J Ld$
Vegas
—Vitusdans
om gouden
\kalf in
ei b moordend
saahete
woestijn
rhuizir
fien- en bu
nder garai
van C
ELSTEGR
LEIDEN--
on 12546«Q|MA
armde ber9||||
oor inboee
vs.
n bij
ien oo
hoevet /57
GAS Op het moment, dat de bolle
k zesduizend Amerikaanse dollars ver-
Taadt alleen een nerveuze tic bezijden
itelsnor, dat de klap hem niet is ont-
eengedoken zit hij achter één van de
afels in de immense gokhal van hotel
Buiten dampt Las Vegas na een
ol ongein. Veertig graden op de asfalt-
f en dertig in de schaduw. Een passende
juut voor een total loss in spe.
>ier heeft de roulette alweer in beweging
/en tevoren heeft hij met een bliksem-
iweging het groene slagveld aangeharkt.
- het onbewogen, alsof hij van gemeente-
Pffh stadsplantsoen onderhoudt. De vrou-
^^Tter de speler proberen hem alsnog met
fluister van de afgrond weg te lokken,
weten£?pi^ ^jft hij aansturen op zijn finan-
rekkeli3^'"'
intern/ draaiende schijf spatten lichtvonken
•rrespo Rode en zwarte cijfers rennen ademloos
Frans r' rand van de kleine valkuil. Faites vos
ly the game. De man kijkt naar de stapel
es, grijpt dan een handvol en schuift ze
Aan I midden. Hij doet het ongeïnteresseerd
tamelr,grootvader, die met zijn kleinkinderen
t het vlooienspel speelt
t een jdertig moet ditmaal zijn geluksnummer
bij 0f Zorgvuldig plaveit hij het vierkant vol
e, blauwe en groene schijven. Als dat
is plamuurt hij er ook nog tien op de
nt sch De croupier kijkt naar de glanzende
V00r in zijn handpalm, verlegt vandaar lang-
Draak. |n peinzende blik naar de man. Een satyr
i, die weet: zo gêwonnen, zo geronnen.
nme lach aarzelt rondom zijn mondhoe-
hoog, brekend geluid valt het balletje
^Vonde later op de schijf. Het ketst tegen
ren tentakels, zoekt dan radeloos een weg
W b ronddolende cijfers. Het schiet door de
«5g, dan weer laag als een steilewandrij-
3endans duurt precies veertig seconden,
lette draait steeds langzamer, het balletje
nu speels over de glimmende horden,
'even bij de 28, verslikt zich bijna bij de
^H^n blijft glanzend liggen voor nummer 35.
er bij en ik kijk er naar. Ik kijk naar
n die gaapt als de croupier zijn bank
rt en stapels met fiches in zijn richting
Zijn hark fungeert nu als baanschuiver
zaalfduizend vijfhonderd dollars. In nau-
één minuut heeft de speler het. casino
Flamingo-hotel dat aanvaardbare werk-
afhandig gemaakt. Hij neemt niet
moeite om de fiches na te tellen. Duizend
of minder maken voor hem blijkbaar
verschil. Hij maakt een gebaar van
en begint de fiches in zijn zakken
Als zijn colbert vol is schakelt hij
zijn broekzakken in. Daarna verlaat hij
bultenaar de zaal. Het is vijf over drie
/zoele, doordeweekse dag in april 1976.
van Flamingo is in de zaal achterge-
heeft het spel al die tijd vanaf een
gadegeslagen: een slanke, beschei-
een intrigerend grijze waas aan
van zijn verdienstelijk geboetseerd
heeft geglimlacht, toen de-man zesdui-
verloor, hij glimlachte ook, toen de
briefjes van honderd uit zijn bank
stem is zacht, komt eigenlijk nauwe-
het geratel van de honderden gokkas-
éénarmige bandieten van Las Vegas, uit.
die man", zegt hij bescheiden, „hij zit
big business in San Francisco. Hij heeft
6000 verloren en 12.500 gewonnen.
guy. En morgen, misschien over-
gt hij het geld weer netjes bij me
Zekerheid
van Flamingo weet op dat moment,
gokt, want hij is aangenomen om
te spelen. De achttien miljoen be-
die dit jaar in de kokendhete zandbak
verwacht worden weten het ook,
egen beter weten in blijven ze ademloos
Dp een schouderklopje van het geluk. In
De filosofie van Ash Reshnick is sindsdien onver
anderd gebleven: „Zorg, dat de luidjes zich op
hun gemak voelen in Las Vegas. Geef ze bijna
voor niks te eten. Dat vinden ze prachtig, maar
voor het casino is het de grote winner. Een
gokker, die zijn gekookte ei voor nop op zijn
bord krijgt, is altijd bereid om zich als tegenpres
tatie aan de speeltafel leeg te laten schudden.
Voordat je het zelf weet heb je je geld er al weer
dubbel en dwars uit".
Gomorra
En wederom is men geneigd om Ash, goeie,
trouwhartige Ash gelijk te geven. In Las Vegas,
het kokendhete Gomorra van de twintigste eeuw,
wordt nu jaarlijks tachtig procent van het staats-
inkomen van Nevada 6 1/2 miljard dollar
bijeengeschraapt op de goktafels. Het plaatselij
ke kantoor van Western Union, de telefoon- en
telegraafgigant, is 24 uur per dag open en kan
nauwelijks het aantal telegrammen verwerken,
dat wordt aangeboden door gokkèrs, die platzak
en draadloos hun geldvoorraden aanboren. Ook
de banken van lening in de woestijnstad maken
overuren: kunstgebitten met gouden tanden, bril
monturen en automobielen vormen de geliefkoos
de onderpanden.
Van de 300.000 inwoners van Las Vegas zijn er
50.000 voor hun broodwinning direct afhankelijk
van de casiono's, hotels, motels, sauna's, dubieu
ze massage-salons en drugstores. Zij verdienen
gouden salarissen, maar die verdwijnen moeite
loos in de muilen van de één-armige bandieten
of op de speeltafels. In Las Vegas worden de
echtscheidingen aan de lopende band uitgespro
ken; de stad heeft het record van het hoogste
aantal zelfmoorden ter wereld stevig in de gema
nicuurde knuistjes.
Ondertussen gaat de dans om het gouden kalf
in verhoogd moordend tempo door: over enkele
maanden zal het hotel Marc Anthony, de laatste
droom, die heremiet-miljardair Howard Hughes
verzilverde, zijn deuren openen: met zijn 2300
kamers en casino ter grootte van drie voetbalvel
den zal hij het MGM Grand Hotel met zijn 2100
kamers en casino ter grootte van twee voetbalvel
den in de schaduw drukken.
In Carson City, de staatsgevangenis van Nevada,
draait het casino op volle toeren. Als de winnaars
zijn uitgebromd kunnen ze hun verdiende fiches
bij de gevangenisadministratie inwisselen tegen
baar geld.
Over de Strip acht asfalt-lianen naast elkaar
jagen de auto's dag en nacht het fata-morgana
van het geluk achterna.
Faites vos jeux.
Twee mijlen noordwaarts huilen de jakhalzen.
LEO THURING
de superluxe paleizen op de Strip Flamingo,
Stardust, Dunes, Hacienda, Frontier, Landmark,
Circus-Circus, Aladin en MGM of verder op
in het met meer dan twee miljoen lampen en
70 kilometer neonbuis in brand gezette gokghetto
Downtown verdubbelen ze hun inzet gestadig.
Het is een brede golfslag, die uiteindelijk wegebt
aan de kant van de speler. Onvermijdelijk komt
het moment, dat men zijn laatste dollar, zijn
laatste nickle op de offertafel gooit. Dan pas is
de vraatzucht van de Mammon gestild.
Het is allemaal keurig geregeld in Las Vegas,
bij de ingewijden beter bekend als Lost Vegas
of Lost Wages. Zelfs Peter Knegjens, bescheiden
gokker van Jan de Witt moet het snuivend
toegeven: „Alles draait hier om geld, maar ik
moet zeggen, dat het je uiterst hoffelijk afhandig
wordt gemaakt. Je wordt uiterst sjiek leegge
schud. Het heeft wel stijl en allure, deze Vitus
dans rondom het gouden kalf".
Knegjens, als toeristische verspieder van Necker-
mann-Nederland neergestreken in de Nevada-
woestijn heeft 240 dollar verloren en er 180
terugverdiend. Hij heeft er een lange hete dag
en een nog langere klamme nacht over gedaan.
Tegenover hem aan de speeltafel zat al die tijd
een Noorse zeeman, die na vier uur 30.000 dollar
had verdiend en na 22 uur stomdronken en met
een baard van twee dagen door volkomen vier
kant gemodelleerde veiligheidsagenten werd af
gevoerd. Tijdens zijn definitieve afgang dreigde
hij voortdurend van zijn kruk te tuimelen, maar
de serveersters, die hem voorzagen van gratis
whisky duwden zijn kapseizend lichaam steeds
moederlijk terug. Geen moeite was hen te veel.
Pas toen de zeeman geen dime meer in zijn zak
had keerden ze hun pluchen konijnenstaarten
naar hem toe en trokken ze zich terug uit de
vuurlinie.
En Ash Reshnick zag voor de zoveelste maal,
dat het goed was. Ash de geweldenaar, grijnzen
de gorilla in fancy-dress. Vandaag draagt hij een
groene broek, geel kakelbont Hawaiihemd," cre-
me-kleurige schoenen met gouden gespen. Hij
heeft zich genesteld achter een tafel in de coffee
shop van hotel Aladin waarvan hij vice-president
is. Hij wenkt een serveerster, geeft haar een
bemoedigend tikje tegen het achterwerk en
vraagt om een telefoon. Hij krijgt er twee, een
rode en een witte. Vanaf dat moment wordt hij
onophoudelijk gebeld. De gesprekken voert hij
op een joviale schreeuwtoon van patsers onder
elkaar.
Tussen die bedrijven door vertelt Ash grommend
en schaterlachend zijn successtory. Slechts on
derbroken door kreten als „hey honey" en „hallo
darling" in de richting van de serveersters, die
met het oog op de zomerse temperaturen gesto
ken zijn in een nauwsluitend badpak. Als ze te
dicht in zijn buurt komen volgt weer dat bemoe
digende tikje tegen het zitvlak.
„Ik ben een arme sloeber", zegt Ash, „een jongen
uit Brooklyn met ouders, die geen luis hadden
om dood te drukken. Later werd ik beroepsbas
ketbalspeler. Ik was groot voor mijn leeftijd, ik
had spieren, begrijp je. Je verdiende in die tijd
100 dollar per wedstrijd. Nu krijgen de boys er
twintig, dertigduizend per keer. Ik gun het ze.
Achteraf heb ik zelf toch ook niet gek gegokt".
Je bent geneigd om hem gelijk te geven. Ash
is momenteel één van de grote bonzen in Las
Vegas, die een worstdikke vinger in de financiële
pap heeft. Hij is dikke vrienden met Mohammed
Ali, die hem trouw elke week opbelt. „Voor mij,
voor zijn trouwe gabber Ash heeft Ali hier in
Las Vegas gebokst om de wereldtitel".
En gisteren heeft hij nog geluncht met Sinatra,
Frankie the Voice, die a raison van 280.000 dollar
een weekje optreedt in het pompeuze theater van
Césars Palace. „Frank is ook een grote gabber
van me", zegt Ash, „toen ik nog basketbal speel
de droeg hij altijd mijn koffertje. Dat vond hij
een eer. Later hebben ze hem de toegang tot
Nevada ontzegd omdat hij zich te openlijk met
figuren uit de onderwereld ophield. Ja, wat wil
je in een stad, die geregeerd werd door de Cosa
Nostra. Waar gehakt wordt vallen spaanders.
Waar op zo'n grote schaal gegokt wordt als hier
in Las Vegas gebeuren automatisch vreemde
dingen. Maar ik zweer je, dat Frankie geen vlieg
kwaad doet. Hij heeft indertijd gezworen dat hij
nooit meer één voet in Las Vegas zou zetten.
Maar ik heb hem persoonlijk teruggehaald. Ik
heb gezegd: „Frank, ouwe jongen, jij bent een
te grote trekpleister. We kunnen je niet missen
op de Strip".
Ash was ook het brein, dat voor de Amerikaanse
beroepsgokkers een luchtbrug sloeg naar de
spookstad in de Woestijn. Hij kent ze van haver
tot gort, hun namen zitten in zijn kaartenbak.
Via zijn stromannen in New York, Chicago en
andere grote steden in Amerika deed hij de
„junkets" zijn genereuze aanbod: gratis vlieg
tocht, eventueel ook voor moeder de vrouw,
gratis suite in een hotel op de Strip, gratis eten
en drinken en gratis toegang tot de shows. De
enige voorwaarde van zijn kant was, dat de
deelnemers minimaal 15.000 dollar in de knip
moesten hebben, als ze van het aanbod gebruik
maakten.
In 1960 daalde voor het eerst een heirleger van
king size gokkers op het McCarran-vliegveld neer.
De trip kostte de casinohouders 26.000 dollars,
wat later een verantwoorde investering bleek te
zijn geweest. Toen de heren afreisden lieten ze
meer dan 200.000 dollar in de Nevada-woestijn
achter.
