Carter: mentaliteit in beleid van VS moet veranderen Drs. S. Konijn onvoldoende kerkelijk geaccepteerd Gereformeerde synode tegen „richtingen" Japanse vice- premier afgetreden Schaakploeg stevig aan leiding KORTE METTEN MAO'S ECHTGENOTE VOOR RECHTER NATIONALISTEN IN GENÈVE: TERMIJN VAN 12 MAANDEN Sensationeel scoreverloop in duel met Oost Nederland Kerk en wereld „Osservatore" scherp tegen prof. Bolgiani ftlJDAG 5 NOVEMBER 1976 LEIDSE COURANT PAGINA 11 Carter en Mondale, de aanstaande vice-presi dent, waren gisteren bijeen in Plains, Carters woonplaats. NEW YORK (UPI) Jimmy Carter is van plan een Amerikaanse buitenlandse politiek te gaan voeren die mikt op 'orde in de wereld', een beleid dat vooral qua mentali teit zal afwijken van de 'machtspolitiek' uit het Kissinger-tijdperk. De nieuwgekozen Amerikaanse president, die op 20 januari 1977 in funktie treedt, zegt dit in een gisteren gepubliceerd vraaggesprek met het weekblad Time. Carter difinieert het begrip 'orde in de we reld' als een streven naar vrede. De presi dent-elect zegt voorts dat hij 'onmiddellijk' contact zal leggen met leidende figuren in de Sovjet-Unie, China, vooraanstaande Euro pese landen. Canada en Mexico. „De hoop orde in de wereld te krijgen in plaats van machtspoli tiek," zegt Carter in het interview. „Naar mijn mening heeft er in Kissingers buitenlandse politiek een neiging bestaan de wereld te verdelen in twee grote machtsblokken, waarbij prak tisch alle landen ter wereld een standpunt werd afgedwongen. Bij die standpunten kon men volgens Carter kiezen uit: „Ik ben voor de V.S., ik ben tegen de Sovjet-Unie of ik ben tegen de V.S." Carter vindt het opdringen van een dergelijke keuze „het zaaien van permanente twee dracht." „Wat ik zal doen," zegt hij tegen Time, „is probe ren weg te komen uit die posi tie .en met de naties op indivi duele basis te onderhandelen over wat het beste is voor hun eigen bevolking." Carter zal op korte termijn samen met zijn eigen advi seurs en de fraktieleiders in het Congres proberen te ko men tot een gemeenschappe lijk standpunt ten aanzien van de Amerikaanse buitenlandse politiek voor de komende vier jaar. Aan dat overleg, zegt hij in het gesprek met Time, kent hij de hoogste prioriteit toe. Het streven naar een gemeen schappelijk door regering en Congres gedragen buitenland se politiek noemt Carter „een radicale breuk met wat er tot dusver bestaat." Kissinger, aldus Carter, „Liet het congres pas toe tot het proces van besluitvorming, wanneer dat voor hem politiek nuttig was." Gevraagd om specifieke stand punten ten aanzien van Zuide lijk Afrika, het Midden-Oosten en Azië, antwoordde Carter zich voor het mbment liever te bepalen tot de grote lijnen, dan in te gaan op details. „Ik hoop," zei hij, „zo goed als ik kan een positie te scheppen waarin ons land de leider van de wereld is, niet op grond van militaire macht, economische druk op politieke overreding, maar op grond van het feit dat wij het gelijk en het fatsoen aan onze kant hebben." Niettemin liet hij daarop in specifieke zin volgen: „Ik ben sterk vóór een meerderheids bewind in Rhodesië en in Zuid-Afrika en ben van plan dat aan de wereld duidelijk te maken." „Voorts", aldus Carter, „ben ik van plan diplomaten te be noemen die kunnen bogen op een uitnemende staat van dienst, en dat alleen op grond van verdienste en niet bij wij ze van politieke beloning. Ik heb me hiertoe op erewoord verplicht en ik zal deze belofte qjet breken." Amin laat fotograaf vermoorden die te veel wist NAIROBI AFP-DeOe- gandese geheime politie heeft het hoofd van de fo todienst van bet ministerie van voorlichting, Jimmy Parma, vermoord omdat deze meer wist van de dood van mevrouw Dora Bloch, de Israëlische pas sagier van de gekaapte luchtbus van de Air Fran ce die na de Israëlische tegenactie op het vliegveld van Entebbe op 3 Juli in Oeganda was achtergeble ven. Dit meldt het Keniase blad „The Standard" in een bericht van zijn corres pondent uit Kampala. Parma zou een reeks foto's van het lijk van mevrouw Bloch hebben genomen, na dat zij was vermoord en haar stoffelijk overschot in een bos was achtergelaten. Toen de geheime dienst van president Idi Amin achter het bestaan van deze foto's was gekomen, werd de fotograaf ontvoerd en werden de bewuste negatie ven vernietigd. Half okto ber werd van de zijde van de familie van Parma ver nomen, dat zijn lijk, door zeefd met kogels, in een bos in de omgeving van Kampala was gevonden. Sovjet-Unie wijst Nederlandse uit MOSKOU (ANP) De Sovjet- Unie heeft twee vrouwelijke toeristen, van wie een Neder landse, over de gTens gezet we gens deviezensmokkel en pogin gen anti-Sovjet literatuur te verspreiden, aldus het Russi sche persbureau Tass. Volgens Tass werd de reis van de 21-jarige Jurrendina Brejd- weld, uit Apeldoorn, en haar 29-jarige vriendin Catherine Wo- bera uit San Francisco gefinan cierd door een zekere Arnold Herald van der Kieft uit Apel doorn. Hij zou zich hebben voorgedaan als een vertegen woordiger van Ford auto's, en de meisjes enkele duizenden Westduitse marken en adressen in Moskou en Kiev hebben gege ven waar zij het geld en „een stapel anti-Sovjet literatuur" zouden moeten afgeven. HELSINKI (AP) De vier Chinese radika- le leiders die beschuldigd worden van sa menzwering tegen de regering en revolutio- e misdaden zullen voor een rechtbank moeten verschijnen. Het is nog niet bekend voor welke rechtbank de vier, onder wie de weduwe van Mao Tse-Toeng Tsjiang Tsjing, zullen moeten terecht staan.- Dit heeft een hoge Chinese functionaris ver klaard tegenover een Finse delegatie die momenteel een bezoek brengt aan Peking. Tan Tsjen Lin, vice-voorzitter van het Volks congres, verklaarde tegenover de Finse dele gatie dat ook de mogelijke betrekkingen van de kliek met de Sovjet Unie worden nage gaan. Hij zei dat 99,99 procent van de Chinese bevolking de activiteiten van de kliek af keurt. De vier, aldus Tan, is huisarrest opgelegd op 7 oktober. Het zijn Tsjing Tsjiang Jao Wen Joean, Tsjang Tsjun Tsjiao en Wang Hoen Wen. Eerder werd aangenomen dat de beschuldi gingen tegen mevrouw Mao stamden van de uitgebreide interviews die zij heeft toege staan aan de Amerikaan Roxane Witke, die een boek over haar leven wil schrijven. Tan bevestigde nu echter dat de beschuldigingen ook mogelijke ongeoorloofde contacten met de sovjet Unie, China's aartsrivaal, omvat ten. Hij benadrukte tegenover zijn Finse gasten dat indien de vier aan de macht waren gebleven dit wellicht zou hebben geleid tot een wijziging van het beleid met het doel van China een chauvinistische supermo gendheid te maken. Dit zou in tegenspraak zijn met de stelling van Mao dat alle naties, groot en klein, gelijk zijn in de internationa le politiek. GENÈVE (UPI) De zwarte Rhodesiërs hebben gisteren een Brits compromis-voorstel verworpen om 1 maart 1978 vast te stellen als datum voor de onafhankelijkheid van Rhodesië onder een zwart meerderheidsbewind. De nationalistische leiders zeiden dat de datum hun te ver weg ligt, dat dus een periode van 16 maanden hun veel te ruim bemeten is. „Twaalf maanden of we stappen op", dreigde Robert Moegabe, de militante leider van de Afrikaan se nationale unie van Zimbabwe (ZANU). De andere nationalisti sche delegatieleiders bij de conferentie in Genève reageerden eveneens volledig afwijzend op het Britse voorstel. De delegaties zouden vandaag opnieuw bijeen komen. Het voorstel, bedoeld als compromis, was door de Britse voorzitter van de conferentie in Genève, Ivor Richard, op tafel gelegd tijdens een bijeenkomst tussen de delegatieleiders. De bijeenkomst werd vervolgens voor korte tijd geschorst om de leiders gelegenheid te bieden het voorstel te bestuderen. Ze verlieten daarvoor echter niet het Palais des Nations en de bijeenkomst werd na een onderbreking van een kwartier hervat. Pieter van der Byl, minister van buitenlandse zaken van Rhodesië en de man die de leiding van de regeringsdelegatie heeft sinds het vertrek van premier Ian Smith, meende dat met het Britse voorstel „een wat constructievere noot" in de besprekingen was gebracht. „Ik denk dat we wat optimistischer kunnen zijn dan een paar dagen geleden", aldus de blanke leider. Desondanks vond hij dat de datum die Richard heeft genoemd te vroeg is om een overgang naar meerderheidsbewind mogelijk te maken. Van der Byl verklaarde dat de regering Smith bereid is te praten over een vervroegen van de tijdslimiet van twee jaar. TOKIO (UPI) De Japanse vice-premier, Takeo Foekoeda, is vandaag afgetreden, hetgeen naar verwacht wordt een bittere machtsstrijd binnen de regerende liberaaldemocratische partij onder leiding van premier Takeo Miki zal intensiveren. Foekoeda leidt een van de grootste facties in de LDP die poogt de premier tot aftreden te dwingen vanwege de manier waarop hij het Lockheed-om- koopschandaal in Japan behan delt. Miki wordt beschuldigd van een zwak leiderschap. Tweederde deel van de partij is van plan Foekoeda als premier te kiezen op een partijconventie die na de parlementsverkiezing van 5 december zal worden ge houden. De 69-jarige Miki slaagde er tot nu toe in aan de macht te blij ven door een combinatie van politieke manoeuvres, steun van het volk en beweringen van de pers dat de actie tegen Miki bedoeld is om het Lockheed- schandaal in de doofpot te stop pen. Boekovski stervende DEN HAAG (ANP) - De Russi- sche dissident Wladimir Boe kovski, die in Moskou zeven jaar gevangenisstraf uitzit, is stervende. Dit heeft zijn moe der meegedeeld aan Mary Da- vis, een liberaal lid van een delegatie van jeugdorganisaties van Britse politieke partijen die vorige week de Sovjet-Unie heeft bezocht. Boekovski heeft een maag zweer, maar het dieet dat hij nodig zou hebben wordt hem geweigerd. Hij heeft sinds half augustus geen bezoek meer ont vangen, hij krijgt geen post of lectuur. Palestijnen tegen benoeming Libanees als commandant vredesmacht CAIRO (AP) De Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO heeft de benoeming van de Li banees Achmed Al Haj tot com mandant van de vredesmacht in Libanon verworpen. Deze be noeming werd gisteren bekend gemaakt door de Libanese pre sident Sarkis. De vredesmacht, die 30.000 manschappen zal tellen, zal het komende weekeinde posities in nemen in de belangrijkste gebie den waar de burgeroorlog in Libanon heeft gewoed. Volgens de PLO is de benoe ming van Achmed Al Haj een schending van de overeenkom sten tussen Syrië, Libanon en PLO. HAIFA Ook na de tiende ronde van de schaakolympiade in Haifa heeft het Neder lands team de leiding stevig in handen gehouden. Sosonko, Kuypers en Ligterink wonnen, Timman speelde remise tegen Zweden. Grootmeester Jan Timman, die met zes pun ten uit zeven partijen kan bogen op de beste jscore aan het eerste bord, nam tegen An- jiersson genoegen met een vroege remise, na tien zetten. Sosonko kreeg tegen Ornstein imet wit"in een Ben Oni-verdediging het isoort stelling, waarnaar zijn voorkeur uit gaat: een sterk beweeglijk centrum en actief jstukkenspel. Later in de partij forceerde de |Nederlander een sterke ver opgerukte vrij pion en Ornstein, die ook nog in verschrik kelijke tijdnood was geraakt, gaf toen maar op. Ook Ligterink speelde met zwart tegen Schussler de opening superieur. Na een zet of twintig kon Schussler geen stuk en geen pion meer bewegen en deed toen vertwijfeld een zet, dië tot een ondenkbaar mat in een zet leidde. Kuypers speelde tegen Wahlbom een bijzon der moeilijke partij. Na een wat voorbarige centrum-opmars van Wahlbom kon Kuypers met een kleine combinatie een kwaliteit winnen. Ondanks grote tijdnood wist Wahl bom allerlei dreigingen tegen de witte ko ning te creëeren en Kuypers zag zich ge dwongen de kwaliteit terug te geven. De partij werd afgebroken. Toen hervat was, maakte de Zweed na drie zetten een fout en kon meteen opgeven. Vandaag is Nederland vrij. Naaste concur rent Engeland verloor een hangpartij uit de 9e ronde tegen Israël (eindstand 22) en won in de 10e ronde van Canada met 31. Stand aan de kop: 1. Nederland 29 punten, 2. Engeland 26,5, 3/4. Verenigde Staten en Argentinië 24,5 en 2 afg., 5. West-Duitsland 24 en 1 afg. Bij de dames speelde Nederland voorlopig 1/2—1/2 tegen Engeland. De partijen van v.d. Mije en Vreeken werden in slechte stand voor de Nederlandsen afgebroken. Van de Ver. Staten werd met 3—0 gewonnen. Stand A-finale: Israël 8 pnt. en 2 afg., Nederland 6 1/2 en 2, Ver. Staten 5 1/2 en 2. llill Tenniscircuit begint opnieuw GRONINGEN - De Amerikaan Marty Ries- sen die in het tenniscir cuit de geblesseerde Jan Kodes vervangt, was ij lings van Londen naar Groningen gekomen waar gisteravond werd gespeeld. Hij verloor in een ongeïnspireerd optre den met 7—6, 1—6,46 van de Joegoslaaf Franu- lovic. Met deze vervanging werd het eerste gedeelte van het circuit afgesloten. De vier spelers zul len in de resterende dagen een halve competitie spelen om het resterende prijzengeld ad. 83.250,-. ■HUI (Van onze sportredactie) ROTTERDAM De Old Stars van Den Haag hebben gisteravond in het Sport paleis Ahoy een nederlaag van 7—6 geleden tegen de andere nieuwkomer in de N.C.R.V.-minivoetbalshow, Oost-Ne derland. Een sensationeel verloop had deze wedstrijd zeer zeker. In de eerste helft stond Old Stars binnen vier minuten achter met 60. Deze cijfers kwamen vooral tot stand door twee kopballen van Gerard Somer en Jan Veenstra. (elk doelpunt dat vanach ter het doel wordt ingekopt door de gaten in het net telt voor twee punten). Issy ten Donkelaar opende de score voor Oost-Nederland. Hierna volgde de kopbal van Gerard Somer, 30. Chris de Vries maakte er 4—0 van met een hard schot dat doelman Martin van Vianen te machtig was. De bal was nog maar nauwelijks in het spel of Jan Veenstra maakte het tweede koppende doel punt voor de ploeg van trainer Frans de Munck, 6—0. Den Haag was in deze eerste vier minuten nergens, werd ook vaak op de sprint geklopt door de veel jongere ploeg van Oost-Nederland. Guus Haak wist nog op slag van rust met een fraaie lob 61 te scoren waardoor Den Haag blijkbaar een men tale injectie kreeg, want in de tweede helft waren de rollen omgekeerd. De Old Stars kwamen zeer ambitieus terug en hun zwoegen werd dan ook beloond. Theo van de Burch en Harrie Heynen scoorden 6—2 en 6—3. Oost-Nederland maakte hier weliswaar 7—3 van maar dat was dan ook het enige dat de ploeg in die tweede helft heeft laten zien. Den Haag bleef komen en dreef de Oostelij- Jcen meer en meer op eigen terrein. Hans Dorjee zorgde voor 7—4 en Harrie Heynen kon zijn tweede doelpunt een paar minuten later maken. Door een doelpunt van de uitstekend spelende Leen de Graaf werd de eindstand op 7—6 bepaald. Een docent aan een katholie ke theologische hogeschool heeft een kerkelijke en een academische taak. Op beide terreinen zal een docent bin nen de hele geloofsgemeen schap kerkelijk aanvaard moeten zijn. Voor de bis-, schoppen is de. vraag, of de heer Konijn voldoende kerke lijk geaccepteerd is, een punt van ernstige overweging ge weest. De bisschoppenconferentie stelt dit in de verklaring (zie ook ons blad van gisteren) waarin zij zeggen geen goed keuring te hebben kunnen hechten aan de benoeming van drs. S. Konijn aan de Katholiekeke Theologische Hogeschool te Amsterdam, omdat drs. Konijn te zeer een omstreden persoon is in de brede kerkelijke gemeen- Aanvaarding in de kerkelijke gemeenschap is een moeilijk af te wegen aangelegenheid, aldus de bisschoppen, die al naar gelang de positie die men bekleedt, verschillend kan worden beoordeeld. Het be hoeft geen betoog, stelt de bis schoppenconferentie, dat de bisschoppen op dit punt een 1__ eigen en bijzonder zware ver antwoording dragen. Zodra twijfels aan kerkelijke accep tatie rijzen, kan men vraagte kens plaatsen achter de wen selijkheid van een benoeming aan een katholieke theologi sche hogeschool. Uiteraard, aldus de medede ling, waarin een en ander is hervat, heeft ook de Katholie ke Theologische Hogeschool Amsterdam in deze zaak haar verantwoordelijkheid ten volle beseft en op zich genomen. Op basis van haar eigen gegevens heeft zij de situatie evenwel anders beoordeeld. Een en ander is naar voren gekomen tijdens een gesprek, dat deze week mgr. drs. Th. Zwartkruis, bisschop van Haarlem en mgr. dr. A. J. Simonis bisschop van Rotter dam namens de bisschoppen conferentie in Haarlem heb ben gevoerd met een afvaardi ging van de KTHA, die werd gevormd door prof. dr. P. Smulders s.j. rector, dr. F. Tillmans c.c.d., lid van de solli citatiecommissie, dr. J. Wal- dram o.s.c., voorzitter van de hogeschoolraad en U. Koop- mans, secretaris van het dage lijks bestuur van de hoge schoolraad. Na overleg met het modera- men van de Raad van Kerken heeft de sectie „Dienst" van de raad de pastores van de aangesloten kerken gevraagd zondag in de kerkdiensten aandacht te schenken met name in de steden aan hen die in de veeteelt, de land bouw of tuinbouw werken. De sectie meent, dat de agrariërs juist nu recht hebben „op be grip voor hun niet eenvoudige positie in de zich veranderen de samenleving". Dinsdag 30 november wordt landelijk, op Hydepark in Driebergen een werkdag gehouden, in het bij zonder voor pastores van de verschillende kerken, die wer ken en leven tussen agrariërs, met als thema ..verkenning van pastoraat op het platte land". Een Spaanse bijbelvertaling met foto's en commentaren, die zich vooral toespitsen op de sociale gerechtigheid, is in Argentinië door de autoritei ten verboden. De bijbel is vijf jaar geleden verschenen en er zijn intussen achthonderddui zend exemplaren van ver kocht. Ook tussen bisschoppen was er verschil van inzicht. De bisschop van San Juan, mrg. Sansierra noemde de bijbel „satanisch heiligschennend en dodelijk", maar de bisschop van Neuquen beval hem aan iedereen warm aan. „De noten' passen het evangelie toe op de werkelijkheid in Latijns-Ame- rika, daarom vermelden zij zo veel onplezierige dingen", zo zei hij. De gesprekken binnen de ker kelijke delegatie, die door de Raad van Kerken is samenge steld en twee maal een lang gesprek heeft gehad met de directie van de Amro-bank, naar aanleiding van de inves teringen in Zuid Afrika zijn nog niet afgerond. Pas nadat een advies over deze zaak in de vergadering van de raad aan de orde is geweest, zal de Raad van Kerken tot een oor deel over een en ander komen. Paus Paulus heeft Jimmy Car ter telegrafisch gelukgewenst met zijn verkiezing tot aan staand president der Verenig de Staten. ,Wij bidden God u de wijsheid en de kracht te geven om het geliefde Ameri kaanse volk te leiden naar wezenlijke vooruitgang op weg naar vrede, vrijheid en gerechtigheid voor aHen'. Voor u persoonlijk en voor de uwen vragen wij God om de volheid der vreugde en een overvloed van hemelse zege ningen", aldus het telegram De gereformeerde synode, die deze week in Lunteren bijeen is heeft de verzoeken afgewe zen van drie kerkeraden, die verontrust zijn over de huidige koers, met name inzake de zogenaamde nieuwe theologie in de gerefor meerde kerken. De kerkeraden wilden toestem ming om kerkleden, die zich in een bepaalde gemeente geestelijk niet thuisvoelen, lid te laten zijn van een andere naburige kerk, waar dat wel het geval is. Verder wilden zij andere theologische opleidin gen dan die in Amsterdam (V.U.) en Kampen (theologische hogeschool) erkend zien, alsmede de mogelijkheid om attestaties (bewijzen van kerklidmaatschap) te mogen weigeren „bij ge bleken afwijkingen in leer of levenswandel'. De synode besloot aan al deze verzoeken niet te voldoen, onder meer op grond van de over weging „dat de verzoeken tenderen naar een onaanvaardbare legalisering van een kerk, waarvan aanhangers van verschillende stand punten zich dan in afzonderlijke gemeente zou den kunnen organiseren. Daardoor wordt de gezamenlijke worsteling om het éne geloof ge blokkeerd of zelf beëindigd", aldus de synode. Vanwege de inderdaad grote gewetensnood bij verontruste kerkleden overwoog de synode bij de vraag over het kerklidmaatschap onder meer dat in gezamenlijk overleg voor noodge vallen noodoplossingen kunnen worden ge zocht. Maar het zullen dan altijd incidentele oplossingen blijven, die niet tot kerkordelij ke regel moeten worden verheven. Het moet er immers om blijven gaan een kerkelijk leven te organiseren, waarin alles wat waarlijk christe lijk is in alle variaties zijn kans krijgt, aldus de synode. De vraag of er een derde actie „Kom over de brug" moet komen heeft de synode ontkennend beantwoord. In een reactie op een vtrzoek daartoe van het bestuur van deze interkerkelij ke actie, meent de synode, ondanks het grote nut van voorgaande acties, dat er nieuwe in zichten zijn ontstaan. De kardinale vraag is: hélpt deze incidentele hulp de mensen werke lijk of moet het anders? Besloten werd spoedig overleg en bezinning op gang te brengen over een andere vorm van gemeenschappelijke inter kerkelijke actie dan „Kom over de brug". „Van een historicus verwach ten we niet zulke ongepaste taal, en wel een beter beoor delingsvermogen", aldus het Vatikaanse dagblad „Osserva tore romano" in een reaktie op de toespraak die de Turijn- se historicus prof. dr. Franco Bolgiani heeft gehouden op de eerste Italiaanse katholieken dag. Prof. Bolgiani uitte daarin scherpe kritiek op paus Pius XII, het Italiaanse episcopaat en de christen-democraten van de „Democratia Christiana". Typisch een reaktie van ie mand die niet ter zake kundig is, zo meent de „Osservatore". Het blad meent, dat prof. Bol giani de positieve bijdragen van de katholieken van de af gelopen dertig jaar heeft weg gelaten. De aartsbisschop van Turijn, kardinaal Pellegrino, heeft prof. Bolgiani verdedigd. Voor de kleine verklaarde de kardi naal, dat volgens hem de rede van prof. Bolgiani noodzake lijk was. „Het was een bijdra ge aan het zoeken naar de waarheid ook al was de bij drage op zich natuurlijk niet onfeilbaar", aldus de kardi naal.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1976 | | pagina 11