Schijnaanval werd
Starfighter fataal
Israëlische getuigen
tegen Nederlandse SS-er
Beleid kabinet geheel
overeind gebleven
Drama Yaassen geïsoleerd incident"
ONDERZOEK NAAR ONGELUK WIJST UIT:
kamermeerderheid wil
^rhoging Defensie-uitgaven
'AN AGT EN MANUSAMA EENSGEZIND:
Onderzoek naar
treinramp door
geheugenverlies
bemoeilijkt
LJ
A,St^ [assale botsing
juJLIAU 10 Orv i wi»iu
L.U1UOJ2. l<OÜÏVni«
iïïisifi
federlandse
rachtwagens
België
i i
M-
tJ agens i
T_»c,
1 tUSSEL (ANP) Bij een snel
1 komende dichte mist zijn gis-
zes Nederlandse vracht
betrokken geraakt bij
massale kettingbotsing op
weg tussen Antwerpen en
ent. Drie Belgische pejxonen-
werden tussen de Neder-
)dse kolossen verpletterd.
"SSE*
chaos op de weg ontstond
en twee vrachtwagens met el-
iar in botsing kwamen. Een
van was geladen met duizen-
liters verf, die op de rijbaan
recht kwamen en er een glij-
n van maakten. De andere
i-spafj het ongeluk betrokken wa-
s reden op de gebotste auto's
omdat remmen onmogelijk
is door de gladheid. Dit bleef er na de e
kettingbotsing over van een vrachtauto uit Rijnsburg.
Roermond (ANP) In de rechtszaak tegen
de van ernstige oorlogsmisdrijven en mis
drijven tegen de menselijkheid verdachte
58-jarige Nederlandse ex-SS'er L.J.L. uit
Hom (L) zullen door de rechtbank in Roer
mond vijf in het buitenland wonende getui
gen worden gehoord, vier uit Israël en een
uit West-Duitsland. Het zijn allen ex-gevan-
genen uit het kamp Bobruisk, een kamp
voor de Joodse dwangarbeiders uit Polen,
dat lag in het voormalige Wit-Rusland.
L. is daar kampbewaker geweest en hij zou
in de jaren 1942 en 1943 samen met andere
Duitse SS-ers en deels alleen enige honder
den Joodse dwangarbeiders hebben doodge
marteld. Vaak op gruwelijke wijze, zo deelde
de Roermondse hoofdofficier van justitie na
L's arrestatie in augustus mede. Er hebben
in dit kamp totaal 1500 man gezeten, waar
van er na de oorlog nog 43 in leven waren.
Twaalf zijn door twee Nederlandse rijksre
chercheurs gehoord, drie in Amerika, twee
in Duitsland en zeven in Israël.
De vijf getuigen, die door de rechtbank in
Roermond zullen worden gehoord zijn: Isak
Wasserstein (West-Duitsland), Mosche Man-
ne, Schraga Sissholz, Menachem Schotland
en Jehoshua Boernstein uit Israël. Ook de
twee rijksrechercheurs en een deskundige
van de psychiatrische observatiekliniek
(POK) van het gevangeniswezen in Utrecht
zullen worden gehoord. L. werd op 20 sep
tember j.l. uit het Huis van Bewaring in
Maastricht naar de POK-kliniek overge
bracht om door een team van deskundigen
te worden bekeken die een rapport over
hem aan de rechtbank zullen uitbrengen.
De rechtszaak de op maandag 22 november
begint, zal een week duren. Er komen bij
het getuigenverhoor drie tolken voor het
vertalen in het Duits, Ivriet (de landstaal van
Israël) en het Hebreeuws.
Vorig jaar kwam de Westduitse Justitie
erachter dat L. een belangrijke rol in het
kamp Bobruisk heeft vervuld. Bij een pro
ces in Hamburg, waar enige tijd geleden
Duitse ss-bewakers van het kamp terecht
stonden, viel meermalen de naam van L. Dit
was voor de Duitse justitie aanleiding de
Nederlandse justitie te verzoeken een straf
vervolging tegen L. van haar over te nemen.
L. wist toen hij op II augustus j.l. op een
fabriek in Herkenbosch, waar hij werkte,
werd gearresteerd, niet dat er al een jaar
lang een onderzoek tegen hem liep.
Op grond van zijn Nederlanderschap kwam
L. in 1947 als politiek delinquent naar ons
land, waar hij zich, omdat hij in vreemde
krijgsdienst was getreden tijdens de oorlog,
voor een Bijzonder Tribunaal moest verant
woorden. Andere feiten over hem waren
toen niet bekend. Na enige tijd in arrest te
hebben gezeten, werd hij buiten vervolging
gesteld. Hij vestigde zich eerst in Amster
dam en kwam uiteindelijk in Limburg te-
Jachten AVNM
j8W
D^er
-J ildaten-huisvesting
ik ber
ogend :N HAAÉG (ANP) De Alge-
BONTftnc Vereniging van Neder-
Nedei idse Militairen heeft gisteren
het ministerie van Defensie
Den Haag aan luitenant-ge-
benedtaal De Savornin Lohman
"e gai i petitie overhandigd met
lijk. Di arin een aantal klachten over
5 1 slechte omstandigheden
cparonder dienstplichtigen
Igens de AVNM dienst moe-
doen.
t name sloegen de klachten
de Koning Willem III-kazer-
in Apeldoorn: de afwasma-
is kapot, waardoor het
:k slecht wordt gereinigd;
•ukens zijn nat en glibberig
lardoor levensgevaarlijk en
de lange haren van het
npersoneel is er volgens
iVNM 75 procent meer kans
aren in het eten.
generaal had begrip voor de
chten, „maar er is geen geld
ir verbouwingen, laat staan
beta§or nieuwbouw". De „haren in
soep" vond hij meer thuis
Dreniefcren bij de commandanten ter
10-21 aatse, die er dan iets aan kun-
doen.
(Van een onzer verslaggevers)
LEEUWARDEN Van Luchtmachtzijde is
thans officieel bevestigd dat de F-104-G
Starfighter van het Leeuwarder 323 squa
dron, die dinsdagmiddag bij Zurich in zee
stortte (de vliegers Richert en Vilyn kwa
men daarbij om het leven) tweemaal een
schijnaanval heeft ondernomen op een toe
vallig daar vliegende collega van de vlieg
basis Volkel. Bij de tweede aanval - op zeer
geringe hoogte - dook het Leeuwarder toe
stel in zée, omdat het hoogstwaarschijnlijk
niet tijdig meer heeft kunnen optrekken.
Beide aanvalsacties werden door de betrok
ken vliegers op eigen initiatief onderno-
De opsporingsactiviteiten hebben intussen
nog maar heel weinig opgeleverd. Gisteren
werden weliswaar enkele wrakstukken van
de verongelukte Starfighter geborgen, maar
de eigenlijke plaats waar het toestel moet
zijn neergekomen, is nog niet gelokaliseerd.
Men moet onder vrij primitieve omstandig
heden werken, aangezien de zee bij Zürich
te ondiep is voor het materiaal van de
marine. Vandaar dat er nu een particulier
duikersbedrijf is ingeschakeld. Mogelijk kan
het filmpje dat in de omgeving van de plaats
van de ramp werd gemaakt door sportvisser
G. Verschoor uit Kampen, nog van .belang
zijn bij het zoeken naar de plek waar het
ongeluk plaatsvond. Over de toedracht le
vert de film in elk geval geen andere bijzon
derheden op. „Ik begon eigenlijk pas te
filmen", zegt de heer Verschoor, „toen dat
ene toestel al was neergekomen".
Over de vraag of de actie van de twee
verongelukte vliegeniers verantwoord was
of niet wilde de voorlichting zich niet uitla
ten. Het is in elk geval bekend dat de
Leeuwarder toestellen - die een onderschep-
pingstaak hebben - vaker zonder voorkennis
van de vluchtleiding schijnaanvallen doen
op passerende vliegtuigen. „Het moet er dan
natuurlijk wel een van ons zijn", aldus de
voorlichtingsofficier.
EGEN WIL REGERING
onze parlementaire redaktie)
IEX HAAG Een meerderheid van de Tweede
:r heeft zich zeer tegen de zin van de rege-
uitgesproken voor een verhoging van de
isie - uitgaven met 150 miljoen gulden. De
■nd^iotie van ARP-leider Aantjes, waarin om deze
erhoging werd gevraagd, kreeg vannacht steun
in christen-democraten en de rechtse partijen,
lemier Den Uyl had het parlement het aannemen
i'N in de ARP-motie ernstig ontraden. Tevergeefs
ie Vat hij een beroep op Aantjes om de kwestie
mte den tot het debat over de defensiebegro-
volgende maand. Het is niet bekend wat de
nstani gering nu met dë motie gaat doen. Zij kan deze
N 131 last zich neerleggen, maar dit zou ten koste gaan
MSB
076.
(Van een onzer verslaggevers)
aassen Minister Van Agt van justitie
de Zuidmolukse leider ir. J. Manusa-
i zijn beiden van mening dat de ge-
'Iddadige gebeurtenissen die zich gis-
tren in Vaassen afspeelden als een gei-
ileerd incident moeten worden gezien,
ij geloven niet dat de tragedie een
leep zal krijgen of politieke effecten
hebben. „Het gezin dat weigerde de
- irakken te verlaten nam een eenzame
ositie in binnen het kamp", aldus Van
J gt- „Er was geen sprake van een verte-
51 enwoordiging van bepaalde Molukse
roepen". Van belang is in dit verband
van de politieke verhouding met de christendemo-
kratische regeringspartijen KVP en ARP.
De kamer verwierp een motie van de WD om
de Defensiebegroting alsnog aan te passen aap het
investeringsprogramma, zoals dat in de Defensie
nota van 1974 is omlijnd. Deze motie kreeg slechts
steun van de kleinere rechtse partijtjes.
Met ongeveer gelijke stemverhouding sneuvelde
een motie van Boerenleider Koekoek om de ont
wikkelingshulp aan Cuba onmiddellijk te staken.
Opmerkelijk was dat ook de CH-ers Van Leijen-
horst en Tolman na de christen-demokraten hun
steun aan de motie onthielden. Zij hebben juist
de hulpverlening aan dit land tijdens deze algeme
ne beschouwingen zo fel bestreden.
Prinses Beatrix verrichtte gisteren de officiële opening van het
Sint Freanciscus Gasthuis in Rotterdam. Ze zette vervolgens haar
handtekening op het gips van een patiënte, die aan een kunstnier
ligt en tevens haar been heeft gebroken.
Minister Duisenberg van Financiën antwoordde gisteren op de derde dag van de algemene beschouwingen
het parlement.
TAM DEBAT VLOT TEN EINDE
dat de leider van het verzet, de heer P.,
de vader is van de twee knapen die
onlangs zijn veroordeeld wegens moord
op een Apeldoornse taxi-chauffeur. Die
moord werd gepleegd in de directe na
bijheid van het Vaassense kamp. Vol
gens zijn omgeving gelooft de vader nog
steeds niet dat zijn zoons voor de dood
van de taxi-chauffeur verantwoordelijk
zijn. „Hij is een en al woede. Hij wil
wraak op de autoriteiten", aldus zijn
kennissen.
De hoeveelheid wapens die de politie
heeft aangetroffen bleek geringer dan zij
verwacht had. Gevonden zijn slechts een
vuurbuks, een pistool, een doos rotjes
alsmede een aantal steekwapens, boks
beugels en sabels. Nederlandse omwo
nenden van het kamp verklaren dit door
er op te wijzen dat de afgelopen week
een waar arsenaal van wapens uit het
kamp naar elders is overgebracht. „Zelfs
kinderen zag ik met geweren lopen",
aldus één van hen.
De recherche heeft in totaal 39 personen
aangehouden. Eén arrestant wordt ver
dacht van poging tot doodslag. In totaal
vijf politie-mannen raakten bij de ge
beurtenissen van gisteren licht gewond.
Een Zuidmolukse jongeman liep een
schotwond in de nek op. Hij verkeert
buiten levensgevaar.
Ter verdediging van het massale optre
den van de politie voerde minister Van
Agt gisteren aan dat er ernstige aanwij
zingen waren voor het bezit van zwaar
wapentuig. „Niet vergeten mag worden
dat achter elke politie-man en achter elke
marechaussee een gezin staat. Het is de
dure plicht van de overheid de levens van
deze mensen te beschermen", aldus Van
Agt. Ir. Manusama stelde daar tegenover
dat de aanwezigheid van 500 politie-man
nen en 12 pantservoertuigen „de agressie
juist
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Op een ongekend tamme wijze
zijn de algemene politieke beschouwingen in de
Tweede Kamer vannacht tegen half een afgeslo
ten. Het beleid van het kabinet bleef geheel
overheid staan. De christen-democraten zorgden
er alleen op de valreep nog voor dat er een eis
om meer Defensie-uitgaven op de regeringstafel
kwam te liggen. Maar het kabinet liep in dit
debat geen kleerscheuren op. De Tweede Kamer
wil het kabinet-Den Uyl tot de volgende verkie
zingen laten zitten. Wel moeten er in het voorjaar
nog enkele omstreden zaken zoals de vermogens-
aanwasdeling aan de orde komen. Het kabinet
hoopt dat die omstreden zaken nog voor de
verkiezingen zullen zijn afgehandeld.
Van de tien moties die waren ingediend werden
er slechts twee aangenomen. Een van mr. Aantjes
(ARP) over de defensie-uitgaven en een van drs.
H. Notenboom (KVP), die precies tien jaar geleden
mede het kabinet-Cals ten val bracht, over de
overheidsuitgaven in de komende jaren.
Op de laatste avond van het driedaagse debat
sukkelden de beraadslagingen naar de stemming
toe. Er was in het geheel geen politiek steekspel.
Het was alsof de politici dachten: laten we maar
wachten tot de echte verkiezingsstrijd begint. Even
was er 's-middags in het debat een opleving, toen
de ontwerp-resolutie van PvdA en PPR over de
voorwaarden voor deelneming aan de volgende
regering ter sprake kwam. Maar van politiek
vuurwerk en harde schermutselingen was in het
geheel geen sprake.
Met de motie van Notenboom (KVP) over de
overheidsuitgaven had minister Duisenberg weinig
problemen. Hij liet het oordeel over aan de Kamer.
In de motie wordt gevraagd, om met het oog op
de studie van de omvang en het tempo van de
groei der overheidsuitgaven het georganiseerde
bedrijfsleven te laten meespreken. Dat zou kunnen
gebeuren door de SER advies over verdergaande
bezuinigingen in de komende jaren te laten uit
brengen. De motie werd aangenomen met als
tegenstemmers de PvdA, PSP en CPN.
Notenboom had er voor gepleit, om volgend jaar
van de rijksuitgaven een miljard te blokkeren, en
daarvan voorlopig niets uit te geven. Minister
Duisenberg vond dit een oneigenlijke procedure
en stelde voor, om in het eerste kwartaal van
volgend jaar na te gaan, of de veronderstellingen
die aan het regeringsbeleid ten grondslag liggen,
juist zijn.
De moties waarmee de WD wijzigingen in het
kabinetsbeleid probeerde aan te brengen, werden
alle verworpen.
Met alleen de stemmen van CPN en PSP voor,
werd een motie van de communist Bakker verwor
pen, waarin van de regering werd gevraagd de
loonmaatregel in te trekken.
Minister vindt dubbele courtage makelaars aanvaardbaar
DEN HAAG (ANP) Minister Lubbers ziet
geen aanleiding via wettelijke maatregelen te
bewerkstelligen dat het systeem van het in
rekening brengen van dubbele courtage door
makelaars wordt afgeschaft
De bewindsman van Economische Zaken heeft
dit mede namens zijn collega van Volkshuisves
ting gisteren geantwoord op vragen van de
Tweede-Kamerleden Kolthoff en Kombrink
(beiden PvdA)
Het zowel aan koper als verkoper van onroe
rend goed kosten in rekening brengen, is vol
gens de voorwaarden van de Nederlandse Ma-
kelaarsbond toegestaan, mits beide partijen van
de diensten van de makelaar gebruik hebben
gemaakt en over de betaling van de courtage
tussen de makelaar en elk der partijen overeen
stemming bestaat. Er is volgens de minister
geen wettelijke grond om in te grijpen in het
systeem van deze dubbele courtage. Hij vindt
de regeling aanvaardbaar.
Weeroverzicht
E BILT Zaterdag zal er
oven onze pmgeving een wisse-
nde bewolking zijn, waaruit
laatselijk een buiwordt ver-
'acht. Het centrum van een ak-
eve stormdepressie, die gister-
tórgen bij de Engelse Zuid-
'estkust aankwam, lag van
morgen in de omgeving van
'uil aan de Engelse oostkust.
&e laag trekt in noordelijke
^"iting en vult daarbij verder
Hierdoor neemt de wind in
ize omgeving geleidelijk af,
frwijl de windrichting slechts
mgzaam naar het zuidwesten
raait. In het temperatuurver-
top komt weinig verandering.
•eer koud is het momenteel in
'ëst-Duitsland en het noord-
ostelijk deel van Skandinavië.
n de nacht van donderdag op
vrijdag kwam in het noorden
Van Finland hier en daar zeer
«renge vorst voor.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur 80 procent.
Kans op een geheel droog et
maal 50 procent.
Luchth R'dam
Openbare zitting Spoorwegongevallenraad
De Spoorwegongevallenraad, met in het midden voorzitter mr. A. F. Schepel.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Het onderzoek naar de oorzaken
van de treinramp op 4 mei bij Schiedam, waarbij
24 reizigers om het leven kwamen, wordt ernstig
bemoeilijkt, doordat de twee belangrijkste be
trokkenen, de machinist en de conducteur van de
Sprinter, in de steek worden gelaten door hun
geheugen. Dit bleek gisteren tijdens een langduri
ge openbare zitting, die de Spoorwegongevallen
raad hield in het kader van zijn onafhankelijke
onderzoek: De machinist kan zich alleen herinne
ren dat hij 's morgens vroeg zijn auto heeft
geparkeerd bij het station en de conducteur, die
verantwoordelijk is voor de trein, kan zich niet
meer herinneren of het vertreksein op veilig
stond.
De Sprinter vertrok échter toch uit Schiedam en
kwam in een baanvak terecht, waarop de tege
moetkomende Rhein-Express op dat moment bezig
was op het linker spoor de stoptrein uit Vlaardin-
gen in te halen. De machinist van deze uit Hoek
van Holland afkomstige trein had uit zijn sein-
beeld al geconcludeerd dat er iets onregelmatigs
gaande was en begon af te remmen. Plotseling
verscheen de Sprinter, die net een bocht had
gemaakt, in zijn gezichtsveld. Hij heeft toen nog
krachtig geremd en is vervolgens uit zijn cabine
gesprongen. Vastgesteld is inmiddels dat de Sprin
ter alvorens in het baanvak van de Rhein-Express
te komen een wissel heeft opengereden. Hiertoe
zou echter eerst een rood sein moeten zijn gepas
seerd, maar hierover is geen absolute zekerheid
te krijgen. Geen van de gisteren opgeroepen vijftig
getuigen en deskundigen heeft dit sein op dat
moment gezien. Wel verklaarden vele passagiers
dat de Sprinter elke morgen op het Schiedamse
station wacht totdat de Rhein-Express daar is
gearriveerd.
Treindienstleiders verklaarden dat spoorwegperso
neel aan lampjes op een controlepaneel hadden
gezien dat er iets niet in orde was. Zij dachten
aanvankelijk dat zich een storing voordeed, maar
zij stelden nadrukkelijk dat zij niets meer hadden
kunnen doen als zij direct hadden geweten dat
er een ramp op komst was.
De Nederlandse Spoorwegen hebben korte tijd na
de botsing laten weten dat de ramp te wijten is
aan menselijk falen en dat de beveiligingsappara-
tuur optimaal heeft gefunctioneerd.
Wel gaf men gisteren op de zitting toe, dat wan
neer het baanvak zou zijn beveiligd met Automati
sche Treinbeïnvloeding (ATB) de Sprinter niet
harder dan 40 km per uur zou hebben kunnen
rijden. Het traject wordt eerst in 1982 beveiligd
met ATB. Een versnelde invoering ervan achtte
men niet haalbaar. „We zullen moeite genoeg
moeten doen om het binnen de gestelde termijn
te redden", zo luidde het commentaar.
De Rotterdamse officier van justitie, die is belast
met het justitieel onderzoek en die de zitting als
toehoorder bijwoonde, liet na afloop wten dat een
strafvervolging nog steeds tot de mogelijkheden
behoort. „Maar zou dat na alles wat er is gebeurd
nog zin hebben? Ik betwijfel het sterk", aldus de
officier.
