Hier moet onderste
steen boven komen"
ficldócSotitotvt
PROCES
TEGEN
EX-SS'ER
Onderzoek naar
industrie-eiland
MINISTER VAN AGT IN DEBAT-MENTEN
Fouten in Amsterdam
èn Den Haag
Scherper beleid nodig
tegen hondsdolheid
Vredeling tevreden
over eigen beleid
JDAG 19 NOVEMBER 1976
LEIDSE COURANT
(Van onze parlementaire redaktie)
DEN HAAG Minister Van Agt heeft giste
ren in het Kamerdebat rond de zaak Menten
ronduit toegegeven zelf ook moeite te hebben
om in toeval te geloven bij de verdwijning van
de Blaricumse miljonair. Hij hoopt vandaag
reeds het eerste rapport te ontvangen van het
onderzoek dat de procureur-generaal in Am
sterdam, mr. Hartsuiker, naar de gang van
zaken rond de verdwijning van Menten instelt.
De minister benadrukte, dat. het onderzoek
voor niets of niemand mag wijken. „Hier moet
de onderste steen worden bovengebracht."
De minister zei, dat het vanzelfsprekend is, dat
al het mogelijke zal worden gedaan om de
strafvervolging voort te zetten.
De bewindsman zei zich werkelijk solidair te
voelen met de gevoelens van zeer velen en zich
goed te kunnen voorstellen, wat er in de kring
van oorlogsslachtoffers en verzet nog aan leed
aanwezig is. „Dat er velen door de vlucht van
i Menten zijn gekwetst, spijt me bijzonder. Het
ipijt me meer dan de aanvallen op mijn per
soonlijke integriteit" aldus de minister, die
I eraan tovoegde, dat zijn gedrag er geen enkele
I aanleiding toe heeft gegeven, deze aanvallen
I voor gerechtvaardigd te beschouwen.
De minister wees de felle kritiek van de hand,
dat hij zijn politieke verantwoordelijkheid ver
keerd had begrepen. Hij zei zich van de zaak
op de hoogte te hebben laten houden," maar
niet van dag tot dag en niet van uur tot uur,
ik vind ook niet dat ik dat had moeten doen."
De Kamer was het met die zienswijze niet eens.
Fractievoorzitter Terlouw van D'66 sprak van
een „politieke vergissing". Hij vond, dat de
minister in deze belangrijke zaak alle beslissin
gen zelf had moeten nemen. Zijns inziens had
de minister toch kunnen weten hoe uitermate
gevoelig kwesties als oorlogsmisdaden liggen."
Het is eigenlijk een kwestie van kabinetspoli-
tiek." aldus Terlouw.
Niet alleen voor Terlouw was het onduidelijk,
hoe de minister kan verklaren dat het Open
baar Ministerie wel zijn redenen gehad zal
hebben om met arrestatie van Menten te wach
ten, terwijl hij als minister toch rechtstreeks
verantwoordelijk is voor het handelen van het
Openbaar Ministerie.
De minister maakte duidelijk, dat de recherche
al geruime tijd opnieuw met een onderzoek
tegen Menten bezig was en o.a. in Israël, Polen,
Zweden en de Verenigde Staten ondervragin
gen heeft gedaan. Het onderzoek is echter nog
niet voltooid. Nederlandse opsporingsambtena
ren moeten in de Sovjet Unie de plaats bezoe
ken waar de misdrijven waar Menten van
verdacht wordt zijn gepleegd. Daar zullen dan
getuigen moeten worden gehoord. „Want wat
journalisten schrijven is wel belangwekkend,
maar vormt nog geen bewijsmateriaal," zo zei
de minister.
Juist gistermorgen heeft de minister van de
Russische autoriteiten de toezegging van mede
werking bij het onderzoek gekregen. Volgens
de Nederlandse ambassadeur in de Russische
hoofdstad zullen de Sovjet-autoriteiten docu
menten aan de Nederlandse justitie ter beschik
king stellen, zodra zij hun eigen onderzoek
hebben voltooid. De minister verzette zich tegen
de gedachte een ander dan de procureur-gene
raal in Amsterdam te belasten met het onder
zoek naar de verdwijning van de heer Menten.
Iets dergelijks zou hij zien als een blijk van
wantrouwen.
Wat het onderzoek naar het vervolgingsbeleid
in de vroegere zaak Menten betreft, zei de
minister, dat dit in het bijzonder betrekking zal
hebben op de vraag wat in deze kwestie is
gedaan en eventueel is weggelaten. In dit ver
band sprak de minister over geruchten en
vermoedens, dat het bij het na-oorlogse vervol
gingsbeleid niet helemaal pluis is geweest
De minister ontkende, dat er ongelijkheid van
rechtsbedeling zou bestaan in ons land. De
WD had tevoren deze kwestie aan de orde
gesteld, door te wijzen op het optreden van het
Openbaar Ministerie tegenover de van oorlogs
misdaden verdachte L. uit Limburg. Volgens
de minister was er in de zaak tegen L. sprake
van een compleet strafdossier, terwijl daarvan
bij de zaak Menten nog geen sprake is.
De bewindsman ontkende ook, als zou de assis
tentie van de heer Wiesenthal zijn afgewezen.
"Dat is een kapitaal misverstnad", aldus minis
ter Van Agt, "wij zijn graag bereid de mede
werking van de heer Wiesenthal te aanvaar
den".
Hij benadrukte ook meerdere malen, dat het
niet mogelijk is geweest Menten's paspoort in
te trekken. Op grond van de Paspoortinstructie
is intrekking of inhouding van een paspoort
voor justitiële doeleinden alleen mogelijk als
tegen de houder van het paspoort proces ver
baal is opgemaakt wegens het plegen van enige
misdrijf waarvoor vervolging kan plaatsvinden.
De minister van Justitie is gisteravond en vannacht in de
Kamer stevig, soms bijna meedogenloos aangepakt. Verba
zingwekkend is dat niet. Het gebrekkig optreden of beter
het gebrek aan optreden van de justitiële autoriteiten
in Amsterdam in de zaak—Menten, waar de minister de
politieke verantwoordelijkheid voor draagt, vroeg om een
niet mis te verstane terechtwijzing.
Minister Van Agt ontpopte zich niet als een gladde politi
cus, die op een handige manier kromme zaken recht praat
Hij wekte soms de indruk zaken te willen verdoezelen, maar
gaf later ruiterlijk toe op sommige vragen geen antwoord
te künnen geven. Van Agt heeft er inderdaad blijk van
gegeven de zaak—Menten niet van dag tot dag te hebben
gevolgd. Hij gaf ook blijk van gevoelens van hulpeloosheid
en schaamte* waarvoor Kamerleden hem terecht hun res
pect betuigden.
Zonder de integriteit van de heer Van Agt ook maar een
moment in twijfel te willen trekken moet worden vastge
steld, dat ook op Justitie fouten zijn gemaakt. De relatie
met het Openbaar Ministerie in Amsterdam is duidelijk
verstoord, maar ook kan men zich afvragen of de minister
zijn departement wel helemaal in de hand heeft. Hoe is
het anders te verklaren, dat top—ambtenaren van zijn
ministerie al vorige week dinsdag op de hoogte waren van
de arrestatieplannen, terwijl de minister zelf tot woensdag
middag een week later nog van niets wist? De minister
heeft in dit verband geen enkel woord van kritiek op zijn
naaste medewerkers geuit.
Aan het prestige van de Nederlandse justitie is een ernstige
klap toegebracht. Na enig aarzelen heeft de minister van
nacht terecht de toezegging gedaan, dat er in de zaak—Men
ten volledige openheid van zaken komt. De onderste steen
moet inderdaad boven komen.
ROERMOND (ANP) Voor de bijzondere strafkamer van de
rechtbank in Roermond begint maandag aanstaande het tenminste
één week durende proces tegen de 58-jarige Nederlandse ex-ss'er,
de Limburgse fabrieksarbeider L. Deze wordt ervan verdacht 33
jaar geleden, van 1 mei 1942 tot en met september 1943 meermalen
'misdrijf tegen de menselijkheid' te hebben gepleegd in het kamp
voor joodse dwangarbeiders in Bobruisk in Rusland.
In de dagvaarding worden zeven manieren vermeld, waarop L.
alleen of samen met anderen opzettelijk en met voorbedachte rade
op gruwelijke wijze in het kamp joden van het leven heeft beroofd.
De rechtbank zal vijf buitenlandse getuigen, allen joodse ex-gevan
genen uit het kamp horen. Bij zijn verhoren door de rijksrecherche
heeft L. bekend dat hij vanaf de oprichting van het dwangarbei
derskamp in Bobruisk minstens één jaar als bewaker dienst had
gedaan. Voorts bekende hij al dan niet samen met anderen een
aantal Poolse dwangarbeiders in dit kamp te hebben gedood.
)ost klaagt over
vasthouden post
^)ÜSSELDORF De in de ge
vangenis in Düsseldorf verblij
vende Arnhemmer Harm Dost
heeft bezwaarschriften inge
diend bij het Oberlandesge-
richt aldaar, waarin hij klaagt
over het niet doorsturen van
post en het maken van fouten
in de gevallen waarin van hem
afkomstige brieven wel wor
den doorgestuurd.
Eerder klaagde Dost, die een
straf van drie jaar en negen
maanden uitzit wegens beweer
de verkoop van hasj in Neder
land aan jonge Duitsers, over
het verbod van het Landesge-
i richt in Kleef om kritische tijd-
J schriften te lezen. Dit verbod is
inmiddels door het Oberlandes-
gericht, na een bezwaarschrift
j van Dost, ongedaan gemaakt.
Brieven aan Nederlanders onder
wie zijn ouders, zijn op last van
het Landesgericht in Kleef vast
gehouden. Het ging hier om
zogenaamde kettingbrieven met
teksten waarin ongerustheid
wordt uitgesproken over de po
litieke ontwikkelingen en het
justitie-optreden in de bondsre
publiek.
Dependance
Nehem in
Den Haag
DEN HAAG De raad van
toezicht van de Nehem heeft
met instemming van directie en
medewerkers besloten een de
pendance in Den Haag in te
richten met handhaving van
Den Bosch als vestigingsplaats.
De raad heeft dit gisteren per
communiqué meegedeeld. Di
rectie en stafmedewerkers die
betrokken zijn bij het algemeen
beleid van de Nehem zullen hun
werk gedeeltelijk vanuit deze
dependance gaan verrichten.
Over uiterlijk een jaar zal de
raad de tussenoplossing op haar
doelmatigheid toetsen. De raad'
van toezicht heeft zijn besluit
meegedeeld aan minister Lub
bers (Economische Zaken). Be
gin oktober had deze laten we
ten in het licht van een hierover
door de Tweede Kamer aange
nomen motie, geen goedkeuring
te kunnen hechten aan een sta
tutenwijziging die de voorgeno
men vestiging van de Nehem in
Den Haag mogelijk zou maken.
Mr. Biesheuvel aan hoofd stuurgroep
De Amsterdamse
wethouder voor de
Haven, mr. C. H.
Goedkoop, gaf gis
teren het startsein
tot het aanleggen
van de Aziëhaven,
een zijhaven van de
Amerikahaven. De
grond werd op drie
plaatsen opgebla
zen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Een industrie-eiland in de Noord
zee? Deze vraag hoopt de door de regering inge
stelde Stuurgroep Studie Noordzee-eilanden en
Terminal, kortweg Stunet, over een jaar met "ja"
of met "neen" te beantwoorden. Onder aanvoe
ring van oud-premier Biesheuvel presenteerde de
Stunet zich gisteren in Den Haag met een brochu
re, waarin een overzicht wordt gegeven van het
zeer omvangrijke onderzoek, dat het komende
jaar naar de haalbaarheid van een dergelijk
eiland wordt ingesteld. Met de bestudering van
zo'n gigantisch project, door mr. Biesheuvel ver
gelijkbaar genoemd met de Zuiderzee- en Delta
werken, is een bedrag van enkele miljoenen ge
moeid.
De sterk gegroeide bevolking, de econmische acti
viteiten, de grote mobiliteit en de eisen die aan
het leefklimaat worden gesteld hebben de regering
doen besluiten de Stunet in het leven te roepen.
De stuurgroep zal bovendien de mogelijkheden'
onderzoeken voor een buitengaats overslagstation
voor vloeibaar aardgas. Een rapport hiervoor is
al binnen enkele maanden te verwachten, omdat
de problematiek van een "gaseiland" veel geringer
is dan van een industrie-eiland.
De North Sea Island Group, waarin 31 industrieën
zijn verzameld, publiceerde een maand geleden al
een rapport over een dergelijk project. "Onze
studie zal echter veel verder moeten gaan, omdat
de overheid nu eenmaal een bredere verantwoor
delijkheid heeft", aldus mr. Biesheuvel. De Stunet
richt zich het komende jaar vooral op de aspekten:
economie, technologie, sociologie, milieu, planolo
gie, waterbouw, volkenrecht en strategie.
CNV: Lonen per
1 januari 4,5
procent omhoog
UTRECHT (ANP) Het CNV
is bereid om, terwille van de
werkgelegenheid en de collec
tieve voorzieningen in 1977 de
netto ruimte voor de verbete
ring van de arbeidsvoorwaar
den te beperken tot twee pro
cent Dit betekent dat geen
compensatie gegeven zal wor
den voor BTW en dergelijke.
Het CNV vindt dat de totale
loonstijging per 1 januari 4,5
procent zal moeten bedragen:
twee procent verbetering (netto
0,5 procent) en 2,5 procent
„schone" prijscompensatie. Per
bedrijfstak zal echter bekeken
moeten worden of de loonsver
hoging per werknemer in cen
ten, procenten of in een combi
natie van beide zal worden toe
gekend. In een centrale af
spraak zal tevens moeten staan
dat eventueel een deel van de
twee procent gebruikt kan wor
den voor een al of niet vei plich-
te verlaging van de pensioen
leeftijd.
Ministerraad doet niet aan partijpolitiek
DEN HAAG (ANP) sen de grondslag van vormen.
De ministerraad het kabinet dan wel Premier Den Uyl
houdt zich niet bezig de eenheid van het heeft dit gisteren van zijn vergaderin- en andere partijpoli- het bespreken en ne- heer Wiegel overgela-
met partijpolitieke kabinetsbeleid raken geantwoord op vra- gen een ontwerpreso- tieke kwesties niet in men van besluiten ten dienen te worden
gedachtenwisselin- dan kunnen zij te al- gen van het Tweede- lutie van de besturen het kabinet bespro- met betrekking tot aan de geëigende en
gen. Maar wanneer len tijde onderwerp Kamerlid Wiegel Van PvdA en PPR ken dienen te worden het regeringsbeleid,
politieke gebeurtenis- van beraadslaging (WD). Deze had zich had besproken. De en dat de raad van Partijpolitieke
afgevraagd waarom heer Wiegel was van ministers zijn tijd be- dachtenwisselingen
het kabinet in een mening dat dit soort hoort te besteden aan zouden volgens de
verantwoordelijke
ge- partij-organen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Zodra in een
gebied hondsdolheid (rabiës)
wordt geconstateerd moet de
streek de status „bedreigd ge
bied" krijgen. Bovendien moe
ten in zo'n gebied vee, honden
en katten worden ingeënt, hon
den verplicht aan de lijn wor
den gehouden en alle zwerf- en
boerderijkatten worden afge
schoten
Dit staat in een rapport, dat
deze week is uitgebracht door
het Rijksinstituut voor Natuur
beheer. Vanaf 1 mei van dit jaar
is regelmatige inenting van hon
den tegen rabiës al verplicht,
voor katten is dat door het grote
aantal vrijwel onmogelijk. Uit
het rapport blijkt dat Nederland
momenteel voorop loopt in het
onderzoek naar de bestrijding
van hondsdolheid. In de omrin
gende landen constateert men
een zekere „rabiës "-moeheid
doordat men zich er al lange
tijd intensief mee bezig heeft
gehouden. Nederland heeft pas
de laatste twee jaar te maken
gehad met rabiës dat zich vanaf
de Tweede Wereldoorlog ont
wikkelde in Oost-Duitsland en
zich met een snelheid van 25 tot
70 km per jaar verplaatste naar
het westen.
Mokum aan de Amstel
Uit handen van de schrijver Siegfried E. van Praag heeft burgemeester
Samkalden van Amsterdam gisteren het eerste exemplaar van het boek
„Mokum aan de Amstel" ontvangen. In dit boek geeft de heer Van
Praag op zeer persoonlijke wijze een terugblik op de historie van Joods
Amsterdam. Het boek bevat 252 foto's, waarvan vele uit het Amsterdams
Gemeente-archief afkomstig zijn.
Ook 60,- voor
ambtenaren
DEN HAAG (ANP) In de
gisteren gehouden vergadering
van het Centraal Georganiseerd
Overleg in Ambtenarenzaken,
is overeenstemming bereikt
over een uitkering-ineens aan
het overheidspersoneel van
60,-, overeenkomstig de voor
particuliere werknemers voor
genomen maatregel. Het minis
terie van binnenlandse zaken
heeft dit meegedeeld.
Het ligt in de bedoeling de uit
kering tegelijk met de betaling
van het salaris over de maand
december aan het overheidsper
soneel te doen toekomen. De
wijze van doorwerking van deze
maatregel op de overheidspen-
sioenen zal nog nader worder
vastgesteld.
Weeroverzicht
Vooruitzichten voor zondag. Min. temp.: omstreeks 5 graden.
Overgang naar onbestendig Max. temp.: omstreeks 8 graden.
weer met veel wind.
Weersvooruitzichten in cijfers:
Voor zondag:
Aantal uren zon: 1 tot 5.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 60 procent.
Kans op een geheel droog et
maal: 30 procent.
HILVERSUM (ANP) Minister Vredeling is niet ontevreden over
zijn tot nu toe gevoerde defensiebeleid in het kabinet. Hij zal
er niet om vragen terug te mogen komen in de volgende minister
raad, maar staat er ook niet afwijzend tegenover. Hij is de eerste
socialist die fungeert op de post van defensie, en hij meent te
hebben bewezen dat hij het heeft klaargespeeld, aangezien hij vier
maal zijn begroting zonder amendementen er door heeft gekregen.
Dit zei de heer Vredeling gisteren in een vraaggesprek voor de
AWO-radio. Hij is van mening dat hij het landsbelang heeft
gediend. „Soms moet je overtuigd zijn van je eigen gelijk, maar
je moet ook wel eens ongelijk kunnen bekennen. Als je meent
dat iets in het belang van het land is, moet je tegen de gevestigde
mening kunnen ingaan, dat is niets nieuws. Ik heb nooit geprobeerd
een wit voetje te halen bij mijn achterban, dat is te goedkoop
aldus de minister. Gevraagd naar zijn eventuele keus tussen het
Nederlandse ministerschap of een EEG-positie, antwoordde de heer
Vredeling: „Ik zou geen wezenlijk bezwaar hebben om naar de
EEG te gaan. Mijn hart ligt wel in Brussel".
