ES»
Amerikaanse missionarissen
beschuldigen Nicaragua
Ethisch reveil hard nodig
Kerkelijk leven op
Cuba verheugend
DAMRAK
ttflNGENflflM,
BEURSOVERZICHT
KLM onder
Heineken hoger
PAGINA 10
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 4 DECEMBER 1976
De maand november is geëindigd zoals zij begonnen is. In de
eerste dagen van december is er weinig verandering in gekomen,
hooguit een kleine afbrokkeling. We kunnen ook zeggen dat het
koersniveau in november met wat ups en downs uiteindelijk
redelijk stabiel bleef, en dat het koerspeil zich daardoor boven
het niveau van oktober kon handhaven. (Laagste ANP-indexcijfer
van het jaar op 13 oktober: 80,6 en op 2 december 84,7). Dat is
een verbetering van 5,1 procent.
Die stijging zien we niet over de gehele linie. De groepen verzeke
ring en handel laten een hogere stijging zien. De groepen scheep
vaart en banken een lagere stijging, terwijl de groepen internationa
le concerns en industrie gelijklopen met de algemene stijging.
Ogenschijnlijk zou men dat voor de internationale concerns met
vervacht hebben, na de publikatie van de resultaten over het derde
kwartaal. Maar de beurs heeft per saldo mede uiteraard door
de reactie op buitenlandse beurzen maar koel op de resultaten
gereageerd- Vergeleken met het laagste niveau op 13 oktober
kpnden alleen Unilever (behoorlijk) en Koninklijke (matig) stijgen.
De rest bleef nagenoeg gelijk in koers.
Of het in november bereikte koersniveau zich ook in de nieuwe,
lopende maand kan handhaven, is nog een groot vraagteken. Een
verder herstel op korte termijn zit er, zoals de vooruitzichten thans
zijn, niet in. Daarvoor is de economische situatie in en buiten
Nederland te onzeker, te onoverzichtelijk. Voor eigen land komt
daar nog bij, dat een loonakkoord tussen werkgevers- en werkne
mersorganisaties onmogelijk bleek te zijn. En daar de regering niet
meer aan een algemene loonmaatregel wil, blijven er alleen onder
handelingen tussen werkgevers- en werknemersorganisatie per
bedrijfstak over.
Hierbij zullen de vakorganisaties zeker op het probleem stuiten
dat er sterke en zwakke bedrijfstakken zijn, om nog maar niet
te spreken van sterke en zwakke ondernemingen binnen elke
bedrijfstak. Het ligt daarom in de lijn der verwachting, dat er
sociale onrust zal komen, hetgeen bepaald niet bevorderlijk is voor
een goed beursklimaat.
Een moeilijk punt is ook hoe de rentabiliteit van het bediijfsleven
zich zal ontwikkelen. Er waren in het afgelopen halfjaar duidelijke
aanwijzingen dat die rentabiliteit zich bij een groot aantal bedrijven
aan het herstellen was. De verlaging van de rente voor het opnemen
van bankkredieten werkt ook in die richting. Maar er ontwikkelen
zich tegenkrachten. In de eerste plaats de mogelijkheid van hogere
lonen dan bedrijfseconomisch verantwoord is. En in de tweede
plaats de mogelijkheid van onderbezettingsverliezen, doordat de
bestedingen (consumptie plus investeringen) de neiging hebben
terug te lopen en doordat de stijging van de overheidsuitgaven
onder druk wordt gezet.
Of er veel soelaas van buiten de grenzen te verwachten is, is nog
maar de vraag. In Wall Street blijft het kwakkelen geblazen zolang
de beurs niet zeker weet wat zij economisch gezien van de nieuwe
president Carter kan verwachten. Daar komt nog bij dat de
Amerikaanse beurs in december altijd de verkopen om fiscale
redenen moet verwerken, van mensen die verliezen willen kweken
om die op koerswinsten in mindering te kunnen brengen.
Aandelen zijn tegen deze achtergrond gezien thans geen aantrekke
lijke belegging, hoewel er natuurlijk de nodige aandelen bestaan
van goed geleide en goed renderende ondernemingen, met een,
gezien de koers, goed rendement. De dynamische beleggers weten
deze stukken wel te vinden.
In de groep industrie zaten deze week (gemeten tot en met
donderdag) nogal wat koersverliezen. Op verschillend gebied kwam
dit tot uiting. De drankleveranciers Heineken, Bols en Hero zakten,
maar ook in de kapitaalgoederenindustrie vielen er spaanders
(Rijn-Schelde-Verolme, Giessen, Holec, Verenigde Machinefabrie
ken, Twentse Kabelfabrieken, Duiker). En dan moeten wij ook de
papierindustrie en enkele grote aannemingsbedrijven noemen.
Een geval apart is tapijtindustrie Bergoss. Circa drie maanden
geleden was er nog sprake van een kleine winst over het eerste
halfjaar, en nu moest de beurs eind vorige week horen dat er
door afzetmoeilijkheden in Duitsland en door Engelse concurrentie
toch weer verlies geleden wordt. De beurs reageerde fel. Het werd
donderdag 112,— tegen een vorige koers van 141,50.
Er waren echter ook een paar moedgevende koerswinsten. Het gaat
om twee bedrijven die het moeilijk hebben gehad maar die door
hulp van buitenaf en door interne reorganisatie weer op de goede
toer zitten. Gero liep van 24,— naar 30,— en Zaalberg van 75,50
naar 85,—. En dan Sanders Behang: ondanks het grote pessimisme
van de direktie kon de koers zich goed handhaven. Dit zal te
danken zijn aan de hoop dat men in het lopende boekjaar na
het verlies van vorig jaar quitte zal spelen.
In tegenstelling tot de aandelenmarkt was de obligatiemarkt volop
in de aandacht. De stukken met vaste renten trekken kopers. De
vroeger gehoorde mening, dat de rente zo hoog moet zijn dat er
na aftrek van de waardedaling van het geld nog een reële rente
moet overblijven, wordt thans niet meer gehoord.
De daling van de rentetarieven van de Nederlandse Bank heeft
de reeds bestaande druk op de rente versterkt. In financiële
kringen had men eerder een verlaging met een half procent dan
met een heel procent verwacht, hetgeen de verdere daling in de
hand werkte.
De enorme successen van de 8 3/4 procents leningen waren dan
ook niet zo verwonderlijk, doch het feit dat de toewijzingen zeer
gering zullen zijn. Parallel aan deze inschrijvingslust gaat de
kooplust voor uitstaande obligaties. 8 3/4 pets leningen noteren al
101 en hoger, en zelfs een 8 1/2 pets Nederland is boven pari
(donderdag 101) gekomen. Een nieuwe staatslening, maar dan met
een rente van 8 1/2 pet acht de beurs dan ook niet uitgesloten.
Inmiddels kunnen beleggers ook iets meer rente maken dan 8 3/4
pet. De Amrobank heeft namelijk een lening van 9 procent
kapitaalobligaties aangekondigd met een looptijd van 25 jaar. De
koers van inschrijving wordt volgende week bekend gemaakt. De
iets hogere rente moeten wij zien tegen de achtergrond van het
iets grotere risico van deze stukken, omdat houders in geval van
liquidatie of faillissement hun geld pas krijgen, nadat andere
crediteuren hun geld geheel hebben ontvangen. Maar bij een zo
vooraanstaande bank hoeven obligatiehouders zich daar geen
zorgen over te maken.
De kooplust voor obligaties aan het eind van het jaar kan ook
een fiscale kant hebben, en wel van obligaties met hoge rente die
nog beneden pari noteren. Wij moeten dan bovendien in januari
een coupon betaalbaar hebben. De rente van circa elf maanden
die de koper op zijn nota ziet bijgerekend, mag hij fiscaal
aftrekken. Het volgend jaar in januari ontvangt hij de volle rente
die dan bij zijn inkomen komt. Dit spel levert echter alleen voordeel
op bij grote bedragen en als het inkomen het volgend jaar lager
ligt dan dit jaar. Desondanks, de mogelijkheden worden kennelijk
benut en de omzetten worden hierdoor geprikkeld.
kennis te maken met een krant waarin u óók het nieuws uit eigen
omgeving kunt vinden de Leidse Courant. 14 dagen krijgt u m
toegestuurd, gratis en vrijblijvend, als u nu de bon invult.
dfl,
stuur de
LEIDSE COURANT
zonder verdere verplichting. 14 dagen gratis r
woonpl.:
^^Ant
Stuur deze bon in open envelop,
zonder postzegel naar:
Antwoordnr. 349. Leiden.
Leidse Courant
AMSTERDAM 3 dec. Op een
verder weer vrij kleurloos
Damrak stonden de aandelen
KLM vrijdag bij opening onder
druk. Geopend werd op 103,
hetgeen een verlies ten opzichte
van het slot van donderdag in
hield van 3,20, waarna een
verdere daling werd ingezet.Tot
de enkele hogere fondsen be
hoorde Heineken, die 1 beter
begon op 141.
Nadat donderdag door onzeker
heid rond de cijfers over
1975—76 de koers nogal fluc
tueerde ging het nu wat rusti
ger toe.
Het enige andere actieve fonds
dat hoger van start ging was
HVA, dat 0,80 beter was op
57,80. Van de internationale
waarden moest AKZO 0,60
prijsgeven op 25,70, Unilever
een dubbeltje op 112,50 en
Koninklijke Olie en Hoogovens
ieder een halve gulden op
118,80 resp. 37,10. Philips
moest 0,30 terug op 25,60!
Deli verwisselde 1 lager van
eigenaar op 103. In de
scheepvaarthoek was de stem
ming zeer licht verdeeld. Van
de banken verloor AMRO bank
0,40 op 65,40 en ABN 0,50
op 284. Een zelfde verlies was
ook weggelegd voor Nationale
Nederlanden op 81,50.
De staatsfondsen bleken tot rust
te zijn gekomen, na enkele da
gen van voortdurende stijging.
De stemming was zeer licht ver
deeld, waarbij de tendens ech
ter licht neerwaarts was ge-
De lokale markt gaf weer een
ongeïnteresseerd beeld te zien.
Er was weinig materiaal, waar
door vaak moest worden vol
staan met bied-laatkoersen. Zo
werd voor Tandjong Priok te
vergeefs 10 meer geboden,
terwijl voor Hero op een 2
lagere koers geen liefhebbers
waren.
deze wat troosteloze markt vielen
met een wat vastere stemming
wel op Unikap, Pakhoed,
Springstoffen en Oving-Diepen-
veen. Daartegenover stonden
wat grotere verliezen bij Jean
Heybroek, Schuppen en Inter-
las en niet in de laatste plaats
voor Bergoss met een verlies
van 7, onder meer door wat
sombere besprekingen in de fi
nanciële pers.
Ook de BNG-leningen lagen zeer
licht verdeeld in de markt. De
nieuwe 25-jarige, 8,75 pet le
ning, werd vrijdag voor het
eerst officieel genoteerd. Zoals
al eerder was voorspeld bleek
men voor een obligatie 101 pet
over te hebben. De koers van
uitgifte was 99,5 pet.
Voortgaand aanbod in een vrij
wel lege markt drukte de koers
van KLM steeds verder terug.
Tegen het einde van de beurs
noteerde de stukken al beneden
de 100. Het slot kwam precies
op 100 rond, een uiteindelijk
verlies van 6,20. De overige
actieve waarden bewogen zich
in het algemeen gedurende
beurstijd rond het ópeningspeil.
Paulus de Boskabouter De Toverhoed
door Jean Dulieu
x—55 Net als anders ging Paulus Paulus in zijn baardje. „En ik ben waar dat jij Salomo nogal wel zo
zijn morgenwandeling maken, want er ook zeker van dat hij niet gestolen tamelijk onheus hebt toegespro-
die was er natuurlijk wel bij inge- wordt." Toen zag hij Oehoeboeroe ken?" vroeg de uil toen op de man
schoten. De toverhoed ging mee, dat aankomen. Alweer goeiemorgen," zei af „Het was echt nodig," zei Paulus.
sprak vanzelf. „Zolang ik hem draag, Oehoeboeroe. „Aan de wandel?" „Salomo denkt veel te licht over hel
kan mij niets gebeuren," bromde „Zoals je ziet," zei Paulus. „Is hel bezit van toverhoeden."
Suske en Wiske De Raap van Rubens
LUCKY LUKE DE LEGENDARISCHE HELD
Dargaud S.A 1976
In een brief aan het staats
hoofd van Nicaragua, gene
raal Anastasio Somoza Debay-
le, hebben drieëndertig Ame
rikaanse paters kapucijnen de
regering van Nicaragua be
schuldigd van rechtsverkrach
ting en van moord. In hun
brief sommen zij de namen op
van ruim honderd mensen, die
de laatste weken gearresteerd
zijn en van wie men niets
meer heeft gehoord.
Ook protesteren zij tegen de
moord op vijf boeren door mi
litairen. Onder de gedoden be
vindt zich een jongen van acht
jaar, die door de soldaten
werd onthoofd. De Ameri
kaanse missionarissen wijzen
de generaal erop, dat in Nica
ragua „als gevolg van moord
partijen, arrestaties en marte
lingen overal een sfeer heerst
van angst".
De moeilijkheden tussen kerk
en staat in Nicaragua zijn al
jaren oud. Tot een scherpe
botsing kwam het al in 1974.
toen alle voornaamste kandi
daten der oppositiepartijen
van hun politieke rechten wer
den beroofd en negen partijen
onwettig werden verklaard.
Sindsdien is geregeld tot bot
singen tussen kerk en staat
gekomen. Bisschoppen, pries
ters en kerkelijke instellingen
worden onder druk gezet of in
hun werk belemmerd. Zo deed
het leger een overval op de
christelijke commune op het
eiland Mancarron. De commu
ne zou zich aan staatsvijandi-
ge activiteiten hebben schuldig
gemaakt.
De leider van deze commune,
de bekende trappistenmonnik
en dichter Ernesto Cardenal,
die met de boeren en vissers
van Mancarron probeert nieu
we maatschappelijke vormen
te ontwikkelen, werd gearres
teerd en voorgeleid voor de
militaire rechtbank.
De regering verbiedt de publi
citeitsmedia aan de klachten
en protesten der kerk aan
dacht te besteden. De aartsbis-,
schop van Managua, mgr. Mi
guel Obando Bravo, heeft offi
cieel bij president Somoza De-
bayle tegen deze censuur ge
protesteerd. De aartsbisschop
verklaart, dat de kranten en
andere publiciteitsmedia met
geen woord melding mogen
maken van al hetgeen de kerk
doet voor de oplossing van
sociale problemen en voor de
bewustmaking van arbeiders
en boeren. Zelfs een toespraak
van de paus over de taak van
de kerk op dit terrein mocht
niet gepubliceerd worden.
MGR: SIMONIS:
Een ethisch reveil voor de
herleving van het waardenbe
sef is - hoe men ook over de
term denkt - bijzonder hard
nodig in een samenleving
waar de vermaterialisering
desastreuze gevolgen heeft.
Aldus de bisschop van Rotter
dam, mgr. dr. A. Simonis, deze
week in Den Haag tijdens een
eucharistieviering voor de
KVP-kamerleden, waarbij ook
minister Van Agt aanwezig
Spiritualiteit is volgens de bis
schop echter nog harder no
dig. De bisschop benadrukte
dat politiek nooit of te nimmer
waardenvrij is, want steeds is
heel de mens in het geding, de
door God gewilde orde van
liefde en gerechtigheid. Wat
van politici verwacht mag
worden is persoonlijke integri
teit, een eerlijke presentatie
van hun programma en de
moed om leiding te geven.
De kerk heeft de plicht de
waardigheid van de mens te
verdedigen en schenkingen
van de rechten van de mens
aan te klagen. Daarom heeft
de kerk met politiek te maken.
Zij mag een oordeel vellen en
de gewetens vormen, zonder
daarmee de autonomie van de
regering aan te tasten. „Het
behoort tot de taak van chris
telijke politici om de waarden
van de kerk toe te passen op
concrete omstandigheden", al
dus mgr. Simonis.
Met de dienst in de kloosterka
pel in de Oude Molstraat werd
een oude KVP-traditie weer
opgenomen om met de kamer
leden jaarlijks een eucharistie
viering te houden.
Kerk en wereld
KORTE
METTEN
De Filippijnse minister van
toerisme, José Aspiras, heeft
paus Paulus tijdens een au
diëntie deze week een boek
over zijn land gegeven met
foto's, gemaakt door Gina
Lollobrigida, de voormalige
filmster die een tweede car
rière als fotografe is begon
nen. Zij had de foto's gemaakt
tijdens een zakenbezoek aan
de Filippijnen.
De Anglicaanse kerk in Zuid-
Afrika wil meewerken om de
blanke bevolking voor te be
reiden op een meerderheidsre
gering van zwarten in Zuid-
Afrika. De synode, die hiertoe
besloot, meent, dat de anglica
nen alle mogelijke middelen
moeten aanreiken om dit op
een vreedzame wijze tot stand
te brengen. Zij ging met haar
besluit in op een oproep van
de katholieke aartsbisschop
van Durban, mgr. D. Hurley.
De kerk van de Heilige Maria
in Nowa Huta, de Poolse in
dustriestad bij Krakau, zal
volgend jaar klaar zijn. Jaren
lang is deze kerk voorwerp
van strijd geweest tussen ge
lovigen en communistische
overheid, die vijftien jaar ge
leden begon, toen gelovigen
een houten kruis oprichtten
op de plaats waar zij een kerk
wilden bouwen. Toen de poli
tie het kruis wilde verwijde
ren kwam het zelfs tot een
treffen, waarbij met stenen en
traangasgranaten werd ge
gooid. Lange tijd zijn er bij
Hoewel het aandeel van de katholieken in de
totale bevolking van Cuba sinds 1961 is terug
gelopen van 90,4 tot 50,2 procent, is de intensi
teit van het godsdienstige en kerkelijke leven
verheugend.
De Argentijnse bisschop van Avellaneda, Anto
nio Quarracino, heeft dit verklaard na een
bezoek aan het sinds 1959 communistisch gere
geerde eiland.
Op het moment zijn er vijfenveertig seminaris
ten en in de afgelopen vijf jaar zijn er vieren
dertig priesters gewijd. Dit is een positieve
ontwikkeling, maar het aantal zielzorgers blijft
veel te klein om voldoende tegemoet te komen
aan het verlangen naar geregelde diensten.
Er zijn maar 197 priesters op een aantal van
negen miljoen inwoners.
Omdat de regering van Cuba sinds enkele jaren
de komst van buitenlandse missionarissen be
lemmert, volgt de kerk van Cuba het voorbeeld
van andere kerken in Latijns-Amerika door
steeds meer leken te vormen voor het leiden
van kerkelijke diensten in priesterloze paro
chies. Geregeld worden bisschoppen uit Zuid-
Amenka uitgenodigd om in Cuba te komen
spreken, waardoor ervaringen met de zuster
kerken kunnen worden uitgewisseld.
het kruis missen in de open
lucht opgedragen, toen de au
toriteiten geen toestemming
wilden geven voor de bouw.
De 91-jarige aartsbisschop van
Malta, mgr. Michael Gonzi, is
afgetreden. Hij is tweeënvijftig
jaar bisschop van het eiland
geweest. Hij is vooral bekend
door zijn jarenlange strijd te
gen de socialistische premier
Mintoff. Tot zijn opvolger is
benoemd mgr. J. Candelaria.
Fraai geïllustreerd en goed
van inhoud is weer het tradi
tionele Kerstblad van Open
Deur, waaraan vertegenwoor
digers van diverse kerken heb
ben meegewerkt. Het zal in
een groot aantal plaatsen door
duizenden vrijwilligers huis
aan huis worden aangeboden
als een gezamenlijke kerst
groet van de kerken.
Dank Duitse kerken voor
vrijlating van Kappler
Kardinaal Joseph Hoeffner en de evangelische bisschop Helmut
Class hebben de Italiaanse regering per brief bedankt voor
de vrijlating van de voormalige SS'-er Herbert Kappler.
Als voorzitter van de Westduitse bisschoppenconferentie en als
voorzitter van de raad van de Evangelische Kerk van Duitsland
schrijven kardinaal Hoeffner en bisschop Class, dat zij begrip
hebben voor de reacties uit de Italiaanse bevolking bij de
vrijlating van Kappler. Met name van hen, die het slachtoffer
zijn geweest van de misdaden van Kappler.
„Toch dient er barmhartigheid te zijn in plaats van bitterheid",
zo menen zij. Men mag niet zwijgen, als de grens van menselijk
heid =/,=,Ingrao. wordt overschreden, doordat men te lang voor
zijn schuld moet boeten, zo menen zij. De geest van het evangelie
wijst de weg van de vergeving. „Geeft u aan Kappler, die
berouw heeft over zijn daden, de eerlijke kans van menselijk
heid". Kardinaal Hoeffner en bisschop Class hebben hun brief
gestuurd naar president Leone, minister-president Andreotti,
voorzitter van de senaat Fanfani en voorzitter van de Kamer
Ingrado.
