Bomen
kunnen
kwetsbare
landbouw
redden
(Wit'
CHARLES III
NOG NIET
VOOR NU
Amerikanen kiezen de kant van
hun technologische meesters
Van onze correspondent Roger Simons
LONDEN De Britten geloven, dat hun
kroonprins Charles zorgen heeft. Hij is nu
28 jaar, redeneren ze, ongetrouwd en steeds
zonder vooruitzichten. Het kan nog jaren
duren voor hij koning wordt. Prins Charles
zelf schijnt zich zijn troonloze staat niet erg
aan te trekken. Hij leidt een gemakkelijk
leventje, zonder financiële, gezins- of staats
zorgen. In verband met zijn ongehuwde toe
stand liet Charles zich laatst ontglippen, dat
hij „rond de dertig" voor een man de geschik
te leeftijd vindt om te trouwen. Iedereen
begrijpt, dat voor hem de keuze van een
vrouw niet eenvoudig is. Charles liet ons
echter weten, dat hij gelooft in de liefde en
dat alle knappe meisjes zijn hart in beroering
brengen.
Maar nu zijn de Britten aan 't berekenen
gegaan. Als kroonprins Charles de daad bij
het woord voegt, zou hij al 35 jaar kunnen
zijn voor hij goed en wel getrouwd is en een
erfgenaam heeft, die de Britse troon opnieuw
veilig stelt. Dan wordt het de hoogste tijd om
hem een vaste positie te geven. Met andere
woorden: op dat moment zou hij koning
moeten kunnen worden.
Charley's mammie is nu 50. Op die leeftijd
begint een werkende vrouw al aan haar pen
sioen te denken. Van monarchen wordt echter
verwacht, dat ze traditiegetrouw op hun post
blijven tot ze doodgaan. Tenzij ze zeggen: ik
heb er genoeg van, ik ga rustig van mijn rente
leven. Aangezien Elizabeth II van het Ver
enigd Koninkrijk een van de rijkste vrouwen
ter wereld is, zal ze als gepensioneerde queen
wel niet in de kou zitten.
De Britten vinden Elizabeth een erg verstandi
ge vorstin, een vrouw van haar tijd, die vast
geen voorbeeld zal nemen aan Victoria, de
koningin die regeerde tot ze erbij neerviel.
Koning Edward VII, overoudgrootvader van
kroonprins Charles, zat tot hij 60 was werk
loos en diep gefrustreerd op zijn nagels te
bijten, terwijl hij zich radeloos afvroeg of hij
wel ooit koning zou worden. Zijn taaie moe
der blies de laatste adem uit toen ze 82 was.
Men kon Victoria bezwaarlijk een vooruitzien
de vrouw noemen. Ze hield Edward volledig
op de politieke achtergrond en weigerde hem
het koninklijke vak te leren. Hij kreeg geen
Prins Charles
nog weinig zin om de troon te
bestijgen
enkel staatsdocument ui handen. Als Victoria
audiëntie verleende aan de premier, duldde
zij nooit de aanwezigheid van de toekomstige
koning. Ze vond Edward veel te jong voor
dat vak.
Elizabeth geeft Charles wel een degelijke
scholing om hem een kundige opvolger te
maken. In dat verband kijken de Britten
vandaag de dag weer vaak naar Nederland.
Wanneer zal koningin Elizabeth haar troon
afstaan*aan haar zoon, zoals wijlen koningin
Wilhelmina destijds abdiceerde voor Juliana?
Wilhelmina was toen 68 jaar. Het gerucht doet
de ronde, dat Elisabeth het Nederlandse voor
beeld inderdaad wil volgen, over een jaar of
tien, wanneer zoonlief Charles een eigen gezin
heeft. De kroonprins kan pas koning Charles
III worden als moeder sterft of wanneer ze
vrijwillig afstand doet van de troon. Zolang
ze niet abdiceert, blijft Elizabeth II niet alleen
staatshoofd, maar ook het hoofd van de An-
glikaanse kerk.
Troonsafstand is niet verboden door de Britse
grondwet. Edward VIII, wijlen de hertog van
Windsor, deed het voor een gescheiden Ameri
kaanse vrouw, een gebaar dat toen wel veel
deining veroorzaakt heeft. Buckingham Pala
ce zoek kennelijk een gepast moment voor een
nieuwe, maar ditmaal glorievolle abdicatie,
waarin koningin Elizabeth II zich terugtrekt
opdat haar zoon koning gekroond zou kunnen
worden. De TV-mensen en de toeristenbu
reaus wachten vol ongeduld op die kans van
hun leven. Het wordt weer zo'n traditionele
plechtigheid, die enorm veel volk zal lokken
en uiterst geschikt is om er „Mundovisie" van
te maken".
Prins Philip, die in Engeland ongeveer dezelf
de rol speelt als prins Bernhard in Nederland,
is zeker niet van plan zijn vrouw nog lang
te laten werken, want dan moet hij zelf ook
in de weer blijven. Zoonlief Charles kan nu
vliegen, varen, soldaatje spelen en tafelredes
houden. Hij wordt beslist een bij het volk
geliefde vorst.
De Britse monarchie is een familiebedrijf,
vertroeteld en beschermd door zijn leden en
nog sterk vereerd door het gewone volk dat
trouwens geregeld de nodige koninklijke her
senspoelingen krijgt in zijn kranten, op de
radio en de tv. De hogere middenstand en
de adel koesteren geen bijzondere achting
voor het vorstenhuis, maar willen het ook niet
kwijt, omdat het hun ekonomische en politie
ke belangen helpt beschermen. Kroonprins
Charles, die veel leuke vriendinnetjes heeft,
staat echt niet te trappelen van ongeduld om
mammie's baan te krijgen. „Ik kan mijn lol
niet op", zegt hij.
Prins Charles laat zich graag door charmante jongedames begeleiden zoals
hier tijdens een polowedstrijd in Windsor.
Van onze wetenschappelijk medewerker
Anthony Tucker
De klimatologen zijn er inmiddels van overtuigd
dat het enige dat vaststaat over de toekomst van
ons klimaat is dat er niets vaststaat We moeten
rekenen op grote veranderlijkheid in de weerpa-
tronen van het noordelijk halfrond voorzover we
nu in de toekomst kunnen kijken. En de boeren
die nu van droogte te lijden hebben, of van de
kou, afhankelijk van waar je kijkt op het noorde
lijk halfrond, zullen daar waarschijnlijk het eerst
het slachtoffer van worden.
De hoogst gecompliceerde en zorgvuldig opge
bouwde technologie die wij landbouw noemen is
nu eenmaal belachelijk kwetsbaar voor klimaat
veranderingen en zeer nauw toegespitst op een
klimaatpatroon dat nu wel eens tot het verleden
zou kunnen behoren. Het is eigenaardig en ietwat
paradoxaal dat niemand zich schijnt af te vragen
of onze landbouwsystemen niet gewijzigd zouden
moeten worden in een zodanige richting dat zij
beveiligd zouden zijn tegen klimaatschommelin
gen. Hoewel de kwestie hier ook dringend begint
te worden is de aandacht van de ecologische
landbouwdeskundigen, die we hier nu goed zouden
kunnen gebruiken, gericht op de problemen van
de hongerlijdende Derde Wereld en de opmars van
de woestijnen in de dorre savanne-gordels.
Maar wat kun je doen tegen een grillig klimaat?
Het antwoord daarop is, volgens de groep land-
bouwhervormers die zich intensief heeft bezigge
houden met de problemen in de Soedan en de
Sahellanden, om de krachtige ecologische patro
nen te volgen zoals die in de niet in cultuur
gebrachte gebieden optreden. Het belangrijkste
punt van overweging is dat de splitsing van land
bouw en bosbouw, waarvan vagelijk wordt aange
nomen dat die essentieel is voor een modern
landbouwsysteem, niet alleen kunstmatig is maar
ook in een aantal opzichten schadelijk. Door bo
men beschutte of aan struiken groeiende gewas
sen, in het bijzonder peulvruchten-dragende soor
ten, leveren oogstopbrengsten op van een tien keer
betere kwaliteit dan van graansoorten verwacht
kan worden. Bovendien zijn ze ongevoelig voor
droogte tot een regenval van 25 cm per jaar (wat
maar eenderde is van de gemiddelde regenval in
Europa in de afgelopen 10 jaar).
En wat misschien op korte termijn nog belangrij
ker is, de aanwezigheid van een capillair netwerk
in de vorm van boomwortels (die water kunnen
bereiken op een diepte die gelijk of zelfs nog
groter is dan de lengte van de boom) trekt water
naar de oppervlakte en maakt het zodoende be
reikbaar voor de veel ondiepere wortels van in
de nabijheid groeiende gewassen. Ook kan het
gebladerte dienen als buffer voor het in de scha
duw ervan liggende land tegen de brandende zon,
als reservoir in tijden van zware regenval, als
bescherming van de directe omgeving tegen vorst
en tegen rukwinden en stormen.
Op grond van ervaringen in Japan, Israël en smds
kort ook in zuidelijk Afrika en Soedan wordt de
combinatie van bosbouw en landbouw nu gezien
als hèt middel om grond weer bebouwbaar te
maken die door een slechte landbouwpraktijk
verloren was gegaan, of om de produktiviteit te
verhogen van gebieden die te droog zijn voor de
conventionele vlakke monocultuur-systemen. In
voornoemde landen is onbruikbare grond weer
hoogst produktief gemaakt vooral door het invoe
ren van een aangepast begroeiingspatroon zoals
dat van nature voorkwam in die gebieden vóór
de invoering van westerse landbouwmethodes.
Het enige verschil is dat er nu boomsoorten
gekozen zijn die tegelijkertijd zelf alternatief voed
sel opleveren voor het vee, zodat daar geen graan
mee verloren gaat. De akkerbouwoogsten zijn
gebaseerd op de traditionele plaatselijke soorten
gewassen. Het hele systeem is zo opgezet dat het
mogelijk is vee vrij te laten grazen, waarbij ze
geleid worden door verplaatsbare afscheidingen.
Dat is, in de ware zin van het woord, een terugkeer
naar het ecologisch evenwicht van vóór de moder
ne landbouwmethoden. Maar in een andere zin,
die voor ons nu in het bijzonder van belang is,
is het ook een stoutmoedige stap vooruit in de
richting van een landbouwstelsel dat niet alleen
de nu nog gescheiden stelsels van landbouw en
bosbouw coördineert en integreert, maar ook een
stap vooruit betekent van klimatologische kwets
baarheid en verval naar stabiliteit en nieuwe
kracht.
Maar ondanks het feit dat het grootste onderzoek-
coördinatieprogramma voor de landbouwprodukti-
viteit van de aarde het internationaal biologisch
programma als een van zijn voornaamste aan
bevelingen heeft gesteld dat er veel meer aandacht
en inspanning besteed moet worden aan het onder
zoek en de uitvoering van drie-dimensionale land
bouw, is er toch nog niet veel gebeurd op dat
gebied. Met rijen walnotenbomen en Johannes-
broodbomen met daartussen stroken grond breed
genoeg voor het verbouwen van de gewone land
bouwgewassen zou het platteland er heel anders
uit gaan zien, en een aantal uitdagende nieuwe
problemen gaan opleveren. Maar de landbouw zou
dan tegen het klimaat bestand zijn en zeer hoge
opbrengsten opleveren en, als alles goed is opge
zet, plaatselijk een zeer breed scala van produkten
mogelijk maken. Misschien wil Brussel zoiets hele
maal niet, maar, tenzij de bureaucraten op miracu
leuze wijze het weer zouden kunnen beïnvloeden,
zouden de boeren die zich nu zorgen maken over
de kosten van het veevoer misschien toch wel iets
kunnen gaan zien in de gedachte dat de boomsoor
ten die horen bij driedimensionale landbouwsyste
men, als die eenmaal tot ontwikkeling gekomen
zijn, zelfs onder ongunstige omstandigheden zo'n
50 ton eetbaar voer per hectare per jaar opleveren.
De noodzaak begint te dringen om te komen tot
een analyse van welke gebalanceerde systemen het
best onderzocht kunnen worden, om een krachtig
begin te maken met proefprogramma's, en om met
de nodige zorgvuldigheid de speciale technologi
sche basis te ontwikkelen die nodig zou zijn voor
het tot stand brengen en tot ontwikkeling brengen
van die nieuwe vorm van landbouw. Langs de
officiële kanalen is er nog geen uitzicht op derge
lijke programma's. Er moet ergens iemand wakker
worden voordat voedselrantsoenering (via prijzen
of op welke andere wijze dan ook) zal gaan volgen
op water-rantsoenering als bewijs dat de oude
systemen niet meer voldoen in de nieuwe situatie.
Copyright The Guardian
(Van onze correspondent Si
mon Winchester)
WASHINGTON Hoewel
nog veertien staten van plan
zijn volksstemmingen te
houden over de bouw van
kernreaktoren, heeft de uit
slag van de stemming in Ca-
lifornië toch al wel aange
toond dat de Amerikanen
ondanks jeremiades kern
energie zijn gaan accepte
ren als een zaak van alge
meen belang. Daarmee kie
zen ze de kant var Lm tech
nologische me stende
mannen in de v. itte jassen,
die zoals in de algC*.open 25
jaar is komen vast te staan,
evenveel, en soms meer, ver
trouwen genieten bij het pu
bliek dan de politici en an
deren die dat publiek zelf
gekozen heeft
Tien twintig jaar geleden
werd datzelfde vertrouwen
duidelijk toen de mensen van
de wetenschap een bereidwil
lig publiek er toe wisten over
te halen om in te stemmen
met hun eerzuchtige plannen
om een Amerikaan op de
maan te brengen. Dat revi
sionisten in de wetgevende
macht daar achteraf op te
rug zijn gekomen en het hele
Apollo-programma veroor
deeld hebben als een enorme
geldverspilling die nooit had
mogen worden toegestaan te
gen de achtergrond van de
groeiende binnenlandse pro
blemen Van de Verenigde
Staten doet er niet zoveel toe.
Het grote publiek kijkt nog
steeds graag terug op de
prestaties van mannen als
Armstrong en Aldrin als een
schitterende combinatie van
heldenmoed en technisch
vernuft. De wetenschaps
mensen waren evenzeer hel
den als de maanreizigers.
Men krijgt de indruk dat er
sindsdien nauwelijks iets ge
beurd is dat hun heroïsche
luister heeft aangetast.
Toch is de wetenschap wel in
achting gedaald bij de rege
ringen sinds de dagen van
John F. Kennedy, president
Nixon wantrouwde de hoog
geleerde natuurkundigen en
scheikundigen evenzeer als
Spiro Agnew academisch ge
vormde politici en filosofen
wantrouwde. Dat beide groe
pen in hoge mate hadden
bijgedragen tot de Ameri
kaanse cultuur en wat er in
dit land allemaal is bereikt
kon hun niet zoveel schelen.
De twee groepen vormden
een bedreiging voor de on
aantastbare majesteit van
Nixon en zijn medewerkers.
Dus werden beide groepen
voor een tijd vogelvrij ver
klaard. Maar de stemming in
Californië heeft aangetoond
dat de achterdocht die Ri
chard Nixon koesterde tegen
mensen die bekend waren
met Hoyle en Newton, Ke
pler en Heisenberg nog
steeds niet gedeeld wordt
door de grote massa van de
kiezers. De Amerikanen zijn
een volk dat ervan houdt
technische snufjes met de
grootst mogelijke spoed in
huis te halen. En dat is een
van de redenen waarom zij
nog steeds vertrouwen stel
len in de mensen die klaar
staan om 800 kernenergie
centrales te gaan bouwen
over het hele land, met alle
nadelen die daaraan vastzit
ten, voor het einde van deze
eeuw.
Aan wat dit land op techno
logisch gebied bereikt heeft
zijn dus twee aspecten te on
derscheiden. Het ene aspéct
is het magische meester
schap van de wetenschap,
het bouwen van indrukwek
kende communicatie-syste
men, het vervaardigen van
goedkope maar hoogst ver
nuftige zaken als electroni-
sche zakrekenmachientjes en
digitale horloges, en het ge
bruik van computers met een
geweldige capaciteit om de
meest saaie en de meest inge
wikkelde taken uit te voeren.
Het andere aspect is de over
tuiging van het Amerikaanse
publiek dat er niets mis is
met de wetenschap en met
de technologie, dat er geld
moet worden uitgegeven om
een technologie in de kinder
schoenen te steunen bij het
vinden van oplossingen voor
grote problemen, of dat er
tijdelijk knappe koppen moe
ten worden weggehaald bij
bijvoorbeeld het genetisch
onderzoek om te worden in
gezet bij het verbeteren van
de voedselproduktie op de
wereld.
Dat de Amerikaanse weten
schappers erin geslaagd zijn
om uiteindelijke meesters er
toe te brengen om hun eigen
definitie van hun rol in en
hun waarde voor een maat
schappij te aanvaarden, is
zowel een prettige gedachte
voor de wetenschappers als
een verontrustende voor de
De landing van de eer
ste mensen op de maan,
Armstrong en Aldrin was
een schitterende combi
natie van heroiek en
technisch vernuft waar
de Amerikanen graag op
terugkijken. Links: Neil
Armstrong wandelt over
de maan. Rechts Aldrin
kijkt vol trots naar de
Amerikaanse vlag op de
maan.
sociologen. Want weten
schappers doen nog meer
dan speelgoedjes vervaardi
gen en beuzelachtige proble
men oplossen en voor meer
eten te zorgen. Zij vervaardi
gen ook atoomwapens en
houden zich bezig met de
erfelijkheidsleer en geboorte
beperkingen. Misschien stel
len de Amerikanen wel te
veel vertrouwen in hun we
tenschappers. Misschien was
de stemming in Californië
wel een waarschuwing die de
andere Amerikanen ter harte
moeten nemen.
Copyright the Guardian
