Cortes akkoord met plan
voor nieuw parlement
Pro-westerse benadering maakt
ontwikkelingssamenwerking ongeloofwaardig
NAVO bezorgd over nieuwe Sovjetraket
EG-LANDEN ONEENS
=^ÜET VN-RAPPORT OVER
PALESTIJNSE KWESTIE
Brieven
van
lezers
I\UIQN
ADVISEURS PRONK
ONEENS MET ELKAAR
t 1!
UJDAG 19 NOVEMBER 1976
LEIDSE CÖURAN'
PAGINA 9
MADRID (AFP/UPI) De Cortes, het
Spaanse parlement, heeft gisteren met
grote meerdérheid het regeringsvoorstel
inzake de hervorming van het parlement
goedgekeurd. Met 425 tegen 59 stemmen
bij 13 onthoudingen werd het plan voor
een gekozen parlement aanvaard. Het zal
nu worden onderworpen aan een refe
rendum dat voor het eind van dit jaar
moet plaats vinden. Voor juni volgend
jaar worden algemene verkiezingen ge
houden.
De goedkeuring voor het plan, waarvan
de gehele politieke hervorming van Span
je afhankelijk is, was het resultaat van
een compromis dat premier Suarez had
kunnen bereiken met de 130/leden van
de Alianza Popular, die gedreigd hadden
hun steun aan het ontwerp te onthouden.
Daarmee zou de hervorming, die met
tweederde meerderheid moest worden
aanvaard, zeker zijn afgestemd.
Het compromis betreft het kiessysteem.
De twee kamers van het nieuwe parle
ment zullen door middel van algemeen
stemrecht, direct en geheim, door alle
Spanjaarden van 21 jaar en ouder wor
den gekozen. Maar er wordt een kies
drempel ingebouwd die buitensporige
versnippering moet voorkomen. Het kabi
net verklaarde geen bezwaar te zullen
maken tegen „kleine correcties", zolang
het beginsel van evenredige vertegen
woordiging niet zou worden aangetast
Het nieuwe parlement zal bestaan uit een
huis van afgevaardigden van 350 leden
en een senaat van 207 leden, waarvan de
koning eenvijfde deel zal aanwijzen. De
koning zal ook een president voor het
parlement benoemen. De koning zal
daarnaast het recht hebben elke politieke
kwestie van nationaal belang door een
referendum te laten beslissen. Als het
parlement weigert de uitslag daarvan uit
te voeren, kan de koning het parlement
ontbinden.
Premier Adolfo Suarez van Spanje applaudisseert nadat het Spaanse parlement de hervormingsplannen
had aangenomen.
Amerikaanse oorlogsheld
In Amerika wordt een film gemaakt naar het leven van de
legendarische generaal McArthur, opperbevelhebber van het Ameri
kaanse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Verre Oosten
machthebber in Japan. De rol van McArthur wordt gespeeld
door Gregory Peck.
LONDEN De ministersconferentie
van de nucleaire plangroep van de NA
VO heeft op de bijeenkomst in Londen
opdracht gegeven tot nieuwe studie over
de ontwikkeling van de keraaanvaisca-
paciteit van de Sovjet-strijdkrachten.
Naar secretaris-generaal Joseph Luns
gisteren na afloop meedeelde zijn met
name de Europese NAVO-landen be
zorgd over de jongste Sovjet-raket voor
middelgrote afstand, de SSX-20.
Deze raket zal het totaal evenwicht tus
sen de NAVO en het Warschau-pact we
liswaar niet veranderen, maar wel de
aanvalscapaciteit van het oostblok in Eu
ropa versterken. Er zijn echter op het
ogenblik nog geen „tastbare bewijzen"
dat de Sovjet-Unie de SSX-20 in Europa
heeft ontplooid.
De plangroep heeft zich onder meer bezig
gehouden met technologische vraagstuk
ken en met de kwestie van verbetering
van de tactische kernwapens van het
bondgenootschap. Ook is gesproken over
„verfijning" van het politieke overleg in
het geval van een crisis.
De plangroep omvat de permanente le
den de Verenigde Staten, de Duitse
Bondsrepubliek, Engeland en Italië. Niet-
permanente leden zijn momenteel Cana
da, Nederland, Noorwegen en Grieken
land.
Luns zei nog dat de Verenigde Staten
wellicht hun nieuwe Cruise-raket naar
Europa zullen brengen als tegenwicht.
Bestudeerd zal worden hoe dit wapen in
Europa kan worden ontplooid. De Cruise,
die nog in het ontwikkelingsstadium ver
keert, kan van schepen, vliegtuigen en
van de grond worden gelanceerd. Hij is
vrijwel onontdekbaar omdat hij onder de
radar doorvliegt en obstakels als bergen
kan ontwijken.
Mislukt als
huisdier
De leeuw mag dan wel
de koning van het oer
woud zijn, als waakdier
is hij een mislukking.
Ondanks het feit dat
mevrouw Joy Roberts
uit de Amerikaanse
stad Fort Lauderdale
vijf leeuwen bezit is er
al zeven maal bij haar
ingebroken. De echtge
noot van mevrouw Ro
berts is een gepensio
neerd© leeuwentem
mer, die zijn oude be
roep niet kan vergeten.
Heroïne-karavaan
gepakt
BANGKOK Politietroepen
en hefschroefvliegtuigen heb
ben gisteren in het oerwoud in
Noord-Thailand een muilezel
karavaan met heroïne over
meesterd. Naar de politie in
Bahgkok meedeelde, is beslag
gelegd op 60 kilo zuivere heroï
ne met een groothandelswaarde
van zeker 2 miljoen Amerikaan
se dollars en een kleinhandels-
waarde die zeker tienmaal zo
hoog ligt De 20 zwaargewapen
de Chinese begeleiders ontsnap
ten.
NEW YORK (ANP) De negen landen van de
Europese Gemeenschappen kunnen niet akkoord
pan met een rapport van twintig VN-landen over
de Palestijnse kwestie. Namens de negen landen
I zei de Nederlandse permanente vertegenwoordi
ger, dr. J. Kaufmann in de algemene vergadering
van de Verenigde Naties dat het rapport geken
merkt wordt door onevenwichtigheid omdat
slechts twee en niet drie elementen worden be
sproken.
j De algemene vergadering besprak een rap_port van
een commissie van twintig landen, welke vorig
'jaar werd ingesteld door de algemene vergadering.
'De commissie had de opdracht een program uit
te werken ter verwerving van de Palestijnse rech
ten op zelfbeschikking als natie en voor terugkeer
naar eigendom waaruit de Palestijnen waren ver
wijderd in de loop van vier oorlogen in het
Midden-Oosten.
De nederlandse vertegenwoordiger bracht in her
innering, dat de EG vorig jaar al een voorbehoud
had kenbaar gemaakt over de samenstelling van
de VN-commissie voor de uitvoering van de onver
vreemdbare rechten van het Palestijnse volk.
De negen landen van de Europese gemeenschap
pen vinden dat niet de twee elementen voor de
regeling van de vrede zoals zij voorkomen in het
rapport namelijk het terugtrekken van Israël uit
bezette gebieden en de rechten van de Palestijnen
alleen een oplossing bieden. Maar dat ook het
derde element, het beginsel van het bestaan van
veilige en erkende grenzen van alle staten in die
streek erbij hoort
Naamgeefster
Bintje overleden
FRANEKER (ANP) - De
88-jarige Bintje Jansma,
naar wie waarschijnlijk
het aardappeli-sp Bintje ge
noemd is, is begin deze
week in Franeker overle
den.
Aan het eind van de vorige
eeuw was Bintje Jansma
leerlinge van de aardappel-
kwekende onderwijzer Kor-
nelis de Vries. In 1905
kweekte hij een nieuw ras
dat hij de naam Bintje
meegaf. Zeker is het niet
dat Bintjes naam model
stond: een zoon van de
aardappelkweker vertelde
dat zijn vader wel meer zo
maar een naam gaf.
Bonden breken
overleg over
scheepsbouw af
UTRECHT (ANP) De verte
genwoordigers van de indus
triebonden NW en NKV zijn
gisteren een half uur na het
begin van een vergadering met
de werkgevers over een sociale
begeleidingsregeling voor de
scheepsbouwsanering weggelo
pen.
Zij waren woedend omdat de
werkgevers nog steeds niet wil
den zeggen hoeveel geld ze be
schikbaar gaan stellen voor het
sociale beleid. De bonden von
den de sociale paragraaf een
van de belangrijkste onderdelen
van de plannen, omdat de sane
ring van de scheepsbouw ge-
inderdaad
prima
strijkijzers
voor ingezonden stukken te bekorten.
Soldaat"
De laatste tijd lees je regelmatig
iets in de krant over misnoegen
onder figuranten van „SOL
DAAT VAN ORANJE".
Afgelopen zondag had ik het
genoegen te mogen figureren bij
de „SOLDAAT". We waren met
een groep van - pak weg - 50-60
personen. Geen kwaad woord
over de organisatie. Alle afspra
ken werden stipt nagekomen,
inclusief de uitbetaling. Je te
kende een contract en na afloop
ontving je vijfentwintig gulden.
Normaal zou geen sterveling het
in zijn hoofd halen om op zon
dag voor dag en dauw je bed
uit te komen (voor 25 piek) om
een hele dag te staan blauwbek
ken. Maar je hebt het zelf ge
wild. Je hebt het gróóg gewild,
laten we eerlijk zijn!
Voor degenen die de oorlog be
wust hebben meegemaakt was
het „figurant zijn" een belevenis
die niet met geld is uit te beta
len. Je wordt teruggeplaatst in
de jaren '40-'45. Kompleet met
honger en koude voeten! Sinds
de oorlog heb ik niet meer zülke
koude voeten gehad! Uren heb
ben we in de rij gestaan zondag
14 november 1976 bij een
comestibleswinkeltje voor een
pakje boterHet was allemaal
héél aangrijpend! De Joden met
hun ster. De n.s.b.-ers. De hand
kar. De koude voeten. De hon
ger. Maar ook: de saamhorig
heid! Ja, heus! Die was er weer!
Het enige verschil: in de pauze
kon je net zoveel boterhammen
eten als je zelf wilde.
Tegen de avond, precies op de
afgesproken tijd, gingen we te
rug. De stemming in de bus was
goed. Ik kreeg de indruk.dat
iedereen voldaan huiswaarts
keerde. De oorlog was voorbij!
G. M. Wolff, Den Haag.
inderdaad
prima
stofzuigers
paard gaat met duizenden ont
slagen. Ook na enkele vergade
ringen is er nog steeds geen
antwoord op de vraag wie de
sociale gevolgen moet betalen.
De bonden overwegen nu zelf
een sociale paragraaf op te stel-
Sieraden geroofd
buit half miljoen
(Van 'een onzer verslaggevers)
UTRECHT Drie overvallers
hebben gistermiddag bij een
Utrechtse juwelier voor een
half miljoen gulden aan horlo
ges en juwelen geroofd.
Een tot nu toe onbekende man
met een witte kous voor zijn
gezicht drong het pand binnen
en dwong de eigenaar en zijn
secetaresse met een pistool met
hun gezicht tegen een muur te
gaan staan. Hij bond hen met
een touw aan elkaar. Vervol
gens kwamen nog twee man
binnen die de sieraden in plastic
zakken stopten.
De man met de witte kous voor
zijn gezicht dreef de juwelier en
secretaresse naar een toilet en
barricadeerde de deur. Een
kwartier later slaagden de opge-
slotenen erin ach te bevrijden.
Weer gifgaswolk
in Italië
APRILIA (Upi) Bijna 200 ar
beiders zijn gisteren getroffen
door een gifgaswolk in de Yale-
fabriek voor veiligheidsuitrus
ting in Aprilia, 40 kilometer ten
zuiden van Rome. Vijf arbeiders
zijn in een ziekenhuis in Rome
opgenomen. Het gas ontsnapte
door een lek in een boiler.
Unesco veroordeelt
Israël
(AFP) (SFP) Op de algemene
vergadering van de Unesco in
Nairobi is gisteren een resolu
tie goedgekeurd waarin de cul
turele en onderwijspolitiek van
Israël in de bezette Arabische
gebieden wordt veroordeeld.
De resolutie was ingediend door
29 Afrikaanse en Arabische lan
den. Zij was door amendemen
ten wel afgezwakt en bevatte
niet meer de beschuldiging dat
Israël het betrokken gebied op
onderwijs- en cultureel gebied
„Stelselmatig verjoodst". Over
het geheel van de tekst spraken
zich 73 lid-staten voor en 6 tegen
uit Dertig onthielden zich.
DEN HAAG Ontwikkelingssamenwerking heeft
alleen zin als dit geschiedt ten behoevé van en in
samenwerking met de arme bevolkingsmassa's in
de Derde Wereld. Voor wij verzetsgroepen in de
ontwikkelingslanden kapittelend toe spreken moe
ten wij eerst kunnen bewijzen dat onze ontwikke
lingshulp erop is gericht dat de onderdrukte mens
zijn recht verkrijgt. Deze kritiek leveren twee
leden van de Nationale Adviesraad voor Ontwikke
lingshulp, drs. H. Coppens en prof. dr. J. Breman
op het rapport dat de Nationale Adviesraad heeft
samengesteld over het beleid dat minister Pronk
in de toekomst moet voeren. Deze grondslagen
staan centraal op de studiedag van de Nationale
Adviesraad die donderdag 25 november in Den
Haag wordt gehouden.
De Nationale Adviesraad, samengesteld uit verte
genwoordigers van het geestelijke-, economische- en
sociale leven van ons land, heeft tot taak de minister
van Ontwikkelingssamenwerking te adviseren over
de hulpverlening aan ontwikkelingslanden. In zijn.
dertienjarig bestaan adviseerde de raad o.m. over
Nederlandse hulpprogramma's, die sociale aspecten
van het ontwikkelingsbeleid m.b.t. Unctad, de jonge
vrijwilligers, oliecrisis en ontwikkelingssamenwerk
ing, Suriname, en het basisonderwijs in ontwikke
lingslanden.
In het rapport dat nu ter discussie staat worden
als bakens bij het bepalen 'van de koers, of zo men
wil, als waarschuwing voor klippen waarop het
beleid kan stranden, enkele algemene gezichtspun
ten en directieven gegeven voor het te voeren beleid.
Samengevat komen zij hierop neer: De rijke landen
hebben een medeverantwoordelijkheid voor de ont
wikkeling van de Derde Wereld. Daarvoor zullen
offers gebracht moeten worden. Of deze offers
inderdaad worden gebracht is afhankelijk van het
herstel van de economische structuur. Voortdurend
overleg tussen de ontwikkelingslanden en rijke lan
den over herstructurering van het productiepatroon
in de industrielanden ter wille van de Derde Wereld
is noodzakelijk. In dit overleg moeten de partners
in politiek opzicht en wat hun deskundigheid betreft
het vertrouwen van beide zijden genieten. Men dient
waakzaam te zijn tegen het scheppen van nationale
organen met supranationale bevoegdheden, die bin
dende besluiten zouden kunnen nemen. Zo niet, dan
kan van goede samenwerking nooit sprake zijn.
Voorts vindt de Nationale Adviesraad dat alle par
tijen ervan doordrongen moeten zijn, dat financieel-
económische gezichtspunten niet alleen beslissend
kunnen zijn voor een goed ontwikkelingsbeleid. In
vele landen van de Derde Wereld zullen niet-econo-
mische factoren in de samenleving de mogelijkhe
den van groei en sociaal welzijn bepalen. Een beleid
dat zich onvoldoende rekenschap geeft van de
politieke, culturele en sociale factoren en de ver
scheidenheid in de ontwikkelingslanden, is tot mis
lukking gedoemd.
De adviseurs van Pronk zijn het in de afgelopen
jaren vaak oneens met elkaar geweest Ook nu is
het niet anders.
De meningsverschillen richten ach nu vooral op een
aantal uitgangsprincipes en fundamentele afwijken
de inzichten, op basis waarvan straks wel of geen.
hulp moet worden verleend aan landen van de
Derde Wereld. Coppens en Breman, de auteurs van
een afzonderlijke nota, stellen dat de opstellers van
het Rapport van de Nationale Adviesraad de ont
wikkelingsproblematiek hanteren vanuit de traditio
nele westerse visie: het verschil in welvaart is toe
te schrijven aan de sterk gestegen arbeidsprodukti-
viteit, moderne technologie, betere scholing van de
bevolking, en de betere organisatie van het bedrijf
sleven en overheidsapparaat in de ontwikkelde lan-
dea Indien deze ontwikkelingslanden een hogere
welvaart willen bereiken zullen zij een soortgelijk
proces moeten doormaken. Dit kan nog wel tiental
len jaren duren.
Coppens en Breman verwerpen deze benadering.
Zij hebben tevens de indruk dat de samenstellers
van het adviesrapport zeer bewust de bedoeling
hebben andere benaderingswijzen, met name die
waarin de belangenkonflikten tussen arme en rijke
landen en tussen groepen of klassen meer centraal
staan (zoals de Marxistische, maar dat is niet de
enige) indirekt te bestrijden.
Op deze wijze worden bijvoorbeeld de tegenstellin
gen tussen hoog- en laagontwikkelde landen in de
schoenen geschoven van partijen of groeperingen
met duistere bijbedoelingen. Deze andere of anders
denkende partijen worden verdacht van bewuste
polarisatie, van het kreëren van een .sfeer van
ideologische vijandigheid' of van het hebben van
opvattingen die ,de samenwerking belemmeren en
een gevaar vormen voor het bereiken van resulta
ten'. De schrijvers van het Adviesrapport lijken te
willen zeggen, aldus Coppens en Breman, dat een
echt konflikt tussen arme en rijke landen niet
bestaat. Zo die er toch bestaat dan is dat alleen
in de geest van malafide of misleide regeringen en
individuen.
De rijke landen worden echter geheel anders bena
derd. Hoewel erkend wordt, dat de meeste van deze
landen in het verleden onvoldoende bereidheid heb
ben getoond medeverantwoordelijkheid voor de
Derde Wereld te aanvaarden, worden zij met veel
begrip uitgetekend als in wezen welwillend en be
reid tot een serieuze dialoog en reële onderhandelin
gen.
Opvallende voorbeelden van de nauwelijks verkapte
pro-westerse uitgangspunten vinden Breman en
Coppens waar het gaat om de stellingname ten
aanzien van producentenorganisaties als OPEC. De
schrijvers van het Adviesrapport waarschuwen voor
misbruik ,voor verwezenlijking van andere dan
ekonomische doeleinden'. Organisaties als de OPEC
zouden het wereldverkeer in gevaar brengen omdat
kartels het recht van de sterkste plegen te doen
zegevieren en geen garantie geven voor een billijke
verdeling van goederen en opbrengsten. Coppens en
Breman reageren daar fel op: De werkelijkheid van
het wereldverkeer is er een waarin het recht van
de sterkste niet alleen zo af en toe eens een keertje
zegeviert, maar zelfs in hoge mate als een realiteit
is aanvaard. Van een principiële gelijkheid der
landen is nog geen sprake. Het is dan ook reëler
en rechtvaardiger om de eventuele producentenor
ganisaties van ontwikkelingslanden te zien als me
thoden om wat dichterbij te komen. Zij kunnen
tegenwicht bieden aan de vele vormen van macht
spolitiek zoals deze zich voordoen bij de rijke
landen. Het is dan ook zinniger om de ontwikke
lingslanden vanuit deze invalshoek te benaderen
dan hen er indirekt van te beschuldigen dat zij de
totstandkoming van een rationeel wereldverkeer
zouden verhinderen.
Het rapport van de Nationale Adviesraad, aldus
Coppens en Breman, ademt een dermate eenzijdige
pro-westerse geest dat alleen al om die reden de
pleidooien van de schrijvers voor samenwerking en
het bereiken van overeenstemming als volstrekt
ongeloofwaardig moeten overkomen. Een regering
die zich hierdoor zou laten inspireren, kan haar
eventuele ambities ten aanzien van een bemiddelen
de rol van Nederland als klein land verder rustig
vergeten.
Sig. W. Wolf
Minister Pronk van Ontwikkelingssamen
werking
