panjegangers geteisterd
oor „„stipte" verkeersleiders
Handel vreest
sigarettenoorlog
Autosalon in
Parijs in teken
van kleine auto
Ruim een kwart Nederlanders nooit op vakantie
rNO IN RAPPORT:
Beschadiging gehoor dreigt
yoor 500.000 werknemers
Nederlander
spaarde 5
miljard meer
TERUGGANG IN REISWERELD
itIJDAG 8 OKTOBER 1976
LEIDSE COURAN j
Van een onzer verslaggevers
>en Haag Vlucht MP 321 van
'alma naar Amsterdam op zon-
ag 26 september ligt veel van
e passagiers nog steeds zwaar
p de maag. Wellicht zijn zij de
lederlandse Spanje-gangers die
et zwaarst geteisterd zijn door
stiptheidsactie van de
paanse luchtverkeersleiders,
ie, bikkelhard en onverbidde-
jk, het afgelopen seizoen het
akantievervoer naar hun land
ot een aanfluiting hebben ge
naakt. Met mondjesmaat
lechts werden de vliegtuigen
net enthousiaste, nog gebleekte
akantiegangers tot het Spaan
luchtruim toegelaten, in de-
elfde, tergend langzame slow-
lotion werden de inmiddels
ebruinde, maar ook duidelijk
leer geïrriteerde zonaanbid-
ers een, twee of drie weken
iter weer richting Nederland
eschoten. Met aanzienlijke
ertraging, die voor vlucht MP
21 culmineerde in een zenuw-
opend oponthoud van niet
ninder dan 17 uur.
hebben wat op hun geweten,
verkeersleiders, die, dank-
aar gebruikmakend van het
'at gunstiger politieke klimaat
Spanje, met hun modelactie
un materieel welzijn wat pro-
eren op te vijzelen: meer loon
i gunstiger werktijden. De
paanse regering staat er (nog)
yen bikkelhard tegenover,
oodsbenauwd voor het
ïeeuwbaleffect dat toegeven
an de eisen van de verkeerslei-
ontegenzeggelijk zal ople-
eren. Maar toegeven of niet,
panje zal ongetwijfeld de reke-
ing gepresenteerd krijgen. Een
ind, waar het toerisme hoofd-
ron van bestaan is, kan niet
ngestraft toeristje-pesten. Ze
er niet in een tijd waarin de
rimer stijgende toeristen-curve
het eerst een dalende be
weging maakt. Ten opzichte van
975 was er dit jaar reeds spra-
e van een dalende aanvoer van
tot 25%.
>e vakantiegangers die zich dit
!izoen door de KLM naar de
onovergoten Spaanse stranden
ebben laten transporteren,
ebben de minste reden tot kla-
en gehad. De vertragingen bij
e KLM-charters varieerden
an 20 minuten tot 1 1/2 uur,
;n, door de KLM nadruk
Spaanse vakantie: wachten, wachten, vliegtuig in, wachten, wachten
kelijk als „enkele" bestempelde
uitschieters van maximaal 4
uur. Deze witte raven-positie
heeft de KLM te danken aan het
feit, dat zij niet uitsluitend char
ter-bedrijf is en een verlate
charter-machine gemakkelijker
tijdelijk kan afschrijven. Dit in
tegenstelling tot bijvoorbeeld
Martinair en Transavia, waar de
vertraging van 'één machine als
het ware doorwerkt in het hele
rvluchtschema.
Transavia heeft, volgens het be
drijf, zijn passagiers ongewild
wachttijden moeten verkopen
variërend van 2 tot 6 uur.
Transavia had daarnaast het
voordeel van enkele kleinere
machines, die sneller „gelost" en
geladen kunnen worden, waar
door men kans zag in de margi
nale tijden die de Spaanse ver
keersleiders soms toestonden,
vlug de benen te nemen. De
zwaardere, loggere machines,
waarvan de bemanningen of
passagiers maar even te lang
draalden, verspeelden een kost
bare vluchtpoging. Zij werden
onverbiddelijk naar de staart
van de rij wachtende machines
verwezen. Er zijn nog 21 wach
tenden voor u.
Dat metalen getal klonk ook in
de oren van de passagiers van
vlucht MP 321, die zondagmid
dag 26 september, nog welge
mutst, zich om half vijf voor het
hotel door de bus lieten opha
len, om ruim een half liur later
in de voor Spanje-gangers zo
langzamerhand vertrouwde jan
boel in de aankomsthal van de
luchthaven Palma op de in-
check-formaliteiten te beginnen.
Als haringen in éen ton. Maar
nog altijd een luxe, vergeleken
bij wat de passagiers op hoogtij
dagen staat te wachten als zij
eenmaal de douane zijn gepas
seerd en zich een plaatsje of een
verfrissing trachten te bemach
tigen in de vertrekhal. De passa
giers van vlucht MP 321 konden
dat alles wel vergeten. Een grote
chaos. Om een stoel werd ge
vochten. Wie zo gelukkig was,
durfde zijn plaats niet meer te
verlaten. Lopen was ook nauwe
lijks mogelijk, de vloer was be
zaaid met strandmatjes en bad
lakens, waarop mensen zich het
zweet van het voorhoofd wisten.
De Martinair-machine zou om
18.50 uur moeten vertrekken.
Vertelt een van de passagiert:
„we hoorden niets over gewij
zigde vertrektijden, eerst om
19.45 uur verscheen op het aan
kondigingsbord de vertrektijd:
20.30 -uur. Maar in zo'n chaos
staat niets met zekerheid vast,
het werd uiteindelijk 21.00 uur
dat de passagiers voor vlucht
MP 321 aan boord werden ge
roepen. Ondanks alles, oplucht
ing, maar toch de nodige reser
ves. Eenmaal aan boord kwam
de domper reeds. De metalen
stem van de captain kondigde
aan, dat wij als nummer 21
geboekt stonden en dat beteken
de vier uur wachten. De stewar
dessen („we gaan ervan uit, dat
u inmiddels wel trek hebt") gin
gen warme maaltijden serveren.
Het kwam niet in ze op, om als
troost en tijdverdrijf bijvoor
beeld eerst een aperitief te ser-
„Na de maaltijd het kopje koffie
en verder frisdranken. Andere
extra's alleen tegen betaling. De
stemming in de benauwde cabi
ne was er intussen niet beter op
geworden, omdat inmiddels was
medegedeeld, dat Schiphol we
gens mist niet bereikbaar was
en dat uitgeweken zou moeten
worden naar Keulen. Hoe het
dan verder zou gaan met slapen
of vervoer moest men maar ra
den. Om half een 's nachts dan
eindelijk de start. Stewardessen
komen langs met hun tax-free
wagentjes. Een extra kopje kof-i
fie of iets dergelijks om wakker!
te blijven kan er echter niet af.
De stemming daalt. Men wordt
prikkelbaar. Ruzie over stoelleu
ningen die niet naar achteren
mogen omdat de ruimte ertus
sen toch al zo nauw is. Lolbroe
ken irriteren slapers".
„Om half drie in de nacht lan
den we op een totaal verlaten
Keulen. De mededeling dat de
verdere reis per bus zal gaan
mist zijn uitwerking niet op de
vermoeide passagiers. In de ver
laten hal van het vliegveld
slechts een paar stoelen. Mensen
zijgen neer op de kale grond, op
koffers, hangen tegen de muur,
de ellende staat op de gezichten
te lezen, vooral voor de ouderen
is het een ware beproeving. Een
oude man wordt niet goed. Men
wil wat eten, maar het restau
rant blijft gesloten. Men roept
om koffie, de magen knorren.
Men heeft niets meer gehad
sinds de vorige avond tien uur.
Een van de passagiers neemt
het niet langer en gaat het kan
toor van Martinair op Schiphol
bellen. Hij komt ontgoocheld te
rug. Alles is dicht".
„Er blijken in totaal vijftien
bussen nodig voor het vervoer
naar Nederland. Na het passe
ren van de grens wordt op ver
zoek van de passagiers gestopt
bij het motel Arnhem. De ste
wardess stelt voor dit niet lan
ger dan 20 minuten te laten
duren. Tijd om zelf iets eetbaars
te bestellen Martinair biedt
niets aan is er niet. Voor de
drie telefooncellen lange rijen
wachtenden. De afhalers blijken
nauwelijks te zijn ingelicht over
de urenlange vertragingen. Om
half tien 's morgens arriveren
we op Schiphol. Vlucht MP 321
van Palma naar Amsterdam
heeft dan 17 uur geduurd".
Van bovenstaande ongeluksvo
gel weinig goeds over de „servi
ce" van Martinair. Andere
maatschappijen delen mee, veel
extra geld te hebben uitgegeven
om het de passagiers tijdens het
oponthoud nog zo aangenaam
mogelijk te maken. Ook Marti
nair zegt dit.
Vlucht MP 321 is zeker uit de
boot gevallen.
jibbers tart veto
Provinciale Staten
luid-Holland
[OTTERDAM (ANP) On-
anks het veto van Provinciale
itaten van Zuid-Holland is het
iet uitgesloten dat het erts-
nikkerbedrijf Kruwal van de
egering toch toestemming zal
rijgen om zich te vestigen in
et Rijnmond-gebied.
)at de regering hiertoe haar
levoegdheden zou kunnen ge-
ruiken, liet minister Lubbers
Economische Zaken) gisteren
loorschemeren op een studiebij-
lënkomst van het Openbaar Li-
haam Rijnmond.
De minister, die zelf Kruwal al
;en vergunning heeft verleend,
rindt dat het kabinet recht heeft
iet besluit van Provinciale Sta
te toetsen aan het algemeen
jelang. Over het argument, dat
wal voor nog meer luchtver
ontreiniging zou zorgen, zei de
minister dat een weinig vervuil
end bedrijf als Kruwal niet de
dupe mag worden van het feit
iat andere, ouderwetse, fabrie
ken het milieu overlast aandoen.
DODELIJK ONGEVAL
Op Rijksweg 2 ter hoogte van het Gelderse Waardenburg heeft
zich gisteren een kóp-staart-botsing voorgedaan die aan een man
het leven heeft gekost. Zijp auto (een Citroen) brandde volledig
)ELFT (ANP) Meer dan de helft van de
werknemers in de Nederlandse industrie loopt het
isico van ernstige gehoorbeschadigingen door
eveel lawaai van machines in de werkomgeving,
h de Nederlandse industrie werken ruim een
niljoen mensen; meer dan een half miljoen van
ïen zijn dag-in-dag-uit aan zodanig ernstige ge-
uidsoverlast bloot gesteld, dat zich op den duur
een aanzienlijke beschadiging van het gehoor
röordoet.
Dit staat in een rapport van de technisch-physi-
iche dienst van TNO, de Technische Hogeschool
van Delft en het instituut voor milieuhygiëne en
gezondheid van TNO.
Berekend is dat ruim 220.000 werknemers hun
werk moeten doen in een geluidsniveau van 90
tot 100 decibel, bijna 60.000 mensen werken in een
geluidsniveau van meer dan 100 decibel en rond
150.000 mensen werken in een omgeving, waar
voortdurend 85 tot 90 decibel wordt geproduceerd.
Bijna 740.000 werknemers zitten gunstiger: het
geluidsniveau in hun bedrijf ligt onder 85 decibel.
Volgens de TNO-mensen staat het vast dat bloot
stelling gedurende de tijd dat men werkt aan een
niveau boven 80 decibel schade aan het gehooror
gaan oplevert. Ter vergelijking: een startend ver
keersvliegtuig produceert 130 decibel en een voor
bijrijdende trein 90 decibel. Volgens de samenstel
lers van het rapport is er op korte termijn een
ministerieel besluit te verwachten, gebaseerd op
de veiligheidswet, waarbij de minister van Sociale
Zaken de bevoegdheid krijgt geluidsnormen te
stellen voor de industrie.
DEN HAAG „Het is best
mogelijk dat er oorlog tussen
de sigarettenfabrikanten
komt''-, aldus de heer Kimm,
woordvoerder van de sigaret-
tenfabriek Theodorus Nie-
meyer bv. Zoals onze krant
gisteren meldde is er een ad
vertentieoorlog tussen de fa
brikanten Reynolds (Camel
Filter), Turmac (Peter Stuyve-
sant, Pall Mali) en Niemeyer
(Roxy Dual Filter) ontbrand.
In de advertenties wordt het
teer- en nicotinegehalte van
de betreffende merken met
andere sigarettenmerken ver
geleken.
Sigarettenfabrikant Laurens
(Caballero) doet (nog) niet mee
aan deze wijze van adverteren.
Hij onthoudt zich echter van
commentaar omdat het „een
interne beleidskwestie" is.
Mr. Toet, voorzitter van de
Stichting Sigaretten Industrie
had een beroep op de fabri
kanten gedaanelkaar niet op
deze wijze te beconcurreren.
„Een logische zaak", vindt de
heer Kimm, „in deze stichting
zijn alle fabrikanten van Ne
derland vertegenwoordigd en
als voorzitter wil hij natuurlijk
proberen de scherpe kantjes
van de reclame te slijpen en
zo de eenheid te bewaren.
Maar de consumentenorgani
saties zijn juist vóór een der
gelijke manier van reclame
voeren".
„Als deze manier van reclame
tot meer concrete informatie
leidt is het zeker in het belang
van de consument", aldus de
heer D. Westendorp, woord
voerder van de Consumenten
bond. „Voorwaarde is dan wel
dat de vergelijkende gegevens
juist zijn. Bovendien is het van
belang dat de sigarettenfabri
kanten een volledig beeld van
hun sigaret geven en niet al
leen de aantrekkelijke aspec
ten naar voren brengen", al
dus de heer Westendorp.
GESTRAND
Een nylon net in de schroef waardoor de motor afsloeg, was er gisteren
de oorzaak van, dat het Texelse vissersscheepje Carolyn Maria ter hoogte
van Petten (NH) aan de grond liep. De harde wind blies het op de
kust. De drie opvarenden zijn door een marinehelicopter van boord
gehaald, terwijl sleepboten hun best doen om de schuit vlot te trekken.
Scherpe kritiek
op traagheid
departementen
DEN HAAG (ANP) Sommige
departementen hebben er meer
dan een half jaar voor nodig
om de inlichtingen bij elkaar te
krijgen, die de coïnmissies van
verzoekschriften uit de Eerste
en Tweede Kamer nodig heb
ben om bepaalde zaken uit te
zoeken.
Scherpe kritiek dan ook van de
commissies op de traagheid van
de Haagse departementen. De
commissies zijn indertijd inge
steld om klachten van indivi
duele burgers over het optreden
van de overheid te behandelen.
Destijds werd toegezegd, dat
binnen zes weken de gevraagde
inlichtingen zouden worden ver
strekt. Gemiddeld hebben de
ambtenaren hiervoor echter het
dubbele nodig, en sommigen
presteren het om ruim een half
jaar op zich te laten wachten.
(Van een onzer verslaggevers)
PARIJS Weer lijkt een ronde in de slag tussen openbaar
vervoer en auto gewonnen door de auto. De automobielin
dustrie heeft klappen geïncasseerd, maar heeft teruggesla
gen met de kleine auto. Dat wordt eens te meer duidelijk
op de 63e Parijse autosalon, die gisteren is geopend. Met
aanmerkelijk minder belangstelling dan normaal, omdat,
pikant detail, het openbaar vervoer staakte.
De tendens naar de kleine auto komt het duidelijkst tot uiting
in het nieuwste model van Citroen, de LM. Deze mogelijke
vervanger van de Lelijke Eend is niet meer dan een kleine
Peugeot met de twee-cilindermotor van een supereend. In
het eerste kwartaal van 1977 komt de LM naar Nederland
en zal dan ongeveer 10.000 gulden kosten.
Een absolute primeur voor deze autosalon is de Honda
Accord, een wagen, die als middenklasser wordt geannon
ceerd, maar in feite wat binnenruimte betreft maar weinig
groter is dan de Honda Civic. De Accord, die pas volgend
jaar leverbaar wordt, gaat 15.459 gulden kosten met een
vijf-versnellingsbak.
Andere trends in Parijs zijn de steeds meer met dieselmoto
ren uitgeruste auto's en de hang naar het sportieve element.
Vrijwel elke autofabrikant brengt op het ogenblik een sport-
versie van zijn normale model op de markt
De Honda Accord
ROTTERDAM (ANP)
De Nederlanders
spaarden in het afge
lopen jaar vijf mil
jard meer dan in het
jaar daarvoor. Er
zijn nu 20 miljoen
spaarrekeningen met
een totaal tegoed
van 50 miljard gul
den. Ruim 70 procent
van alle gezinnen
spaart via een bank,
aldus de Spaarbank
Rotterdam in het
eerste nummer van
een nieuw tijdschrift
"Geld actueel".
Het spaartegoed is
volgens de Spaar
bank echter veel ho-
ger. Niet minder dan
93 procent van alle
Nederlanders hebben
een verzekering lo
pen die een spaarele-
ment in zich bergt.
Vijfenveertig procent
spaart voor duurza
me gebruiksgoede
ren, zeventien pro
cent voor de kinde
ren, vijftien procent
voor een eigen huis,
veertien procent voor
vakanties en acht
procent voor een ex
traatje tijdens de ou
de dag.
Bonden boos op regering
UTRECHT (ANP) De vervoersbonden van FNV en CNV zijn
boos op de regering omdat zij niet wil terugkomen op de plannen
van minister Westerterp (Verkeer en Waterstaat) tot besnoeiing
van het streekvervoer.
In een gisteren uitgegeven verklaring zeggen de bonden, bezorgd
te zijn over nadelige gevolgen hiervan voor het personeel. „Als
politici tolereren, dat er een afbraak plaatsvindt van het streekver
voer, zal de vakbeweging niet toestaan, dat dit tevens een afbraak
betekent van het inkomen van de werknemers, door bijvoorbeeld
vermindering van de onregelmatigheidstoeslag", aldus de verkla-
ring.
De vervoersbonden betreuren het dat er van de zijde van de
Tweede Kamer .kennelijk" geen reactie meer te verwachten is op
het regeringsstandpunt.
De Bilt De krachtige zuidwes- -
ter boven onze omgeving welke
ons de afgelopen week zacht en
winderig herfstweer bracht
neemt momenteel in kracht af.
Het weer wordt de komende
twee dagen wat rustiger. Een
storingsgebied met de bijbeho
rende bewolkingsgebieden trekt
de komende twee dagen van
zuidwest-Frankrijk in de rich
ting van Duitsland. Deze wol-
kengebieden kunnen in de ko
mende nacht en morgen ook het
weer in ons land beïnvloeden en
plaatselijk voor wat regen of
een bui zorgen. Nieuwe oceaan
depressies trekken echter al
weer vanaf de Amerikaanse
oostkust via de oceaan in de
richting van IJsland.
Mogelijk komen de bijbehoren
de fronten en de daarmee sa
menhangende wolkenzónes in
de loop van zondag a.s. in de
buurt van ons land. Een juiste
timing van de aankomst van dit
minder gunstige weer in de
buurt van ons land is echter nog
moeilijk te maken. In elk geval
lijkt het er op dat het komende
weekeinde nog steeds tamelijk
zacht zal blijven, met een wissel
vallig weertype. Naast bewol
king en mogelijk wat regen zul
len ook enkele zonnige perioden
voorkomen.
Vooruitzichten voor zondag.
Overwegend droog met opkla
ringen en middagtemperaturen
omstreeks 17 graden.
Weersvooruitzichten in cijfers:
Voor zondag: Aantal uren zon:
0 tot 6.
Min. temp.: omstreeks 11 gra
den. Max. temp.: omstreeks 17
graden.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 80 procent
Kans op een geheel droog et
maal: 60 procent.
Weerbericht
Luchth. R'dam zw. bew.
Lissabon
Londen
Luxemburg
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM De explosieve ontwikkeling, die
zich de laatste vijf jaar in de Nederlandse reiswe
reld voordeed is volledig tot stilstand gekomen.
Dit jaar is zelfs sprake van een achteruitgang:
10 procent teruggang in het vakantievliegverkeer
en halvering van het treintoerisme. Dit komt erop
neer, dat 60.000 gezinnen in 1976 minder door
vliegtuig en trein zijn vervoerd dan vorig jaar.
Een en ander blijkt uit een rapport, samengesteld
in opdracht van de Touroperators—Study Groep,
een belangenorganisatie van de grootste vliegrei
sorganisaties in Nederland. Het onderzoek werd
uitgevoerd door het bureau Knapper and Mc Alley
BV. De reisorganisaties hebben aan dit rapport
een aantal beleidsconclusies verbonden. Ze zijn
gericht op een uitbreiding van de vakantiemarkt,
die een jaarlijkse omzet heeft van 450 miljoen
gulden. Schokkend nieuws in* het rapport is, dat
36 procent van de 4,5 miljoen Nederlandse gezin
nen nog nooit op vakantie is geweest.
Een van de beleidsconclusies is een gezamenlijke
campagne van de samenwerkende reisorganisaties
om het vakantieprodukt en de diensten daar om
heen beter en duidelijker te presenteren. Verder
wordt nagegaan in hoeverre het huidige assorti
ment kan worden aangevuld. Het rapport, dat een
duidelijke impasse in de Nederlandse reismarkt
aantoont, heeft de felste concurrenten in eikaars
armen gedreven. Ook de drie Nederlandse lucht
vaartmaatschappijen zijn van de uitkomsten van
het onderzoek op de hoogte gesteld. Nagegaan zal
worden, hoe deze vervoerders een bijdrage kunnen
leveren tot verbetering van de vakantiemarkt
