Mgr. Lefebvre zal zich
aan verboden niet storen
Ramadan, periode
van solidariteit
Meevallers bij
kalme markt
Nieuws uit de bedrijven
DRIE F 28'S
BESTELD
BEURSOVERZICHT
Paulus de Boskabouter-Het beest van Ploemanac
Suske en Wiske- De Raap van Rubens
Lucky Luke „De genezing van de Daltons'
BERTHA MEULEBERG:
JAARLIJKSE COLLECTE VOOR
VERKEERSMIDDELENMISSIE
Kerk
en
wereld
ij
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 28 AUGUSTUS
(Van onze beursmedewerker)
Amsterdam Niet tegenstaande de valuta-onrust wat is wegge
trokken niettegenstaande de gulden afgelopen week weer wat
steviger in het zadel kwam te zitten, kon de Amsterdamse
effectenbeurs in de eerste helft van de week nog geen herstel
boeken. Het vertrouwen was nog steeds zoek en de belegger liet
het dan ook helemaal af weten. In hoeverre het koersherstel voor
een aantal fondsen op donderdag een louter technisch karakter
droeg: dan wel van fundamentelere aard was, zullen we pas in
de loop van volgende week kunnen vaststellen.
Heeft de belegger liquide middelen (zeg 25.000 tot 100.000 gulden)
dan zet hij die liever voor enkele maanden op een depositorekening
bij een bank, waar hij de afgelopen week 12 tot 14 pet voor zijn
geld kon maken. Grotere beleggers stootten zelfs aandelen af (zeker
als zij nog op winst zaten) en brachten dit geld tijdelijk op een
depositorekening onder. De rente is voor bedragen boven 100.000
gulden nog aantrekkelijker.
Een handicap voor de beurzen is, dat ook het buitenland nog steeds
verstek laat gaan. De zwakke gulden was bepaald geen stimulans
om in Nederlandse stukken te beleggen. Het is daarom te hopen
dat de buitenlandse beleggers terugkomen als de gulden uit de
gevarenzone blijft
De Nederlandse Bank zet alles op alles om aanvallen af te slaan.
De vorige week had zij er 1100 miljoen gulden aan buitenlandse
deviezen voor over. Zij zou zelfs nog een tijd door kunnen gaan
(op 23 augustus was de goud- en deviezenreserve nog 16,4 miljard
gulden), maar uiteraard niet tot aan de laatste gulden. Onze
betalingsbalans laat gelukkig een groot overschot zien, zodat er
uit dien hoofde enkele miljarden aan valuta zullen binnenstromen.
De verdwenen kooplust leidde er ook toe, dat zelfs gering aanbod
grote bressen kon slaan. De scheepsbouw zit de laatste maanden
in de verkeerde hoek. Er is een produktie-overschot op de wereld
markt, er is daardoor zware concurrentie waardoor rendabele
prijzen nagenoeg niet te maken zijn. We vinden dat duidelijk in
de koersen terug. Voortdurend worden de stukken aangeboden.
De koers van Rijn-Schelde-Verolme was op 1 januari nog 170
gulden, op 1 juni was hij 117 gulden, en afgelopen donderdag 93,50.
Giessen-De Noord kelderde van 381 gulden via 292 gulden naar
196,50, en Arnhemse Scheepsbouw van 120 gulden via 101 gulden
naar 90,59.
Een ander triest voorbeeld Verenigde Machinefabrieken. Dit fonds
ligt de laatste tijd voortdurend aangeboden. Er gaan geruchten
dat er tegenslagen zijn, en dat' er stroppen zouden zijn geleden.
Dergelijke geruchten zijn in de huidige beurs funest, nu de
Van Dorp De omzet van NV
voorheen Van Dorp en Co. (kan
toorbenodigdheden, papier en
plastics) is in het eerste halfjaar
van 1976 vergeleken met dezelf
de periode van vorig jaar, mede
dank zij de nieuw verworven
Belgische onderneming Vermei-
re en Hemeleers met 18 pet
gestegen, zo heeft het bedrijf
bekend gemaakt
Alhoewel er volgens het bestuur
geen sprake is van ontevreden
heid, bleef de omzetontwikke
ling toch enigszins achter bij de
prognose. Vooral de detailhan
del toonde een grote mate van
terughoudendheid, terwijl de
marges onder druk kwamen te
staan. De resultaten, inclusief
de nieuwe deelneming, lagen
iets boven het niveau van 1975.
De Boer In vergelijking met
dezelfde periode van 1975 is de
omzet van Koninklijke Drukke-
Broodverkoop
verschrompeld
door hitte
RIJSWIJK (ANP) - De onge
woon lange hitteperiode en de
droogte hebben op de omzetten
van de verschillende divisies
van Meneba een uiteenlopende
invloed uitgeoefend. Tijdens de
hittegolf daalde de omzet van
brood en gebak. De broodomzet
was over de hele linie veel lager
dan anders. Ook de omzetten in
chocola smolten door de grote
hitte in omvang. Dit blijkt uit
het personeelsblad van Meneba.
Anderzijds veroorzaakte de gro
te droogte een versterkte afna
me van rundveevoer bij Koudijs
en Wouda, de laatste periode
zelfs ruim eenderde meer dan in
dezelfde periode van vorig jaar.
Doordat er op de rundveebedrij
ven weinig hooi en kuilgras is
gewonnen en ook ae oogst van
snijmais zal tegenvallen is het te
verwachten dat de sterk ver
hoogde vraag naar mengvoe
ders ook de komende winter zal
aanhouden.
rij en Uitgeverij voorheen C. de
Boer jr. NV in het eerste half
jaar 1976 met 8,6 pet toegeno
men. Het resultaat over het eer
ste halfjaar is overeenkomstig
de verwachtingen en geeft ten
opzichte van 1975 slechts een
gering verschil te zien.
Verto NV Verto heeft in de
eerste zes maanden van 1976 de
omzet zien dalen van 180 min
tot 29 min. Dit was niettegen
staande een sterke druk op de
prijzen volgens de verwachtin
gen. In de eerste helft van 1975
was in de omzet echter de tapij-
tomzet begrepen, terwijl de in
vloed van de structurele wijzi
gingen in de oogstgarensector
zich toen nog niet deed voelen.
De winstmarges lagen in het
eerste halfjaar aanzienlijk lager.
Het nettoresultaat lag daardoor
beneden de verwachtingen. Er
zijn tekenen die erop wijzen, dat
de winstmarges in het tweede
halfjaar iets zullen verbeteren.
Palthe Palthe NV heeft in het
eerste halfjaar van 1976 een
nettoverlies geleden van
927.000 (eerste helft 1975:
1,1 min verlies). De omzetten
stegen van 23,1 min tot 24,2
min en het bruto exploitatiere
sultaat was 1,5 min positief (vj
1,1 min), zo blijkt uit een tus
sentijds bericht.
AMSTERDAM De Zweedse
binnenlandse luchtvaartmaat
schappij Linjeflyg heeft Fokker
opdracht gegeven voor de lever
ing van nog eens drie F 28 MK
4000 Fellowship-vliegtuigen. De
vliegtuigen moeten in de zomer
van 1977 worden afgeleverd, al
dus Fokker.
Linjeflyg, die al met F 28-toe-
stellen vliegt, heeft nu 8 hiervan
in bestelling. In 1973 begon de
maatschappij met de F 28 te
vliegen.
Met deze order komt de verkoop
van deze F 28 Fellowship op 115
stuks aan 32 gebruikers in 22
landen.
beleggers onmiddelijk weglopen als ze onraad bespeuren. Op 1
januari was de koers 180 gulden, op 1 juni 156 gulden, en afgelopen
donderdag 132 gulden.
De dunne markt, waarbij een gering aanbod de koers sterk onder
druk zet, kan ook in een tegenovergestelde richting werken, als
er plotseling kooplust ontstaat Zo werd het bericht, dat Ahold
haar winst in het eerste half jaar met 63 procent kon opvoeren,
en bovendien een agio-bonus van 25 procent gaat geven, donderdag
beloond met een koersstijging van 4,20, nadat er woensdag aan
voorafgaand al 3 gulden was bijgekomen. Ook de verdubbeling
van de winst van de Nederlandse Dagbladunie met de mogelijkheid
van een hoger dividend joeg de koers donderdag 7 gulden op.
Maar dit waren uitzonderingen. Regel was dat slechte of althans
teleurstellende tijdingen de koers naar beneden drukten, en dat
goede tijdingen geen effect hadden. We hebben dat gezien aan de
verdeling van onze grootste internationale fondsen. Ondanks de
prachtige resultaten die in het eerste halfjaar werden bereikt, was
er van koersstijging geen sprake, eerder van koersafbrokkeling.
Koninklijke Olie was op 12 augustus 126,70, op 19 augustus 123,60
en op 26 augustus 118,40. Unilever deed op die dagen 119,-, 116,70
en 113,40. En Philips 29,90, 28,80 en 28,30.
Van hetzelfde laken een pak bij onze banken. Uitstekende winststij
gingen: Amro 37 pet tot 89 miljoen gulden, Algemene Bank
Nederland plus 15 pet tot 87 miljoen gulden, Nederlandse Midden-
standsbank plus 38 pet tot 38 miljoen gulden, Nederlandse Crediet-
bank plus 31 pet tot 19 miljoen gulden en Slavenburg plus 25 pet
tot 13 miljoen gulden.
De beurs heeft het niet gehonoreerd. De koersen bleven op hun
best gehandhaafd, maar zij brokkelden af. Bij Nederlandse Crediet-
bank, Nederlandse Middenstandsbank (deze week tot en met
donderdag zelfs 7 gulden) en bij Slavenburg. Het ligt echter wel
in de lijn der verwachtingen, dat - zodra het klimaat verbetert
- in deze hoek de koersverliezen in koerswinsten omgezet zullen
worden.
Tegen deze achtergrond wordt het begrijpelijk, dat de indexcijfers
voortdurend onder druk stonden, en keer op keer laagterecords
voor dit jaar boekten. Het algemene ANP-indexcijfer bereikte op
5 februari het hoogste punt van 105,6. Afgelopen woensdag werd
87,7 berekend. Dat is een daling van het algemene koersniveau
van bijna 17 pet. Gelukkig was er donderdag een licht herstel,
waardoor het indexcijfer tot 88,5 aantrok. In enkele rubrieken was
het overigens nog erger. Zo zakte het koersniveau bij de groep
industrie goed 19 pet, welke daling ook voor donderdag gold omdat
er geen verbetering te bespeuren viel.
In tegenstelling tot de aandelen waren de obligaties deze week wel
in herstel. Van dinsdag af konden we van een opgaande lijn
spreken, die zich duidelijk aftekende. Dit betekent in feite, dat
de kopers genoegen nemen met een wat lager rendement op hun
obligaties.
Het is echter nog te vroeg om te concluderen, dat nu ook aan
de rentestijging een eind is gekomen, ja, dat zelfs de weg terug
wordt ingslagen.
De situatie op het rentefront is onoverzichtelijk. Anders had
trouwens de Amrobank begin deze week haar tien pets lening van
15 miljoen gulden niet teruggetrokken. Nota bene nadat zij eerst
de inschrijvingsdatum enkele dagen had opgeschoven in de hoop
dat de verhoudingen dan duidelijker en het succes verzekerd zou
zijn geweest. De hoge rente op de geldmarkt die indirekt ook de
rente op de kapitaalmarkt omhoog stuwde, was in belangrijke mate
te wijten aan de geldkrapte, die weer een gevolg was van de steun
die de Nederlandse Bank aan de gulden gaf. Zij bleef maar
deviezen verkopen, om het stijgen van de Duitse mark tegen te
gaan. De guldens die zij hiervoor terugkreeg, verdwenen bij haar
in de ijskast, en verminderden de geldsituatie.
De rente op de geldmarkt werd hierdoor huizenhoog. We noemden
hierboven al percentages van 12 tot 14 pet. Zij golden voor
termijndeposito's van 1 tot 3 maanden. Voor dagelijks opvraagbaar
geld werd op sommige dagen al 25 pet betaald.
Als de Nederlandse bank door haar politiek - die voor het geld
lenende bedrijfsleven overigens kostbaar is - succes blijft boeken,
dan kan de geldkrapte ook afnemen, en de opwaartse druk op
de rente verminderen. Ook de aandelenmarkt is hierbij gebaat.
We zullen rustig moeten afwachten.
Amsterdam Op de Amster
damse effectenbeurs is de stem
ming vrijdag bij opening, ge
zien de forse daling van Wall
Street, bijzonder meegevallen.
Door fractionele vraag werden
de tijdens voorbeurs opgelopen
koersverliezen vrijwel wegge
werkt, waardoor de openings
koersen iets onder het slot van
donderdag bleven. De handel
was over de gehele linie kalm.
De publikatie van het rapport
Donner en de door de regering
genomen besluiten met betrek
king tot prins Bernhard werden
door de beurs uitvoerig bespro
ken, maar hadden geen invloed
op de koersvorming. De beurs
beoordeelde het aanblijven van
koningin Juliana als positief.
De handel in de internationale
waarden was zeer kalm. Kon.
Paulus zocht het plekje op waar hij
al eerder knolletjes had uitgegraven.
Hij groef er weer een stel uit en
terwijl hij die met lange tanden ging
zitten opeten, luisterde hij met een
half oor vol afgrijzen naar een her
nieuwd kraken en kauwen. Toen hij „Dat smaakte best. Heel bijzondec
zijn knolletjes ophad, lekker waren „Wat was het?" kon Paulus nf
ze niet, maar wel voedzaam, dat wist nalaten te vragen. „Een ding"
hij zeker, ging hij kijken hoe het woorde het beest met een lodderiia
beest het maakte. Gezapig uitpuffend blik in zijn ogen. „Een lang dun dij
lag het voor zijn grot en het kreunde: met een bos sprieten eraan".
Goudmarkt
Goud: 8620/9020 vor. 8700/9100
Zilver: 346,-/373,50 vor. idem
Olie, Unilever en Philips open
den ieder een dubbeltje lager
op resp. 118.30, 113.30 en
28.20. Hoogovens en Akzo
verloren elk twintig cent op
resp. 49.80 en 32.
De bankaandelen waren gemak
kelijk met ABN 2 lager op
289 en Amro Bank twee
kwartjes op 68.80. Deli was
1.30 in herstel op 91.80.
De scheepvaartsector lag er
enigszins verlaten bij door ge
brek aan affaire. HAL en NSU
openden ieder dertig cent hoger
op resp. 84.80 en 105.80,
terwijl KNSM een gulden ver
loor op 127 en Van Ommeren
vijftig cent op 208.50. Heine-
ken zette de recente daling nu
met 1.40 verder voort op
132.50 terwijl KLM dertig
cent moest prijsgeven op
113.20.
Cp de obligatiemarkt bleven de
noteringen, zij het niet zo spec
taculair als op voorgaande da
gen, bij kalme handel stijgen
als gevolg van publieke vraag.
PB BEUANPEUK'/S 2£T2'CP VOOt?T.
moe
(c) Dargaud 1976 n dit
ti ge
|Lage
„Het bisdom wil een rel. Wi
hadden de aartsbisschop in
alle stilte willen ontvangen.
Overigens komt de publiciteit
ons zeer goed van pas, want
daarmee krijgen de goede
katholieken, die zuiver zijn in
de leer heel wat aandacht".
Bertha Meuleberg, in wier pri-
vékapel te Stein (L) ondanks
het verbod van mgr. Gijsen,
op 3 september de traditiona
listische Franse aartsbisschop
mgr. M. Lefebvre zal komen
vormen, rekent mgr. Lefebvre
tot die goede katholieken: „Hij
is trouw aan de dogmatisch
door Pius de Vijfde vastgestel
de liturgie en dat kan niemand
hem verbieden. Zelfs paus
Paulus de Zesde niet". Deze
heeft, volgens Bertha Meule
berg, de omstreden aartsbis
schop niet gesuspendeerd.
„Dat heeft een kliek vrijmetse
laars in Rome gedaan, die tot
de naaste medewerkers van de
paus behoren èn daar in feite
de dienst uitmaken".
Tot die goede katholieken re
kent zij verder kapelaan W.
Kouwenberg, die vier dagen
per week in haar kapel de mis
komt opdragen, hetgeen ook
tegen de wil van bisschop Gij
sen gebeurt, maar ook dit ver
bod deert Bertha Meuleberg
niet.
Bisschop Gijsen is niet langer
goed. Hij treedt niet tegen ket
terijen op, wel tegen mensen,
die trouw zijn aan
katholieke leer".
Via kapelaan Kouwenberg, die
de mis leest volgens de bepa
lingen van Pius de Vijfde is
Bertha Meuleberg met mgr.
Lefebvre in contact gekomen.
Zij zegt zeker te weten dat de
Franse aartsbisschop komt en
zich niets gelegen zal laten lig
gen aan verboden van Rome
en Roermond.
„Hij preekt op 3 september
drie keer en dient 's avonds
aan een grote groep kinderen
van Nederlandse, Duitse en
Belgische ouders het vormsel
toe. Ook aan meerdere volwas
senen. Hiertoe behoort mijn
jongste kind, de achttienjarige
zoon Jan. Bij gebrek aan een
goede bisschop is Jan nog niet
eerder gevormd".
Volgens Bertha Meuleberg
heeft kapelaan Kouwenberg
vroeger in het bisdom Gronin
gen gewerkt Toen hij daar
niet meer de mis mocht lezen
volgens de liturgie van Pius de
Vijfde week hij uit naar Pa-
derborn. Sinds 1 april mag hij
daar ook niet meer op de oude
manier kerkdiensten verrich
ten. Daarom bedient hij thans
twee eigen kapellen in Duits
land en is hij ook verbonden
aan de kapel van Bertha Meu
leberg in Stein.
Zij liet die eertijds bouwen uit
dankbaarheid voor haar gene
zing op 3 september 1965. In
haar ogen een wonderbaarlij
ke genezing.
„Buiten kapelaan Kouwenberg
behoort ook pater Krekelberg
s.j. tot de aanhangers van mgr.
Lefebvre", aldus Bertha Meu
leberg. „Hij zal op 3 september
zeker aanwezig zijn". Zij ver
wacht die dag een grote toe
loop naar haar kapel van
„goede katholieken, die be
stempeld worden als ouder^
wets maar die in feite nog de
echte zijn".
Dit weekeinde houdt, zoals
gemeld, de MIVA, de Missie
Verkeersmiddelen Aktie, haar
jaarlijkse bliksemactie. Via
kerkcollectes en per giro
hoopt men vier miljoen bin
nen te halen om 585 missiona
rissen en eigenlandse krach
ten aan vervoer te helpen.
In totaal mikt de MIVA dit
jaar op 5,3 miljoen oftewel 695
voertuigen, variërend van au
to's, bestelwagens en fietsen
tot boten, een paard en een
zadel. Vooral dankzij de jaar
lijkse loterij moet de resteren
de 1,3 miljoen binnenkomen.
Ruim 2.1 miljoen is bestemd
voor Afrika, 1,2 miljoen voor
Azië en bijna 7,5 ton voor
Latijns-Amerika. Overtreft de
opbrengst de verwachting, dan
is dit geen enkel probleem. In
juni waren er namelijk 875
aanvragen binnen voor een to
taalbedrag van 7,1 miljoen.
Vorig jaar heeft de MTVA
ruim vijf miljoen uitgekeerd
aan 815 personen, van wie 410
Nederlandse missionarissen en
leken. Verder werden 33 mis
sionarissen uit andere landen
geholpen en 372 landeigen
krachten uit Afrika, Azië en
Latijns-Amerika. Werd vroe
ger alleen het vervoer van Ne
derlanders bekostigd, thans
zijn de buitenlanders bijna in
de meerderheid. Het gironum
mer van MIVA is: 27 22 49 ten
name van MTVA, Breda.
De werkgroep „De Moskee" in
Utrecht heeft een beroep ge
daan op de Nederlanders om
het de moslims in ons land
mogelijk te maken hun reli
gieuze plichten te vervullen.
Het beroep geldt in het bijzon
der voor de Ramadan, de jaar
lijkse vastentijd, die vandaag
is ingegaan en duurt tot 25
september.
De werkgroep wijst erop, dat
de moslims in ons land erg
afhankelijk zijn van de Neder
landers door hun werk hier,
hun huisvesting en dergelijke.
In die periode mogen op enke
le uitzonderingen na, de mos
lims van zonsopgang tot zons
ondergang geen voedsel,
drank, tabak en geneesmidde
len gebruiken. Elke dag zal de
moslim proberen vijf maal
zijn gebed te verrichten. Da
gelijks komen velen bijeen
voor gezamenlijk gebed, lezin
gen uit de Koran en onder
richt.
Ramadan is, zoals directeur
Rabbae van de stichting Bij
stand Buitenlandse Werkne
mers in Breda zegt, een perio
de, waarin de onderlinge soli
dariteit van de mensen in de
islamitische landen tot uit
drukking komt. „Armen en rij
ken leven tijdens de Ramadan
op hetzelfde niveau, men on
dergaat dezelfde pijn en ont
bering".
Dat hoeft overigens niet te be
tekenen, dat elke islamiet zich
aan de Ramadan houdt .Tede
re islamiet draagt zijn eigen
verantwoordelijkheid voor het
uitvoeren van de wetten die in
de Koran worden genoemd",
aldus een in ons land wonende
Turk, die dat plastisch verdui
delijkt: „Elk schaap wordt aan
zijn eigen poten opgehangen".
Uiteraard heeft een langere
periode, waarin men alleen 's
nachts mag eten, invloed op de
lichamelijke conditie. In het
Nederlandse Bedrijfsleven,
dat in het verleden grote groe
pen werknemers uit landen als
Turkije en Marokko heeft aan
getrokken is men in de loop
der jaren dan ook rekening
gaan houden met de Rama
dan.
Volgens een woordvoerder
van het Nederlands Centrum
Buitenlanders in Utrecht
met name de beginperiode v;
de Ramadan het moeilijk
voor de mensen. „Ze zijn dy^
gauw vermoeid en raken da^5
door sneller geprikkeld, maiHl
na verloop van tijd raakt m<
er aan gewend. Veel bedrijvi
houden er rekening mee doi
bijvoorbeeld speciaal eten dl<
verstrekken, dat kan wordtferl
bewaard".
De minister van ontwikke
lingssamenwerking, drs. J.
Pronk heeft zich bereid ver
klaard het werk van Memisa,
de Medische Missie Actie, te
steunen met 2,5 miljoen gul
den. Dit bedrag is bestemd
voor de financiering van on
geveer honderd kleine projec
ten op het gebied van de pre
ventieve gezondheidszorg en
de watervoorziening in een
twintigtal ontwikkelingslan
den in Afrika, Azië en Latijns
Amerika.
Bijna 110.000 personen zijn be
trokken bij het gereformeerd
jeugd- en jongerenwerk, aldus
meldt het jaarbericht 1975 van
het L.C.G.J., het Landelijk
Centrum voor Gereformeerd
Jeugdwerk. Het centrum is
daarmee opnieuw gegroeid en
is de grootste organisatie in
Nederland op het gebied van
het vrijwilligers jeugd- en jon
gerenwerk. Mede door de
steun van particulieren kon de
financiering van het werk
KORTE
METTEN
voor iets meer dan de helft uit
particuliere middelen geschie
den.
Op verzoek van het landelijk
centrum voor huwelijkscon
tacten te De Bilt gaat een
commissie van de stichting
gereformeerde raad voor sa
menlevingsaangelegenheden
(GSA) zich vanuit zijn levens
beschouwelijke achtergrond
bezinnen op het vraagstuk
van de buitenhuwelijkse rela
ties. Andere partners van het
landelijk centrum, waarin on
der meer ook hervormde en
rooms-katholieke deelnemers
hebben een dergelijk verzoek
gekregen. Het centrum komt
voortdurend in aanraking met
mensen die wel een relatie
wensen, maar daar nog niet
een huwelijk aan willen ver
binden. Het centrum wil P4®1
inzicht krijgen in de maif£jj
waarop deze mensen ev>«^
tueel opgevangen en begele vi
dienen te worden. j®ar
Aan de theologische hq
school van de gereformeei
kerken in Nederland te Kz^:
pen zijn voor het nieuwe 4^
diejaar vijfenveertig nieifee
studenten ingeschreven, we
wie dertien vrouwelijke.
meesten komen uit FriesldKji
(12). Uit Zuid-Holland konen
er vijf. huj
Ds. H. W. Meihuizen (70) h<hrt
afscheid genomen als doqj^jj
van het Doopsgezind Semi^
rium. De Algemene Doop*jat
zinde Sociëteit heeft nu eef
bundel uitgegeven: „Voort de
zien en terugzien met H.
Meihuizen," Ds. Meihuiiij®
die van 1938 tot 1965 in I da
Haag heeft gestaan, heeft t
publicaties op zijn n» \l
staan. Momenteel werkt P1*
aan de tekstuitgave van f10
werken van Menno Simons.
