deTijd
T opgesprek W arschaupakt
over vermindering troepen
Meer zelfstandigheid
voor Wales en Schotland
accent
■8
SPLITSING IN WAALSE PARTIJ IN BELGIE
VJV vragen
Isra'èl om
ontruiming
bezet gebied
Brieven
van
lezers
TMOnA
FJSiBERS
5)
Accent-enquête
over stemgedrag na
zaak-Menten
di0ENE
Tweespalt Nkomo en
Moegabe over Brits
compromis Rhodesiè
191
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
advertentie
023
Zeg Mona-man.
oe staat het met die
ieuwe MAGERE
BRUSSEL De scheuring in
het Rassemblement Wallons
(RW), de kleine Waalse partij,
die de regering Tindemans in
België mede in leven houdt,
is gisteren een feit geworden.
Nog voordat het partijcongres
van 4 december in Namen
moet uitmaken of het Rassem
blement Wallons een ruk naar
links gaat maken, waarvan
partijvoorzitter Gendebien
een krachtig voorstander is,
zijn de aanhangers van een
centrum functie voor het RW
in de Belgische politiek giste
ren onverwacht overgestapt
naar de Waalse liberale partij,
de PLP.
De nieuwe partij draagt de
naam Partie de la Reforme et
de la Liberté Wallons en wordt
geleid door de bekende Belgi
sche en ook Europese politicus
en minister van staat Jean
Rey. De dissidente RW-ers, die
nu met de Waalse liberalen
samengaan zijn de minister
voor de hervorming van de
staatsinstellingen Perin en de
RW-staatssecretarissen
Knoops en Gol. Het oude RW
heeft nu nog slechts een
staatssecretaris in het kabinet,
Moreau.
RW-minister Perin heeft giste
ren in Brussel gezegd dat zijn
aanhangers samen met de
Waalse liberalen in zee zijn
gegaan omdat zij op gelijke
golflengte zitten met de Waal
se liberalen op het stuk van de
communautaire problemen, de
opbouw van Europa en omdat
binnen de Waalse liberale par
tij plaats is voor pluralisme
van politieke denkbeelden. De
nieuwe Waalse partij steunt de
regering en zegt over brede
politieke steun in Wallonië en
Brussel te beschikken.
Van zijn kant heeft een totaal
verraste RW-voorzitter Gende
bien gezegd dat de breuk niets
te maken heeft met de hou
ding van het RW in het kabi
net, maar het is zeer de vraag
of premier Tindemans met een
dergelijk blok aan het been zal
willen blijven doorregeren. De
premier heeft nog de vorige
week gezegd dat hij niet zal
aarzelen nieuwe verkiezingen
uit te schrijven als het reden
heeft om aan de loyaliteit van
de wispelturige regeringspart
ners te twijfelen.
ILGA
I ran je?
een ertsknikker-fabriek
Europoort
IN HAAG (ANP) De minis-
rs van economische zaken en
riale zaken hebben hun be
ep op de Kroon over de vesti
ng van een ertsknikkerfa-
riek door Kruwal b.v. in Euro
port ingetrokken. Het beroep
as ingesteld tegen het afwij-
nd besluit van gedeputeerde
aten van Zuid-Holland over
vestigingsvergunning voor
ertsknikkerfabriek.
fan de kant van Kruwal heeft
laten weten dat men zich
staat acht het resultaat
het ingestelde beroep af te
ichten. Om redenen van ren-
ibiliteit alsmede teneinde de
mdstoffenvoorziening spoe-
op het uit concurrentie-oog-
int noodzakelijke hogere peil
brengen.
)irecteur CIA
6mt ontslag
WASHINGTON (RTR) - De di-
iljcteur van de Amerikaanse
cntrale Inlichtingendienst
CIA), George Bush, neemt per
I !0 januari ontslag uit deze
I fonctie. Op die dag maakt pre-
lident Ford plaats voor Jimmy
I j Carter.
Bush zei niet waarom hij ont-
'ag neemt. De directeur werd
trig jaar januari door presi-
;nt Ford benoemd als opvolger
in William Colby. Bush is oud-
lorzitteT" van het Nationale Co
mité van de Republikeinse par-
i tij, waar ook president Ford lid
BOEKAREST (AP) De leiders van de landen
van het Warschaupakt zijn vandaag in Boeka
rest bijeengekomen gekomen voor een topcon
ferentie die naar BOEKAREST (AP) De
leiders van de landen van het Warschaupakt
zijn vandaag in Boekarest bijeengekomen ge
komen voor een topconferentie die naar wordt
verwacht zal uitmonden in een krachtige op
roep tot vooruitgang bij de besprekingen met
het westen over vermindering van troepen en
bewapening.
Leonid Breznjev, algemeen secretaris van de
communistische partij van de Sovjet-Unie,
Unie, heeft eerder deze week aan het begin van
zijn bezoek aan Roemenië en zijn besprekingen
met president Nicolae Ceausescu reeds aange
geven wat hij verwacht van het topberaad met
zijn bondgenoten.
„Wij hopen", aldus verklaarde Breznjev maan
dag, dat de topconferentie „een nieuwe en
belangrijke bijdrage zal leveren aan de zaak
van de versterking van de vrede in Europa en
daarmee in heel de wereld".
Gisteren verklaarde de Sovjet-partijleider te
hopen dat de landen van het Warschupakt tot
overeenstemming zouden kunnen komen met
de nieuwe Amerikaanse regering Carter terza
ke een verbod op de verdere uitbreiding van
de strategische bewapening.
Hij herhaalde zijn oproep tot een wereld- ont
wapeningsconferentie en verklaarde dat de be
sprekingen over beperking van de strategische
bewapening moet leiden tot een regeling die
„eerst beperking en later inkrimping van de
strategische bewapening inhoudt". Ook uit an
dere bron is vernomen dat beperking van de
bewapening waarschijnlijk het belangrijkste
agendapunt punt zal zijn van de topconferentie.
CUBA MEER IN DE PAS
HAVANNA (RTR) -
Vanaf vandaag kun
nen de Cubanen niet
meer gratis opbellen
vanuit openbare tele
fooncellen. Het offi
ciële dagblad „Gran-
ma" berichtte dat
het gemiddelde aan
tal gesprekken van
uit telefooncellen
van 15 gedurende
drie minuten dage
lijks, is toegenomen
tot 75 gesprekken
per dag van zes mi
nuten. Gratis opbel
len vanuit straatcel
len was ingesteld
kort na het aan de
macht komen van
premier Fidel Ca
stro.
Op het militaire vlak
gaat Cuba meer in de
pas lopen door invoe
ring van de klassieke
rangenindeling. De
hoogste rang tot nu
toe, die van „com
mandante" of ma
joor, wordt vervan
gen door die van ge
neraal en kolonel.
De „revolutionaire
strijdkrachten van
het Cubaanse leger
trekken verder hun
informele olijfgroene
vechtpak uit en ste
ken zich in fraaier
uniformen die zijn
ontworpen in samen
werking met Sowje-
trussische deskundi
gen.
Vluchtelinge
De studenten
leider Nkosa-
tane uit Sowet-
to, die in sep
tember van dit
Jaar haar land
ia ontvlucht, ar
riveerde giste
ren op Schiphol.
Zij mag voorlo
pig zes dagen
in ons land bli|-
ven. Op de
luchthaven
werd zij opge
haald door Con-
ny Braam van
het Anti-Apart
heid Comité.
NEW YORK (DPA-Reuter) - De alge
mene vergadering van de Verenigde
Naties heeft zich gisteren met grote
meerderheid gesteld achter een oproep
aan het adres van Israël om de bezette
Arabische gebieden voor 2 juni te ont
ruimen. De stemverhouding was 90 te
gen 16 stemmen, bij 30 onthoudingen.
Onder de tegenstemmers bevonden zich
Israël en de westelijke landen.
De oproep was afkomstig van een 20 leden tellen
de VN-commissie die zich met de Palestijnse
kwestie bezig houdt In de resolutie die de algeme
ne vergadering aanvaardde, wordt er ook bij de
veiligheidsraad op aangedrongen, zich opnieuw
over de aanbevelingen van de zogenoemde Palesti-
na-comrrussie te beraden. Deze aanbevelingen be
treffen ook een programma in twee fasen voor
de terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen en
het eventuele gebruik van vredestroepen van de
volkerenorganisatie om de Israëlische terugtocht
te vergemakkelijken.
Inmiddels heeft Israël met pantsermanouevres en
troepentransporten langs de noordgrens met Liba
non, zijn tanden laten zien aan de Arabische
vredesmacht in dat land, speciaal het albepalende
Syrische contingent daarvan.
Israë 1 heeft gewaarschuwd dat het vlak boven
zijn noordgrens geen Syrische soldaten en even
min Palestijnse guerillastrijders zal dulden. Via de
Verenigde Staten, die optreden als „verbindings
man" tussen Israël en Syrië, heeft premier Rabin
Damascus ook te verstaan gegeven dat hij Syrië
verantwoordelijk zal stellen voor eventuele nieuwe
Palestijnse guerilla-akties tegen Israël.
Brieven graag kort en duidelijk geschre
ven. De redactie behoudt zich het recht
voor Ingezonden stukken te bekorten.
Affaire-Menten (2)
Als staatssecretaris van Justitie
heeft mr. Glastra van Loon de
euvele moed gehad, niet alles
klakkeloos te slikken wat de
dicteerde. Hij heeft het geweten.
Politieke zelfmoord, zou men
het kunnen noemen; uit onerva
renheid. Na het ontslag van zijn
staatssecretaris zei minister Van
Agt: „de heer Mulder is een
uiterst bekwaam man, die zelfs
ik moeilijk kan tegenspreken"
Een bekentenis die beslist de
volle waarheid weergeeft, maar
niettemin uiterst merkwaardig
is, voor een man, die uiteinde
lijk toch politiek verantwoorde
lijk is. Ook voor het doen en
laten van de secretaris-generaal.
In zijn boek „Kanalen graven",
waarin mr. Glastra van Loon na
zijn ontslag een boekje open
doet over- het reilen en zeilen op
het ministerie van Justitie, komt
mr. Mulder duidelijk naar voren
als de veel te machtige topamb
tenaar, die dank zij een staatsse
cretarisloos tijdperk vele be
langrijke zaken zelfs beleidsbe
voegdheden, naar zich heeft toe
getrokken.
De affaire-Menten doet vermoe
den, dat deze mr. Mulder nog
weinig aan macht heeft inge
boet. Hij heeft het niet nodig
gevonden, zijn verantwoordelij
ke minister in te lichten over
een zo belangrijke zaak als de
voorgenomen arrestatie van een
mogelijke oorlogsmisdadiger.
Het was natuurlijk niet moge
lijk, maar de gedachte dat ei
genlijk mr. Mulder, en niet mr.
Van Agt voor de Kamer verant
woording had moeten afleggen,
dringt zich toch op. Misschien
dat de Kamerleden, die nu mas
saal over Van Agt vielen, de
secretaris-generaal wel hadden
durven tegenspreken.
Den Haag
P. van Ravensburg
George Bush
Van onze correspondent Roger Simons
LONDEN Koningin Elisabeth heeft giste
ren de nieuwe zitting van het Britse parle
ment geopend met een troonrede, waarin
het regeringsprogramma voor de komende
maanden uiteen gezet werd. Het is echter
lang niet zeker, dat de wankele regering-
Callaghan al haar parlementarie toekomst
plannen zal kunnen verwezenlijken.
Er liggen nieuwe tussentijdse verkiezingen
in het verschiet, die haar geringe globale
meerderheid in het Lagerhuis ernstig bedrei
gen. De noodzaak van nieuwe algemene
verkiezingen zal zich in de lente van 1977
steeds meer opdringen. Vele waarnemers
betwijfelen, of Labour een nieuwe electorale
overwinning tot stand zou kunnen brengen.
Labours nieuwe parlementaire programma
wordt gedomineerd door een wetsontwerp
om meer autonomie toe te kennen aan
Schotland en Wales. Alleen de Schotse en
Welshe nationalisten zijn eensgezind wat het
decentralisatie vraagstuk betreft.
Een ander belangrijk punt op de agenda van
het nieuwe parlementaire jaar is de kwestie
van rechtstreekse verkiezingen voor het Eu
ropese parlement. De regering Callaghan wil
die erdoor krijgen tegen 1978. Ze stuit echter
op verzet van anti-Europese extreem-linkse
socialisten. Het Labourcongres van afgelo
pen oktober heeft trouwens tegen het princi
pe van direkte verkiezingen gestemd. In het
Lagerhuis mag de regering evenwel rekenen
op conservatieve steun voor dit wetsont
werp.
Koningin Elizabeth zei voorts in haar troon
rede, dat de regering-Callaghan zich vastbe
raden zal inspannen om het hoofd te bieden
aan de toenemende inflatie. Op dit terrein
zal ze zoals vroeger nauw samenwerken met
de centrale van vakverenigingen en de con
federatie van Britse industrieën.
Goedkoper pond
DEN HAAG (ANP) - De mees
te Engelse produkten in de Ne
derlandse winkels zijn niet of
nauwelijks goedkoper gewor
den, hoewel het pond in een
jaar tijd ruim twintig procent
in waarde is gedaald. De consu
ment profiteert niet of nauwe
lijks van de koersdaling, aldus
het Konsumenten Kontakt in
„Koopkracht"
De beperkte invloed van de
koersdaling van het pond op de
prijzen in Nederland is volgens
Konsumenten Kontakt ten dele
het gevolg van het feit dat som
mige Britse multinationale on
dernemingen hun Nederlandse
dochtermaatschappijen geen la
gere inkoopprijzen in rekening
brengen en het koersvoordeel in
eigen huis houden.
•Accent wijst Spanje of Ierland
aan als waarschijnlijke schuil
plaats van Menten, mocht hij
nog geen kans hebben gezien
Latijns Amerika te bereiken.
Voorts een enquête over het kie
zersgedrag na de vlucht van de
miljonair „Niet minder dan 19
procent van de kiezers stemt
anders dan voor de vlucht, 38
procent van de kiezers twijfelt.
Zij weten op dit moment niet op
welkeSpartij ze nu in mei 1977
zullen stemmen. De minister
krijgt van 65 procent een motie
van wantrouwen. Deze groep is
namelijk van mening dat Van
Agt in zijn beleid is tekort ge
schoten. Van de ondervraagden
zegt 24 pet. dit niet te vinden".
Hoofdredacteur Hans Knoop
•vervolgt zijn onthullingen uit
Rusland: „De getuige vertelde
hoe in Dowge Menten een fau
teuil voor zichzelf aan de rand
van het massagraf liet neerzet
ten en vanuit deze stoel met een
sigaar in de mond het comman
do tot de executie gaf. Aan klei
ne kinderen moet Menten een
speciaal pleziertje hebben be
leefd, aangezien hij hen door de
SS-er Horst telkens in de lucht
liet gooien om ze vervolgens als
kleiduiven te laten doodschie
ten".
Voorts een intervieuw met
VVD-senator Haja van Some
ren. „Ik wil geen verkiezings
campagne gebaseerd op wel of
geen abortus. Hierover is door
de partijvoorzitters van drie
grote blokken in Limburg een
afspraak gemaakt, maar nu ge
beurt het toch. Ik vind dat sma
keloos. Den Uyl kan geen res
pect opbrengen voor onze me
ning. Hij lacht smalend als Wie
gel spreekt. Een Nederlandse
premier kan dat niet doen. Den
Uyl mist elk gevoel voor stijl".
Elsevier neemt minister Van
Agt in bescherming. „Het is te
hopen dat de discussie verder
zakelijk zal kunnen verlopen.
Van Agt heeft de Kamer be
loofd de onderste steen boven te
zullen halen waar het om de
fouten van het justitiële appa
raat gaat. Meer kan hij in dit
stadium niet doen. Bij dit onder
zoek zullen vooral de mensen
achter de schietschijf Van Agt
zichtbaar moeten worden".
Voorts in een artikel dit sombe
re beeld: „In 1980 zal 1 op iedere
6 a 7 verzekerden een WAO-uit-
kering -hebben. Een uitkering
die een steeds sterker leven
slang karakter krijgt. Werkne
mers boven de 35 tot 40 jaar die
in de WAO terecht komen, zijn
voor de rest van hun leven afge
schreven. Dat is de door de
arbeidsmarkt bepaalde praktijk.
Waardoor een onaanvaardbare
rechtsongelijkheid ontstaat.
Want de man die gezond werk
loos wordt, is oneindig veel
slechter af dan de zieke zonder
werk".
De Haagse Post in een commen
taar over Van Agt als lijsttrek
ker: „Hij is misschien een uitste
kende geleerde, maar een
hoogst onzekere minister. Daar
om zal hij als minister-president
binnen een week op zijn gezicht
vallen. Nu dat iedereen duide
lijk is geworden, valt ook beter
te begrijpen, waarom PvdA en
WD hem niet lieten vallen. Een
betere CDA-lijsttrekker kunnen
die twee partijen zich niet wen
sen".
Een ander artikel analyseert de
voltooide machtsstrijd in China.
Conclusie: „Met Hoea op de
stoel kan Mao rustig slapen. Hij
is een bekwaam leerling van de
grote roerganger. En kan dat
nog lang volhouden. Want koel
bloedig en meedogenloos, gelijk
Mao in de ogen van Kissinger,
heeft hij met de radicalen afge
rekend nadat hij de radicalen
eerst rechts heeft laten elimine
ren".
In Vrij Nederland verhalen over
de betrokkenheid van KVP-poli-
tici bij de verdediging van Men
ten, bij de berechting van oor
logsmisdadigers en bij het on
roerend goed-imperium van
Reindert Zwolsman die zelfs
een bedrag tussen de 60.000 en
120.000 gulden in de partijkas
zou hebben gestort. Voorts twee
grote artikelen over het feminis
me: „De enige linkse beweging
die behalve een sociale, ook een
culturele revolutie nastreeft".
Het blad heeft een posthuum
intervieuw met de overleden
filmster Jean Gabin. „Schilde
ren is een kunst Maar het vak
van acteur is een soort geknut
sel, een acteur laat niets na, een
acteur verkoopt lucht. De waar
de van mijn films meet ik af
wat ze voor mijn boerderij heb
ben opgeleverd".
De Tijd in zijn commentaar op
de zaak-Menten: „Het is onbe
grijpelijk en onverstandig dat
de KVP bij het debat van vorige
week heeft gezwegen. Niet dat
de KVP van nu verantwoorde
lijk zou zijn voor veronderstelde
ontsporingen van de KVP-ers
indertijd. Maar het zwijgen van
de KVP kan gemakkelijk ver
keerd worden uitgelegd".
Ook kritiek op justitie: „Een
beetje hardhorend waren de he
ren wel. En een beetje kortzich
tig ook. Ze konden zich blijk
baar niet meer voorstellen wat
er zo'n 35 jaar geleden in Polen
gebeurd is. Als ze er al van
hebben gehoord, waren ze het
waarschijnlijk alweer vergeten,
of hadden ze het verdrongen".
Het omslagartikel is een inter
vieuw met werkgeversvoorzitter
Van Veen. „Ieder die de moge
lijkheid heeft weer actief mee te
doen aan het leven, mist een
enorme kans door niet te willen
werken. De overheid moet wa
ken dat de samenleving niet
wordt belast met de zorg voor
deze mensen. Dat ze, als ze het
kunnen, met redelijke dwang en
drang toch weer doen wat ze
behoren te doen: werken".
De Groene Amsterdammer over
de zaak-Menten: „Een kabinet
scrisis rond Vajn Agt is voor
heel wat PvdA-Kamerleden met
de huidige stand van zaken wèl
een heel onaantrekkelijk idee,
omdat ze dan hun tweede kabi
net-Den Uyl wel helemaal kun
nen vergeten. Maar ook binnen
het CDA is Van Agt's prestige
als lijsttrekker sterk gedaald.
Erger nog: pijnlijk werd opeens
verhuld hoe zwak de basis is
voor zijn lijsttrekkerschap. Ge
durende het hele debat bleef het
CDA met de armen over elkaar
zitten".
Het blad verbindt aan de affaire
een pleidooi voor de noodzaak
van een na-oorlogse documenta
tie".
Hervormd Nederland heeft een
gesprek met WD-Kamerlid An-
nelien Kappeyne: „De Kamer
wordt emotioneel als ze het ge
voel krijgt dat er iemand achter
de regeringstafel staat te
draaien en niet alle inlichtingen
wil geven. Dat heeft niets te
maken met bloed willen zien,
zoals de Vpro-radio zei. Hoe
zwaar je als minister aangeval
len wordt, hangt van jezelf af.
Ik trek de bekwaamheden van
Van Agt in twijfel. Op een aan
tal onderdelen is hij een goed
jurist, maar dat wil niet zeggen
dat hij een bekwaam bewinds
man is".
Een commentaar over de zaak-
Menten stelt: „Zijn integriteit is
zo'n beetje het enige dat van
minister Van Agt in het Kamer
debat overeind is blijven staan".
En: „Overigens lijkt het optre
den van de minister nog maar
het meest onschuldige puntje
van een ijsberg vol ellende.
Want: „De onderste steen met
betrekking tot deze affaire moet
boven komen, heeft de minister
van justitie verklaard, dat kan
een mooie ruine worden".
Een intervieuw ook met defen
sie-staatssecretaris Stemerdink:
„Het is niet waar dat er onder
de topmilitairen waar wij als
politieke leiding van het depar
tement mee te maken hebben,
mensen zijn die de oorlog met
een zekere opgewektheid tege
moet zien. Zij denken er net zo
over als Vredeling en ik".
Dagboek Bounty bracht 2 ton op
advertentie
Exakt.
Die nieuwe MAGERE
BULGAARSE YOGHURT.
Een verrukkelijke
verwenning voor mens
kind. Met extra bouw
stoffen en mineralen...
en toch laag in kalorieën.
Je zuivelste gezondheid
voor 79 ct de halve
liter.
GENEVE (Reuter-Upi) Tussen de delegaties van Joshua Nkomo
en Robert Moegabe, die samenwerken in het „patriottisch front"
is onenigheid gerezen over hun antwoord op het recente Britse
compromis-voorstel inzake de datum voor Rhodesië's onafhanke
lijkheid.
Hun delegaties hadden veel tijd nodig voor intern overleg, en de
gemeenschappelijke bijeenkomst waarop het antwoord opgesteld
zou worden is enkele malen uitgesteld. Nkomo neigt er toe het
laatste Britse voorstel te aanvaarden onder enig voorbehoud, zo
is uit zijn delegatie vernomen. Moegabe, die ook de nieuwe formule
zou willen afwijzen, besprak het voorstel gisteren urenlang met
zijn eigen delegatieleden.
De Britse formule komt er op neer dat Londen „vast op het
standpunt staat" dat de noodzakelijke procedures voor 1 maart
1978 voltooid kunnen zijn, zodat Rhodesië op die datum onafhanke
lijk kan worden. Dat is nog niet de bindende datum die Nkomo
en Moegabe verlangden, maar het gaat verder dan het stellen van
een streefdatum.
Volgens Britse zegslieden is dat het uiterste voorstel wat conferen
tievoorzitter Ivor Richard kan doen. Als het patriottisch front deze
formule afwijst zou Richard overwegen de conferentie voor korte
tijd te schorsen.
Terwijl er in Genève druk wordt touwgetrokken over de datum
waarop Rhodesië als Zimbabwe een meerderheidsbewind moet
krijgen, heeft de blanke minderheidsregering Smith donderdag een
eigen tijdschema gepresenteerd.
Volgens Salisbury kan een ordelijke en democratisch verantwoorde
machtsoverdracht niet binnen de 23 maanden zijn beslag krijgen.
Oorspronkelijk was van 25 maanden uitgegaan. De eventuele
inkorting met twee maanden betekent een concessie aan de Brits-
Amerikaanse standpunten inzake de machtsoverdracht
LONDEN (AP)
Een klein door water
hier en daar moeilijk
leesbaar geworden
boek, waarin de Brit
se kapitein William
Bligh belevenissen,
noteerde nadat de
muitende bemanning
van zijn schip de
Bounty hem en enige
officieren hadden la
ten wegvaren in een
roeiboot, heeft giste
ren in Londen op de
veiling van Christie
bijna 200.000 gulden
opgebracht Het bie
den duurde precies
55 seconden.
Het in leer gebonden
boekje waarin Bligh
precies neerschreef
hoe het hem was ver
gaan tijdens zijn reis
van zes weken, werd
gekocht door de Lon-
dense boekhandelaar
Maggs. Voor wie deze
optrad werd geheim
Bligh's lange reis was
tenslotte geëindigd
op het eiland Timor,
