ZEER KRITISCHE AANDACHT
iVOOR ALGEMENE LASTEN
n
Toekomst van
Brussel inzet
verkiezingen
RDM moet
deel van order
uitbesteden
h
HULP VOOR GARNALENVISSERS
Italië bezuinigt:
minder feest en
duurdere benzine
^Politiek debat over Rijksbegroting-1977
Schol- en tongvissers
na overtreding voor rechter
Miljoenenorder DAF Eindhoven
Britse conservatieven
willen kruistocht
tegen Labour
Cubanen willen
verstarring in
land doorbreken
19|ZATERDAG 9 OKTOBER 1976
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Volgende week staat voor de
laatste keer het totale beleid van het kabinet Den
Uyl in de Tweede Kamer ter discussie. Dat geeft
de algemene politieke en financiële beschouwin
gen een apart tintje. Er wordt op termijn al een
beetje afscheid van dit kabinet genomen. Een
soort balans opmaken. Tussentijds weliswaar,
omdat het kabinet voor het voorjaar nog enkele
grote gerechten op het vuur heeft staan. Tevens
is dit parlementaire debat een voorhoede-gevecht
met het oog op de verkiezingen van volgend jaar
mei. Het ziet er echter niet naar uit dat de vonken
volgende week van de parlementaire schermutse
lingen zullen afspringen.
Van belang zal zijn hoe tijdens het debat de relatie
Van Thijn (PvdA) - Andriessen (KVP) verloopt.
De verhouding tussen beide kamerfracties, die
resulteert in het optreden van de fractievoorzitters,
zal mede bepalend zijn voor het verloop van de
kabinetsformatie in de misschien „lange, hete zo
mer" van volgend jaar. Er bestaat een duidelijke
spanning in de relatie tussen deze twee fracties.
De PvdA hecht sterk aan de collectieve uitgaven,
kiest voor gerichte steunmaatregelen aan zwakke
bedrijven en regio's, wil de centrale overheid zo
nodig meer greep op het bedrijfsleven geven en
desnoods staatsbedrijven oprichten.
De KVP heeft weliswaar waardering voor de
beleidsombuigingen tot beperking van de over
heidsuitgaven, maar meent toch dat er meer moet
gebeuren. Andriessen maakt daarvan volgende
week geen halszaak, maar schuift dit voor zich
uit als onderhandelingspunt bij de kabinetsforma
tie in juni Veel meer dan de PvdA leent de KVP
het oor voor de pleidooien om tot algehele lasten
verlichtingen voor het bedrijfsleven te komen.
De - gemakshalve zo genoemde bezuinigingen in
de collectieve lasten zullen de grootste aandacht
in de debatten opeisen. Dat heeft tot nadelig
gevolg dat op zich belangrijke onderdelen van het
regeringsbeleid worden onderbelicht. Dat is te
meer het geval, omdat enkele voor^dit kabinet
essentiële zaken pas in het voorjaar aan de orde
komen: de bespreking van de Vermogensaanwas-
deling, de herziening van de Ondernemingsraden
en de Grondpolitiek. Zaken waaraan dit kabinet
gezien het uitgangspunt - spreiding van inkomens,
kennis en macht - grote waarde hecht.
Toch kan het debat over de bezuinigingen alleen
best boeiend worden. Met name zou eens uit de
verf moeten komen of er rondom de zogenaamde
één procents-operatie ter beteugeling van de col
lectieve uitgaven niet foefjes en wisseltrucs wor
den bedreven.
Wordt de jaarlijkse stijging van de collectieve
uitgaven beperkt tot één procent van het nationale
inkomen? De christendemocraten vonden al dat
die beperking groter zou moeten zijn, nl. 0.7
procent. Minister Duisenberg (Financiën) sugge
reert in de miljoenennota dat hij uiteindelijk tus
sen de 1 en 0.7 procent komt te zitten.
Een aardig twistpunt is: hoe wordt bezuinigd. Zo
heeft het christelijk werkgeversverbond al becij
ferd dat het afschaffen van de fiscale kinderaftrek
het rijk ruim 900 miljoen oplevert. Daar staat" dan
wel tegenover dat ongeveer 655 miljoen moet
worden betaald aan toeslagen op de kinderbijslag,
maar dat leidt tot zwaardere uitgaven in de sector
van de sociale zekerheid. Deze kinderbijslagopera
tie wordt ten onrechte buiten de bezuinigingen
gehouden, zeggen de christelijke werkgevers en
Andriessen zal best haar hen luisteren.
Beperking van de collectieve lasten is nodig om
te komen tot lastenverlichting voor het bedrijfsle
ven, waardoor de winsten noodzakelijkerwijs kun
nen toenemen en de bedrijfsinvesteringen weer op
garig komen. Ook een loonmatiging wordt hiervoor
wenselijk geacht. Het kabinet wil een uiterste
poging doen in de strijd tegen werkloosheid en
inflatie, neemt daarbij het risico van een groot
begrotingstekort (bijna 15 miljard) voor lief en
gokt er maar op dat het in de toekomst wat beter
gaat. Het beleid stoelt op verwachtingen, die som
migen veel te optimistisch achten. Gezien de vele
onzekerheden waarvan in het beleid wordt uitge
gaan, hebben sommigen al de kwalificatie „drijf
zand-politiek" laten vallen. Oppositieleider Wiegel
vindt dat het kabinet „mooi weer" speelt en een
politiek voert van „na ons de zondvloed". Hij wil
belastingverlichting, vooral voor de bedrijven.
De waarschuwingen van dr. J. Zijlstra, president
van de Nederlandse Bank, vinden weerklank bij
de WD en de christen-democraten. Zijlstra acht
o.a. de beperking van de uitgaven onvoldoende en
fneent dat het kabinet niet mag berusten in het
onverantwoord hoge peil van de werkloosheid.
Daarbij wijst hij op het risico van het grote
begrotingstekort.
Het kabinet zou het prachtig vinden als de werk
loosheid zou kunnen worden teruggedrongen tot
beneden 150.000 man in 1980 maar ziet daartoe
weinig mogelijkheden.
Wat het effect van de inspanningen op dit terrein
zal zijn, hangt mede af van de vraag of de
loonmatiging in de komende jaren lukt. De Fede
ratie Nederlandse Vakbeweging heeft een drin
gend beroep op de Tweede Kamer gedaan om de
vakbeweging niet opnieuw vleugellam te maken,
maar ruimte te geven voor vrije loononderhande
lingen. Ze vraagt om „het voordeel van de twijfel".
Maar of loonvrijheid ook loonmatiging-inhoudt,,
moet vooralsnog worden betwijfeld. En juist met
die matiging staan of vallen de uiterste pogingen
van de regering tegen werkloosheid en inflatie.
Als het niet lukt de lonen te matigen, gaat weer
een jaar verloren. Dan komen de prijzen volgend
jaar weer hoger uit dan gehoopt, zullen weer wat
bedrijven het loodje leggen, zal onvoldoende wor
den geïnvesteerd met als gevolg dat er te weinig
nieuwe arbeidsplaatsen bijkomen. En dan kan er
van verdere bezuinigingen niets terecht komen,
waarmee de vicieuze cirkel weer helemaal gesloten
is. Want in overwegende mate worden de uitgaven
op de rijksbegroting bepaald door lonen en salaris
sen en daarop afgestemde pensioenen en uitkerin
gen. Eén procent loonsverhoging in het bedrijfsle
ven vergt van het rijk 300 miljoen in de directe
kosten. Een loonmaatregel zoals dit jaar is afge
kondigd, moet ook volgens het kabinet een unieke
zaak blijven. Daarom zal het kabinet wel schoor
voetend de vakbeweging het „voordeel van de
twijfel" geven, wat de onzekerheden versterkt.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL De toekomstige positie van Brussel, dat vol
gens de plannen moet uitgroeien tot een nieuw gewest naast
Vlaanderen en Wallonië, speelt een belangrijke rol bij de
Belgische gemeenteraadsverkiezingen van zondag. Uit vrees
dat Brussel uitgroeit tot het tweede Franstalige gewest,
onder het extreme francofone FDF, hebben de Vlaamse
partijen in de meeste Brusselse gemeenten hun krachten
gebundeld Christen-democraten, liberalen, socialisten en
volksunie hebben eenheidslijsten ingediend om sterker ver
tegenwoordigd te worden in de gemeenteraden.
Naast de voor de Vlamingen gunstige ontwikkeling van de
taalstrijd in de laatste jaren vertoont het sterk anti-Vlaamse
FDF de laatste' tijd tekenen van verval. Een aantal belangrij
ke partijbonzen is overgelopen naar andere partijen, met
name naar de Franstalige liberalen en christen-democraten,
die beide deel uitmaken van de regeringscoalitie. Een fors
verlies van het FDF zou ook schade kunnen berokkenen aan
de positie van het Rassemblement Wallon, dat eveneens
regeringspartner is, maar dat sterk aanleunt tegen het FDF.
Dat er landelijk gezien grote verschuivingen zullen optreden,
wordt niet verwacht. Wel zou na de verkiezingen de vraag
actueel kunnen worden of het voor de regering-Tindemans
niet beter zou zijn de huidige coalitie te versterken, bijvoor
beeld met de secialisten.
Een randverschijnsel bij deze gemeenteraadsverkiezingen is
de positie van veel Belgische kamerleden. In België doet zich
het bijna ongelooflijke feit voor dat van de bijna 400
parlementsleden er liefst 250 een bestuurlijke functie op
gemeenteniveau uitoefenen: 80 van hen zijn burgemeester.
Alle partijen bezondigen zich aan deze cumulatie van functies
en inkomens, hoewel de CVP er wel iets aan gedaan heeft.
Maar een in 1975 ingediend wetsontwerp om aan deze
misstand een eind te maken, werd tot 1982 in de ijskast gezet:
wie dan leeft
i Geheimzinnige fatale ziekte
GENÈVE (AP) De Wereld
Gezondheidsorganisatie (WHO)
heeft gisteren vanuit Genève
bij de regering van Zaire aan
gedrongen op gedetailleerde in
formatie over de geheimzinnige
ziekte, die half september de
kop opstak in het zuiden van
Soedan en, naar is bericht, zich
heeft uitgebreid naar het
noorden van het buurland ^Ai-
re.
Een WHO-woordvoerder zei gis
teren dat de Soedanese gezond
heidsautoriteiten in totaal 80 ge
vallen van besmetting door de
ziekte hebben gemeld. Veertig
personen zouden tot nu toe aan
de gevolgen van de ziekte zijn
bezweken.
Volgens onbevestigde berichten
is de Belgische gezondheids
dienst begonnen met het ont
smetten van vliegtuigen, die uit
Zaire aankomen. Sommige be
richten melden dat het aantal
mensen, dat aan de gevolgen
van de ziekte in Soedan is over
leden, inmiddels tot 239 is opge
lopen.
DEN HAAG Minister MR. A.
van der Stee van landbouw en
visserij is bereid het uitgeputte
opvangfonds van de garnalen-
visser* te helpen door het ga
randeren van een lening en
eventueel het geven van een
rente-subsidie.
Dat is de garnalenvissers giste- spreekt wanneer de verdiensten Stee heeft aan de beloofde hulp
gering zijn. Als gevolg van voor- de wens gekoppeld dat de vis-
ren door woordvoerders van de
minister meegedeeld. Het op
vangfonds is een gezamenlijk
spaarpotje dat wordt gespekt in
perioden waarin de opbrengsten
redelijk zijn en dat men aan-
al de Duitse concurrentie is de sers met voorstellen komen voor
positie van de vissers nu echter een reorganisatie van de garna-
zo benard geworden dat ook het lenvloot en daarmee voor een
opvangfonds geen
blijvende verbetering van hun
kan bieden. Minister Van der inkomenspositie.
Treinongeluk
Op een wissel van het station
semplacement van Eindhoven
zijn gistermorgen vroeg twee
treinen zijdelings tegen elkaar
geschoven. Er dede zich geen
persoonlijke ongelukken
voor. De wissel bevindt zich
op het traject Eindhoven
Venlo. Gisteravond rond half
zeven was het treinverkeer
tussen deze twee steden weer
vrijwel normaal
Conferentie Rhodesié begint eind oktober
Londen (Rtr/AFP) De confe
rentie voor het instellen van
een voorlopige multi-raciale re
gering in Rhodesië wordt op
maandag 25 oktober in Genève
geopend. Dit heeft de Britse
minister van buitenlandse za
ken Anthony Crosland gisteren
bekendgemaakt.
De conferentie, die wordt voor
gezeten door de Britse VN-am-
bassadeur Ivor Richard, zal
naar verwachting minstens twee
weken duren. De te vormen
voorlopige regering moet de af
gescheiden Britse kolonie bin
nen twee jaar naar een zwart
meerderheidsbewind en onaf
hankelijkheid leiden.
Premier Smith van Rhodesië zal
vrijwel zeker naar Genève ko
men. De andere delegaties zul
len voornamelijk bestaan uit
zwarte Rhodesische nationalis-
ZWOLLE/MIDDELBURG - In
de komende weken zal een
groot aantal schol- en tongvis
sers terecht moeten staan we
gens „overtreding van het uit
voeringsbesluit tong en schol".
Vandaag reeds touden drie Ur-
kers voor de politierechter in
Zwolle moeten verschijnen. We
gens ziekte van deze rechter
moest deze zaak voor onbepaal
de tijd uitgesteld worden.
Op 29 oktober staan voor het
gerechtshof te Leeuwarden twee
Harlingse vissers terecht, terwijl
begin november maar liefst 48
schol- en tongvissers zich voor
de rechtbank in Almelo moeten
verantwoorden. Dezelfde maand
houdt de rechtbank in Middel
burg zitting tegen 22 vissers.
Het zijn deels uitgestelde zaken-
tegen vissers, die vorig jaar een
proces-verbaal opliepen. Na uit
spraak van het Europese Hof,
dat betrokken schol- en tongvis
sers zich aan overtreding schul
dig hadden gemaakt, zullen zij
alsnog opgeroepen worden. Bij
de opgeroepen vissers behoren
verder zij, die geweigerd hebben
de hun aangeboden schikking te
betalen, terwijl een klein aantal
vissers zonder mogelijkheden
tot afkoop direkt door de diver
se rechters opgeroepen zijn.
miljoenenorder in de wacht gesleept. Begin vol- sie zijn thans zoveel orders in portefeuille, dat de
gend jaar zal worden begonnen met de produktie komende vier jaar de volledige capaciteit zal
van 277 aluminium geschutskoepels voor gepant- worden benut. Het huidige personeelsbestand van
serde infantereie-gevechtvoertuigen, bestemd de betrokken divisie zal worden uitgebreid tot
voor de Koninklijke Landmacht. De omvang van 1035, waarvan 600 arbeidsplaatsen in de produktie-
de nieuwe order bedraagt circa 50 miljoen gulden, ve sfeer.
Rotterdam (ANP) De directie van de Rotterdamse Droogdok
Maatschappij (RDM), betreurt het een deel van een Noorse order
te hebben moeten uitbesteden aan een Belgisch bedrijf.
Het gedeelte dat moest worden uitbesteed, vereist zeer specialistisch
personeel. Bij RDM kon men niet voldoende mensen vinden om
het uit te voeren. Ook binnen het Rijix-Schelde- Verolmeconcern,
waartoe RDM behoort, kon het werk niet worden ondergebracht.
Daarop heeft men allerlei andere Nederlandse bedrijven benaderd,
maar ook daar kon men RDM niet helpen. De 'Noorse order de
bouw van een gedeelte van een productieplatform voor olieboring
op de Noordzee dateert van maart van dit jaar. Er is een bedrag
van 15 miljoen gulden mee gemoeid en hij levert ongeveer 450.000
manuren op. Ongeveer vijf procent van de order betreft zeer
specialistisch las- en staalwerk. De mensen van RDM die dit werk
nu doen, maken vele overuren, terwijl voor veel andere personeel
sleden niet voldoende werk is. De vakbonden en het RDM-personeel
achten het uitbesteden onaanvaardbaar, nu hier mensen zonder
werk zitten. De RDM-directie is het helemaal met hen eens, maar
zegt met de rug tegen de muur te staan. Het werk laten doen
door minder gekwalificeerd personeel zou wel eens kunnen beteke
nen, dat dit de laatste order uit Noorwegen was, aldus de directie.
Mevrouw Thatchers oproep tot een kruistocht tegen de
Britse Labour-regering werd gisteren in Brighton, op de
laatste dag van het congres van de conservatieve partij
beloond met een enthousiast applaus.
Burgemeester De Gou
Burgemeester
De Gou weg
uit Haarlem
HAARLEM Burgemeester
mr. dr. L. de Gou van Haarlem
heeft om gezondheidsredenen
ontslag gevraagd. De heer De
Gou die lid is van de KVP en
in december 60 wordt, was van
1956 tot 1957 burgemeester van
Steenbergen en van 1957 tot
1969, toen hij 1946 Haarlem
werd benoemd, burgemeester
van Venlo.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Voor de Britse conservatieven gaat nu alles naar
wens, net zoals voor Groot-Brittannië alles slecht gaat. Partijleid
ster Margareth Thatcher en haar troepen houden zich gereed om
de socialisten te verpletteren als premier Callaghan gedwongen
zou worden nieuwe verkiezingen uit te schrijven.
Volgens de conservatieven heeft de labourregering geen geld, geen
tijd en geen geluk meer. Ze schijnen vast te geloven, dat het niet
lang meer zal duren eer ze terug aan het bewind komen.
Die overtuiging vloeit kennelijk voort uit het feit, dat ze de laatste
tijd, partij-politiek gesproken, enorm veel geluk hebben. Terwijl
de Tory-partij deze week congresseerde in Brighton, naderde
Groot-Brittannië het hoogtepunt van zijn meest onrustwekkende
economische crisis sinds het begin van de dertiger jaren.
De socialistische regering Callaghan dwingt de Britten nu hun
buikriem zo hard aan te trekken (door strenge kredietbeperkingen,
torenhoge interesten en forse prijsstijgingen), dat ze morrend
beginnen uit te kijken naar een alternatief bewind. Op het gisteren
beëindigde congres in Brighton vertelden de conservatieven deze
week hoe ze de economische crisis zouden oplossen door middel
van ongemeen drastische besparingen op de openbare uitgaven.
Mevrouw Thatcher riep gisteren op tot een nationale kruistocht
tegen de Labourregering, die naar haar zeggen de „grote verkwister
van Europa" is geworden en die daardoor Groot-Brittannië nage
noeg tot een. bankroet heeft gebracht.
(Vau onze correspon
dent)
ROME De benzi
neprijzen in Italië
zijn met 100 lire
ongeveer 30 cent
per liter verhoogd.
Een liter super kost
vanaf vandaag 500 li
re, ongeveer 1,50.
Met deze maatregel
wil de regering pro
beren het benzine
verbruik in Italië af
te remmen.
Het is een van de ve
le bezuinigingsmaat
regelen, die het Ita
liaanse kabinet in de
loop van gisteren
heeft genomen. Be
halve de prijzen van
benzine en andere
olieprodukten zijn
ook de tarieven van
post en telefoon en
de spoorwegen ver
hoogd. Vrijwel de ge
hele dag is de Ita
liaanse ministerraad
bijeen geweest om
deze maatregelen te
bespreken. Al om
acht uur gistermor
gen (vrijdag) werden
de eerste vergaderin
gen gehouden. De
vakbonden hebben
zich tegen een verho
ging van de benzine
prijs verklaard, even
als tegen enkele an
dere onderdelen uit
het bezuinigings-pak-
ket. Het wordt niet
uitgesloten geacht
dat zij uit protest
hiertegen nieuwe na
tionale stakingen zul
len afkondigen met
instemming van alle
politieke partijen, de
vakbonden en het
Vaticaan heeft de re
gering besloten met
ingang van volgend
jaar 5 kerkelijke
feestdagen als offi
ciële vrije dagen af te
schaffen.
HAVANNA (Rtr) Op Cuba zullen morgen 28.000 kandida
ten worden gekozen als leden van gemeenteraden. Hun
portretten hangen overal in de straten, en zelf zijn ze druk
doende met hun contacten met de kiezers. Het is de eerste
fase van een verkiezingsprocedure op nationaal niveau, die
straks gevolgd gaat worden door provinciale en landelijke
verkiezingen. Op 2 december, de 20ste verjaardag van Fidel
Castro's landing op de Cubaanse oostkust en het begin van
zijn guerillastrijd, worden staatsraad, staatshoofd en pre
mier verkozen door de nationale assemblee. De verkiezin
gen, de eerste sinds Castro zeventien jaar geleden de macht
overnam, moeten een eind maken aan de problemen van
slecht bestuur en bureaucratie en moeten meer democratie
en decentralisatie brengen binnen het een-partijstelsel op
Cuba.
Het belangrijkste deel van de verkiezingen van zondag, de
kandidaatstelling, is al achter de rug. Voor elk district is
er maar één kandidaat, zodat de gang naar de stembus
morgen niet meer is dan een formele bevestiging van de
kandidaat De kandidaten zijn op buurtvergadenngen voor
gedragen en aangewezen. Ieder die voorgedragen werd had
het recht om te bedanken, maar elke voordracht moest
ondersteund worden door een korte motivering waarbij de
kwaliteiten van de kandidaat werden uiteengezet.
De kandidaten hoefden geen lid te zijn van de communisti
sche partij, en in sommige districten moesten partijleden
inderdaad het onderspit delven tegen anderen, hoewel de
stemming openbaar was. Van de geselecteerde kandidaten
is 53 procent lid van de partij en 16 procent lid van de
communistische jeugdbeweging.
De gemeenteraden zullen geen directe invloed hebben op het
regeringsbeleid, dat immers door de partij wordt uitgestip
peld, maar op plaatselijk niveau krijgen ze uitgebreide
bevoegdheden, ondermeer op het terrein van de openbare,
diensten, zoals scholen, stadions, openbaar vervoer etc.
Bovendien krijgen ze een belangrijke controlerende taak in
het openbare leven: controle op de prijshandhaving, de
kwaliteit van het voedsel, het afgeven van bouwvergunningen
e.d. De Cubaan die een uur moest wachten in een restaurant
of niet bediend werd omdat het restaurant geen notablokken
meer had om rekeningen uit te schrijven, kon tot nu toe
vrijwel nergens verhaal halen. Voortaan kan hij zijn beklag
doen bij zijn vertegenwoordiger in de gemeenteraad, en van
die mogelijkheid koestert de Cubaan hoge verwachtingen.
De komende jaren moeten leren of de nieuwe volksvertegen
woordigers in staat zijn een wat verstarde bureaucratie te
doorbreken.
