I
Loyen zou weer
tot gruweldaden
m staat zijn
NIEUW OVERLEG OVER GEWETENSBEZWAREN
Sloop woonoord Vaassen weer uitgesteld
Handtekening-aktie
van onderwijsbonden
Accent trekt beschuldiging tegen Van Agt in
Batavia-vlieger" maakt noodlanding in Turkije
Jcohol-
^(ontroles
itgelekt
gent stal
eld van
irrestant
GPV wil
op één lijst
met SGP
19%JDAG 26 NOVEMBER 1976
LEiUbE CO UK AIM 1'
i onze parlementaire redak-
tie
HAAG Minister Van
t (Justitie) heeft gisteren in
Tweede Kamer scherp afge-
jrd dat in een grote onderne-
Dg bekend was gemaakt op
Ike tijden de politie alcohol-
itroles zou uitvoeren,
minister zei op vragen van
kamerlid Van der Doef (Pv-
maatregelen te zullen ne-
i om te voorkomen dat van
oren uitlekt wanneer lande-
;e alcoholcontroles worden
louden.
bewindsman zei er zwaar
te tillen dat een of andere
lippige politieman of zijn ver-
nten mededelingen doen over
handen zijnde controles.
Tillen deze controles het volle
eet sorteren, dan moet daar-
n alle talen gezwegen wor-
Hij zal de „gehele politie"
iran doordringen dat zulke za-
'p niet wereldkundig gemaakt
irden.
N
1 erbod
>repareren
roofvogels
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het debat in de Tweede Kamer
over de wet gewetensbezwaren tegen militaire,
dienst is gisteren vastgelopen. De minister en
enkele fracties konden elkaar niet vinden op
de formule wat precies onder gewetensbe
zwaar dient te vallen.
Minister Vredeling van Defensie probeerde een
zodanige tekst te kiezen, die voor het grootste
deel van de kamer aanvaardbaar zou zijn. Hem
is dit nog niet gelukt. Men zal in de komende
weken nader overleg plegen om uit de impasse
te komen.
Minister Vredeling had in zijn voorstel twee
erkenningscriteria opgevoerd. Deze waren: „af
wijzing van militair geweld, waarbij men per
soonlijk zou kunnen worden betrokken, dan
wel afwijzing van elk of een bepaald gebruik
van een wapen, waarover de Nederlandse of
bondgenootschappelijke krijgsmacht beschikt."
Dit voorstel gaat verder dan een amendement
van de KVP en de CHU. Maar het is minder
vergaand dan een voorstel van het kamerlid
De Kwaadsteniet van de ARP, dat alle gewe
tensbezwaren voor erkenning in aanmerking
moeten komen.
Dit voorstel kan op een krappe meerderheid
in de kamer rekenen. Maar de minister maakte
duidelijk dat het voor hem onaanvaardbaar is.
Men zal in de komende weken proberen uit de
impasse te komen door nader intern overleg.
DISTERDAM De leiding
\(in de Amsterdamse politie
teft de 29-jarige agent van po-
ie G. van L. geschorst, nadat
j gisteren op het bureau War-
oesstraat in Amsterdam had
tprobeerd een aan een arres-
int toebehorend bedrag van
200 te stelen. De agent, die
rie jaar bij de politie werkt,
teft bekend. Hij kon geen re-
i voor zijn daad opgeven,
agent haalde het geld (twee
ljetten van 100) uit een bun-
el bankbiljetten, die bij fouille-
ing van de arrestant door twee
idere agenten tevoorschijn
as gekomen. Het geld was
laarna in de fouilleerkamer op
e balie gelegd. De diefstal
'erd gezien door de arrestant,
lie onmiddellijk alarm sloeg. De
nan was wegens handel in has-
iesj aangehouden.
lEN HAAG (ANP) Minister
Doorn van CRM heeft de
Tweede Kamer meegedeeld te
/alen nagaan of het prepareren
van roofvogels en uilen ten be
hoeve van particulieren aan
vergaande beperkingen kan
worden onderworpen dan wel
geheel kan worden verboden.
Ook zal worden onderzocht in
hoeverre het mogelijk is de aan
wezigheid van geprepareerde
roofvogels en uilen in voor het
publiek toegankelijke ruimten,
met uitzondering van natuurhis
torische musea, aan beperkin
gen te binden.
Tijdens het debat over de begro
ting van" CRM deelde de be
windsman mee, dat een nauw
keurig onderzoek naar de her
komst van bij preparateurs aan
geboden exemplaren van r.oof-
ogels en uilen in het algemeen
loeilijk uitvoerbaar is, gezien
de overbelasting van het opspo
ringsapparaat en de omstandig
heid dat eerst bij het prepareren
vogels kan worden vastge
steld of het al dan niet een
geschoten exemplaar betreft
Boersma:
actie van
chauffeurs
averechts
DEN HAAG (ANP) Minister
Boersma (Sociale Zaken) meent
dat een eventuele actie van
chauffeurs in het bsroepsgoede-
renvervoer voor de betrokke-
wel eens averechts zou
kunnen werken. Hij zei dat gis
teren in het vragen-uurtje in de
Tweede Kamer.
Minister Boersma sprak de
hoop uit, dat mogelijke acties
kunnen worden voorkomen.
„We willen al het mogelijke
doen om de partijen in dit con
flict om de tafel te krijgen",
aldus de bewindsman.
De minister deelde mee, dat hij
nog vandaag een gesprek over
de beloning in het beroepsgoe-
derenvervoer heeft met de
werkgeversorganisaties. Eerder
had hij informatief en oriënte
rend overleg met de werkne
mersorganisaties (FNV en
CNV). Volgens de vakbonden is
er sprake van een „zeer evi
dent" achterblijven van de belo
ning in deze sector.
Psychiaters: geen schuldbesef bij kampbeul
(Van een onzer verslaggevers)
ROERMOND - Al lijkt hij nog
zo veel berouw te hebben, wan
neer hij zegt dat hij een beul
is geweest, die nooit van zijn
schuld bevrijd zal worden, toch
heeft Hans Loyen, de kampbeul
van Bobruisk, volgens de psy
chiaters geen echt schuldbesef.
„Ik vrees dat wanneer hij zijn
gedrag echt beestachtig noemt,
dat voortkomt uit een kinderlij
ke angst voor straf. Hij heeft
geen volwassen schuldbesef. De
situatie brengt hem ertoe te
zeggen „beestachtig", omdat ie
dereen dat vindt". Zo lichtte
gisteren op de vierde dag van
het proces tegen de 58-jarige
ex-SS'er Hans Loyen prof. dr. F.
Beijaart, geneesheer-directeur
van de psychiatrische observa
tiekliniek van het gevangenis
wezen het rapport toe dat de
psychiaters over de verdachte,
die de hele zitting bijwoonde,
hebben uitgebracht.
Hans Loyen is in wezen niet
veranderd sinds zijn wandaden
in Bobruisk, vinden de psychia
ters. „Wanneer hij nu weer zo'n
gruwelijke macht over anderen
zou krijgen, dan zou hij weer
hetzelfde kunnen doen. Gevaar
lijk is hij nu niet, omdat de
beperkingen na de oorlog hem
voor al te ernstig uitglijden heb
ben behoed".
De verdachte heeft meermalen
in de verhoren spijt betuigd.
Vanuit het huis van bewaring
liet hij in september een brief
aan de rechtbank schrijven,
waarin hij om vergeving vraagt:
„Ik heb over alles nog eens na
gedacht, het beestachtige heb ik
toegegeven. Het Joodse volk heb
ik gevraagd mij te vergeven.
Vergeven kunnen ze, maar ver
geten niet en ik kan ook niet
vergeten. Het beestachtige dat
ik dc Joden heb aangedaan heb
ik ook verdiend. Ik kan met een
rein geweten voor God verschij
nen". De psychiaters: „Hij denkt
dat hij er nu mee klaar is als
hij vraagt om vergeving".
Volgens de psychiaters is Hans
Loyen geen patiënt. Wel heeft
men bij hem het Ganser-syn-
droom geconstateerd, het onbe
wust voorwenden van krankzin
nigheid als een uitweg. Ze rap
porteerden gisteren dat Loyen
na de oorlog in zijn werkkrin
gen over de schreef ging in zijn
streven om in een goed blaadje
te komen. Een vreemde, grillige
man, die enorm tekeer kon
gaan. Toen hij voorman werd in
de fabriek joeg hij zijn mensen
zo hard op dat er botsingen
ontstonden. De psychiaters
spreken over machtsmisbruik,
dat kennelijk ook door de direc
tie werd gesignaleerd, want men
nam hem het baantje weer af.
Het gedrag van Loyen in de
observatiekliniek was zeer wis
selend, soms slaafs onderdanig,
dan weer agressief. Eenmaal
moest hij in de isoleercel, omdat
hij al te opgewonden was. Toch
zeggen de psychiaters: „Zijn
geestelijke nood is merkbaar.
Loyen is heel lang een gefolterd
man, gestraft door zijn kwaad".
In de Amsterdamse
Bijlmermeer is gis
teren de viering van
het een-jarig be
staan van de Suri
naamse Republiek
van start gegaan.
Uiteraard ontbrak
een Surinaamse
dansgroep niet op
het feest.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De Nederlandse onderwijsorgani
saties zijn gisteren gestart met een grootscheepse
handtekeningenaktie om daarmee te proberen het
onderwijsbeleid om te buigen. Steeds meer kleu
terleidsters en onderwijzers die in het onderwijs
eigenlijk hard nodig zijn worden werkloos
thans staan al naar schatting 2800 kleuterleid
sters en 4000 jonge onderwijzers als werkloos
ingeschreven.
Daarnaast stijgen de exploitatiekosten van de
kleuter- en basisscholen onrustbarend hard, ter
wijl de voorgenomen verlaging van de leerlingen-
schaal op de kleuter- en basisscholen veel te
langzaam gaat, aldus de organisaties. Zij weten
zich gesteund door verschillende overheids- en
semi-overheidsorganisaties bij hun pogingen de
beleidslijn voor het onderwijs te laten ombuigen.
Volgens de bonden gaat het eenvoudig niet meer
aan, om de verlaging van de leerlingenschaal zo
traag te laten verlopen: onderwijskundig is de
verlaging een harde noodzaak. Zij kan niet getem
poriseerd worden.
De bonden hebben thans ook een dringend beroep
op de Tweede Kamer gedaan, om medio december
bij de behandeling van de onderwijsbegroting deze
kwesties nadrukkelijk aan de orde te stellen.
Advertentie
Roxy
verboden
DEN HAAG (ANP) Sigaret-
tenfabrikant Niemeijer moet de
advertentiecampagne rond haar
sigaret Roxy Dual Filter, waar
bij in vergelijkende reclame ge
bruik wordt gemaakt van de
afbeeldingen van negen andere
sigarettenmerken, direct stop
pen, op straffe van een dwang
som van 100.000 gulden.
Dit heeft de president van de
Haagse rechtbank in een kort
geding gisteren bepaald. Voorts
moet Niemeyer per advertentie
van een kwart pagina in de
landelijke dagbladen, dit ge
rechtelijke vonnis publiceren,
eveneens op straffe van een
dwangsom van 100.000 gulden.
Vergunning
nodig voor
opzetten
reisbureau
DEN HAAG (ANP) In de
Staatscourant van gisteren is
een vestigingsbeschikking reis-
bureaubedrijf 1976 gepubli
ceerd, die inhoudt, dat voor
taan een vergunning van de
Sociaal Economische Raad ver
eist is om het reisbureaubedrijf
te kunnen uitvoeren.
De Algemene Nederlandse Ver
eniging van Reisbureaus had
om een voorlopige beschikking
gevraagd in afwachting van het
vestigingsbesluit. De bedoeling
is, aldus de ANVR, de ongebrei
delde toetreding tot de reis-
markt af te remmen.
Nadeel van de voorlopige be
schikking is volgens de ANVR,
dat de bedrijven of personen die
zich nu al actief op die reis-
markt bewegen, geacht worden
te voldoen aan de in de beschik
king gestelde voorwaarden.
Voorzichtigheid bij het boeken
van reizen blijft dan ook gebo
den. aldus de ANVR.
Leden van de Explosieven Opruimingsdienst hebben gisteren een 500
ponder" uitgegraven en onschadelijk gemaakt, die zich bevond onder
de spoorlijn Rotterdam Zuid-Barendrecht. De wijde omgeving in Rotter-
dam-Lombardijen werd door de politie afgezet.
(Van een onzer verslaggevers)
VAASSEN De sloopwerkzaamheden
in het Zuidmolukse woonoord in Vaas
sen verlopen minder vlot, dan na het
goede overleg tussen alle betrokkenen
vertfacht mocht worden. Een diep te
leurgestelde burgemeester Bergh van
Epe, onder welke gemeente Vaasen res
sorteert, zit zelfs met de handen in het
haar.
Gisteren zouden de sloopwerkzaamheden
in het woonoord worden hervat. Maar de
groep Pattimukay, bestaande uit een aan
tal rebellerende bewoners, heeft opnieuw
een aantal harde eisen op tafel gelegd in
verband met de schadevergoeding. Al
eerder heeft het ministerie van CRM
laten weten over de schadevergoeding en
wat daarmee samenhangt, niet onmidde-
lijk een beslissing te kunnen nemen.
Maar afgesproken was, dat de sloopwerk
zaamheden in afwachting van de beslis
singen van CRM gewoon zouden worden
Toen de slopers en medewerkers van de
Rijksgebouwendienst echter gisteren in
het kamp aankwamen werden zij door
Pattimukay en de zijnen opgewacht. Op
nieuw was de situatie gespannen. Vol
gens burgemeester Bergh moeten toen de
woorden zijn gevallen: „Riskeer geen
mensenlevens". Aan welke kant die
woorden werden uitgesproken kon niet
worden achterhaald, maar de waarschu
wing werd wel ter harte genomen. Hoe
het nu verder moet, daarover wordt ge
sproken. Toch heerste er gistermiddag,
na het vertrek van de slopers, een opval
lende, misschien té opvallende rust in het
woonoord.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG In een gesprek
met enkele leden van de Justi-
tiecommissie uit de Tweede
Kamer heeft de hoofdredacteur
van Accent, H. Knoop, gisteren
zijn aanvankelijk tegen minis
ter Van Agt geuite beschuldi
ging, dat dëze wel degelijk van
het plan tot arrestatie van Men-
ten op de hoogte moet zijn ge
weest, ingetrokken. Ook kwam
hij terug op zijn beschuldiging,
dat de KVP in 1949 van de van
oorlogsmisdaden verdachte
Blaricumse miljonair een gift
van tweehonderdduizend gul
den had gekregen.
Deze laatste beschuldiging heeft
de heer Knoop gisteren moeten
inslikken tegenover de juridisch
adviseur van het KVP-hoofdbe-
stuur. De nieuwe lezing van de
heer Knoop luidt nu, dat de
heer Menten in 1949 het bedrag
van twee ton rechtstreeks heeft
overgemaakt op de bankreke
ning van zijn toenmalige advo
caat mi'. Kortenhorst, de KVP-
er die tevens voorzitter van de
Tweede Kamer was. Volgens
Knoop heeft hij van genoemde
geldtransactie drie bankaf
schriften onder ogen gehad. De
eerdere beschuldiging van
Knoop had vorige week grote
opschudding binnen de KVP-ge-
lederen veroorzaakt. Een onder
zoek in de boeken leverde ech
ter geen enkel bewijs op.
De aanvankelijke beschuldiging
van Knoop, dat minister Van
Agt wel degelijk op de hoogte
was geweest van de voorgeno
men arrestatie van de heer Men
ten, is, zoals gemeld, reeds ont
zenuwd door het dezer dagen
verschenen rapport van de Am
sterdamse procureur-generaal
mr. Hartsuiker. Knoop zei vori
ge week, dat minister Van Agt
„botweg liegt" als hij zegt niet
van de arrestatie op de hoogte
te zijn geweest.
Het ministerie van Justitie heeft
gisteren bekend gemaakt, dat
het rapport over de voorgeno
men arrestatie van Menten, dat
donderdag 11 november op het
bureau van minister Van Agt
werd gedeponeerd (zonder door
de minister te zijn opgemerkt)
was voorzien van de aanteke
ning „heden". Dit betekent in de
ambtelijk taal, dat het geschrift
beslist nog diezelfde dag gelezen
had moeten worden. De term
betekent feitelijk „de allergroot
ste spoed".
De Tweede Kamercommissie
voor Justitie gaat 14 december
met minister Van Agt praten
over het rapport-Hartsuiker. De
commissie wil bij die gelegen
heid ook de top-ambtenaren ho
ren, die bij de voorbereiding
van de mislukte arrestatie be
trokken zijn geweest.
DEN HAAG (ANP) De gene
rale verbondsraad (partijraad)
van het GPV heeft aan de SGP
voorgesteld bij de komende
Tweede-Kamerverkiezingen op
25 mei volgend jaar de kandida
tenlijsten van GPV en SGP te
verbinden. Dit heeft GPV-voor-
zitter Van der Jagt meegedeeld
in het deze week verschenen
nummer van het partijorgaan
„Ons Burgerschap".
Lijstverbinding heeft als voor
deel, dat bij het verdelen van
restzetels sneller een dergelijke
zetel kan worden verkregen.
„Als bij de verkiezingen in 1972
de lijsten verbonden waren ge
weest, dan zou het GPV een
restzetel hebben behaald", aldus
Van der Jagt.
ontkoppeling van
bijstand en
minimumloon
DEN HAAG (ANP) Een
meerderheid in de Tweede Ka
mer is er tegen de bijstandsuit
keringen los te koppelen van
het minimumloon.
Woordvoerders van de CDA-
fracties en de PvdA lieten giste
ren tijdens het debat over de
CRM-begroting weten niets te
voelen voor een amendement
van de WD dat deze ontkoppe
ling tot gevolg zou hebben. Zo
wel kamerleden als staatssecre
taris Meijer wezen er op, dat
voor dit WD-voorstel de koop
kracht van de laagstbetaalden
zou worden aangetast. „De al
lerlaagste inkomensgroepen
zouden niet meer aan de inko
mensontwikkeling deelnemen",
aldus de staatssecretaris. Vol
gende week dinsdag vindt de
eindstemming over de CRM. be
groting plaats.
Nederlandse
hartpatiënt in
Houston
overleden
BREDA (ANP) Een 56-jarige
hartpatiënt uit Zeist is eerder
deze week, na een hartoperatie
in het Amerikaanse Houston,
overleden.
Er deed zich een complicatie
voor, waardoor de patiënt niet
meer was te redden. Dit heeft
voorzitter H. Fievet van de Ne
derlandse Hartpatiëntenvereni
ging gisteravond meegedeeld.-
Hetoverlijden wordt ten zeerste
betreurd, vooral omdat het het
tweede overlijdensgeval is van
de door deze vereniging georga
niseerde hartluchtbrug.
Clandestiene fabriek voor
amfetamine ontdekt
ROERMOND (ANP) Bij een
inval donderdagnacht heeft de
rijkspolitie van het district
Roermond in een verbouwde
boerderij een complete fabrica-
ge-eenheid voor amfetamine
ontdekt. De bewoners zijn aan
gehouden.
Bij de installatie werd vijftig
kilo zuivere amfetamine aange-
troffen en tevens nog twintig
liter ruwe amfetamine. Volgens
de politie zou dit alles op de
verbruikersmarkt vele miljoe
nen hebben opgeleverd in cap-
sulevorm. De amfetamine was
van goede kwaliteit. De installa
tie met bijna duizend kilo aan
grondstoffen vertegenwoordigt
een waarde van tientallen dui
zenden guldens.
Ook vond de politie twee kost
bare boeken, die tien jaar gele
den uit een abdij van Lillbosch-
Echt werden ontvreemd, een
evangelieboek en een kruiden
boek uit 1618, dat minstens tien
duizend gulden waard is.
Sinds 1 november van dit jaar
valt amfetamine in Nederland
onder de nieuwe opiumwet en
is het bereiden en verwerken
van deze stof een misdrijf,
waarop een maximumstraf van
acht jaar staat en 100.000 gulden
(Van een onzer verslaggevers)
Apeldoorn De Barnevelse
vlieger Rob Kok (31) heeft gis
teren in Turkije een noodland
ing gemaakt. Kok was op 30
oktober uit Nederland vertrok-
om met een Cessna 182
dezelfde route te volgen die het
eerste KLM-toestel, de „Peli
kaan" in 1924 volgde naar het
toenmalige Batavia.
Gistermiddag, op de terugweg -
hij werd uiterlijk zondag op
vliegveld Teuge bij Apeldoorn
terugverwacht - moest hij een
noodlanding maken. Daarbij is
zijn privévliegtuig over de kop
total loss geraakt.
Rob Kok raakte slechts licht
gewond. Zijn vrouw is vandaag
per lijndienst naar Ankara ge
vlogen.
Terwijl het KLM-toestel inder
tijd werd gedemonteerd en per
schip naar Nederland werd te
ruggebracht, wilde Rob Kok zelf
zijn toestel terugvliegen. Op 13
november kwam hij in Djakarta
aan en daarna vertrok hij voor
een rustige vlucht terug naar
Nederland.
Gisterochtend vertrok hij van
het vliegveld bij Ankara. „Om
twaalf uur" zo vertelde hij gis
teravond telefonisch aan zijn
vrouw, „viel de oliedruk terug.
Ik heb toen een noodlanding
gemaakt en daarbij kwam ik
met de kist in een greppel te
recht. Het vliegtuig sloeg over
de kop en ik vloog met mijn
hoofd tegen het dashboard".
Licht gewond is hij vervolgens
naar een Turks ziekenhuis ge
bracht. Vandaag zijn, met de
vrouw van Rob Kok, ook verte
genwoordigers van de Rijk-
sluchtvaartpolitie naar Ankara
vertrokken. Zij zullen deelne
men aan een onderzoek naar de
oorzaak van het ongeval.
Weeroverzicht
DE BILT Een depressie ten
noordoosten van Schotland
trekt snel naar het noordoosten
weg. Het bijbehorend koufront
passeert in de loop van vrijdag
nacht ons land hetgeen gepaard
gaat met wat regen. De lucht
achter het front is enigzins on
stabiel. Zaterdag zal het daarom
wisselend bewolkt zijn, maar er
zal slechts hier en daar een bui
vallen. Overigens blijft er vrij
veel wind
Vooruitzichten voor zondag, op
gesteld door het KNMI op don
derdag om 18.00 uur:
Vooral aanvankelijk af en toe
regen. Weinig verandering in
temperatuur.
Weersvooruitzichten in cijfers ge
middeld over Nederland. Voor
zondag:
Aantal uren zon 1 tot 3
Min. temp.: omstreeks 4 graden
Max. temp.: omstreeks 8 graden.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 90 procent.
Luchth. R'dar
Twente
Vlissingen
Z -Limburg
Frankfort
Genève
Helsinki
