Brussels planetarium
wellicht atmosferium
Holthaus
doet
vrouwen
de das om
unucicger op de been
oor ontruiming illegale
ortplaats autowrakken
Autobanden voor vissen
WEGWIJS
VVN: Schrappen
verkeersonderwi j s
betekent doodsteek
voor veiligheid
SUZUKI-KANON
ENSDAG 29 SEPTEMBER 1976
LE1DSE COUKAlN'l/
PAGINA 9
SAAB CONTRA MILIEU-VERVUILING
Begin volgend jaar zal Saab
met een 2 liter-motor met tur
bocompressor op de markt ko
men. Het doel van Saab Sca
nia is primair het bestrijden
van luchtvervuiling door uit
laatgassen waarbij het motor
vermogen niet wordt aange
tast.
De Saab 4—cylinder, 2 liter
motor met turbocompressor
levert dezelfde prestaties' als
een 3 liter, 6—cylinder motor
en dat zonder dat het bezine-
verbruik toeneemt zoals dat
bij een 6cylinder het geval
is.
Door een turbocompressor te
monteren op de Saab 99 2—li
termotor is het motorkoppel
Verhoogd met ongeveer 45 pro
cent ten aanzien van een nor-i
male 2—liter motor.
door
Gerard Croné
IrUSSEL In de schaduw van de
ielse bollen - het atomium, over-
jfsel van een wereldtentoonstelling
Brussel in elk geval een goed
«gennet opleverde - staat het plane-
rium. Jarenlang is het gesloten ge-
jst. Gisteren werd het opnieuw
jópend. Directeur en onvermoeide
poeger is astronoom en metereoloog
nd Pien, bij Belgen en vele Ne-
[rlanders beter bekend als de weer-
i van de B.R.T.
Een planetarium", zegt hij, „is onmis-
De reis in de tijd waartoe een
letarium ons uitnodigt kan ge-
ird gaan met een reis in de eigenlij-
i van het woord, een reis in de
mte, aan de oppervlakte van de
Jrde. In zijn zetel heeft de toeschou-
tr de indruk dat ie langs de middag-
Jkel wandelt. Het planetarium is
er van zijn raderwerken, van
i bewegingen. Indien zulks voor de
Jen van het betoog of van het onder-
Ijs noodzakelijk is, kan het deze op
manieren combineren.
de schoonheid van een schouw-
[el dat het biedt, door het gemak
larmee het een betoog illustreert,
kan het een steeds talrijker publiek
winnen voor de sterrenkunde een cul
tuurwetenschap bij uitstek. Voor de
jonge scholieren biedt het de mogelijk
heid van versnelde inleiding: waarna
de lessen van de leraar, de praktijkoe
feningen en de avondwaarnemeingen
met veel meer profijt kunnen worden
gedaan.
Voor de leerlingen van het decundair
onderwijs vergemakkelijkt het het be
grip van de moeilijke punten van het
leerplan, waarvan de bestudering in
abstracto afschrikt en trouwens wei
nig doeltreffend is."
Armand Pien is onvermoeibaar.
Slaagde hij er in om het planetarium
weer nieuw leven in te blazen, hij wil
verder. Hij wil er niet minder dan een
atmosferium van maken en daarmee
een unicum in Europa scheppen.
Een atmosferium, wat is dat? Armand
Pien: „Nu kunnen we, in dit planeta
rium, de loop van planeten zonnen,
sterren en sterrenstelsels verbeelden.
In een atmosferium kunnen we boven
dien nog laten zien hoe het weer ont
staat, wat fronten zijn, wolkenforma
ties, hoe onweer ontstaat en ga zo
maar door. Praten over het weer moet
altijd met behulp van kaarten. Dat is
dan niet meer nodig. Dank zij moder
ne projectieapparatuur, maar die is
alleen nog maar in Amerika, kunnen
we alles wat zich ontwikkelt in de ons
omringende atmosfeer, verbeelden.
Kaarten zijn dan overbodig. Dat hoop
ik hinnen drie jaar in dit planetarium
verwezenlijkt te hebben".
De atmosfeer gevangen in een halve
bol op de Brusselse' Bcechoutlaan.
Waar het in Nederland al nauwelijks
mogelijk lijkt een "planetarium als het
Haagse opnieuw van de grond te krij
gen, lijkt dit een vrome wensdroom.
Of wordt dit een prestigeobject, zoals
het atomium was? Statusprojecten
plegen snel tot stand te komen. Het
Brusselse planetarium werd al opgezet
in 1935, ter gelegenheid van de wereld
tentoonstelling. Na de wereldtentoon
stelling waarvan het de grote attractie
was, werd het niet afgebroken. Tij
dens die periode telde het ongeveer
duizend bezoekers per dag. Na de
oorlog '40-'45 werden herhaaldelijk po
gingen gedaan om het planetarium
nieuw leven in te blazen. Zonder suc
ces evenwel. Het verlaten gebouw
bood een droevige aanblik, ongure
elementen hadden er onderdak gevom
den meer dan eens brak er brand uit,
het dak liet regen en wind door.
De restauratie van het gebouw zou
verscheidene miljoenen franks gekost
hebben. De Belgische staat richtte dan
ook liever een geheel nieuw gebouw
op. Op 23 februari 1966 werd de stad
Brussel ervan op de hoogte gebracht
dat de Belgische staat ermee akkoord
ging het terrein in erfpacht over te'
nemen. Het duurde ondanks de goed
keuringen van de gemeenteraad in
1968 tot eind 1973 voordat de nieuwe
gebouwen tot sand kwamen.
In 1974 was het planetarium dan
klaar. Maar ambtelijke moeilijkheden,
die voornamelijk op de taalstrijd te
recht kwamen, en - en ambtelijke
molens malen langzaam - lieten het tot
nu duren voor de zaak uiteindelijk
voor elkaar kwam. Het resultaat: een
planetarium dat in Europa zijn weer
ga niet vindt en dat zeker vele Neder
landse toeristen naar Brussel zal trek
ken omdat Nederland zelf geen plane
tarium meer heeft.
I van de inval van 240-politie-agenten in het woonwagencentrum de Vinkenslag.
5TRICHT (ANP) De politie van Maa-
heeft gisteren een gigantisch leger agenten
been gebracht om de illegale stortplaats
autowrakken bij het wocnwagencentrum
nslag bij Maastricht te ontruimen. Voor
ictie kwamen 240 compleet uitgeruste poli-
nsen van twaalf Limburgse gemeentepoli-
psen en van de twee rijkspolitiedistricten
geweer. Twee pantserwagens uit Den Haag
tele politiehonden ondersteunden de actie,
litiemannen droegen lange stokken, gasmas-
n schilden. „Wij waren op alles voorbereid",
:n woordvoerder van de Maastrichtse poli-
verbolgen woonwagenbewoners werden
ïouden. Vijf omdat ze niet aan de bevelen
le politie gehoor gaven en twee wegens
verboden wapenbezit. Dit laatste tweetal wüde de
politie met molotov-coctails bekogelen. Nadat te
gen de zeven proces verbaal was opgemaakt,
werden ze gistermiddag weer op vrije voeten
gesteld.
Een woordvoerder van de Maastrichtse politie
verklaarde het machtsvertoon aldus: „Een eerder
ondernomen actie om de illegale stortplaats te
ontruimen was mislukt. Daaraan namen toen
maar 15 politiemannen deel. De woonwagenbewo
ners namen toen een al te dreigende houding
tegenover de politie en het personeel van de
bergingsbedrijven aan. Om dit personeel maar ook
om de bevolking van het woonwagencentrum zo
optimaal mogelijk te beschermen was een heel
politieleger gemobiliseerd.
(Van een onzer verslaggeefsters)
DEN HAAG „Ieder die maar
een stap buiten de deur zet is
gedwongen aan het verkeer
mee te doen, met alle gevaren
vandien. Veilig Verkeer Neder
land (VVN) vindt het daarom
een onverteerbare zaak dat mi
nister Van Kemenade (onder
wijs) het verkeersonderwijs uit
het vakkenpakket van het ba
sisonderwijs heeft geschrapt",
aldus de heer Polak, voorzitter
van VVN, tijdens een bijeen
komst gisteren in Den Haag,
waarmee zij hun protest tegen
de voorgenomen plannen van
de minister wilden onderstre
pen.
„Dit betekent niet alleen de
doodsteek voor het verkeerson
derwijs, maar tevens van de
verkeersveiligheid. Door het
verkeersonderwijs niet met na
me in het „Concept-wetsont
werp Wet op basisonderwijs" te
noemen zal dit vak zeker ver
dwijnen, omdat de basisscholen
een toch al overladen program
ma hebben", aldus de heer Po
lak.
op het basisonderwijs te hand
haven. Daarnaast dringt WN
erop aan ook op scholen voor
voortgezet onderwijs verkeers
onderwijs verplicht te stellen.
„Dit onderricht ontbreekt daar
nog altijd. Dat betekent dat 16-
jarigen volgens de wet in staat
worden geacht een bromfiets te
besturen, terwijl ze een aantal
jaren daarvoor geen enkele ver-
keersvorming hebben genoten",
aldus WN.
Wilde raaf Een wilde raaf
heeft bij Saarburg in Lotharin
gen voor een ongewoon harde
fietstraining gezorgd. Zes jonge
wielrenners werden plotseling
door een grote raaf van achter
en aangevallen. De vogel hakte
met zijn snavel op de hoofden
van de sportieveüngen. Pogin
gen om de raaf met fietspomp-
jes weg te jagen mislukten. Na
zes kilometer achtervolging kon
den de wielrenners bescherming
vinden in een boerderij.
Hij vindt het tevens een vreem
de zaak dat twee ministers in j
een kabinet zo langs elkaar j
heen werken. Minister Wester- i
terp (Verkeer en Waterstaat)
heeft een aantal maatregelen
doorgevoerd, zoald de verolich-
ting van de valhelm en autogor- j
dels, om de verkeersveiligheid
te bevorderen. Aan de andere
kant zet een andere minister de
verkeersveiligheid met een der
gelijk besluit weer op losse
schroeven.
De WN heeft daarom minister
Van Kemenade met klem ver
zocht het verplicht verkeerson-
Frankrijk De antirookcam
pagne van de Franse regering
heeft de meeste rokers een
slecht geweten over hun ge
woonte bezorgd, maar de jonge
ren hebben daar minder last
van dan de ouderen. Dit heeft
de minister van volksgezond
heid, mevrouw Simone Veil, gis
teravond verklaard.
Zaad In een koelkast van de
farmacologische faculteit van
de universiteit van het Japanse
Kyoto is onlangs een zaadje van
3.000 jaar oud ontkiemd. Het
zaadje was in juli samen met
ongeveer 100 even oude andere
gevonden in Fukuoka in Zuid-
Jiet goed?
Ujto terug!
Oude autobanden worden
steeds meer gevraagd om er
kunstmatige riffen mee aan te
leggen op de zeebodem. Vijf
jaar geleden begon Goodyear
ermee. Nu zijn er al banden
riffen aangelegd in Australië,
Jamaica, Japan, Thailand,
Nieuw-Zeeland, Griekenland,
Italië, Maleisië en de Filippij
nen.
Om de riffen te bouwen wor
den de banden tot compacte
eenheden gebundeld, met ga
ten doorboord om het drijfver-
mogen te verminderen en met
beton verzwaard. Nadat ze op
de zeebodem zijn neergelaten
raken ze begroeid met allerlei
organismen die vissen tot
voedsel dienen.
De eerste experimenten met
kunstmatige riffen vonden
plaats in Japan waar in 1970
voor de kust van een vissers
dorpje 2300 banden op de zee
bodem werden aangebracht.
Ruim een jaar later was er
sprake van betere vangstresul
taten van o.a. zeebrasem. Men
is er thans van overtuigd dat
oude banden kunnen dienen
als een permanent rif dat geen
onderhoud of controle be
hoeft.
Zo wordt er tegelijkertijd ook
iets gedaan aan het oude-ban-
denprobleem dat bijna overal
een milieuverstorende rol
speelt.
Behalve voor dames bracht Dick Holthaus gisteren ook een aantal herenkostuums. Met vest, is voor
Holthaus de regel. Voor de dames o.a. een tuniekbloes van gestreepte wollen entamine op een kuitlange
rok van hetzelfde materiaal. Daaroverheen een grote driehoekige gebreide sjaal plus nog eens een
heel lange rechte Jersey sjaal. Rechts: een grote driekantige gehaakte sjaal van veelkleurige garens
over een bloes van bleu-entamine.
AMSTERDAM Dick Holt
haus heeft voor het nieuwe
seizoen heel veel gehaakte jas
jes, meestal heuplang, soms
langer. Hij laat ze dragen op
lange wijde rokken shetlan-
drok met etamine blouse is
een geliefkoosde combinatie
en voegt daar vrijwel altijd
een lange sjaal aan toe, die
gehaakt maar ook best ge
breid mag zijn, heel gewoon
in ribbels met franje aan de
uiteinden, en een mutsje dat
meestal bij de sjaal pasL
Het jasje kan vervangen wor
den door een mantel of door
een heel grote driehoekige
sjaal met franje langs de
rechthoekszijden en een bij
passend mutsje.
Maar aangezien deze sjaal
voor jasje speelt, kan er dan
best ook nog een lange jersey
sjaal bij, zo bleek gisteren bij
de presentatie in Amsterdam.
Vrijwel alles, wat Holthaus
brengt, is tweedelig. Soms
wordt de blouse in de bijbeho
rende rok gedragen, zodat het
een model aaneen lijkt, vaker
is het een tuniekblouse die
over de rok of broek heen
gaat. Over de hele collectie
lijkt een vleugje Slavische in
spiratie te liggen. Een lange
blouse op een kozakachtige
pofbroek m laarzen, een vos-
muts met een lange blonde
vlecht er onderuit, en evenzeer
twee wijde rokken, de boven
ste zo'n 20 centimeter korter,
met een blouse en een hoofd
doekje, en dat alles ook al
weer gecompleteerd door laar
zen doet een beetje hetzij Rus
sisch, hetzij Tsjechisch aan.
Al die wijde rokken zijn lang,
kuit bedekkend; alleen op die
voorwaarde maakt een wijde
rok slank. Soms is de rok aan
gezet onder een glad heupstuk,
wat een nog weer slanker ef
fect geeft Het avondtoilet is
nog langer, en onderscheidt
zich verder vooral door het
gebruik van zijden materialen,
soms met lurexmotieven.
e Nederlandse Fiat-organi-
tie heeft voor gebruikte au-
's ruimere garantiebepalin-
n ingevoerd. Deze bepalin-
ïn omvatten voortaan een
lieke omruilregeling voor
ie de gekochte „tweede-
tnds" auto eventueel niet be
dt. Zes maanden lang krij-
;n de kopers van een derge-
jke auto bij hun Fiat-agent
degenheid de auto om te rui-
n tegen een andere gebruik-
auto, of, desgewenst tegen
:n nieuwe Fiat.
e Fiat-organisatie zal het ge-
■uikelijke Bovag-garantiebe-
ijs voor de duur van drie
anden met een maximum
ntal kilometers van 10.000
ndhaven en bovendien aan
dien met een extra garantie,
lat de cliënt gedurende deze
riode geen reparatiekosten
?ft te betalen.
omruilgarantie van een
utoccasion" zoals de
- aliteitsnaam van de bij een
iat-agent gekochte „tweede-
ands" auto ongeacht het
lerk, luidt strekt zich lan-
'°er uit; bovendien mag van dit
mruilrecht tweemaal ge-
ruikt gemaakt worden. Van-
lfsprekend met verrekening
an het prijsverschil met de
uto die men terugkrijgt, en
nder aftrek van de waarde
er mindering door gebruik
n de ingeruilde auto.
)e bedragen van die waarde-
'ermindering zijn in het om-
uilgarantiebewijs vastgelegd,
n al deze gevallen gaat het
•m auto's met een prijs van
ninimaal 3.000,- incl. BTW.
AUTOGRAMMEN
In de loop van het tweede kwartaal 1976 hebben de verkopen
van de Chryslergroep in de wereld het recordcijfer van 4,1
miljard dollar bereikt tegen 2,9 miljard in 1975. De nettowinst
bedraagt 155,1 miljoen dollar (2,58 dollar per aandeel), hetgeen
een record is voor een tweede kwartaal. Het vorige record was
namelijk 108,6 miljoen dollar (2,05 dollar per aandeel) in 1974.
Het bekende toeristenplaatsje Serfaus in Tirol 800 inwo
ners is de eerste Oostenrijkse gemeente waar een voor het
hele jaar geldend nachtelijk autorijverbod van kracht gaat
worden. In de wintermaanden geldt er al een totaal autorijver
bod. Dat wordt nu tot het hele jaar uitgebreid, maar in de zomer
en herfst alleen geldend voor de nachtelijke uren.
Pon's Automobielhandel B.V., VW-importeur voor Nederland
start het komende seizoen 1977 een merkenrace met de nieuwe,
sportieve en supersnelle VW-Golf GTI. Onder het motto „VW-
Golf GTI Compact Racing" wordt deze merkenrace in het
seizoen 1977 in elk geval zesmaal gehouden op het circuit van
Zandvoort, zo is reeds met de CENAV overeengekomen.
Volgend jaar zal meer controle worden uitgeoefend op de
aanwezigheid van een registratiebewijs voor caravans (boven
750 kg).
Lotus heeft een nieuwe John Player Special Formule 1 wagen
op de tekentafel staan en hoopt dat deze voor het einde van
het jaar al in wedstrijden kan uitkomen. Colin Chapman heeft
verldaard dat de nieuwe wagen een aantal opwindende aërody
namische snufjes zal hebben en ook met een geheel nieuwe door
Lotus gebouwde schakelbak zal worden uitgerust.
Volgend jaar komt Mercedes-Benz met een combinatiewagen
op de markt, die gebaseerd zal zijn op de 200-280-serie. Mercedes
wil er per jaar zo'n 20.000 van gaan produceren.
Suzuki, meer bekend om zijn twee takt motorfietsen komt nil
met een viertakt notorfiets, namelijk de GS 750, uitgerust met
een luchtgekoelde, overvierkante 4-cyhnder, viertaktmotor in lijn
met twee bovenliggende nokassen. Een puur snelheidskanon met
een maximaal vermogen van 68 pk bij 8500 toeren per minuut,
goed voor een topsnelheid van zo'n 200 km per uur.
Uiteraard gaat Suzuki door met de produktie en perfectionering
van tweetakt motorfietsen en brengt de nieuwe GS 750 uitslui
tend als aanvulling op, en verbreding van de Suzuki produkten-
reeks. Het is namelijk de bedoeling om met de nieuwe GS 750
een koperskring te bereiken, die voorkeur heeft voor een
viertaktmachine van grote allure en met speciale kenmerken,
die hen aanspreken.
