epublikeinen maandag naar het slachthuis
Elitair PvdA-program
is ,,voer voor Wiegel'
Wiesenthal: Hans L.
betrokken bij dood
duizenden joden
HASJ-TRANSPORTEUR!
AART F. STOPT
MET SMOKKELEN
tmerlid
-jarige
Iftijd
op
jk van
krmiste
wonden
Kerkprovincie te
binnenkerkeli j k
ibl
sfERDAG 14 AUGUSTUS 1976
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
kar» onze correspondent Simon Win
chester)
ANSAS CITY De conventie van
L Amerikaanse Republikeinse Par-
[j die maandag begint zal gehouden
den in een oud omgebouwd
ichthuis. Voor de duizenden die
f weg zijn naar Kansas City is dat
Jeurig genoeg, zeer symbolisch,
jfant de somber gestemde gedele-
ferden die volgende week in de
mper Arena bijeenkomen lijken
[el wat op het vee dat hier vroeger
zekere dood tegemoet ging - net
s nu de Republikeinse Partij, die
Lit bekend was als de „Grand Old
ferty", de Goede Oude Partij. De
•publikeinen waren de eersten die
I radio toelieten op hun conventie
1924) en, in 1940, de televisie. En
zullen ze waarschijnlijk de eer-
1 zijn die miljoenen getuigen zul-
laten zijn van hun langzame
|?t wat bekwaamheid kan de partij
g gered worden, en zelfs een over-
Jnning in november tijdens de ver-
Lzingen, hoeft niet uitgesloten te
trden. President Ford zou de Re
publikeinse kandidatuur kunnen be
halen en hij zou een zó sterke vice-
presidentskandidaat kunnen kiezen,
dat de pindaboer uit Georgia, Jimmy
Carter, alsnog verslagen wordt.
Maar dat blijkt niet uit de opiniepei
lingen, en ook de mensen zelf lijken
weinig overtuigd van hun overwin
ningskansen. We hoeven in onze
voorspellingen over de toekomst van
de Republikeinse Partij niet al te
voorzichtig te zijn. De partij lijkt
inderdaad op sterven na dood te
zijn.
De Republikeinse staat van dienst
van de laatste jaren is dan ook niet
al te best. De voorgangers van Ri
chard Nixon hadden hun partij al
half verstikt door alle veranderingen
binnen de partij vrijwel onmogelijk
te maken. Hoewel waarschijnlijk
met betere bedoelingen dan men
over het algemeen van hem denkt,
bracht Nixon zelf de partij op haar
knieën. Als de partij in november
verliest, zal dat de genadeslag bete
kenen. De conservatieven, die dan
waarschijnlijk een coalitie zullen
aangaan, zijn daar eigenlijk niet zo
heel erg treurig om.
Kemper Arena, het Republikeinse „slachthuis" wordt goed bewaakt.
Ronald Reagan en Gerald Ford zijn
zeker schuldig aan dit sombere toe
komstbeeld voor de Republikeinen,
maar de vraag is in hoeverre. Wat
voor effect had het openlijke geflirt
met de gedelegeerden die nog niet
aan één van beide kandidaten ge
bonden zijn? Wat voor effect had de
affaire met Schweiker, Reagan's li
berale vice-presidentskandidaat?
Het antwoord op dat soort vragen
is: waarschijnlijk weinig. Misschien
zijn de gebeurtenissen van 1976, alt
hans voor de conservatieve politici
in de partij, zelfs gunstig. De conser
vatieven voelen zich allang ongeluk
kig binnen de Republikeinse Partij,
waar zij zich jarenlang thuis gevoeld
hadden.
Het verkiezingsprogramma waarmee
de Republikeinen de verkiezingen in
gaan wordt nu al in Kansas City
afgemaakt, en riu al blijkt het niet
veel waard te zijn. Er is geen duide
lijk standpunt over het Panamaka
naal, noch over abortus, noch over
de rechten van vrouwen. Al die za
ken waarover Ford en Reagan het
oneens zijn, zijn met opzet neutraal
gebleven.
Dezelfde mensen die Jimmy Carter
vaag noemden, zijn zelf net zo vaag
- als partij dan, want ieder apart
heeft duidelijke meningen genoeg.
Maar een kandidaat die onduidelijk
over de vraagstukken is lijkt minder
erg dan een hele partij, die dat is.
De Republikeinen vinden dat zelf
niet, of ze lappen het aan hun laars.
Wat er alweer op kan wijzen dat de
conservatieven binnen die partij stil
letjes hopen op een Democratische
overwinning in november. Dan kun
nen zij zich organiseren en over vier
jaar, als er weer verkiezingen ko
men, sterk genoeg staan om Carter
te verslaan.
Zo hoeft het echter allemaal met te
gaan. Als Jim Buckley alsnog de
kandidatuur onder Reagan's en For
d's neus vandaan steelt, zou dat we
ieens zo'n complete verrassing voor
het land zijn dat Carter zou kunnen
verliezen. Maar zelfs dan zal Buckley
niet voor de Republikeinen uitkomen
maar voor de, onder andere door
hem opgerichte Conservatieve Par
tij.
(Copyright The Guardian).
HAAG In de toekomst
;n mogelijk al op 18-jarige
d lid van het parlement
n worden. De regering
n verband daarmee de
Iwet wijzigen. De rainis-
d is akkoord gegaan met
•etsontwerp tot wijziging
Ie grondwet, dat nu ter
iring naar de Raad van
is gezonden.
[elangrijkste wijzigingen
15 jaar
Berlijnse
|aging van de leeftijd voor
jssief kiesrecht; (het recht
ihet parlement te worden
fn) van 21 tot 18 jaar
jkiezing van de hele Eerste
f om de 4 jaar. Nu treedt
ft van de Eerste Kamer
3 jaar af.
openen van de mogelijk-
m aktief kiesrecht te ge-
6n Nederlandse niet-inge-
n (bijvoorbeeld Neder-
diplomaten in het buiten-
n ambtenaren van Euro-
[ganen).
jekenland
r populair bij
1 i^iüantieganger
«Ti •ERDAM (ANP) - Ter-
iderdee Nederlandse toeropera-
ingsplqagen over de teruggang,
~e" I vliegvakantieverkeer op
F Leidi te zjen beeft gegeven -
bos e^ge toeroperators spreken
besten) procent - blijkt, dat het
0 °P 'ne naar Griekenland dit
is toegenomen,
tje wd eerst0 maanden van
slflhjjr n totaal
door b'oo buitenlandse toeristen
jzoek aan Griekenland ge-
uitst een stijging van 50,7
it in vergelijking met
weimet aantal Nederlanders,
D (je eerste helft van 1976
tth^aljnland bezocht bedroeg
tegen vorig jaar in het-
voorzi tijdvak 16.800, een stij-
:iteitjtyan 117,5 procent. In de
werkten jaren js Spanje jaar-
4 kwa^)0r naar schatting 400.000
t de raandse vakantiegangers
rcht Ht
lier el
>k' dfilijkheden
unds d J
tthea^Q wethouder
^4erdam
3 opgelost
het ÉRDAM De moeilijk-
looghul rond de Rotterdamse
toestejjider Joh. de Jong (sport
e te ^reatie) zijn door het colle-
b en yy opgelost. Berich-
i 20U pe jong het PvdA-
■naar d, moeten verlaten in ver-
o °P"Qmet de administratieve
>egin vlop de afdeüng sport en
worde&ie b|ijken onjuist te zijn.
leert jiieester André van der
)uwen'deelde gistermiddag mee
kunnju j0ng wethouder blijft
VC»i uidens de besprekingen
t C taf8 moei,iikheden (ambte-
t uebeen administratieve) op
*tAn recrea*te een eventueel
nimmer, aan de orde is
veer likt.
nodig |ngi die na enige weken
Jerlof maandag a.s. weer
let werk gaat, blijft sport
jreatie in zijn portefeuille
i. Hij zal, zo is overeenge-
de zware portefeuille al-
personeels en organisa-
afstoten om, zoals Van
'uw zei, meer aandacht te
besteden aan sport en
n 1 1
ARNHEM (ANP) De 30-jarige hasj-smokkelaar
Aart F. uit Rheden heeft bekend gemaakt dat hij
een punt zet achter zijn handel. Hij heeft zich
bij de politie -gemeld en twee omvangrijke hasj
transporten uit Marokko via Spanje naar ^ns land
toegegeven.
Het drugteam van de Arnhemse recherche ver
denkt hem van veel meer van dergelijke transpor
ten. Mogelijk gaat het om enkele tientallen reizen,
waarbij voor ettelijke honderdduizenden guldens
aan hasj is geimporteerd. In de Noppenstraat, het
Arnhemse hasjstraatje waar softdrugs openlijk
worden verhandeld, werd het spul voor 2450 per
kilo verkocht. De inkoopsprijs was 310.
Overigens heeft de Haarlemse politie gisteravond
ook een belangrijke drugvangst gedaan. In twee
tassen in de box van een flatwoning trof zij negen
kilo heroine aan. De waarde daarvan wordt ge
schat op een miljoen gulden. De bewoner van de
flat, de 41-jarige Chinese restauranthouder I.K.L.
werd gearresteerd evenals zijn college H.J.W. (41)
en de Chinese toeriste S.W.H. (45).
De grote hoeveelheid hasj. die in Haarlem ontdekt is. verpakt in normale koffers
Gisteren werd in
Berlijn herdacht
dat vijftien jaar
geleden door
Oostduitsers de
muur die de
stad in tweeën
deelt, is opge
richt. Aan de
Westberlijnse
kant patrouil
leerden Ameri
kaanse soldaten.
Op de muur
staat geschre
ven: De muur
moet verdwij-
Chinezen voor
wurgmoord voor
rechtbank
ALKMAAR (ANP) De recht
bank te Alkmaar zal dinsdag 24
augustus de zaak behandelen
tegen drie Chinezen, die ervan
worden beschuldigd op 15
maart van dit jaar het 18-jarige
Chinese meisje Cheung Sau Fau
te hebben gewurgd of in ieder j
geval medeplichtig te zijn ge-
weest aan haar gewelddadige
dood.
Het lijk van het meisje werd in
de ochtend van die dag gevon
den op een afrit van Rijksweg
9 bij Akersloot.
Aanvankelijk stond de recher
che voor een raadsel maar na
een minutieus onderzoek slaag
de men erin op drie verdachten
de hand te leggen van wie twee
geboren en in Hongkong en een
in Kwantung.
inden
en enqi
over
ir^T^;EG De politie heeft
75 ltpwddag in een bijna droge
g»'n de Houtrakpolder bij
Gek#®6 stoffelijk over-
zich wtf^Setroffen van de 18-ja-
roject f,audy de Vlught uit Ca
in Leid#®- De jongen werd sinds
gustus vermist. Op die dag
bij voor het laatst gezien
kermis in Beverwijk. De
sluit een misdrijf niet
Buurm^
i DEN HAAG De PvdA heeft
j een nieuw beginselprogramma
i ontworpen, dat ter discussie
binnen de partijgeledingen is
i aangeboden. Op een congres in
i het najaar van 1977 zal de defi
nitieve tekst van het program
ma worden vastgesteld, ter ver
vanging van het bestaande pro
gramma van 1959. Een pro
grammacommissie heeft aan
het ontwerp gedokterd. Sicco
Mansholt, oud-voorzitter Euro
pese Commissie, en Lolle Nau-
ta, hoogleraar filosofie Gronin
gen, hebben er duidelijk hun
stempel opgedrukt.
Er zijn voor dit ontwerp-begin-
selprogramma van de grootste
politieke partij van ons land
verschillende kwalificaties te
bedenken. Voor alles is het een
moedig stuk, omdat de demo-
cratisch-socialisten diverse poli
tieke idealen heel duidelijk aan
geven. Enkele voorbeelden: na
tionalisatie van basis-indus
trieën, banken, levensverzeke
ringsbedrijven, farmaceutische
industrie „en andere indus
trieën". Een vergaande inko
mensnivellering. Iedereen is
„gelijk", dus moet men ook
maar evenveel verdienen. Aan
een grotere greep van de over
heid op het bedrijfsleven valt
niet te ontkomen, maar .ook
moet er meer zelfbestuur door
werknemers komen. Het wester
se kapitalisme is niet in staat
om een antwoord te -geven op
de economische wereldproble
men. De kloof tussen arm en
rijk in de wereld wordt steeds
groter. De bewapeningswedloop
gaat door en in grote delen van
de wereld vindt men uitbuiting
en onvrijheid en discriminatie.
Het beginselprogramma is dui
delijk als het kiest tegen de
ongewenste ongelijkheid, hier
en in de wereld, als het kiest
voor de solidariteit, voor een
eerlijker verdeling van de wel
vaart. Het westen moet stappen
terug doen, want de economi
sche groei en de uitputting van
de grondstoffen kan niet onge
breideld doorgaan. Dat is geen
populaire, dus een moedige, po
litieke boodschap. Het is „geen
vrolijk programma", zei dr.
Mansholt, die in het programma
zijn milieu-inzichten heeft kun
nen spuien.
De beginselen worden aange
vuld met concrete punten. En
dan schiet het ontwerppro
gramma of door, of blijft het
veel te vaag.
Bijvoorbeeld: de PvdA bepleit
verdeling van de huishoudelijke
arbeid over de huisgenoten. Is
dat nu iets voor een beginsel-
programa?
Ook wil de PvdA dat de over
heid „het recht op vrije me
ningsuiting, ook van minderjari
gen, waarborgt".
De PvdA streeft naar „democra
tisering" van de overheids
diensten, opdat ook ambtenaren
aanspreekbaar worden op hun
verantwoordelijkheid". Dat mag
met zo erg duidelijk zijn, in
ieder geval staan in het pro
gramma centraal „solidariteit
met de toekomstige generaties"
en „een samenleving waarin
vrijheid en gelijkheid gewaar
borgd zijn".
Het mag wat flauw zijn om voor
wat markante punten in het
program aandacht te vragen,
terwijl er toch duidelijke uit
gangspunten en beginselen in
staan. Hiermee wil gezegd zijn
dat het program nogal twees
lachtig is. Naast zeer duidelijke
politieke strevingen, staan vage,
wat elitair en modieus aandoen
de kreten. Als men aan de sa
menstellers vraagt wat precies
wordt bedoeld of hoe iets con
creet zal worden uitgewerkt,
dan kan geen antwoord worden
gegeven. Ten opzichte van het
vorige programma, waarin de
vrijheid sterk werd benadrukt,
wordt nu veel meer de klemtoon
gelegd op de noodzaak van een
beperking van de economische
groei en de „gelijkheid van iede
reen". De milieufans en de femi
nisten hebben zich geroerd.
Daardoor is het ontwerppro
gramma een wat elitair stuk
geworden, wat PPR-achtig. Ze
ker niet een program dat mas
sa's kiezers aanspreekt.
In een dissertatie van drs. J. J.
A. Thomassen, die op 25 augus
tus in Tilburg promoveert,
wordt gesteld dat er een kloof
bestaat tussen de kiezers en de
voormannen van de PvdA. De
kans is groot dat dit programma
die kloof alleen maar zal doen
toenemen. Het programma is
„voer voor Wiegel" en zou de
aanhang van de WD wel eens
verder kunnen doen groeien.
Het programma geeft er blijk
van dat de samenstellers wel
met diverse vraagstukken heb
ben geworsteld, maar er niet
zijn uitgekomen. Dat wordt eer
lijk erkend. Enerzijds wordt ge
kozen voor nationalisatie van
banken, verzekeringen en o.a.
basis-industrieën, dus centrali
satie. Anderzijds wordt gepleit
voor decentralisatie. Öm meer
greep op de economische
machtsvorming te krijgen zal
het overheidsapparaat wel ver
sterkt moeten worden. Maar het
risico daarvan is dat de afstand
tussen staat en burger groter
wordt, terwijl juist aan de bur
gers meer invloed wordt toebe
dacht. Het program constateert
dat de democratisch-socialisten
hier voor „een moeilijk dilem
ma" staan, maar laat het verder
afweten.
Er zal in het komende jaar bin
nen de PvdA heel wat gediscus
sieerd moeten worden over wat
de democratisch-socialisten met
de „niet zo vrolijke toekomst"
aan willen.
Albert Hoogkamer
Van onze correspondent
WENEN/HAMBURG De Nederlander Hans L.
die dinsdagavond, in de Limburgse plaats Her
kenbosch werd gearresteerd, is niet betrokken
geweest bij de moord op honderden, maar op vele
duizenden joden in het kamp Bobruisk. L. is
daarbij op de meest gruwelijke en sadistische
manier opgetreden. Dit is de vaste overtuiging
van de directeur van het joods documentatiecen
trum in Wenen, ir. Simon Wiesenthal.
Voor hem liggen de schriftelijke getuigenissen van
de vier voormalige joodse gevangenen, die de
laatste „lichting" van enkele honderden lotgenoten
in Bobruisk hebben overleefd.
Wiesenthal: Bobruisk was geen concentratiekamp
maar een vernietigingskamp in de meest afschu
welijke zin van het woord. Het SS—Toteskomman-
do daar, waar Hans L. deel van uitmaakte, haalde
zijn slachtoffers willekeurig uit jodentransporten
vanuit talrijke landen. Er kwamen niet alleen
Poolse joden naar Bobruisk, maar ook Duitsers,
Fransen en waarschijnlijk ook Nederlanders wer
den naar dit betrekkelijk kleine kamp gestuurd.
Het bureau van Wiesenthal was Hans L. al sedert
1965 op het spoor. Van die datum af is zijn naam
in de archieven van Wiesenthal te vinden. „Wij
wisten niet, dat het om een Nederlander ging. Ja,
hij was immers in Duitsland geboren en hij sprak
duits.
De ware nationaliteit van L. kwam tijdens de
voorbereiding van het Judenmort-proces vorig
jaar in Hamburg aan het licht. Officier van justitie
dr. G. Frunt in Hamburg: tijdens dat vooronder
zoek bleek ons al snel uit getuigenverklaringen dat
L. een Nederlander moest zijn. We zijn toen aan
het zoeken gegaan. Uiteindelijk hebben we zijn
Nederlandse adres kunnen achterhalen. Al die
gegevens, met de getuigenverklaringen heb ik
persoonlijk aan de Nederlandse justitie gegeven.
Over wat L. volgens de getuigen in het Hamburgse
proces tegen zijn mede SS-ers Eichoff en Eigner
in Brobuisk heeft gedaan kan ik u niets zeggen.
Ik kan u wel zeggen, dat tijdens dit proces de
naam van L. vaak ter sprake is gekomen."
Volgens Wiesenthal hadden de SS-ers van het
Toteskommando in Bobruisk tot taak in zo kort
mogelijke tijd zoveel mogelijk joden om het leven
te brengen.
Nee, zegt Wiesenthal, m Bobruisk werd niet met
gaskamers gewerkt, dat vond men daar toen te
duur. Slechts joden die ze nog even konden gebrui
ken als schoenmaker, timmerman of andere hand
werkslieden, vonden in Bobruisk uitstel van execu
tie. De martelingen in het kamp zijn verschrikke
lijk geweest.
Ir. Wiesenthal zegt zeker te weten dat Bobruisk
ook na 1943 nog heeft bestaan. Ook in 1944 zijn
nog ontelbare moorden gepleegd.
In Keulen heeft het modehuis Flick-Aktuell gisteren
zijn herfst/winter collectie 1976 getoond. De meest
opvallende creatie was een lange blouson over een
pantalon met gebreide enkels. De blouson is vervaar
digd van loden stof, de pantalon van bruin flanel.
DR. P. VRIENS:
UTRECHT De beleidsinstanties van
de r.k. kerk in Nederland houden zich
te veel bezig met binnenkerkelijke za
ken en te weinig met dingen, die de
mensen meer hebben beziggehouden.
Dit constateert dr. P. Vriens. secretaris-generaal
van de r.k. kerkprovincie in het jaarverslag van
zijn secretariaat. Wanneer een geloofgemeenschap
een levendige relatie onderhoudt met de wereld
waarvan zij deel uitmaakt dan zou dit ook in de
werkzaamheden duidelijk moeten blijken. Dit is
maar ten dele het geval. Te weinig aandacht heeft
ook gekregen een op de toekomst gericht beleid,
een bezig zijn met zaken, die betrekking hebben
op tendenzen en ontwikkelingen in de maatschap
pij, die zich al aankondigen en ongetwijfeld gevol
gen zullen gaan hebben voor de toekomst, ook
voor het kerkelijk leven in Nederland, aldus het
verslag.
