Actie voor
beperking
watergebruik
Macht van Tweede Kamer
moet worden versterkt
De vrienden van Jimmy Carter:
aardige, maar slimme strategen
Weer Taptoe in Rotterdam
DR. VONDELING IN NIEUWSTE BOEK
Tevredenheid ovei
inkomen neemt tot,
Scholingsexperiment werkloze bouwvakkers
WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1976
LEIDSE COURANT
Moderne mummie
De Duitse beeldhouwer Peter Könitz wordt duidelijk geïnspireerd door
de oude Egyptische mummies. Zijn metalen kunstwerken bieden plaats
aan één persoon. De filosofie die de kunstenaar volgt is dat de mens
zijn meeste tijd in een huis door brengt en dat zijn kunstwerken in
feite huisjes in het huis zijn.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De vereniging
voor Milieudefensie start sa
men met een twintigtal vrou
wen-, consumenten-, en mi
lieuorganisaties in oktober een
landelijke actie om het water
verbruik en de watervervuiling
aan banden te leggen.
De eigenlijke actiedag valt op 30
oktober en krijgt als motto
„kranig met water". Er zullen
dan folders en affiches worden
verspreid waarin wordt opge
roepen tot beperkingen van het
watergebruik. Het ministerie
van Volksgezondheid en Milieu
hygiëne stelt voor de actie
40.000 gulden beschikbaar.
Het „wateralarm", van milieu
defensie gaat vergezeld van een
groot aantal praktische tips,
waarmee in en rond het huis het
waterverbruik ingedamd kan
worden. De vereniging werkt
nog aan een lijst, maar is ervan
overtuigd dat „iedereen met
veel minder toe kan, dan de 120
liter, die er nu gemiddeld per
dag per huishouden worden ge
bruikt". Er zullen ook tips wor
den gegeven over te gebruiken
wasmiddelen, terwijl merken
worden genoemd die een hoog
„vervuilend" fosfaatgehalte heb
ben.
ROTTERDAM (ANP) Gezien het succes van vorig jaar wordt
deze maand in de Ahoy-hallen in Rotterdam opnieuw een taptoe
gehouden. In drie voorstellingen zullen zes burgerkorpsen en een
militair korps op 17 en 18 september hun muziek ten gehore
brengen. Voor deze tweede taptoe zijn de beste Nederlandse
korpsen uitgenodigd.
Ter gelegenheid van het twintig jarig bestaan van het tamboer
en trompetterkorps Ahoy organiseerde men vorig jaar een evene
ment, dat de naam Taptoe kreeg. Op grond van de overgrote
belangstelling besloten de organisatoren de taptoe dit jaar te
herhalen.
PAGINA
(Van onze parlementaire redac
tie)
DEN HAAG - Dr. A. Vonde
ling, voorzitter van de Tweede
Kamer, is van oordeel dat de
Eerste Kamer best kan verdwij
nen. Gelijktijdig zou dan de
Tweede Kamer met 75 leden
moeten worden uitgebreid tot
225. Vondeling, de meest erva
ren parlementariër, geeft zijn
mening in het boek: „Tweede
Kamer: lam of leeuw?", dat bij
de Arbeiderspers is verschenen.
In dit boek geeft hij als zijn
overtuiging dat de volksverte
genwoordiging zeker geen lam
is, maar zo nodig als een leeuw
kan optreden. Wel meent ij dat
de invloed van de Tweede Ka
mer nog moet worden vergroot.
Hij doet een groot aantal sugge
sties daartoe.
Dr. Vondeling bepleit onder an
dere invoering van een kies
drempel van drie percent, waar
door zeer kleine kamerfracties,
die nauwelijks invloed hebben,
worden geweerd. Wat betreft de
spreektijd in de Tweede Kamer
worden nu de kleine fracties
overbedeeld. Vondeling vindt
dat daar best verandering in
mag komen. Ook moet de rege
ring in het parlement aan een
spreektijd worden gebonden.
De politieke partijen moeten
strenge regels stellen om te
voorkomen dat kamerleden tus
sentijds gemakkelijk bedanken.
Onjuist noemt Vondeling het
dat de oud-ministers Luns en
Biesheuvel zich indertijd op de
kandidatenlijst van hun partij
lieten zetten, terwijl zij niet van
plan waren hun kamerzetel te
bezetten. Slechts bij hoge uit
zondering mag een kamerlid
tussentijds bedanken, bijvoor
beeld als hij voor een hoge be
stuurspost wordt geroepen. De
kandidaatsstelling moet met
meer zorg gebeuren. Er zou bij
de kandidaatsstelling van ka
merleden een arbeidsgeschik-
heidsverklaring moeten worden
overgelegd.
Op het doen en laten van poli
tieke partijen moet meer contro
le worden uitgeoefend. In wette
lijke eisen zouden de zeggen
schap van de leden en de ver
antwoordingsplicht moeten wor
den vastgelegd. De Tweede Ka
mer zou wel beter bewerktuigd
moeten worden om haar contro-
lewerk ten opzichte van de rege
ring goed te kunnen vervullen.
Maar Vondeling vóelt bar wei
nig voor de suggestie van zijn
partijgenoot Van Thijn om aan
tal medewerkers van kamerle
den sterk uit te breiden. De
kamerleden zouden dan ten op
zichte van hun politieke partijen
te veel in een overheersende
positie komen. Bepleit wordt
dat hogere eisen worden gesteld
aan de persoonlijke geschikt
heid van kandidaat-ministers.
Beleidsambtenaren van ministe
ries zouden vaker van departe
ment moeten wisselen, zodat zij
een breder zicht op de ingewik
kelde problemen krijgen.
De benoeming van de hoogste
ambtenaren van de mihisteries
secretaris-generaal en direc
teur-generaal is van zo'n
groot gewicht dat die best aan
de Tweede Kamer ter beoorde
ling kan worden voorgelegd.
Vondeling is het beslist niet
eens met zijn partijgenoot Van
Thijn, fractievoorzitter PvdA in
de Tweede Kamer, die pas heeft
geschreven dat de grote bslissin-
gen voor de toekomst genomen
worden in de economische
machtscentra en dat parlement
sleden en ambtenaren „hikkend
en hijgend" achter de inciden
ten aanhollen. De kamervoorzit
ter is van oordeel „dat het Ne
derlandse particuliere bedrijf
sleven met de staat tiranniseert
en overheerst". Wel mankeert er
volgens hem nog alles aan de
democratisering binnen het be
drijfsleven. Met de openheid,
openbaarheid en verantwoor
dingsplicht is het nog slecht ge
steld. „Maar de gedachte, of het
geloof dat ons met grote leer
stelligheid wordt opgedrongen,
namelijk dat één grote kapitalis
tische poliep ons nationaal be
stel in zijn tentakels houdt, wijs
ik met kracht van de hand". Het
propageren van zulke leuzen is
volgens Vondeling het werk van
de „grote versimpelaars". Het
kapitalisme is volgens hem eer
der een mentaliteit, een kwalijk
soort virus, dan een systeem.
Wat macht betreft: Wim Kok
van de FNV heeft die, maar ook
werkgeversvoorzitter Van Veen,
wethouder Verhey van Amster
dam, Wagner van Shell, Heyn
van Ahold, Elly Ameling en Jo-
han Cruyff, de schippers die
waterwegen blokkeren en de
WDM die Vredeling dwars zit.
Maar als het erop aankomt,
gaan ze naar het Binnenhof hun
belangen bepleiten „Het Binnen
hof is het tref- en brandpun
van de Nederlandse samenle
ving. Het is het nationale cen
trum van het politieke verkeer.
Daar zijn de eindpunten van de
lijnen. Daar leggen de parle
mentariërs het contact tussen
regering en volk. Déé r is de
grote ruilmarkt van meningen
en opvattingen, van acties en
tegen-acties. Daar bepalen rege
ring en parlement tenslotte, wat
de handels voorwaarden zijn, of
de koop gesloten wordt en wat
de noteringen zijn als het
knijpt. Want vergeleken met an
dere „controleurs" van het
maatschappelijk gebeuren in
Nederland heeft het parlement
vóór dat het: overal, in het
openbaar, kan doordringen,
geen grenzen kent aan zijn be
voegdheden, oordeelt en maat
staven vastlegt, dwangmiddelen
heeft, snel kan reageren in aller-
le'i variaties.
Rijdend altaar
Pastoor Julio de Leon, die een pelgrimstocht naar Santiago let
zich aan de situatie aangepast: de mis wordt dagelijks gecelo
maar dan wel op de zitplaats van zijn scooter.
Ondanks loonmaatregel
DO
DEN HAAG (ANP)
De tevredenheid
over het inkomen is
er na de uitvoering
van de loonmaatre
gel niet minder op
geworden. Dat con
cludeert het Neder
lands Instituut voor
de Publieke Opinie
en Marktonderzoek
(NIPO) uit een nieu
we enquête onder
902 ondervraagden
eind augustus.
Wel tevreden met
hun inkomen was
eind juni 74 procent,
eind augustus was
dat 78 procent. Niet
tevreden met hun in
komen was eind juni
24 procent, eind au
gustus 18 procent.
Geen mening had
twee respectievelijk
vier procent.
Volgens het NIPO is
ook „het rondkomen"
met het inkomen er
niet slechter op ge
worden. Eind juni en
ub
eind augustu^u
procent geld
houden. „Gei.;,
lijk rondtf^
deed eind jun
procent, eind bdi
tus 43 procenfcn
rondkomen" >eg
eind juni 40 ppl
eind augustus ad
cent. Eind junijnd
6 procent „e^nt
kort", eind aufrtii
5 procent. Geeet
woord gaf ein(m
2 eind augusfete
procent.
?nC
Waarschuwing colporterende studeiU
DEN HAAG (ANP) De Con
sumentenbond wordt overstelpt
met klachten over „Engelse stu
denten" die zich veelal voor
doen als enquêteurs, maar voor
niets anders komen dan het
verkopen van (dure) Engelse
boeken en tijdschriften.
Met fraaie verhalen over hun
studiekostenproblemen weten
zij velen tot koop te verleiden,
aldus een woordvoerder. De
bond waarschuwt ernstig tegen
deze verkoopmethode dfsl:
vendien volledig in strijd fela
de colportagewet. far
m
De Consumentenbond adiee
in ieder geval om deze hwj
en tijdschriften niet te kofrin
onmiddellijk de plaatsebjfep;
litie te waarschuwen. De <ee
mentenbond zelf heeft iet
dels de Economische Co®ai
dienst te Den Haag ing&ati
keld. lede
Cursus milieupolitie Breda
Groots
Op werkelijk grootse wijze komen deze straatmakers uit Amsterdam naar hun werk: hun vervoermiddel
Princess uit 1942.
i een Van de Plas
BREDA (ANP) - In Breda is
een cursus milieupolitie begon
nen die zeventien ambtenaren
op basis van vrijwilligheid vol
gen. Begin volgend jaar zullen
deze zeventien een bijzondere
opsporingsbevoegdheid krijgen
voor zaken aangaande het mi-
iub
lieu, die in de algemene p)ra
verordening van Breda k
geld zijn. elf
Breda is hiermee de eerstn c
in ons land die op glaa
schaal gaat proberen haa
woners meer milieubew
maken.
riode van maximaal twee maanden worden hiicp- De Gewesteliike Arheidshiirean's fGARt nullen i,:':u.
UTRECHT (ANP) Op initiatief van de federatie
hout- en bouwbonden NKV/NW zal binnenkort
worden gestart met een nieuw scholingsexperi
ment voor werkloze bouwvakkers. Het gaat hier
bij om sterk functiegerichte opleidingen. Bouw
vakkers die vakkenis voor een bepaald werk
missen, kunnen dan door een korte scholingspe
riode van maximaal twee maanden worden bijge
schoold. Daarna gaan zij normaal in het arbeids
proces meedraaien.
De bouwbonden vinden het zeer belangrijk dat
degenen die meedoen aan zo'n project een arbeids
overeenkomst krijgen, waardoor zij verzekerd zijn
van werk. Op deze wijze wordt een stuk onzeker
heid bij de cursist weggenomen, aldus de bonden.
De Gewestelijke Arbeidsbureau's (GAB) zullen
volgens de bonden een belangrijke bijdrage moe
ten leveren aan het welslagen van het experiment,
dat de instemming heeft van het ministerie van
Economische Zaken. De GAB's zullen de bemidde
ling tot stand brengen tussen de werknemer, die
vakkennis mist en de werkgever, die bereid moet
ziin onder arbeidscontract deze werknemers een
bijscholingscursus te laten volgen. Het lodl
gedurende de opleiding normaal door de we)
ver worden betaald. Hij krijgt overigens
overheid een tegemoetkoming in de kostej
GAB's in Nieuwe Waterweg Noord, RotteJ
Dordrecht en Gorkum zullen binnen niety
lange tijd beginnen met dit experiment.
(Van onze correspondent Jane
Rosen)
WASHINGTON" Als Jimmy
Carter in november tot presi
dent van de Verenigde Staten
wordt gekozen, zal hij zijn
vrienden met zich mee bren
gen. Deze „country Boys", de
plattelandsjongens uit het
zuiden, zijn niet bang om het
land voor vier jaar of langer
te regeren. Het is zo de ge
woonte dat de nieuwe presi
dent zich omringt met oude
en goede vrienden, en tot op
zekere hoogte wordt hij naar
hun optreden beoordeeld.
Kennedy had zijn „Ierse ma
fia" en zijn intellectuele
vrienden van Harvard, Lyn
don Johnson zijn Texanen. Ri
chard Nixon's vrienden uit
Californië, Ilaldeman, Erlich-
man en Ziegler zorgden er
voor dat niemand meer bij
Nixon kon, wat weer tot Wa
tergate leidde.
Carter's voornaamste advi
seurs komen allen uit zijn ei
gen staat Georgia. Het zijn
aardige, zachtsprekende man
nen, maar tegelijkertijd kun
nen >ze keihard en koel zijn.
Het zijn slimme strategen, die
er geen diepe ideologie op na
houden. Een van de politieke
wonderen van deze eeuw is de
benoeming van Carter tot pre
sidentskandidaat. Die benoe
ming werd door zuiderlingen
bewerkstelligd, en nu willen ze
niets bever dan Carter presi
dent te maken.
Sommige tegenstanders van
Carter vergelijken Carter's
vriendenkring met Nixon's ka
meraden, die niets uit de weg
gingen om te winnen, maar
Carter's mensen lijken zeker
niet op fanaten die met een
mes in hun handen op zoek
naar macht zijn.
Carter's adviseurs zijn Hamil
ton Jordan (campagneleider),
Jody Powell (perssecretaris),
Carter's beste vriend Charles
Kirbo, verder Robert Lipshutz
(penningmeester van de ver
kiezingscampagne) en Gerald
Rafshoon, die de propaganda
verzorgt.
Drie jaar geleden al begonnen
zij een „voorzichtig, gedetail
leerd, minitieus" plan om Car
ter van gouverneur van Geor
gia tot president te maken.
Carter zegt dat ze „bekwaam"
zijn. Jordan steekt een beetje
de draak met Carter. „Jimmy
zou het befst alles zelf doen,
omdat hij gelooft dat hij het
beter zou kunnen dan wij.
Maar hij weet dat je als kandi
daat niet ook nog eens cam
pagneleider kan zijn, dus laat
hij het toch maar aan ons
over".
Jordan heeft zijn hoofdkwar
tier in Atlanta. Er werken
daar zo'n zeven achthonderd
mensen. Het is overigens de
eerste keer dat het hoofdkwar
tier van een presidentskandi
daat niet in Washington is. Dit
feit bestempelt Carter nog
eens als een „buitenstaander"
en is als zodanig bedoeld. Leu
ke bijkomstigheid is voor Car
ter dat hij zo meer tijd thuis
kan doorbrengen.
Met zijn 31 jaar is Jordan
ouder dan de meeste campag
nemedewerkers, maar jonger
dan de meeste van Carter's
vrienden. Hij werkt al 10 jaar
voor Carter. Toen Carter nog
gouverneur was, was Jordan
hoofd van zijn staf, nu leidt
Jordan de strategie van de
campagne. „Ik geloof in de-
centrahsering", zegt Jordan,
„onze organisatie is wat losjes,
we staan altijd open voor
ideeën en kritiek. Ik hoop dat
het werkt".
Jordan is zelf ook losjes en
open; èn agressief en hard.
Jordan kwam op het idee om
Carter geld te laten inzamelen
voor kandidaten voor het Con
gres. Volgens de Amerikaanse
wet wordt Carter's campagne
betaald door de regering, en
heeft hij zelf dus geen geld
nodig. Met die inzamehngsac-
tie voor Congresleden helpt
Carter hen, en geeft meteen
zijn eigen campagne een duw
tje in de goede richting.
Jordan geeft Carter advies,
maar probeert nooit zijn idea
len op te dringen. „Weinig
mensen hebben bij ons een
diepe ideologie", zegt Jordan.
Betekent dit dat Carter zich
met een Nixoniaanse „paleis
wacht" omringd heeft? Vol
gens Jordan gaat die vergelij
king niet op. „Jimmy zou nooit
zijn macht als president over
dragen aan zijn staf. Natuur
lijk wil hij graag krachtige
figuren om zich heen om zijn
beslissingen uit te voeren,
maar het bbjven zijn besbssin-
gen".p
Powell, 33 jaar oud, brengt
van de campagnemedewerkers
waarschijnbjk de meeste tijd
door met Carter, en staat dan
ook het dichtst bij hem. Jor
dan, een rustige man die zich
graag op de achtergrond
houdt, groeide zo'n 50 kilome
ter van Carter's huis op. Hij
praat het befst over jagen en
vissen of andere typische plat
telandse dingen. Hij is volko
men toegewijd aan Carter, en
kan kritiek moeibjk verdra
gen. Het is hem gelukt om het
merendeel van de verslagge
vers voor zich te winnen, en
dat \vas nogal een opgave,
aangezien de meeste journalis
ten anvankelijk anti-Carter
waren.
Net zoals Jordan geeft Powell
vaak advies aan Carter, maar
bekritiseert hem ook wel eens
over zijn taktiek. Op Powell's
aandringen bood Carter zijn
excuses aan voor zijn beruchte
opmerking over „etnische
puurheid" tijdens de vroege
campagne. Powell is zeker ge
noeg van zijn zaak om Carter
soms te onderbreken, en is
nooit bang om Carters opvat
tingen voor de pers uit te leg
gen. Powell houdt er ook niet
van om over pobtieke overtui
gingen te praten, maar als het -
moet wil hij zichzelf als hbe-
raal omschrijven. Als Carter
verkozen wordt zal Powell
waarschijnbjk zijn baantje als
perssecretaris behouden, hoe
wel hij zichl hierover niet wil
uitlaten.
Charles Kirbo is een welgestel
de advocaat uit Atlanta. On
der zijn cliënten bevinden zich
enkele van de grootste firma's
in Amerika. Hij vindt zichzelf
„gematigd conservatief". Van
Carter's naaste vrienden is hij
zeker het meest conservatief.
Maar, zegt Jordan, „Chuck is
niet het prototype van de con
servatieve zakenman. Hij is
erg eerbjk en gevoebg. Hij
komt van een kleine stad, en
groeide op tijdens de economi
sche crisis in de jaren '30. Hij
heeft niet vergeten waar hij
vandaan komt".
Kirbo is een persoonbjk advi
seur van Carter. Hij zou graag
betrokken willen worden bij
de keuze van ministers. Kirbo
was de man die de verschillen
de kandidaten voor het vice-
presidentschap ondervroeg.
Maar Kirbo zegt glimlachend
dat Carter niet zijn eigen eer
ste keus nam.
Kirbo gelooft dat Carter eerst
de regering weer efficiënt wil
maken, om zo het vertrouwen
van de bevolking weer te win
nen. Volgens Kirbo is daar
voor een algehele reorganisa
tie nodig. Hoewel Kirbo geen
advies geeft op beleidspunten,
zegt hij dat Carter en hij alle
bei geloven dat alle economi
sche plannen die geen korte
metten maken met de werk
loosheid wel moeten misluk
ken. Kirbo wil geen plaats in
Carters kabinet, want hij wil
in Atlanta blijven wonen,
maar hij zal wel Carter bbjven
adviseren.
Beide andere leden van Car
ters kringetje, Lipshutz en
Rafshoon, zijn joods. Net als
Kirbo is Lipschutz een rijke
advocaat. Hij is nu penning
meester van Carters campag
ne. Lipshutz moet onder ande
re Carter aan de zakerüieden
„verkopen" en aan joodse
groeperingen over het hele
land. Lipshutz is een soort tus
senpersoon tussen Carter en
de joodse groepen. Hij wist
hen ervan te overtuigen dat
Carter pro-Israël is. Van de
zakenwereld zegt Lipshutz:
„De mensen hebben nog min
der vertrouwen in zakenmen
sen dan in pobtici, en daar
hebben ze al bitter weinig ver
trouwen in. Uit zelfbelang
steunen veel zakenmensen nu
Carter omdat ze denken dat
hij het vertrouwen van het
pubbek weer kan winnen. Dat
Jimmy Carter heeft een dezer dagen een ontmoeting gehad met Martin Luth#"
King sr., vader van de vermoorde negerleider. Carters betrekkingen met het zwart0
bevolkingsdeel zijn erg hartelijk.
geloof ik ook".
De 42-jarige Rafshoon komt
oorspronkelijk niet uit het
zuiden, maar hij heeft al net
zo'n typisch zuidelijk accent
en zo'n gemakkebjke levens
stijl als de andere zuiderhn-
gen. Al toen Carter zich in
1966 voor gouverneur verkies
baar had gesteld, leidde hij de
propaganda-afdebng. Carter
vertrouwt hem zo volkomen
dat hij zelfs niet naar de tele
visie-advertenties omkijkt, tot
dat ze uiteindebjk uitgezonden
wotden.
Rafshoon werkt nu aan een
aantal televisie spots die deze
maand uitgezonden zullen
worden. In sommige §pots zien
we Carter als een „recht voor
zijn raap" boer-regeringsleider
die gewone duidelijke taal met
de bevolking spreekt. In ande
re advertenties ziet Carter er
ernstig-ideabstisch uit.
Rafshoon en Carter zijn goede
vrienden. Toch zegt Rafshoon:
„Je komt niet zo gemakkebjk
dicht bij Jimmy, omdat hij een
erg teruggetrokken persoon is.
Jimmy's beste vriend is zijn
vrouw".
Verder zijn er nog minder be
langrijke medewerkers.- An
drew Young en Ben Brown
zijn de belangrijkste zwarte
adviseurs. Speciaal Young zal
een belangrijke plaats in Cap
ters regering innemen. Mefc
zegt dat hij graag ambass(
deur bij de Verenigde Natii'
wil worden.
De enige belangrijke adviseur'
die niet uit het zuiden komt ir
Pat Caddell. Hij is een expeit1
op het gebied van opiniepeiling
gen; dankzij zijn rapporter1
heeft Jimmy al heel wat vooif'
verkiezingen gewonnen. In vef|
le andere gevallen heefi Carjf*
ter geen goede krachten buil™
ten het zuiden kunnen vindenF
Een groot nadeel als hij presir
dent wordt zal zijn dat Jimmjj'"
Carter zo weinig mensen buijlj
ten Georgia kent.
si
(Copyright The Guardian) is
