Staking van miljoenen
legt Frankrijk lam
"kernoorlog wordt
mvermijdelijk
Eis levenslang
leden Baader-
Meinhofgroep
Staatsgreep in Thailand door
anti communisten uitgelokt
veel reacties op
)lunder van Ford
ijdens tv-debat
LONDEN BRENGT
RENTEVOET OP
RECORDHOOGTE
Kohl wordt
fractieleider
tIJDAG 8 OKTOBER 1976
LEIDSE COURAN'
Het pad van een filmacteur gaat beslist niet altijd over rozen. Dat
moesten „Engelandvaarders" Rutger Hauer en Jeroen Krabbé
gisteren ondervinden toen zij het gure najaarsweer trotseerden op
het strand bij Noordwijk voor de opnamen van „Soldaat van
Oranje", (foto links). Soms tot hun middel in de koude noordzee
met twee kikvorsmannen bij de hand voor noodgevallen (foto,
tweede van links) en op weg naar een door versperringen in zee
beslist ongastvrij strand (foto derde van links) wisten zij tenslotte
met vereende krachten (foto rechts) de kust te bereiken, waar zij
werden opgewacht niet door de Duitse bezetter, maar een even
verkleumde filmploeg onder aanvoering van regisseur Paul Verhoe-
ven- Foto's Simon E. Smit
WEEDS INSTITUUT:
fOCKHOLM (Rtr.) Ongeveer 35 landen zullen binnen negen
kr in staat zijn atoomwapens te vervaardigen en een kernoorlog
irdt onvermijdelijk. Dit voorspelt vandaag het gezaghebbende
lernationaal instituut voor vredesonderzoek van Stockholm
IPRI). Volgens het instituut streven wetenschapsmensen in
Wel oost als west naar een voorsprong in kerntechnologie,
iardoor of de Verenigde Staten of de Sovjet-Unie in de verlei-
ög kunnen worden gebracht een preventieve atoomaanval uit
v. Ueren.
RPRI doet deze voorspelling in
n nieuwe publikatie („bewape-
Hg en ontwapening in het
lomtijdperk") ter gelegenheid
n de tiende verjaardag van
instituut. De onafhankelijke
ganisatie, die een internatio-
al bestuursorgaan heeft, werd
sche vooruitgang in nucleaire,
chemische, bacteriologische en
conventionele bewapening. De
uitbreiding van het kernpoten-
tieel tot ongeveer 35 landen te
gen 1985 moet volgens het insti
tuut worden gezien als een uit
vloeisel van vreedzame kernpro-
J door het Zweedse parle- gramma's. In een dergelijke we
ent opgericht ter viering van reld zal een stabiele nucleaire
t feit dat Zweden 150 jaar afschrikking, zoals we die heb-
afgebroken vrede kende. ben gekend, onmogelijk worden
X boekwerk schildert een en oorlog zal onvermijdelijk
mber beeld van grote techni- zijn".
>uc
T22™
SfiSHINGTON (UPI/AFP)
iVeel reacties op het tweede
kvisiedebat tussen president
en zijn Democratische te-
pkandidaat Jimmy Carter,
jordt gezegd dat de president
tn enorme flater heeft begaan
iet zijn opmerking dat Oost-
oropa niet wordt overheerst
nor Rusland. In de reacties
elen woorden als „absurd" en
waanzinnig". Ford had tijdens
t debat geprobeerd zijn op-
erking te verduidelijken door
wijzen op landen als Joego-
avië, Roemenië en Polen,
mmy Carter reageerde met de
aag: „Als u de Berlijnse Muur
u neerhalen, naar welke kant
uden de mensen dan gaan?"
Snator Muskie, van Poolse af-
>mst, voelde zich „bedrogen
ior het feit dat president Ford
seft verkozen de mensenrech-
n af te wijzen 'van miljoenen
ensen in Oost-Europa", en vi-
■presidentskandidaat Walter
Mondale zei dat elke leerling in
Nebraska voor een examen zou
zijn gezakt als hij een dergelijke
opmerking had gemaakt.
Minister Kissinger probeerde de
opmerking \>an Ford te verdui
delijken, toen hij verklaarde dat
Ford naar zijn mening had wil
len zeggen dat de „V.S. niet de
Sovjet-overheersing over Oost-
Europa zouden aanvaarden".
Een andere opmerking van
Ford die tot commentaren leid
de was zijn belofte dat de na
men bekend zouden worden van
de bedrijven die aan de Arabi
sche boycot tegen Israël mee
doen. Een woordvoerder van
het ministerie van handel sprak
dit later tegen. Pas in toekomsti
ge gevallen zullen de namen van
de betrokkenen bekend ge
maakt worden.
Inlusten in
Wugese
Rijnstreek
ISSABON (AP) In Portugal
ju bij onlusten tussen gekleur-
en blanke mijnwerkers de
gelopen twee nachten twee
rsonen om het leven zijn ge-
men en 10 mensen gewond
raakt. De mijnwerkers gin-
n elkaar met messen en vuur-
apens te lijf.
:t regerings-persagentschap
nop heeft gemeld dat politie
militairen 140 kleurlingen,
'rkzaam in de mijnen naar
>sabon hebben overgebracht
Jb n zodoende de rust te laten
Tg derkeren in de tinmijnen bij
_LÏ nasquiera, 225 kilometer ten
lorden van de Portugese
lofdstad. De kleurlingen zijn
imigranten van de Kaap Ver-
sche eilanden, die al vijf jaar
de Portugese mijnen werk-
im zijn. In Portugal heersen
latief weinig rassentegenstel-
ngen. Sinds de Portugese Afri-
aanse kolonieën koloniën jaar
nafhankelijk werden zijn ech-
r ongeveer 800.000 werkloze
luchtelingen in het land aange-
omen. Onder hen bevindt zich
1 om en groot aantal negers.
-ubaanse
•laatsten bom
IAMI (RTR) Cubaanse bal
den hebben een bom ge-
aatst aan boord van de Cu-
lanse DC-8 die woensdag na-
ij Barbados in zee stortte,
aarbij alle 78 inzittenden om
t leven kwamen. Gisteren
1de een onbekende de „Miami
erald" op met de mededeling
it het ongeluk het werk was
ta „El Condor", een ballingen-
tep die gekant is tegen het
twind van premier Fidel Ca
iro.
Crosland
oneens met
Ian Smith
NEW YORK (Rtr) - De Britse
minister van buitenlandse za
ken Anthony Crosland heeft
gisteren in Washington ver
klaard dat over de verschillen
de punten van het recente Rho-
desië-akkoord „onvermijdelijk"
op de komende conferentie in
Genève opnieuw zal moeten
worden onderhandeld. Die con
ferentie zal mogelijk vandaag
in Londen worden aangekon
digd.
Uit de woorden van Crosland
blijkt dat hij het radicaal
oneens is met de Rhodesische
premier Ian Smith, die woens
dag liet weten dat hij over zijn
akkoord met minister Kissinger
niet opnieuw wenst te onder
handelen.
De conferentie gaat met nog een
probleem van start: de geringe
bereidheid van de Afrikaanse
nationalistische stromingen zich
met elkaar te verzoenen.
Als gevolg van de algemene staking in Frankrijk, bood de Champs Elysées in Parijs
een weinig frisse aanblik. Hopen vuil stapelden zich op langs de trottoirs, aangezien
de Parijse vuilophalers ook aan de staking deelnamen.
(Van onze correspondent Jan Drummen)
PARIJS De algemene 24-uurs staking die giste
ren door de linkse vakbonden en de linkse politie
ke partijen in heel Frankrijk uitgeroepen was om
te protesteren tegen het anti-inflatie en econo
misch herstelplan van de regering, bleek gister
avond een aanzienlijk succes voor de organisato
ren opgeleverd te hebben.
Hoewel de staking uiteraard niet totaal was, was
het aantal bedrijfstakken, officiële, publieke en
particuliere diensten en ondernemingen die er
door getroffen werden veel groter dan ooit sedert
de recordstaking van september 1973 en vermoe
delijk de grootste sedert de massale staking, de
grootste van alle tijden die Frankrijk heeft gekend
in het voorjaar van 1968. Miljoenen in heel Fran
krijk moeten het werk hebben neergelegd.
In Parijs had in het traditionele manifestatiege-
bied tussen de pleinen van La Nation, La Bastille
en La Republique een mammoetoptocht plaats die
meer dan vijf volle uren duurde. Volgens de
vakbonden namen daaraan ruim een half miljoen
betogers deel. Een nieuwigheid bij de staking van
donderdag was dat een groep van de autonome
vakbond van politiepersoneel eveneens het werk
had neergelegd en een deputatie van de agenten
liep mee in de grote protestoptocht. Een grote
groep belastingambtenaren droeg spandoeken met
zich mee waarmee zij tegen de anti-inflatie wet
protesteerden en het instellen van een vermogens
belasting eiste.
Maar het grootste unicum was, dat de Eiffeltoren,
voor het eerst sedert deze in 1889 gereed is
gekomen, aan de staking deelnam. Aan de voet
van de toren hing een bordje dat het meest
bezochte monument van Parijs wegens staking
gesloten was.
(Van onze correspondent Roger
Simons)
LONDEN De centrale bank
van Engeland heeft het Britse
disconto gisteren op de record
hoogte van 15 procent gebracht,
een verhoging met 2 punten.
Deze verrassende maatregel (de
Britse rentevoet wordt meestal
vrijdags gewijzigd) had tot doel
de levensgeesten van het kwij
nende pond weer op te wekken
en de geldomloop te beïnvloe
den.
Eerstgenoemde doelstelling
werd onmiddellijk bereikt. De
waarde van het pond ging zon
der aarzelen omhoog, maar op
de beurs zakten alle Britse aan
delen. Een verhoging van het
disconto leidt automatisch tot
hogere renten.
Hij betekent dus, dat de Britten
hun buikriem weer verder moe
ten aantrekken. De grote Britse
banken worden verplicht 700
miljoen pond extra in bewaring
te geven bij de centrale bank.
Beide maatregelen zullen de gel
domloop gevoelig verminderen.
De Britse regering wil kennelijk
het buitenland tot het besef
brengen, dat het ditmaal me
nens is met haar anti-inflatie
maatregelen. Bovendien komt
het er voor Groot-Brittannië op
aan, zijn geldomloop tijdig te
doen zakken om van het Inter
nationale Monetaire Fonds een
lening van 2,3 miljard pond te
kunnen krijgen. Londen ver
wacht, dat het I M F voor de
toekenning van dit bedrag zeer
strenge voorwaarden zal stellen.
Volgens de conservatieve scha-
duwminister van financiën, sir
Geoffrey Howe, bewijst de dra
matische nieuwe verhoging van
het Britse disconto, dat de socia
listische regering Callaghan
haar eigen economische politiek
niet meer meester is.
Minister van
buitenlandse
zaken
Zweden heeft sinds vandaag
een vrouwelijke minister van
buitenlandse zaken: Ola Ull-
sten. Zij maakt deel uit van
het kabinet van Thorbjorn
Falldin, die gisteren in het
parlement door de nieuwe
meerderheid van aanhangers
van centrumpartijen, conser
vatieven en liberalen werd ge
kozen tot Zwedens eerste niet-
socialistische premier in 44
jaar. De 50-jarige Falldin is
opvolger van Olof Palme, die
het ontslag van zijn sociaal
democratische regering een
dag na de verkiezingsneder
laag op 19 september aan
bood.
(Van onze correspondent Frans Wennekes)
BONN In het proces tegen drie leden van de „Rote Armee
Fraktion" in de gevangenis van Stuttgart-Stanheim heeft
de openbare aanklager gisteren tegen Andreas Baader (33),
Gudrun Ensslin (30) en Jan-Kar! Raspe (32) een levenslange
gevangenisstraf geëist. verschenen en houdt zich via
Na een requisitoir, dat drie de advocaten van het gebeu-
dagen duurde, achtte het
parket de linkse anarchisten
schuldig aan vier moorden
en talrijke pogingen tot
moord, die zij in de vroege
zomer van 1972 hadden ge
pleegd. Wegens opruiende
activiteiten in een criminele
vereniging en het plegen van
een groot aantal bomaansla
gen eiste de openbare aan
klager tegen het drietal bo
vendien nog een gevangenis
straf van 17 jaar.
Terwijl de verschillende offi
cieren van justitie hun lange
betogen, aflegden, bleven de
banken van de verdachten
leeg. Het drietal is sinds de
dood van Ulrike Meinhoff
niet meer in de rechtszaal
ren op de hoogte.
De leidster van de beweging
pleegde op 9 mei zelfmoord.
Holger Meins, de vijfde aan
geklaagde, die in Stuttgart
terecht had moeten staan,
stierf in november 1974 aan
de gevolgen van een honger
staking.
In het met veel heftigheid en
polemiek gevoerde requisi
toir sprak openbare aankla
ger Wunder gisteren van „lu
xe revolutionairen" die na
hun veroordeling niet meei
een geprivilegiseerd bestaan
in hun cellen zouden slijten
maar als elke andere arres
tant een levenslange gevan
genisstraf zouden moeten on
dergaan.
Van onze redactie buitenland
BANGKOK - In Thailand
heeft de verschijning van een
kaalgeschoren monnik op
straat het einde ingeluid van
het experiment met de demo
cratie dat drie iaar duurde.
Een snelle militaire staats
greep volgde woensdag na
bloedige ongeregeldheden die
hun oorsprong vonden in de
zelfde monnik, ex-maarschalk
en rechtse dictator Thanom
Kittikatsjorn. Admiraal San-
gad Tsjaloryoo greep de
macht aan het hoofd van een
uitsluitend uit militairen be
staand regeringshervormings-
comité, nadat dinsdag bij hevi
ge gevechten tussen linkse stu
denten, rechtse demonstranten
en de politie op het terrein van
de Thammasat universiteit on
geveer dertig personen waren
gedood en honderden gewond.
De staatsgreep van de militai
ren verliep volgens het wel
haast klassieke draaiboek om
rechtse niet goedgezinde rege
ringen uit het zadel te wippen.
Oud premier en dictator Tha
nom Kittikatsjorn die in 1973,
na een studentenoproer, waar
bij 72 mensen werden gedood,
tot aftreden werd gedwongen
en in vrijwillige ballingschap
ging leven, keerde 19 septem
ber naar Thailand terug om
als monnik zijn intrek te ne
men in een Boeddhistisch
klooster. Hij zei hiermee ge
volg te geven aan een wens
van een ziekelijke vader, en
weigerde in te gaan op een
verzoek van de regering van
premier Seni Pramoj om weer
naar het buitenland te vertrek
ken.
De studenten, met name van
de Thammasat universiteit in
Bangkok, vreesden dat de ex-
maarschalk opnieuw een
greep naar de macht zou doen.
Zij demonstreerden dan ook
voor zijn uitwijzing. De rege
ring van premier Seni Pramoj,
die de laatste tijd al aan gezag
had ingeboet, zette Kittikats
jorn echter niet het land uit.
De betogingen werden heviger
tot de autoriteiten besloten de
universiteiten te sluiten.
De studenten bezetten toen de
universiteit en dinsdag ging de
politie tot actie over. Deze
overval van de politie, ge
steund door een soort rechtse
burgerwacht, geschiedde zes
uur in de ochtend toen de
studenten sliepen. De politie
eenheden die de actie uitvoer
den behoren tot het korps ma
rechaussee dat gespecialiseerd
is in de strijd tegen communis
ten. Leden van de rechtse bur
gerwacht werden aangevoerd
met o.m. wagens van de
brandweer. Intussen werd het
verkeer geregeld door padvin
ders, een erg monarchistische
groepering, die bekend staat
om zijn anti-communistische
gevoelens. De demonstranten
die ageerden tegen de studen
ten bleken ook afkomstig te
zijn uit de padvindersbewe
ging. Sommigen waren vijftig
jaar en ouder. Terwijl de aan
val op de Thammasat univer
siteit, een bolwerk tegen de
terugkeer van de rechtse dic
tator Kittikatsjorn, plaatsvond
werden de radiostations bezet
door adviseurs van de padvin
dersbeweging die o.m. ver
klaarden dat de studenten pro
beerden twee collega's te bev
rijden uit een gevangenis en
masjesteitsschennis hadden
gepleegd door een modepop te
verbranden die leek op koning
Bhoemibol.
Zes uren klonk het oorverdo-
vendelawaai van automatische
wapens, granaten en terug-
stootloze geweren waarmee de
politie en de burgerwacht zich
een weg vochten naar de uni
versiteitsgebouwen. OpvaUend
was dat het alleen in de wijk
van de Thammasat universi
teit onrustig was, en alleen in
deze buurt scholen en openba
re gebouwen gesloten waren.
Van enige spontane actie was
geen sprake. Alles leek van te
voren goed georganiseerd te
zijn.
Na de slag op de Thammasat
universiteit trokken ongeveer
10.000 betogers naar de rege
ringsgebouwen en eisten het
ontslag van drie ministers uit
het kabinet van premier Seni
Pramoj. Zij dienden te worden
vervangen door twee ministers
van de rechter vleugel die hij
eerder had verwijderd. Seni
beloofde ontslag te nemen als
de drie weigerden op te stap
pen. Twee uur later, oms zes
uur in de avond, grepen de
militairen in. Met de coup lijkt
een einde te zijn gekomen aan
Thailands experiment van de
democratie, dat drie jaar gele
den begon na de val/van Kitti-
kasjorn.
De nu afgezette premier Seni
Pramoj gold als een handig
politicus, die al 30 jaar de
woelige politiek van Thailand
heeft overleefd. In april werd
hij gëinstalleerd als premier,
voor wat zijn derde ambtster
mijn had moeten worden. De
besluiteloosheid van het kabi
net Seni Pramoj over de vroe
gere heerser Kittikatsjorn leid
de tot scherpe protesten van
zowel links als rechts. De pre
mier bood 23 september zijn
ontslag aan, maar kwam de
volgende dag terug met een
gewijzigd kabinet. De spannin
gen verdwenen echter niet. Zij
vonden woensdagmorgen hun
hoogtepunt in de staatsgreep.
Admiraal Sangad Tsjaloryoo,
de leider van de militaire
coup, was voorheen bevelheb
ber van de strijdkrachten.
Dinsdag was hij beëdigd als
minister van defensie.
De militairen spelen al tiental
len jaren een grote rol in het
Thaise bestuur sedert in 1932
een militaire staatsgreep een
einde maakte aan de absolute
macht van de monarch, de
koning van Siam. De naam
werd in 1939 gewijzigd in
Thailand.
Gedurende de ruim veertig ja-
Admiraal Tsjaloryoo, de sterke man van Thailand op
dit ogenblik.
ren die op de eerste militaire
staatsgreep volgden, heeft het
land verscheidene experimen
ten met de parlementaire de
mocratie gekend, maar de mi
litairen bleven de domineren
de rol spelen. Het oproer van
oktober 1973, dat een einde
maakte aan het bewind van
Kittikatsjorn, bracht meer
diepgaande veranderingen.
Thailand scheen zich langza
merhand te gaan aanpassen
aan de nieuwe situatie die was
ontstaan door de Amerikaanse
terugtrekking uit zuidoost-
Azië". Nu hebben de militai
ren het opnieuw voor het zeg
gen, maar admiraal Tsjalo
ryoo heeft het volk gevraagd
vertrouwen te hebben in zijn
regeringshervomingsraad. Hij
beloofde de Thais dat zij spoe
dig weer gelukkig samen kun
nen leven onder een democra
tisch stelsel dat sterker is dan
enig ander in de afgelopen 44
jaar. Ook nu weer schijnt de
rol van koning Bhoemibol,
hoofdzakelijk ceremonieel
maar hoog gewaardeerd, on
aangetast.
BONN (AP) De leider van de
Westduitse conservatieve chris
tendemocratische oppositie
Helmut Kohl heeft gisteren be
kend gemaakt ontslag te zullen
nemen als president van de
deelstaat Rijnland-Pfalz. In
plaats daarvan zal hij de frac
tie gaan leiden van de opposi
tionele CDU en CSU in de
Bondsdag.
Kohls nieuwe functie zal hem
nog beter dan voorheen in de
gelegenheid stellen de bondsre
gering over te nemen wanneer
de socialistisch-liberale rege
ringscoalitie van bondskanselier
Helmut Schmidt en Hans-Die
trich Genscher ineen zou stor
ten.
Eerder deze week had de oppo
sitieleider tevergeefs gepro
beerd de liberale FDP van Gen
scher over te halen samen met
de christen-democraten een coa
litie te vormen.
Afrikanen lijden
nederlaag in VN
NEW YORK (AP) - De Ver
enigde Staten en de meeste
westerse landen hebben van
daag hun steun onthouden aan
twee Afrikaanse maatregelen
tegen het racisme op grond van
het feit dat deze zouden kunnen
worden gebruikt om het zionis
me te veroordelen, dat verleden
jaar door de algemene vergade
ring van de Verenigde Naties
een vorm van racisme ,is ge
noemd.
Beide maatregelen werden zon
der moeite aangenomen door de
sociale commissie van de alge
mene vergadering, maar de uit
slag van de stemming betekende
een tegenslag voor de Afrikanen
die hopen op de essentiële steun
van het westen aan hun „decen
nium van actie tegen het racis-
