Eerste hulp voor dieren ■■iwmwjd
Bridgen
Oplossing vorige purzel
LEIDSE COURANT
□aaniiiaHaaB aaaaansaaa
B - 33333 B 3-1030
agfaiais aasaana aann a
3 a ana aaaaco nasi at:a
anna aan aas nas aoaa
aaaaa nas ana aaana
aa aaa aaaaasa aaa aa
a saaaa aaaaa aaaas a
i aaaaaaa ana aaanaao
a aaaiitaaa a anaiana a
an aalaaaanaaaaiaa as
nana aaaaaiiaaaaia aaaa
aaa aaaa ana aaaa aaa
aa aaaa aaaaa aaaa aa
a aaaa naaipaa aaaa a
aaaa aaa; a aaa anas
a nana aaalaan bbbb a
as aaaa aaaaa assa aa
Baa aaaa aaa aaaa aaa
aaaa 3333353333 saas
as □siaanaiasBBMaa aa
a Haallasa a namaaa a
aaBBnaa aaa naaaana
asaaas asann caaana
Oe prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Twaalf gulden vijftig: Mevr. Koud ijs-Du indam, Rijndijk 232, Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegezonden.
Leidse Courant,
Postbus 11,
Leiden.
HORIZONTAAL
144. vogel
62. broodsuiker
1. trots
145. niet daar
64. graansoort
146. landbouwer
65. plant
9. nederig
147. lol
67. houten keet
17. jongensnaam
149. anonymus
69. gevangenis
16. plaats in Gelderland
151. stilte
70. model
20. drank
153. foto
72. mee
21. dwaas
155. Europeaan
73. stand in het schaak
22. onheilsgodin
156. rivier in Duitsland
spel
24. werkelijk
158. polsstok
78. preek
25. plaats in Gelderland
161. de mensen
79. knaap
27. bevel
163. troefkaart
81. autoped
28. decibel
164. spil
83. dierenhuid
29. gil
165. toneelspel
85. neerslag
31. Europeaan
167. onderricht
87. muzieknoot
32.sterk hellend
168. witjes
88. pers. vnw.
34. vaartuig
170. muzieknoot
90. jongensnaam
35. reeds
'171. Chinese maat
91. lengtemaat
36. het Romeinse Rijk
172. lidwoord (Frans)
92. muzieknoot
38. Amsterdams Peil
174. welwillende lezer
93. soort v. onderwijs
39. in het jaar der wereld
175. rivier in Turkije
96. zuidvrucht
41. boom
177. rammel
97. inwendig orgaan
42. paard
178. zonder tanden
99. inbraak
43. vogel
179. spreekwijs
100. deel v.h. jaar
44. daar
180. met name
102. krantenjongen
46. ter plaatse
182. geloofsovertuiging
104. paardje
47. lengtemaat
183. soort onderwijs
105. inhoudsmaat
49. boom
185. ter herinnering
107. grote bijl
50. voorzetsel
186. voorzetsel
113. stekelvarken
52. kokhalzen
188. landstreek in Vietnam
115. gedroogd gras
55. verlaagde toon
191. vrucht
117. knaagdier
57. vis
193. loom
120. zenuwachtig
60. rivier in Turkije
196. Gedeputeerde Staten
122. haast
61plaats in Drente
197. kledingstuk
123. getij
63. elasticiteit
199. nachtvogel
124. kanon
64. smaden
200. jaargetijde
125. per expresse
66. zangvogel
202. meisjesnaam
127. geloofsovertuiging
67. bruto registerton
203. dik
128. pers. vnw.
68. ontkenning
204. honingbij
129. zonder moreel
70. moeder
206. verdelgen
131. vagebond
71. rustend
208. plaats in Frankrijk
133. onaangename geur
73. deegachtig mengsel
209. spreekmachine
134. ruzie
74. hoogtepunt
210. hermiet.
136. plaats in Ethiopië
75. vulkanisch gesteente
138. kerel
76. paar
VERTIKAAL
139. meisjesnaam
77. weddenschap
141. bevel
78. vaar
1. want
142. kledingstuk
80. lidwoord (Frans)
2. plaats in Z-Afrika
147. korzelig
82. voegwoord (Frans)
3. nageslacht
148. geluid
84. fijngevoeligheid
4. pers. vnw.
150. meegaand
86. vordering
5. bloem
152. warm
87. deel v.d. week
6. symbool voor Terbium
154. vogel
89. klepper
7. Europeaan
156. titel
92. duinvallei.
8. slechte plek in weefsel
157. deel v.d. dag
94. meisjesnaam
9. plaats in België
159. laatstleden
95. regerings-reglement
10'. cijfer
160. boom
96. projectiel
11. vreemde munt
161. inhoudsmaat
98. schel
12. gissen
162. deel v. Franse ontken
99. zuil
13. jongensnaam
ning
101. logaritme
14. muurholte
165. maangodin
102. slede
15. niet veel
166. noodsein
103. maanstand
16. savanne
168. naakt
105. uitroep
19. wilsbeschikking
169. schriel
106. water in N-Brabant
22. slede
171. jong dier
108. wijnmaat
23. water in Friesland
173. bouwland
109. via
25. voegwoord (Fr.)
174. projectiel
110. getroffen
26. vogelprodukt
176. toiletartikel
111. treffen
29. kantoorbediende
181. levendigheid
112. niet deelbaar door 2
30. openbaar vervoermid
184. plaats in Spanje
114. en dergelijke
del
187. grondsop
116. vogel
32. tarwe
189. heden
118. staatsbedrijf
33. plaats in Gelderland
190. reeds
119. te
35. groet
191. plaats in Zwitserland
121. roofdier
37. rivier in Frankrijk
192. stengel
124. hoofd
38. jongensnaam
194. dwarsmast
126. gewas
40. verkeerd
195. water in N-Brabant
129. reeds
45 plaats in Duitsland
196. plaats in Duitsland
130. deel v.d. hals
48. drank
198. Koninklijke Militaire
132. stremsel
51. twijfelachtig
Academie
133. snuit
53. Ondernemingsraad
200. pausennaam
135. geluid
54. maanstand
201. samentrekking van
136. familielied
55. muzieknoot
edel
137. gewicht
56. symbool voor Sele
203. over
139. deel v.d. bijbel
nium
205. rustend
140. pers. vnw.
58. rund
206. van onderen
142. mist
59. lekkernij
207. heden
143. plat
60. deel v.e. wet
208. meisjesnaam
In de landelijkè clubcompetitie zijn
inmiddels vier ronden gespeeld en
gaat RDG in de ereklasse met de
maximale score van a punten aan
de leiding voor Huizum dat 6 pun
ten noteert. Het vertrek van Sij-
brands naar Roxy-Dual (voormalig
damclub Groningen met Theodo-
rus Niemeyer als sponsor) en het
niet beschikken over nog een aan
tal basisspelers lijkt RDG tot nu
toe niet te deren. Zo te zien gaan
de Hagenaars rechtstreeks op de
landstitel af. Maar er moeten nog
vijf ronden worden gespeeld. Hui
zum op twee punten achterstand
leed zijn eerste nederlaag en wel
tegen Twente's Eerste, dat hiermee
na drie nederlagen zijn eerste
overwinning boekte. Op drie pun
ten komen Constant en Huissen en
met vier punten minder staan Ro
xy-Dual en het Amaterdamse VAD
I. Beide clubs verloren afgelopen
zaterdag voor de tweede maal:
Roxy-Dual in Den Haag van RDG,
en VAD in eigen huis van LENT
en dat was dan de eerste overwin
ning van de club met wereldkam
pioen Harm Wiersma in de gelede
ren. Voorlopig staat RDG gebeiteld
en is er op dit moment van con
currentie nauwelijks sprake. Het
programma voor vandaag luidt:
Huizum—Roxy-Dual, LENT—RDG,
Twente's Eerste-VAD I, Huissen
VAD II, Bennekom—Constant.
Hieronder een partij uit deze com
petitie en wel tussen Harm Wiers
ma en Frank Drost, gespeeld aan
het derde bord in de wedstrijd
LENT—Huizum (8—12).
H. Wiersma wit, F. Drost zwart
Lent, 25 september 1976.
1 34-29 19-23 2. 33-28; deze voort
zetting komt men vrijwel niet te
gen, 23x34 3. 40x29 17-21; door
naar veld 26 te gaan kan zwart de
witte lange vleugel in zijn ontwik
keling belemmeren. 4. 45-40 11-17;
op nu 31-26 kan zwart gunstig
21-27 spelen en als zwart wil ver
eenvoudigen kan dat ook door
17-22 28x17 18-22 17x28 7-11
26x17 11x24. 5. 38-33 20-24 6.
29x20 15x24; zwart spreekt zich
duidelijk uit voor een klassieke
spelkarakteristiek. Op wit 31-26
kan hij via 14-19 18-23 12-18 en
17-22 verder ontwikkelen 7. 40-34
21-26 8 42-38 17-21 9. 44-40 10-15
10. 47-42 5-10 11. 31-27 14-20;
Franse dammers spelen bij voor
keur zwarts opstelling aan da lan
ge vleugel 12. 49-44 &14; op 10-14
speelt wit 34-30. Verhinderd is dan
4-10 wegens of een dam door
37-31 of door 27-22 28-22 en
37-31. Op 14-19 kan wit 27-22
18x27 30-25 9-14 28-23 19x28
33x31 spelen met gunstig spel 13.
34-30 3—9; op 4-9 komt de dam.
14. 30x19 13x24 15. 40-34 9-13 16.
44-40 7-11; op 14-19 was 34-30
gevolgd. Zwart kan dan niet 20-25
wegens 28-23. Daarna volgt 30-25
en zwart staat slecht. Ook op 4-9
volgt 34-30. 17. 50-45 1-7 18. 34-30
11-17 19. 30x19 14x23 20. 28x19
13x24 21. 33-28 17-22 22. 28x17
7-11 23. 40-34 11x31 24. 36x27
10-14 25. 34-30 14-19 26. 38-33
20-25 27. 33-28 25x34 28. 39x30
18-23 29. 42-38 8-13 30. 43-39 4-9
31 39-33 15-20 32. 30-25 2-7 33.
25x3 7-11 34. 3x17 11x42 35. 38x47
21-27; niet 23-29 wegens 35-30
29x27 28-23 en zwart kan nog
verliezen. 36. 32x21 16x27 37. 45-
40 23x32 38. 40-34, waarna spoe
dig tot remise werd besloten. Zo
scoorde Frank Drost na 18
maanden weer terug met onderwij-
zersacte een kostbaar punt voor
zijn club.
Wiersma met wit en Hans Jansen,
gespeeld in de wedstrijd LENT
Roxy-Dual. In de diagramstand ver
volgde zwart met:
26. 2-8. Er volgde toen: 27.
33-29 24x42 28. 47x38 22x42 29.
31x2 42-48 30. 30-24 20x29 31.
25-20 14x25 32. 39-34 48x50 33.
34x5 12-17 34. 40-34 50-22 35.
26-21 17x26 36. 34-30 25x34 37.
5-19 13x24 38. 2x17 en wit won.
Tot besluit weer een damprobieem
ter oplossing. Het is een composi
tie uit 1919 van A. D. Querido met
als opgave: Wit speelt en wint. De
oplossing in een volgende rubriek.
Oplossing probleem van J. H. B.
Leiersveert uit de vorige rubriek.
1. 44-40 37x46 2. 28-22 46x35 3.
22x24 35x21 4. 26x17 wint
In het Julinummer van de Ameri
kaanse Bridge World laat Geza
Ottlik, in zijn rubriek „The way it
is", enige spellen zien waarin de
schijnbaar niet moeilijke winst
toch alleen maar tot stand kan
komen na zorgvuldige voorberei
ding. De grondgedachte is. dat de
tegenpartij in een soort onzichtba
re dwangpositie wordt gebracht,
hetgeen betekent dat er meer stra
tegische dan materiële waarde aan
moet worden gehecht. Een voor
beeld zal vermoedelijk duidelijker
taal spreken:
Ondanks de gezamenlijke 26 pun
ten is 3 SA voor NZ niet te winnen,
maar ook 2 SA is al moeilijk ge
noeg. De redenering: zuid heeft
acht slagen (2 sch, 2 h, 1 r en
3 kl) is te simpel. Na ruitenstart
kan de tegenpartij, door goed ge
bruik te maken van de azen en de
dertiende kaart in de hoge kleuren,
het schip doen stranden. Valt zuid-
schoppen aan, dan neemt west de
tweede ronde, incasseert de rui
tens en vervolgt met schoppen.
H V 10
VB6
0 A 8 7 3
A V 10
A 6 5
8742
^9 5 3
3A 8 7 2
OH V B
C10
965
*7432
B 9 3
3H 10 4
0654 2
KB8
waarna oost hartenaas en de laat
ste schoppen krijgt en gaat zuid
met harten beginnen, dan duikt
oost tweemaal. West komt met
schoppenaas aan slag, maakt zijn
ruitens, waarna zijn derde harten
oost nog twee slagen geeft. Om'
deze verdediging tegen een fronta
le aanval te neutraliseren, moet
zuid beginnen met wat lange-af-
stand-werk tegen die dertiende
kaart in de hoge kleuren van oost.
Dat gaat als volgt: de eerste ruiten
slag wordt gedoken en west kan
niet beter doen dan ruiten vervol
gen (anders krijgt hij die kleur niet
vrij) voor het aas van noord en
oost moet afgooien. Hij kan niet
beter doen dan een klavertje bij
spelen. U vervolgt natuurlijk weer
met ruiten en weer gooit oost
klaveren af. West kan niets winnen
met een aanval in een hoge kleur
(hoewel zuid dan eerst klaveren
moet spelen) en vervolgt met kla
veren, om te proberen oost uit een
dwanypositie te houden. Zuid kan
nu zelf de vierde ruiten spelen en
later de klaveren incasseren. Op
een gegeven moment moet oost
dan een kaart in een hoge kleur
afgooien, waarna zuid veilig de
aanval in die kleur kan beginnen.
Omdat oost een 4-4-1-4 distributie
heeft, werkt dit allemaal practisch
automatisch, maar met dichte
kaarten weet de leider de distribu
tie van oost niet precies. Niettemin
kan de kansrijkste speelwijze voor
deze onzichtbare dwang wel wor
den uitgestippeld. Na het winnen
van de tweede ruitenslag. moet de
leider nogmaals ruiten spelen. Als
oost twee klaveren afgooit en west
klaveren vervolgt, kan zuid de vier
de ruiten spelen, waarbij oost het
meest onder druk wordt gezet. Als
west echter op een hoge kleur
overstapt, moet zuid twee klaver
slagen incasseren, om de situatie
in die kleur op te helderen. (Het
kan geen kwaad eenmaal de ande
re hoge kleur te spelen en de
derde klaveren te maken alvorens
te beslissen hoe verder te gaan).
Als oost op de derde ruiten een
hoge kleur weggooit, kan zuid niet
tweemaal klaveren spelen, omdat
oost begonnen kan zijn met vijf
klaveren en twee azen. Het beste
is den, de weggegooide kleur aan
te vallen, omdat dat slechts faalt,
als oost met vijf of meer kaarten
in die kleur is begonnen plus de
beide azen. Als de azen verdeeld
zijn, kan de kleur van oost niet
worden vrijgespeeld, omdat dan
een ander soort onzichtbare
dwang ontstaat.
Daarover de volgende keer.
Bij zijn vertrek van Schiphol naar
Moskou vroeg de jonge Russische
wereldkampioen Karpov één mi
nuut stilte voor gebed. Kennelijk
leeft ook onder de jongere genera
tie in Rusland nog intensief het
Godsbesef. Zoals bekend had Kar
pov in Amsterdam de dubbelrondi-
ge vierkamp gewonnen. De „papie
ren" wereldkampioen heeft nu na
zijn zege in Amsterdam in 1975 en
1976 successievelijk overwinning
gen geboekt in drie grootmeester-
toernooien. De laatste keer in
Skopje met een score van 83.3%
zonder één enkele verliespartij. De
Nederlandse grootmeester Jan
Timman eindigde op de derde
plaats. Een magistrale positie.
Onderstaand volgt een partij uit
het toernooi te Skopje.
Wit: Resjevski (Ver. Staten)
Zwart: IvanovitsJ (Joegoslavië)
Gespeeld in het internationale
grootmeestertoernooi. Skopje
'door W. Muhrlng
1976. Caro-Kann verdediging (door
omwisseling van zetten)
1. d2-d4, g7-g6 2. e2-e4, c7-c6 3.
Pg1-f3, d7-d5 4. e4-e5 (Resjevski
had de spanning in het centrum
moeten handhaven. Na de tekstzet
heeft zijn rivaal geen enkel pro
bleem meer)
4. Lc8-g4 5. Lf1-e2, e7-e6 6.
Pb1-d2, Pb8-d7 7. 0-0, h7-h5!
(Origineel. Na 8. h3 volgt 8.
Lg7 9. hg4:, hg4: 10. Pe1, Dh4).
8. Pd2-b3, Lf8-e7 9. a2-a4, Ke8-f8
10. Lc1-d2, Pg8-h6 11. a4-a5, Kf8-
g7 12. Ta1-a4, Ph6-f5 13. Pf3-«1,
b7-b5 14. Ta4-a1, cfr<5 15. d4xc5,
Pd7xc5 16. Pb3xc5, Le7xc5 17.
Pel-f3, Lg4xf3 18. Le2xf3, a7-a6
19. c2-c3, Ta8-c8 20. b2-b4, Lc5-a7
21. Dd1-c1, Dd8-c7 22. Tfl-ol, Th8-
e8 23. Dc1-d1, Dc7-d8 24. Ta1-c1,
Dd8-h4 25. Te1-e2, Tc8-c4 26. Dd1-
e1, g6-g5 27. Kg1-h1 (Resjevski
wordt plotseling door schaakblind
heid getroffen).
Stelling na 27. Kg1-h1
een kunstschaakproduct van Hof,tf
mann kan wit in 3 zetten wi{>m
nen.
27. Dh4xh2t!l 28. Kh1xh2, Tc4-
h4f 29. Kh2-g1, Pf5-g3f De pointe.
Het mat op h1 is niet meer te
pareren. Wit gaf zich gewonnen.
Het overkomt dieren eigenlijk
net zo vaak als mensen. Ze
vechten, lopen tegen een brom
mer of een auto op, ze blijven
achter prikkeldraad haken of
trappen met hun onbeschermde
pootjes in het glas. Het dier
komt bloedend thuis of blijft
zwaar gewond op straat liggen.
In de meeste gevallen zal een
bezoek aan de dierenarts nood
zakelijk zijn. Sommige verwon
dingen kunnen wachten tot het
spreekuur, maar moeten wel
voorlopig verbonden worden.
Andere blessures eisen onmid
dellijke geneeskundige behande
ling. Wanneer er enige twijfel
bestaat over het al dan niet
behandelen, bel dan altijd met
de dierenarts, een dergelijk ad
vies kost u niets. Verwacht ech
ter niet dat de dierenarts onmid
dellijk in de auto stapt om naar
de plaats des onheils of het huis
van de patiënt toe te komen. In
de praktijk zijn alle geneesmid
delen en het medisch instrumen
tarium voorhanden en daar kan
het dier het best geholpen wor
den. Wel kan men de dierenarts
vragen hoe men het dier het
best kan vervoeren of wat er
aan een slagaderlijke bloeding
moet worden gedaan.
Elke bloedende wond ziet er
alarmerend uit, ook al is deze
niet levensgevaarlijk voor het
dier. Maar wil men onnodig
bloedverlies of een naar litteken
voorkomen dan is het zonder
meer noodzakelijk de wond te
behandelen. Bij elke verwon
ding moet de wond eerst beke
ken worden en dat is niet altijd
even gemakkelijk want het dier
is na een ongeluk natuurlijk ook
danig van streek. Een goedaar
dige hond kan op zulke momen
ten een nijdige bijter worden,
terwijl met katten bijna hele
maal niets meer is te beginnen.
Een hond kan men een beetje
in de toom houden door een
band om zijn snuit te binden:
deze onder de kin vastknopen
en de uiteinden nog eens achter
in de nek. Voor een kat moet
men zonder meer assistentie
hebben: een hand in de nek en
iemand die de krabbende poten
vasthoudt
Kleine wondjes kan men met
enige handigheid desnoods zelf
behandelen. Een pleister is voor
dieren niet zo'n goede oplossing
omdat deze patiëntjes meestal
een harige vacht hebben. Knip
wel met een zo mogelijk ge
bogen schaar het haar om de
wond weg. Het groeit wel weer
aan. Maak de wond schoon met
lauw water of met een hchte
zoutoplossing een eetlepel op
een halve liter water of met
jodium. Mercurochroom, der-
matol of een ander wondpoeder
liever niet gebruiken.
Wanneer het dier zwaar gewond
is moet de dierenarts onmiddel
lijk gewaarschuwd worden.
Wanneer hij geen hulp kan ver
lenen zal hij een collega noemen
die dat wel kan. Op deze wijze
voorkomt men onnodig racen
langs allerlei dierenartsen. Dan
komt het probleem hoe breng ik
het dier erheen. Het beste is
natuurlijk met de auto of met
een taxi Terwijl de een rijdt
kan de ander het dier in de
gaten houden. Kleine huisdieren
neemt men in een doosje of op
de arm mee, desnoods in een
badhanddoek gewikkeld. De
grotere dieren, met name de
honden, moet men op een deken
óf stevig laken leggen dat als
brancard gebruikt kan worden.
Men neemt de vier puntefi van
de deken op, een aan de voor
kant en een achter.
Wanneer het dier een slagader
lijke bloeding heeft (helderrood
bloed dat met stoten uit de
wond komt) is het noodzakelijk
dat de wond wordt afgebonden.
Dit is vrijwel alleen mogelijk
wanneer het één van de ledema
ten betreft. Vraag bij twijfel
vooral advies aan de dierenarts
die toch gebied moet worden.
Een afgebonden poot moet wel
binnen de twee uur worden be
handeld, want anders sterft het
betreffende lichaamsdeel af.
Andere diepe wonden kunnen,
wanneer het bloedverlies niet al
te groot is binnen acht uur na
het ongeval nog gehecht wor
den.
Probeer elke wond af te dekken
met gaas, een schone doek of
eventueel celstof-papier zak
doekjes of toiletpapier) en ver
bind de wond zo mogelijk. Wem-
neer het dier aan het hoofd
gewond is, dan kan men om
krabben te voorkomen het
dier een zogenaamde halskraag
geven. Veelal wordt hiervoor
l
1
een emmer gebruikt, waar n
bodem uitgehaald is. Maak aa31
de smalle kant gatep in de rar%n
waardoorheen band of vetelfce
worden getrokken, die debt[
schermende kap aan de ha n
vast kunnen maken. Het dier z >of
anders net zolang bezig blijvt b<
totdat de kap van het hoofd i et
Een gewond oor, dat eerst m p
een laag gaas en watten won ft
bedekt, verbindt men met ec -o<
oude, natuurlijk wel schon a,
sok. Knip de teen eruit en schil
deze om de kop terwijl men ee
gat maat voor het goede oor. C U
deze manier blijft het impro\ IU
sorische verband goed zitteL-
Een gewond pootje bescheri fl
men, na het verbonden te he i
ben, met een plastic zak t 13
weer: een oude sok. Een gewon
achterlijf kan men met een out toi
onderbroek beschermen. Wal e i
neer deze vorm van verbindt 'on
langduriger is dan is het raai n
zaam deze met banden bijvooi 'or
beeld aan de halsband vast i ani
maken. Een primitieve von 'or
van bretels dus. Is de borst t po
buik gewond, neem dan een git tri
te doek, knip daar vier gaten i var
voor de poten en speldt hi ol]
geheel op de rug vast met veilh an
heidsspelden. Natuurlijk zijn t en
meer vindingrijke oplossingt op
voor een gewond dier te vindei iiei
Het belangrijkste is het dier ti ek
gen zichzelf te beschermei ïeii
want dieren hebben de neigin en-
hun wonden te likken. HouJta
een aangereden dier echter aAar
tijd goed in de gaten, want ni^oi
elke verwonding is zichtbaar. 1'
