1.98
filologie met veel rekenwerk
Zijn grote aardbevingen ons eigen werk?
TRECHTS ZIEKENHUIS
WIL UITBREIDING AANTAL
OPEN HARTOPERATIES
pij
Verwijten mede-oorzaak van
terugtrekken mr. Hermesdorf
uit strafzaak tegen Frans H.
ÖSZEVfffifc
'nWeek lang laag:
2 J5
3?8
I
HERDENKING OVERLIJDEN
GROEN VAN PRINSTERER
£jUgram van 2-.Z4
igfH^ sqy
Drie dagen laag:
MEI-
iy mei iyvb
LEIDSE COURANT
uit de krant van vorige
week donderdag
Jitzet voor
\taliaans
bruidspaar
een onzer verslaggevers
*EN HAAG - Ge-
offert door de foto Den Haag besloten welijk kon treden. Zij
een jong Ita- iets te doen aan het heeft dan ook beslo-
is bruidje dat verschil tussen de si- ten een uitzet te ver-
Har bruidsbouquet tuatie hier en die in zorgen voor Maria
9 de ruïnes van een het Noorditaliaanse Alba Fabro, die vori-
irochiekerk legt (in rampgebied. ge week trouwde met
I krant van giste- Mevrouw Manders is Guido Campagnolo
lp), maar meer nog ontdaan over het feit in het gehucht Tonso-
fcor het bericht van dat een Italiaans Jano bij Buia. In sep-
ize correspondent bruidje zonder uitzet tember, als zij naar
de krant van don- en zonder trouwja- Italië op vakantie
[<rdag j.l. dat een pon de mooiste dag gaat, hoopt zij de uit-
jder jong paar zon- van haar leven moest Zet van lakens, bad-
r bruidskleding in vieren, terwijl zij zelf doeken en keukenlin-
n keuken in het hu- vorig jaar onder de nen aan het Italiaan-
blijk trad, heeft het gelukkigste omstan- se bruidje te kunnen
ptpaar Manders uit digheden in het hu- aanbieden.
praktijken militaire
tsen in onderzoek
EN HAAG (ANP) Minister Vredeling van defensie heeft
(sloten een onderzoek in te stellen naar de omvang van de
rticuliere praktijk van militaire artsen. Aldus blijkt uit het
Here antwoord van de bewindsman op schriftelijke vragen van
tweede-kamerleden Kombrink (PvdA) en Beekmans (D'66). Bij
(t onderzoek gaat het er om inzicht te verkrijgen in de vraag
ieveel uur per week door de verschillende categorieën militaire
tsen met een particuliere praktijk gemiddeld aan de militaire
Jnst en aan particuliere patiënten wordt besteed, aldus de
•dedeling van minister Vredeling. Het onderzoek zal tijdrovend
De Tweede Kamer wordt ingelicht over de uitkomst. De
merleden hadden gewezen op de bevoorrechte positie van militai-
f lartsen.
(Van onze wetenschappelijke correspondent)
LONDEN Twee grote aardbevingen binnen
twee weken en een voorspelling dat een derde
langs de San Andreas breuklijn, die dus San
Francisco bedreigt ieder ogenblik kan plaats
grijpen; dit schijnt erop te wijzen dat de wereld
een nieuwe fase van verhoogde seismische activi
teit is ingegaan.
Maar tussen het tijdstip van de ramp in Noord-pl-
talië en de grote aardbeving van dit weekeinde
in de Sovjet-Unie in het gebied rond Tasjkent
hebben de Russen twee ondergrondse kernproeven
genomen. Die explosies hebben trillingen veroor
zaakt die mogelijk de aanzet zijn geweest tot de
aardbeving in Tasjkent.
Het verband tussen ondergrondse explosies in
Siberië en een beweging van de aarde 3800 km
verder naar het zuiden schijnt misschien ver ge
zocht. Maar bij de eenzijdige denkwijze waarmee
het probleem van het voorspellen van aardbevin
gen wordt aangepakt, is men geneigd de mogelijk
heid over het hoofd te zien dat de mens ze
misschien wel zelf veroorzaakt.
Kernexplosies zijn al eerder in verband gebracht
met het ontstaan van aardbevingen, en het voorko
men van seismische activiteit in de bodem van het
Amerikaanse testgebied in Nevada in 1968—1969
was dan ook de voornaamste reden waarom de
Amerikaanse ondérgrondse proeven werden ver
plaatst naar het eiland Amchitka in de Aleoeten.
Maar het verplaatsen van door de mens veroor
zaakte schokken naar een gebied, waarvan de
structuur van de rotsbodem zelf niet de soort
spanning vertoont die zou kunnen uitbarsten in
aardverschuiving of aardbevingen betekent nog
niet dat de gevolgen uitgebannen zijn.
Schokgolven planten zich voort rond de hele aarde
en het is zeer wel mogelijk dat de bewegingsener
gie die zij overdragen op een diepgelegen gebied
met grote natuurlijke spanning een kritische drem
pel overschrijdt en een grote beving veroorzaakt,
ver van het testgebied.
Het bergachtige gebied ten zuiden van Tasjkent
bijvoorbeeld is op grote schaal afgedamd ter
regulatie van de waterhuishouding voor geplande
waterkrachtcentrales, en de afgelopen tien jaar is
men zich er meer en meer van bewust geworden
dat er verband bestaat tussen het opgesloten water
in de stuwmeren en de aardbevingen in dat gebied.
Het is gebleken dat waar dan ook wordt ingegre
pen in de ondergrondse waterhuishouding, het
risico van seismische activiteit beduidend stijgt.
De mens graaft en boort nu op veel grotere schaal
en veel dieper dan in het verleden en een groot
aantal van deze activiteiten, waaronder ook het
onderzoek naar geothermische energie (de warm-
te-energie uit het binnenste van de aarde) zou
onbedoeld kunnen leiden tot plaatselijke aardbe
vingen.
Copyright The Guardian.
Sinds mensenheu
genis is de water
stand in de Theems
nog niet zo laag ge
weest als thans het
geval is. Engeland,
dat toch bekend
staat als een land
waar het plaatselijk
wel wil regenen,
heeft maandenlang
nauwelijks een re
gendruppel gezien.
De boeren klagen
er over de kans dat
w hun oogsten mis
lukken. Hier een
deel van de droog-
,.s.N v gevallen rivier.
aavelaj
TRECHT (ANP) Het Antoniusziekenhuis
i Utrecht is in staat om binnen anderhalf
ar het aantal open hartoperaties in dit
ekenhuis uit te breiden van 650 nu tot 1000.
it is door de directie van het ziekenhuis
eegedeeld aan de gezondheidsraad. Maan-
ig had de voorzitter van de gezondheids-
lad aan alle ziekenhuizen waar open harto-
ïraties kunnen worden uitgevoerd, een tele-
•am gestuurd met het verzoek hem diezelf-
dag te laten weten welke belemmeringen
i uitbreiding van de open hartchirurgie
Je weg staan.
Aanleiding tot het telegram was het plan om patiënten
die in Nederland te lang op een wachtlijst zouden
moeten staan, naar Houston in de Verenigde Staten te
antal kindercentra
eer snel gestegen
Het .Antoniusziekenhuis heeft nu al het grootste hartchi-
rurgische centrum in Nederland, en het neemt ruim een
derde van alle open hartoperaties voor zijn rekening.
Voorwaarde voor uitbreiding van het aantal operaties
tot duizend is het verkrijgen van de vereiste vergunning
voor de uitbreiding (bouw plus apparatuur) tot een
bedrag van ƒ3.650.000. waardoor ook de jaarlijkse ex
ploitatiekosten met ruim 3 miljoen zouden stijgen.
Het Utrechtse Academisch ziekenhuis heeft ook herin
nerd aan de brief aan staatssecretaris Klein van onder
wijs en wetenschappen in november j.l,, waarin voorstel
len zijn gedaan voor een reactivering van de open
hartchirurgie in het Academisch Ziekenhuis, waar sinds
de affaire-Wieberdink geen open hartoperaties meer zijn
uitgevoerd. De staatssecretaris heeft in februari ook een
uitgewerkt plan ontvangen, waarin mogelijkheden zijn
aangegeven om in dit ziekenhuis ongeveer 250 hartopera
ties per jaar mogelijk te maken.
Een woordvoerder van de gezondheidsraad heeft meege
deeld nog geen overzicht te kunnen geven van alle
reacties op het telegram van maandag. Op de eerste
plaats moet staatssecretaris Hendriks op de hoogte
worden gesteld, en in de tweede plaats hebben verschil
lende ziekenhuizen alleen nog een voorlopig antwoord
gegeven.
(Van onze parlementaire redac
tie)
DEN HAAG Vandaag is her
dacht dat Groen van Prinsterer
honderd jaar geleden is overle
den. In aanwezigheid van mi
nister De Gaay Fortman (bin
nenlands zaken) werd vanmor
gen op het graf van Groen van
Prinsterer op de begraafplaats
„Ter navolging" in Schevenin-
gen een krans gelegd. Tijdens
een herdenkingsbijeenkomst in
de Waalse kerk schetsten sena
tor dr. J. W. van Hulst, ds. W.
Aalders en mr. A. M. Donner de
betekenis van Groen voor het
onderwijs, de theologie en de
politiek. In het gebouw van de
Eerste Kamer had de uitgifte
plaats van een bijzondere post
zegel.
De vermogende Groen van Prin
sterer, geboren in 1801, promo
veerde in 1823 zowel tot doctor
in de rechten als in de klassieke
letteren. Hij was o.a. secretaris
van koning Willem I, lid van de
Tweede Kamer en hoofdredac
teur van het dagblad „De Ne
derlander". In 1860 nam hij het
initiatief tot oprichting van de
vereniging voor christelijk na
tionaal onderwijs. Groen ver
zorgde o.a. het huisarchief van
het koninklijk huis en publiceer
de daaruit een aantal brieven.
Hij was de woordvoerder van
de anti-revolutionaire of christe-
lijk-historische richting. Niet al
leen de AR-partij en de CHU,
maar ook het GPV zien in hem
hij „geestelijke vader".
„Een staatsman niet, een evan
geliebelijder", zo typeerde
Mr. Monunersteeg weer
kamerlid
DEN HAAG (ANP) - Mr. J. A.
Mommersteeg is gisteren beë
digd als lid van de Tweede Ka
mer voor de KVP. Mr. Mommer
steeg volgt de heer A. C. M.
Weijters op, die onlangs plotse
ling overleed. De heer Mommer
steeg was al van 1963 tot 1973
kamerlid. Van mei 1973 tot fe
bruari 1974 was hij staatssecre
taris van defensie in het huidige
kabinet. Hij trad toen om ge
zondheidsredenen af.
!N HAAG (ANP) Half september vorig jaar functioneerden
ons land 2503 kindercentra: 2280 peuterspeelzalen, 55 peuterklas-
152 kinderdagverblijven en 16 halve-dagverblijven. In 1970
ird het aantal kindercentra geschat op 400 450. Binnen de
ndercentra werkten vorig jaar 12.084 prsoneelsleden, van wie
744 vrijwilligsters, voornamelijk binnen de peuterspeelzalen. Zij
idden 105.000 kinderen onder hun hoede. Deze gegevens heeft
ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk
rzameld.
ADVERTENTIE
7cn 7 7/1
geldig van donderdag 20 mei t/m zaterdag 22 mei
vit
(Van onze rechtbankverslaggever)
MAASTRICHT Het terugtrekken van
mr. G. Hermesdorf, voorzitter van de
strafkamer van de arrondissements
rechtbank Maastricht, uit het proces te
gen de Kerkraadse hoofdverpleger Frans
H. is gisteren in direct verband gebracht
met de kritiek die in een aantal Amster-
danse kranten op de procesvoering is
geuit. Mr. Hermesdorf wordt een zwakke
leiding verweten. Niet hij, maar mr.
Booster, officier van justitie, zou in feite
de gang van het proces hebben bepaald.
Mr. Booster zelf wordt aangemerkt als
een ambitieuze, pathetische man die met
woedende uitroepen en met het slaan op
de lessenaar zijn gelijk probeerde te be
vechten.
De indruk dat er bij de rechters nauwe
lijks sprake was van onpartijdigheid,
zoals in deze Amsterdamse kranten, met
name De Volkskrant en Het Parool,
wordt geconcludeerd, wordt overigens
niet gedeeld door de verdediger van
Frans H., mr. J. Hermans uit Geleen. Hij
had geen bezwaar gehad tegen de proces
voering als zodanig, ook al is hij niet erg
gelukkig met het vertrek van de presi
dent. Hij heeft niet geprotesteerd tegen
de activiteiten van de getuige, mevr. Vij
gen, die als arts aan dë Luckerheidekli-
niek verbonden is en die tijdens de zitting
met briefjes de officier opmerkzaam
maakte op zaken die deze kennelijk niet
mochten ontgaan. Een wat merkwaardige
rol voor een getuige, die aan het einde
van het proces voor haar medewerking
met een presentje werd beloond door mr.
Hermesdorf: een ingelijst artikel over de
Lückerheide, waar rond de eeuwwisse
ling de familie Hermesdorf woonde. Dit
is aangemerkt als een miskleun van de
eerste orde, die inderdaad vraagtekens
achter de vereiste onpartijdigheid plaatst.
Belangrijker zijn echter de onbeantwoor
de vragen over de interne gang van
zaken in de kliniek. Hoe is het mogelijk
dat het onmogelijk hoge sterftecijfer op
de afdeling waar Frans H. werkte jaren
lang onopgemerkt is gebleven? Wat te
denken van een bestuur en directie, die
toch veel eerder aan de alarmbel hadden
moeten trekken? Hoe kon het gebeuren
dat Frans H. in het bezit kon komen van
grote doses insuline, zonder dat er een
arts aan te pas kwam? En waar zijn de
artsen gebleven die toch dag-in dag-uit
de doodsoorzaak van patiënten uit de
Nachtegaal moesten vaststellen? Alle
maal vragen die niet of nauwelijks zijn
beantwoord. Gods water verder over het
groene dal rond de Lückerheidekliniek te
laten stromen, zou onvergeeflijk zijn.
Naast de vele vragen die zich tijdens het
drie weken durende proces hebben aan
gediend, komt thans een nieuwe: waarom
trekt de voorzitter van de strafkamer
zich terug, en zegt hiermee in niet-juridi
sche termen: men verwijt mij van enkele
zijden bevooroordeeldheid. Laat de recht
bank dan maar zonder mij een oordeel
vellen. Hij onttrekt zich nu bij voorbaat
aan het eventuele verwijt dat het vonnis
mede tot stand zou zijn gekomen door
een bevooroordeelde rechter.
filte
tionl (Van onze onderwijsredactie) duktie, leek heel ingewikkeld Grieks
!verL maar stelde helemaal niets voor Dat leek wel het eeval te ziin
len Haag Biologie stond gistermorgen op het examenprogram-
na van het Mavo, Havo en het VWO. Liet een Mavo-leraar bij
ie wij ons oor te luisteren legden, een kort maar krachtig
omrnentaar in positieve zin horen, bij de Havo- en Vwo-afdelingen
■rden nogal wat kritische kanttkekeningen geplaatst. De voor-
lamste daarvan waren deze: verscheidene opgaven vergden zoveel
'kenwerk, dat nauwelijks nog van biologie kon worden gesproken,
fn: het examen voor het Havo leek veel te veel op dat voor het
Jze Mavo zegsman liet weten,
Jat men de opgaven duidelijk
i eenvoudig had gekozen. Ze
[aren goed te maken. Veel vra-
i vertoonden sterke overeen
komst met die van vorige jaren,
tize woordvoerder voor het
WO merkte op, dat de vragen
Niswaar redelijk waren over
jhet algemeen, maar dat sommi
ge meer weg hadden van wis
kunde dan van biologie. Andere
vragen waren meer een toets
van redeneerkunde. Als typisch
voorbeeld van een rekensomme
tje werd dcor hem genoemd op
gave 35 over het percentage een
eiige tweelingen. Weer andere
opgaven noemde hij onvolledig,
zoals bijv. opgave 38 over de
erwtenplanten. Wat wordt daar
met „zaadvorm" bedoeld., dat-
gene wat uit de erwtenplant
groeit of de erwtenplant die uit
het zaad is gegroeid? Vraag 28,
een statistiek over zuurstofpro-
duktie, leek heel ingewikkeld
maar stelde helemaal niets voor
voor iemand die statistieken
kan lezen.
Tenslotte herhaalde deze VWO-
leraar nog eens de veelgehoorde
kritiek op het meer-vragen-sys-
teem, het is steriel. De kandi
daat kan er zijn echte kennis en
inzicht niet in kwijt.
De biologie-opgaven voor het
Havo waren vrij pittig, zeker in
vergelijking met die voor het
Vwo, sddus een leraar die klaag
de dat veel te veel opgaven iden
tiek waren aan die voor het
Vwo. Bij vluchtige nalezing on-
dekten wij zelf, dat er tenminste
zes identieke opgaven voor bei
de afdelingen van het voortgezet
onderwijs waren. Overigens
kwamen in de Havo-opgaven
geen extremiteiten voor.
Grieks
Dat leek wel het geval te zijn
bij het examen Grieks voor het
VWO, dat gistermiddag op het
programma stond. De kandida
ten werden getracteerd op een
fragment van Thucydides, die
als de schrik van alle classici
geldt. Het betrokken fragment -
een verhaal over de diplomatie
ke onderhandelingen aan het
begin van de Peloponnesische
oorlog - was niet alleen moeilijk,
maar ook lang. De zinsconstruc
ties waren verre van eenvoudig.
De goede leerlingen zullen er
wel uitgekomen zijn, maar voor
de middelmatige en slechte zal
er weinig hoop zijn op een vol
doende. Dit examen grieks was
beslist moeilijker dan het latijn.
En daarover is er nu al „rumor
in casa". Kortom, een zware
Groen zichzelf. Een andere be
kende uitspraak van hem is: in
het isolement ligt onze kracht.
Tijdens de herdenkingsbijeen
komst zei mr. Donner dat de
historicus Groen besefte dat ook
al kan de christen-politiek niet
van deze wereld zijn, hij in deze
wereld is gesteld. Daarom heeft
Groen er niet mee volstaan met
de hand op het evangelie de
geest van omwenteling en revo
lutie af te wijzen, maar heeft hij
gezocht naar wegen om wat ge
handhaafd moest blijven tot gel
ding te brengen". Als een
de eersten heeft Groen de bete
kenis van politieke partijvor
ming gezien. Senator Van Hulst
zei dat de erfenis van Groen na
honderd jaren niets aan beteke
nis heeft ingeboet. Zijn beteke
rus voor het onderwijs is nie
nationaal maar mondiaal.
De betekenis van Groen word
belicht in een door dr. G. Pu
chinger bij Kok, Kampen, uitge
geven bundel beschouwingen
van Busken Huet, Schaepman
en Gerretson.
ADVERTENTIE
1 m woensdac 26 mei
ney AH Magere
Cfi "HT"7-" yoghurt,
beker merj^
zolang de voorraad strekt.
London tonic, 109
fles 1 literK*
John West pinkzalm, 039
blik 220 gram.2X55"
Friese kruidkoek, 159
400 gramT<75' JL*
Achterham, vacuum verpakt, 155
100 gram-L85'
Tempo tissue servetten, wit, Q£r
pak 40 stuksvO
Taft hairspray."laat haar vrij"
bus 380 gram5X>51
Nivea crème,
pot 250 ml3SÜ
Rabat oploskoffie,
pot 200 gram-4=85"
Varkensfrikandeau
v.d.ham,
500 gram 549
i kiloverpakking dadw
middag voor de Vwo-ers.
Expressie
Over de expressievakken be
richtte onze man van het Mavo
het volgende. Het examen teke
nen was van een zeer goed ni
veau. De kritiek die vorig jaar
op het centraal schriftelijk exa
men werd gespuid, namelijk dat
elke intelligente leerling met een
redelijk denkvermogen het exa
men kon maken, ging ditmaal
zeker niet op. Van de leerling
werd een behoorlijke kennis ge
vraagd en vooral doorzicht in de
verschillende stromingen. De
verzorging van het vragenboek-
je was uitstekend. Dit jaar was
er voor het eerst ook een apart
antwoordenboekje. Voorheen
moesten de antwoorden op het
vragenformulier worden inge
vuld.
Varkensschnitzel- xgQ- 1»^
100 gram
800 gram
Uit de aideling delicatessen: «95
Slagerskookworst- «J«
500 gram
Aardbeien,
2 doosjes _gg
SpinchrysantÊD.
grote bos 5 takken
