadese Toronto, die van 3 tot
12 augustus werden gehouden. De Ne
derlandse Invaliden Sportbond vaar
digde 68 bekwame deelnemers af -
ondersteund door 200 supporters. De
AVRO maakte er een heel boeiende
documentaire van, die vanavond op
Ned. I om 21.50 uur wordt uitgezon
den.
Het zijn voor zichzelf sprekende deel
nemers, die op het scherm verschijnen
en door woord en gebaar aantonen
zich niet minder dan hun valide sport-
boefenaars te voelen. Medelijden? On
zin. Het is wel waar, dat gehandicap
ten zich eerst over hun handicap heen
moeten tillen, maar dan doorgaans
met meer ambitie dan de valide sport
beoefenaar zich op hun sport werpen.
Met het resultaat dat zij zich letterlijk
en figuurlijk met meer gemak door
het dagelijks leven een weg banen.
De film van Frits Suèr en regisseuse
Barbro Thunèr laat in niets te wensen
over, ondanks de angst van Suèr,
zoals hij achteraf bekende, te nadruk
kelijk te zijn geweest.
Voorbereiding, aankomst, de spelen
zelf en de terugkeer met commentaar,
alles krijgt heel nauwkeurig gedoseerd
de aandacht. Met het gevolg dat de
kijker zich opeens realiseert dat de
man of vrouw die zojuist een enorme
prestatie leverde, gehandicapt is;
maar dat vergeet men soms bij het
kijken.
Ook brengen de beelden ontroering
met zich mee, zoals het moment waar
op een meisje dansend van opwinding
in haar rolstoel haar sportgenoten zit
aan te vuren, van de volgepakte tribu
nes "Hup Holland!" klinkt en "Hand
in hand, kameraden" door de Cana
dese sporthallen weergalmt.
Commentator Karei van de Graaf no
teert tijdens de uitzending neutraal,
dat de Canadezen wel de gelegenheid
hebben gekregen het Wilhelmus uit
het hoofd te leren, want de Nederlan
ders wonnen 45 gouden, 26 zilveren en
15 bronzen medailles.
Het ging de deelnemers heel nadruk
kelijk niet meer om het meedoen - dat
stadium zijn ze allang voorbij - maar
om zich te meten met anderen, ook
met validen. Dat er beperkingen zijn
en bijzondere hulpmiddelen, akkoord.
Maar die kent de valide sportsman
ook. Zo loopt een blinde hardloper op
het geluid van zijn trainer, heeft de
hoogspringer - die zich op het laatste
moment van zijn krukken moet ont
doen - het tastgevoel van zijn vingers
nodig om de hoogte van de lat te
bepalen.
Wennen
ding gestoken mensen in beeld die
een been, een arm missen en daarmee
de schok teweeg brengen: een naar
gezicht.
Gaandeweg verandert die instelling en
vloeit de aandacht over naar de spor
tieve prestaties die er niet om liegen.
Op één been 1.86 meter springen is
voor een valide mens al een behoorlij
ke prestatie. En menig tafeltennisser
zal jaloers zijn op het meisje dat
zonder handen een tegenstandster roe
keloos verslaat.
Sentiment heeft Suèr - en Barbro
Thunèr - waar mogelijk vermeden. Er
zijn wel constateringen: de verouderde
trainingsmogelijkheden, het feit dat
een gehandicapte bij voorbaat is ach
tergesteld bij solliciterende valide
mensen. En dat er in Nederland per
25 invaliden bijkomen.
De documentaire stelt echter onomsto
telijk vast, dat een mens in een rol
stoel niet erger gehandicapt behoeft te
zijn dan de valide mens, die zijn
kwaaie chef niet ontlopen kan.
In tegendeel. Juist door zijn handicap,
de overwinning daarvan, wordt de
invalide sportsman of -vrouw zich be
wust van de mogelijkheden; onver
schilligheid is hem vreemd.
Het onderwerp "gehandicaptensport"
heeft ook in boekvorm gestalte gekre
gen, verkrijgbaar via de Invaliden-
bond. W. Y. Sijtsema en H. J. Rückert
schreven hierover." Meedoen is win
nen..." met uitvoerige informatie en
boeiende foto's van Ron Verboom.
F. J. BROMBERG.
NEDERLAND I
Teleac
18.15 Wetenschap in beweging
NOS
18.45 Oe Bereboot
18.55 Journaal
AVRO
19.05 AVRO's 3x20
20.05 Superstars
21.05 MASH, tv-serle
NOS
21.35 Journaal
AVRO
21.50 Olympische Spelen voor ge
handicapten
22.40 Symbiose
NOS
22.45 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Informatie voor Surinaamse
Nederlanders
18.55 Journaal
VARA
19.05 Wonderland
19.30 Harry zoekt werk in Canada
(slot)
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.25 De Onedln li|n, afl. 2
21.15 Ombudsman
21.40 Volgende patiënt, tv-serie
22.05 Achter het Nieuws
NOS
22.55 Journaal
17.55 Journaal
18.00 Nieuws uit Noordri|nland-
Westfalen
18.05 Zwerftocht door Eifel
18.40 Vogels In park van Meljl
Jingu
19.15 Hier und Heute
19.45 Spel om kwart voor acht
20.00 Journaal
20.15 Report
21.00 Alles of niets, hobbyquiz
21.45 Schouwtoneel van de histo
rie, afl. 1
22.30 Journaal
18.20 Firbecks nieuwe land, tv-se-
rie
20.15 Werklozen in West-Duits-
land
21.00 Journaal
21.15 Larry, speelfilm (1974)
22.35 Journaal
18.00 Simon in het land van de
krijttekeningen
18.20 Rogier van ter Doest, afl. 4
18.45 Open school
19.15 Sporttribune
19.45 Journaal
10.15 Rad van fortuin
21.00 De komst van Joachim Stil
ler, tv-spel (afl. 2)
21.55 Journaal
22.10 Intermezzo, speelfilm (1939)
13.00 Journaal
16.15 Journaal
16.20 Schlagers
17.05 Denkste?, kinderprogramma
17.55 Journaal
10.45 Schooltelevisie
11.35 Schooltelevisie
14.00 Schooltelevisie
DUITSLAND I
16.30 Mozaïek
10.25 Hardheid 10, tv-serie (afl. 3) 17.00 Journaal
12.05 Report 17.10 Techniek voor kinderen
12.50 Persoverzicht 17.40 Draaischijf
HILVERSUM
EO: 18.00 (S) Daar waar de molens
staan. P.P.: 18.19 Uitzending CHU. EO:
18.30 Nws. 18.41 (S) De grote opdracht.
19.00 (S) Ronduit. 19.40 (S) De bijbel
open. 20.00 (S) Ga er eens voor zitten.
NOS: 21.30 (S) Openbaar kunstbezit.
21.40 Voor blinden en slechtzienden.
21.55 Tambu 22.25 BOND ZONDER
NAAM. 22.30 Nws. NCRV: 22.40 (S) Hier
en nu. VOO: 22.55 (S) Muziek en infor
matie. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
NCRV: 18.00 Nws. 18.11 (S) Hier en nu
met aansluitend: Makro. sociaal-econo
mische rubriek. 18.40 (S) Muziek in vrije
tijd. PP.: 19.00 Uitzending KVP. NCRV:
19.10 Muziek in vriie tijd (vervolg). 19.45
(S) Met uw instemming: lied van de
week. 20.00 Nws. 20.05 (S) Leningrad,
december 1928, klankbeeld. NOS: 23.00'
(S) Met het oog op morgen. 23.55-24.00
Nws.
NOS: 18.03 De vakaturebank. 18.10 (S)
NOS-maal. AVRO: 19.02 Let's twist
again. 20.02 Radiojournaal. 20.05 (S)
Superclean Dreammachine. 21.02 (S)
De Negen-uur-jazz-show. 22.02 Radio
journaal. 22.05 (S) Blues, ballads en
beat. 23.02 (S) Candlelightshow. (0.02-
0.05 Radiojournaal). VARA: 1.02 (S) Wil
lem van Beusekom. 2.02 (S) Help. 4.02
(S) De rode dageraad. 5.02-7.00 (S)
HILVERSUM I
AVRO: 7.00 Nws. 7.02 (S) AVRO-klok.
(730 Nws. 7.41 Radiojournaal). 8.30
Nws. 8.36 Gymnastiek voor de huis.-
vrouw. 8.45 De Groenteman. 8.50 Mor
genwijding. NOS: 9.00 Spiegel van Bel
gië. AVRO: 9.30 (S) Gevarieerde muziek.
10.00 Lawaaipapegaai. 10.10 Arbeidsvi
taminen. (10.30 Nws. 10.33-10.35 Radio
journaal). 11.30 (S) Kritiek op kritiek.
12.26 Mededelingen voor land- en tuin
bouw. 12.30 Nws. 12.41 Radiojournaal.
13.00 Knipperlicht. 13.25 Beursplein 5
13 30 'n Middagje AVRO. Muziek, infor
matie en service. (15.30 Nws. 15.33
Radiojournaal). 17.00 Voor ons gemaakt
(door ons gekraakt). Jeugdprogramma.
OVERHEIDSVOORL.: 17.20 Musea op
de Nederlandse Antillen. 17.30 Nws.
17.32 Radiojournaal. 17.50 (S) De Ame
rikaanse zanger Freddy Cole.
KRO. 7 00 Nws. 7.11 Ochtendgymnas
tiek. 7.20 Het Levende Woord. 7.25
Badinerie. 7 54 Overweging. 8.00 Nws.
8.11 Echo. 8.30 Aubade 9.00 De Letter
M. 9.30 Scheepspraat. 9.35 Waterstan
den. 9 40 De Letter M. 10.30 Schoolra
dio. 11.30 Ouder worden we allemaal.
12.00 Vijf tellen na nu. OVERHEIDS-
VOORL.: 12.49 Uitzending voor de land
bouw. KRO: 13.00 Nws. 13.11 Echo.
13.40 Een mens als gij. 14.00 Schoolra
dio. 15.00 In de wachtkamer. 16.00 Nws.
16.03 Spreekuur. NOS: 17.00 Het zal
mijn tijd wel duren, klankbeeld. 17.20
(S) Eurolight. 17.55 Mededelingen.
VARA: 7.00-8.00 (S) Aktualiteiten via
Dingen van de Dag. 7.02 (S) Gesode-
meurders. een mieters programma. 9.03 j
(S) Pep-op-drie. 11.03 (S) Drie draait op
verzoek. 12 03 (S) VARA's zoekplaatje.
14.03 (S) Spitsbeeld 16.03 (S) LP-ton-20 i
en TiD LP. 17.03 (SI Alfred Laaarde.
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Capricio. 9.00
Nws. 9.02 Aktua. 9.30 (S) Van heinde
en verre. 10.00 (S) Opus tien tot twaalf.
12.00 Intermezzo. 13.00 (S) De meest
verkochte klassieke tien. 13.30 (S) Ko
ren en korpsen. 14.00 Nws. 14.02 (S)
Om het boek. 14.30 (S) Guitariteiten.
15.00-17.00 (S) Belcantorium.
Ajax-voetballer Ruud Krol
neemt het voor Nederland op
tegen andere sportsterren uit
Zweden, België, Engeland, Oos
tenrijk, Frankrijk en Denemar
ken. In het Engelse Bracknell
moesten de deelnemers elkaar
bestrijden op de onderdelen
hardlopen, zwemmen, penalty-
schieten, pistoolschieten, gym
nastiek, gewichtheffen, wiel
rennen, kanovaren, tafeltennis
en steeple chase. Presentatie
heeft Wim Jesse.
Ned. 1, 20.05 uur.
3 x 20
Vanavond voor de derde keer in
dit seizoen „AVRO's 3 x 20",
met een test van de Volkswagen
Golf diesel, anti-roestbehande-
ling en een gecompliceerde ver
keerssituatie. Voorts: tips over
planten, wanddecoratie; de Peel
in Noord-Brabant en de Turkse
Rivif ra.
Ned. 1,19.05 uur.
HOU HET
SCHERM IN
HET OOG
Wonderland
In de ontdekkingsreis langs on
bekende paden van de popmu
ziek „Wonderland", vanavond
drie instrumentalisten/zangers:
Gary Wright, Joe Walsh en Ste-
vie Wonder.
Ned. II, 19.05 uur.
Harry
Harry gaat vanavond werk zoe
ken in Canada. Hij doet dat
voor de laatste keer in VARA's
serie over jeugdwerkloosheid.
Harry vraagt zich af waar hij
beter af is, in Nederland of de
andere landen die hij bezocht.
Ook Canada is geen paradijs en
koud is het er ook.
Ned. II, 19.30 uur.
Onedin-lijn
Zeilschepen hebben soms hun
voordelen boven de snellere
stoomboten. Dat ervaart James
Onedin in de nieuwe serie over
een zeevaarder in het Engeland
van koningin Victoria, al heeft
James het moeilijk, in zijn strijd
tegen die stoomboten.
Ned. 11, 20.25 uur.
Stevie Wonder In „Wonderland
Reeds op zaterdagavond woed
de het feest der feesten over ons
scherm. Hans van der Togt, om
roeper van de AVRO, had zich
zwart geschilderd en deed zijn
aankondigingen op rijm; de om-
roepster van de NCRV beperkte
zich aan de andere kant uitslui
tend tot het dichten. En in de
Ted s.s.t.t.-show kwam de Goed
heiligman niet alleen zelve op de
proppen, maar hij werd tenslot
te zodanig onttakeld, dat als
vleesgeworden surprise de spor
tjournalist Theo Koomen over
bleef, en niemand is zo geschikt
als zodanig te fngeren als hij.
Tegenover deze vrolijke ontluis
tering stond dan weer dat de
aan het spel deelnemende da
mes de opdracht kregen enige
heren in burger in sneltrein
vaart tot sinterklaas te transfor
meren. Joelende pret zonder
grenzen dus.
In ,Hier en nu' bleek een dame
uit het publiek zozeer door de
sfeer van de avond te zijn over
mand, dat zij de vertrekkende
heer Vredeling (de .publiekskeu-
ze') dankzegde en uitgeleide
deed met een eigengemaakt
vers. Nooit van mijn leven heb
ik enige minister zozeer als een
bedremmelend stout kind zien
kijken. Daarvoor had Hans
Sleeuwehoek hem voorgehou
den dat hij eens zou hebben
gezegd de Nederlandse politiek
„maar dorpspolitiek" te vinden,
maar die zwarte piet schoof de
bewindsman haastig door naar
de pers. Zo kon men Vre
deling horen zeggen, dat hij lie
ver onder een CDA-bewind zou
leven dan onder ,het (commu
nistische) systeem'. Niet alleen
Sinterklaas zal bij die woorden
goedkeurend hebben geknikt.
En ook in ,Hier en nu' een
verontwaardigde Hans Knoop,
hoofdredacteur van .Accent',
die zich uiteraard fel verzette
tegen een suggestie uit CDA-
kringen gedaan, die hierop neer
kwam dat Menten wel eens door
iemand van zijn weekblad (al
was het maar onbewust) zou
kunnen zijn getipt. Simon Wie-
senthal was voordien over de
geruchtmakende zaak aan het
woord geweest. Hij zei, als zeer
terzake deskundige, niet te gelo
ven dat Menten nog in Europa
verblijft.
Simon Carmiggelt leidde het
programma ,Met Bertus Aafjes
naar kinderen in Afrika' in en
Aafjes zelf daarop weer zijn
onder auspiciën van .Terre des
hommes' staande reis. Daarna
zagen wij hem inderdaad in Ke
nya rondwandelen door de mis
siepost van pater Jan van der
Auderaat, waar hij onder meer
een zwart jongetje ontmoette
dat de naam van ,In de morgen
geboren' droeg, waarop hij zich
een meneer herinnerde, die ooit
had gesproken van ,de rozevin-
gerige dagenraad'. Die meneer
was hij natuurlijk zelf. Aafjes
leverde ook de commentaren bij
de beelden. En die was van een
soms wonderlijke, ontroerende
luciditeit. Een bijzonder bemoe
digend begin van een serie do
cumentaires, waar ik ongetwij
feld nog op terug kom.
Dat heb je als 5 december op
zondag valt: dan zijn er eigen
lijk twee heerlijke avondjes.
Want gisteren was de stoomboot
natuurlijk weer aan, zij het niet
eens zo manifest als zaterdag
het geval was geweest. Maar
Koos Postema had zijn en VA
RA's Internationale helemaal op
de kinderen afgesteld. Zij waren
uit alle windstreken komen op
zetten, ofschoon zij allemaal in
Rotterdam op school gingen.
Postema bezit als weinig ande
ren de gave van het converseren
met kinderen. En het was wer
kelijk een genot om te luisteren
naar de gesprekjes die hij wist
gaande te houden. Wellicht is
het een kwestie van persoonlij
ke voorkeur, maar ik zou er
uren naar kunnen luisteren. En
kijken natuurlijk. Bovendien
was Danny Kaye van de Unicef
er ook. Hij deed niet zo erg veel
en hij maakte zelfs een ietwat
vermoeide indruk, maar ja, zo'n
man blijft toch goud waard. Net
als de echte Sint eigenlijk.
HERMAN HOFHUIZEN
