LANGS OMWEGEN
Ambulancedienst: een
ere-zaak van snelheid
Leiderdorpse asbestfabriek
sust angst voor gifstoffen
Renwagen uit de „roaring
twenties" als bouwpakket
Leids bedrijf biedt Voorschoten hulp aan
Beroep tegen
studentenflat
Kaiserstraat
PRODUKTIE GESTAAKT IN AFWACHTING REPARATIES
V
DOOR
TON
PIETERS
Op mijn omwegen door stad en land kom ik graag mensen tegen! Elke
morgen tussen tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertellen wie
u graag in deze rubriek zou willen tegenkomen. Het nummer van mijn
geduldige telefoon is 071 —12 22 44; u kunt dan naar toestel 18 vragen.
Bouw tien
milieuwonin
gen begint
januari
LEIDEN Enkele dagen
geleden is gestart met
het bouwrijp maken van
de grond, waarop in de
Meren wijk tien milieu
woningen zullen worden
gebouwd. Dit deelde de
heer Logtenberg gister
avond tijdens een verga
dering van de raadscom
missie ruimtelijke orde
ning mee naar aanleiding
van vragen van het
VVD-raadslid Kuypers.
De stichting Milieuwoningen
heeft onlangs een brief verzon
den aan het college van b. en
w. waarin zij haar teleurstelling
kenbaar maakt over de traag
heid bij de gemeente ten aan
zien van het bouwrijpmaken
van de grond. De werkzaamhe
den zouden reeds eind juli be
ginnen. De stichting wijst er het
college op dat de kopers van de
tien milieuwoningen voor steeds
hogere kosten komen te zitten.
Met ingang van 1 december zul
len zij 10.565,- per maand meer
moeten gaan betalen. Volgens
de heer Barendregt van de
dienst Gemeentewerken zal me
dio januari 1977 met de bouw
van de woningen kunnen wor
den begonnen.
LEIDEN De bewoners van
de Kaiserstraat en omgeving
overwegen in beroep te gaan
tegen het verlenen van een ver
gunning voor de bouw van een
studentenflat aan de Kaiser
straat Tijdens de vergadering
van de raadscommissie voor
ruimtelijke ordening ging de
meerderheid van de leden ak
koord met het plan.
Mevrouw M" Koning (PvdA)
vroeg wethouder C. Waal alsnog
een hoorzitting voor de omwo
nenden te houden over het am
bitieuze plan van de stichting
studentenhuisvesting. Zij noem
de een concentratie van twee
honderd studenten in een flat
aan de Kaiserstraat ontoelaat
baar. De bewoners vrezen een
grote verkeersoverlast in hun
wijk, die zij, zoals zij gister
avond stelden, .juist een beetje
bewoonbaarder aan het maken
waren". Met name de parkeer
voorzieningen voor de toekom
stige bewoners van de studen
tenflat zijn volgens hen niet toe
reikend.
—VRIJDAG 26 NOVEMBER 1976 LEIDSE COURANT
PAGINA 5
De nostalgie kruipt waar ze niet gaan kan. Nu
ook in het automobielbedrijf, waar oldtimers
met een zekere berekenende wellust tot nieuw
leven worden geroepen. In een oogwenk zag
ik gisteren, bij het passeren van ene firma Van
der Kwast-in-auto's, opeens een brok lang ver
leden blinkend in de garage staan. Dat was in
Leiden, naast De Blauwe Huzaar waar men het
heden pleegt weg te spoelen. Er was nog meer
nieuwsgierigheid van passanten. Geen wonder:
daar stond een witte Bugatti renwagen, zo op
het eerste gezicht aan elkaar hangend van
ouderdom en adeldom. Maar nee hoor, het was
alleen maar geïmiteerde ouderdom in een
nieuw jasje. Een in elkaar geknutseld bouwpak
ket.
Een kind kan hier absoluut niet de was doen.
Alleen een uiterst handige doe-het-zelver met
een gedegen technisch inzicht kan hier de
„roaring twenties" in het heden terugroepen.
Met een warmbloedige overgave kan uiteinde
lijk de Bugatti, type 35 B, bouwjaar 1927,
rijvaardig worden gemaakt. Het polyester ge
heel staat op een chassis van de Volkswagen
kever en ook de motor is van de V.W. Kant
en klaar kost de Bugetti in wit, rood of blauw
7950 gulden en als je meent het bouwpakket
zelf tot een goed einde te kunnen brengen, moet
je het bedrag van 4450 gulden neertellen. Daar
zullen dan aardig wat man-uren in gaan zitten,
wil je tenslotte tot een rijdend resultaat komen.
Het effect is dan wel knal; zeker volgend jaar
zomer kan deze V.W.-Bugatti exclusief worden
als je van een opwindend grapje houdt. Het
is wel even anders dan een tank-, bommenwer
per- of slagschip-model in elkaar lijmen. Eén
ding is echter spijtig: bij aankoop van deze
quasi-snelle blitswagen wordt de aanzittende
charme niet bijgeleverd. Zoiets hoort weer bij
een ander bouwpakket.
De Bugatti 1927 uit het bouwpakket
(Van onze verslaggevers)
LEIDERDORP De gehele produktie-afdeling van
de eternietzagerij van de gebroeders Kruyt aan de
Splinterlaan in Leiderdorp is sinds gistermiddag
buiten gebruik. De kleine cirkelzagen, die nog niet
door de inspectie voor de volksgezondheid waren
stilgelegd, werden gistermiddag op aanraden van het
Leiderdorpse gemeentebestuur door directeur D. A.
Kruyt buiten gebruik gesteld.
Proeven hadden uitgewezen, dat Volgens de omwonenden is het
ook de afzuiginstallatie van deze ongezuiverd de lucht inblazen
kleine cirkelzagen ongefiltreerd van de gevaarlijke afvalstoffen,
asbestcementafval de lucht in
blies. Zoals bekend was een
mankement aan de afzuiginstal
latie van de grote cirkelzaag
afgelopen woensdag voor de
rijksinspecteur voor de volksge
zondheid in Zuid-Holland aan
leiding om het stilleggen van
deze zaag te gelasten. Gister
middag constateerden omwo
nenden van het bedrijf, dat er
nog steeds witte stofwolken uit
het dak van de zagerij omhoog
kwamen. Kort daarna deelde di
recteur D. A. Kruyt mee, dat de
hele produktie was gestaakt in
afwachting van de reparatie van
de afzuiginstallaties, die onge
veer drie tot vijf weken in be
slag zal nemen.
Bij deze gelegenheid ontkende Opvallend
waaronder de kankerverwek
kende asbestvezels, al jaren aan
de gang. Het stof zou tot in de
huiskamers doordringen en bij
een noordenwind tuintjes wit
gekleurd hebben. Directeur D.
A. Kruyt hield gisteren echter
vol, dat pas in begin november
van een lozing van ongefiltreer-
de afvalstoffen sprake is ge
weest. Toen zou de afzuiginstal
latie defect zijn geraakt en ook
de filterzak, die de asbestdeel-
ijes binnen het bedrijf moet
houden zou kapot zijn gegaan.
Blijkens zijn mededeling was de
filterzak in de negen jaar dat er
mee gewerkt wordt tot nu toe
nog maar een keer vernieuwd.
de heer Kruyt dat het ongefil
treerd afstoten van afvalstof al
geruime tijd aan de gang zou
zijn. Dit wordt beweerd door
omwonenden en leden van de
vereniging „Voorkomen is be
ter", die deze week een algeheel
medisch onderzoek voor omwo
nenden en personeel eisten. Bo
vendien eisten zij dat in de fa
briek maatregelen genomen
werden, die een absolute veilig
heid van het produktieproces
garanderen.
Het bedrijf van de Gebr. Kruyt aan de Leiderdorpse Splinterlaan
Opvallend is overigens, dat de
eterniet-zagerij van de gebroe
ders Kruyt slechts sporadisch
is gecontroleerd op de aanwe
zigheid van veiligheidsmaatre
gelen ter voorkoming van het
ongefiltreerd lozen van asbest
cementafval.
Het laatste door de arbeidsin
spectie verrichte onderzoek da
teert van ruim vier jaar geleder,.
Als excuus zou hiervoor kunnen
gelden, dat de discussies over do
Een door de omwonenden gemaakte foto: op 29 sep
tember van dit jaar waren er al licht gekleurde stofwolken
op het dak van het bedrijf waarneembaar.
kankerverwekkende eigen
schappen van de asbestvezel
pas in de laatste jaren op gang
zijn gekomen. Een wettelijke re
geling voor de verwerking en
lozing van asbestproducten be
staat dan ook nog niet. Daarom
biedt de hinderwetvergunning,
die door de gemeente Leider
dorp aan het bedrijf van de
gebroeders Kruyt is verleend,
vanuit milieu-hygiënisch oog
punt momenteel weinig waar
borgen voor de gezondheid van
personeel en omwonenden.
Paniek zaaien
De door de vereniging „Voorko
men is Beter" in samenwerking
met de Leiderdorpse huisarts J.
van de Beek ondernomen actie
tegen het bedrijf van de gebroe
ders Kruyt werd gistermiddag
door ir. G. J. de Jong, technisch-
directeur van Eternit, het Belgi
sche concern waarvan de firma
Kruyt zijn asbestcement be
trekt, omschreven als „paniek
zaaien". De angst, die zich mees
ter maakte van de patiënten van
deze Leiderdorpse huisarts na
het constateren van de stofwol
ken gedurende lange tijd, was
voor de heer Van de Beek ech
ter voldoende reden om aan de
bel van het ministerie van volks
gezondheid te trekken en „pa
niek te zaaien". Die angstgevoe
lens werden bovendien beves
tigd door een onderzoek van de
universiteit van Leiden, dat
werd verricht op verzoek van de
omwonenden en de VLB en uit
lees dat de stofwolken asbest
vezels bevatten.
Tijdens een in Lyon gehouden
congres van asbest-specialisten
in oktober 1972 was één van de
conclusies „dat er een recht
streeks verband bestaat tussen
het inhalen van asbeststof en
het ontstaan van bepaalde soor
ten kanker van long, pleura en
peritoneum". Het officiële pers
communiqué van de Wereldge
zondheidsorganisatie vermeldde
na afloop van dat congres ver
der dat „voor de bevolking in
het algemeen weinig gevaar be
stond". „Wel zijn er gevallen
van asbestkanker geconstateerd
bij mensen, die windafwaarts
van asbeststof-producerende fa
brieken woonden", aldus het
perscommuniqué.
Hinderwet
Directeur D. A. Kruyt stelde
gistermiddag, dat het vrijkomen
van ongefiltreerd asbestcemen
tafval de bedrijfsdirectie begin
november attendeerde op een
defect aan de afzuiginstallatie
en dat dit aanleiding was om de
grote cirkelzaag buiten bedrijf
te stellen. Dat laatste geschiedde
overigens pas nadat de rijksin
spectie voor volksgezondheid
door de actievoerders was gea
larmeerd. De dienst van bouw
en woningtoezicht van de ge
meente Leiderdorp had enige
tijd eerder geen aanleiding ge
zien tot ingrijpen.
Desgevraagd deelde de burge
meester van Leiderdorp M. van
der Have mee dat niet eerder tot
ingrijpen bij de Gebr. Kruyt
klacht van de bewoners in de
buurt, dat het stof zelfs tot in
hun huizen doordrong.
Sussend
Door de technisch-directeur van
de Eternitfabrieken werd giste
ren nogal sussend gesproken
over de gemeende gevaren,
waaraan de bewoners van de
huizen rondom het bedrijf van
de gebroeders Kruyt bloot zou
den hebben gestaan.
Hij stelde dat „het gevaar voor
asbestose (een voortschrijdende
verbindweefseling van het long
weefsel als gevolg van de inade
ming van asbeststof, dat te ver
gelijken is met de gevreesde
mijnwerkersziekte stoflong,
red.) alleen bestaat als de mens
heel lang aan grote concentra
ties van asbestvezels wordt
blootgesteld. De arbeidsinspec
tie heeft bepaald, dat een expo
sitie van twee vezels per kubie
ke centimeter lucht gedurende 8
uur per dag, 250 dagen per jaar
en dat 50 jaar lang niet schade
lijk is".
Een medewerker van TNO deel
de ons desgevraagd mede, dat
er momenteel nog geen algeme
ne regels zijn opgesteld voor de
asbestverwerkende industrieën.
„Wel komt het voor dat aan de
bedrijven bepaalde voorwaar
den voor de verwerking van as-
Overigens kon de heer Van der bestvezels worden gesteld, maar
Have bevestigen noch ontken- dat zijn beslissingen die worden
nen dat er al geruime tijd as- overgelaten aan provinciale en
besthoudende stoffen de lucht gemeentelijke besturen. Als
in worden gestuurd. „Ik geloof richtregel wordt er dan alge-
echter wel dat de omwonenden meen van uit gegaan dat de
dat het beste hebben kunnen stofconcentratie niet meer dan
waarnemen", aldus de Leider- twee vezels per kubieke centi-
dorpse burgemeester op de meter lucht mag bedragen". Die
was overgegaan, omdat de as-
bestverwerking nog niet onder
de stoffen valt waarvoor de Hin
derwet van kracht is. „Zowel
het bedrijf als de gemeente
werkten dus in eerste instantie
volkomen te goeder trouw. Pas
na de adviezen van het ministe
rie van Volksgezondheid, waar
van wij in deze helemaal afhan
kelijk zijn hebben wij ingegre-
De op last van de inspectie volksgezondheid stilgelegde
cirkelzaag
maximaal aanvaardbare con
centratie van asbestvezels zal
overigens binnen korte tijd wet
telijk worden vastgelegd in het
Asbestbesluit Maar ook deze
MAC-waarde biedt geen volledi
ge waarborg voor de veiligheid.
In het geval van carcinogene
stoffen als asbestvezels kan in
feite nooit van een maximale
concentratie gesproken worden.
Jammer
In een commentaar op de tegen
zijn bedrijf gerezen bezwaren
stelde directeur Kruyt gisteren
het jammer te vinden dat de,
omwonenden en de vertegen
woordigers van de actiegroep
„Voorkomen is Beter", die de
strijd heeft aangebonden tegen
het werken met gevaarlijke as-
beststoffen zonder voldoende
controle, niet eerst met hem in
contact waren getreden. De
technisch-directeur ir. G. J. de
Jong van Eternit voegde daar
aan toe het bijzonder jammer te
vinden, dat mensen kennelijk de
schrik op het lijf is gejaagd
zonder dat ze ter zake voldoen
de deskundig zijn ingelicht.
Het door de gebroeders Kruyt
verwerkte asbestcement is op
zich een veilig product, maar
door bepaalde bewerkingen van
de asbestcementplaten kunnen
de kankerverwekkende asbest
vezels vrijkomen. Directeur D.
A. Kruyt noemde dat percenta
ge vrij klein. Ir. G. J. de Jong
berekende dat vier pro mille
van de hoeveelheid geloosde af
valstoffen „inadembaar" en dus
schadelijk zou kunnen zijn. Dat
rekensommetje ging als volgt.
„Het percentage asbestvezels in
de asbestcement bedraagt
twaalf procent Van die twaalf
procent kan door het verzagen
van platen asbestcement slechts
zes procent als asbestvezel vrij
komen. Alleen vezels met een
lengte van 100 micron en een
dikte van 30 micron kun je in
de longen krijgen. Dat is slechts
vijf procent van de vrijgekomen
asbestvezels". De term „inadem
baar" is echter uit de lucht ge
grepen. Beter is te zeggen, dat
de grootste vezels die in de lon
gen aangetroffen zijn 100 mi
cron lang waren. Bij processen
als verzagen worden de vezels
gesplitst in kleinere vezels, die
langzaam bezinken en zich over
grote afstand kunnen versprei
den.
PIET VAN DAM
ARJEN BROEKHUIZEN
Het ontbreken van een eigen
ambulancedienst in Voorscho
ten neemt duidelijker en on
duidelijker vormen aan. Begin
deze week lag een 17-jarig
meisje meer dan een half uur
op de straatstenen, onder een
pak dekens en in het gezel
schap van haar vader, na een
aanrijding. Een van de om
standers ergerde zich blauw
aan het uitblijven van de am
bulance die uit Oegstgeest
moest komen. Ergerde zich zo
zeer. dat hij zijn wrok seinde
naar de krant en aandrong op
een Voorschotense ambulance
die sinds een jaar of vijf niet
meer bestaat. Ik weet nu. dat
de vader van het meisje, de
heer C., de mensen van de
Oegstgeestse ambulance heeft
bedankt „voor hun zeer snelle
hulp". De soep, ook in nood,
wordt blijkbaar toch niet zo
heet gegeten als ze wordt op
gediend.
Bij het ambulancebedrijf
Prins en Van Delft in Oegst
geest was men gistermiddag
net zijn afschuw aan het uit
spreken over ons krantebe-
richt, toen ik binnenviel. De
heer C. Prins, startvaardig in
witte jas, met zes wagens ach
ter zich en 20 jaar smetteloze
ervaring, rekende me een en
ander voor aan de hand van
een statistiekje: melding van
het ongeval (door de politie)
die middag: 17.42 uur. Wagen
weg: 17.43 uur, ter plaatse
17.50 uur. Wegrijden 17.51,
aankomst patiënt in Diacones-
senhuis 18.00 uur; ambulance
weer op standplaats om 18.06
uur. Dat liegt er niet om. De
Het ambulancebedrijf in Oegstgeest: dag en nacht paraat
heer Prins: „We hebben het
grote compliment van die
Voorschotense vader ontvan
gen. Hoe lang het meisje op
straat gelegen heeft voordat
wij gealarmeerd werden weet
ik niet, dat is onze zaak niet.
Maar al die 20 jaren hebben
we nog nooit een klacht gehad.
Dag en nacht zijn we paraat
en er kan werkelijk niets mis
gaan. We krijgen van de poli
tie de melding en wat die in
de tussentijd gedaan heeft
(een dokter waarschuwen bij
voorbeeld) daar weten wij
niets van. Maar ik kan u wel
vertellen, dat een ambulance
bedrijf niet van één gemeente
kan bestaan. Dat is onmoge
lijk. Daar zou veel te veel geld
bij moeten om quitte te
draaien. Een ambulancewagen
voor Voorschoten alleen zie ik
volstrekt niet zitten. Alleen
ons bedrijf al is aangewezen
op een aantal gemeentes zoals
Sassenheim, Rijnsburg, War
mond, Voorschoten, Oegst
geest. Anders zou je om te
beginnen al niet zes man per
soneel kunnen onderhouden".
Ik sprak gisteren ook nog met
één van de voormannen van
Gebroeders De Jong uit Lei
den, een niet onbekend ambu
lancebedrijf, dacht ik zo. De
heer De Jong vertelde me. dat
al vier jaar geleden door hem
de diensten van zijn bedrijf
waren aangeboden om onge
vallen van de Voorschotense
straten op te halen „te gek,
als je van Oegstgeest over Lei
den naar Voorschoten moet
met een ziekenauto. We heb
ben destijds naar de gemeente
geschreven. Die bedankte voor
ons aanbod, maar we hebben
er nooit "meer iets van ge
hoord. Twee jaar geleden had
den we opnieuw zo'n situatie.
Weer een brief, ditmaal naar
een raadslid, naar de groeps
commandant van de Rijkspoli
tie Voorschoten en naar B. en
W. Er kwam een brief terug:
in de eerstvolgende raadsver
gadering zou erover worden
gesproken".
„We deden zelfs een suggestie,
in die brief", aldus de heer De
Jong; „we stelden voor, hele
maal gratis tijdens de spitsu
ren een wagen in Voorschoten
neer te zetten. Maar we heb
ben er nooit meer iets op ge
hoord. Volgens mij moet je het
zoeken bij de politie; die krijgt
uiteindelijk de melding binnen
en vraagt om een ambulance.
Waarom wordt de GG en GD
Leiden niet gewaarschuwd?
Ze kunnen ons ook bestellen.
Zijn we niet vrij, dan schake
len we een ander in. De huis
artsen kunnen bevestigen, dat
wij snel ter plaatse zijn, zeker
binnen de tien minuten".
Ambulancehulp: een service
die door nood wordt opgeroe
pen. Maar het is wel een zaak
van wie er het eerst bij is
