LAr
ÏGS
OMWEGEN
Litteris Sacrum gaat het
Landjuweel verdedigen
Joe (Mr. Soft-Soul) Bourne koos
Leiden als uitgangspunt
««Wasserij mag grondwater
^Koudekerk niet gebruiken
n ÖiOON BEVREESD VOOR VERZMTOG
KORTWEG
ANTON KUERTI IN
BEETHOVENCYCLUS
WOENSDAG 19 MEI 1976
LEIDSE COURANT
DOOR OP mij" omwegen door stad en land kom ik graag mensen tegen. Elke
nM morgen tussen negen en tien uur kunt u mij telefonisch vertellen wie
FUN u graag in deze rubriek zou willen tegenkomen. Het nummer van mijn
PIETERS geduldige telefoon is 071 —12 22 44; u kunt dan naar toestel 19 vragen.
verbs
igddt
over
t vere
indidj
kseRi
houtt
;n beti
Ie Bat
kerhoi
it mot
ima-bij
Op 30 juni is het twintig jaar geleden, dat
na 350 jaar in Haarlem weer een landju
weel werd „opghehanghen ende ingher-
ïcht". Een nationale toneelwedstrijd voor
amateurs met als inzet een zilveren bokaal
(het Landjuweel), door koningin Juliana
beschikbaar gesteld, en een buidel met
duizend zilveren guldens - goede Juliana
Florijnen. Het daarop volgende seizoen
streden in de voorronden tientallen toneel
groepen, verspreid over het hele land, om
een plaats in de eindronde die in 1957 in
de Haarlemse stadsschouwburg werd ge
houden. De hergeboorte van het nationaal
Landjuweel is te danken aan de Haarlemse
kunstenaar Jan Kraakman, geïnspireerd
door de befaamde rederijker Piet er Lan-
gendijk, wiens 200ste sterfdag toen werd
herdacht. De laatste keer, sinds 1956, dat
een Landjuweel werd gehouden was even
eens in Haarlem. De Koninklijke Vereni
ging Litteris Sacrum uit Leiden was in
1969 de gelukkige winnares. Nu, op 5 juni
mag Litteris als „cup-houdster" weer mee
doen, met vijf overige toneelgroepen die
de „Koninklijke" het amateurvuur na aan
de schenen zullen leggen.
Van 31 mei tbt en met 5 juni is de Haar
lemse stadsschouwburg weer strijdtoneel
voor deze inmiddels met faam beladen
toneelwedstrijd. Koningin Juliana komt op
2 juni zelf een voorstelling bijwonen. Zij
weet dan nog niet of haar bokaal, die vijf
jaar bij Litteris op de plank heeft gestaan,
een nieuwe bestemming krijgt of dat het
ordwijl zilverwerk nogmaals in handen der Litte-
rianen terecht zal komen. Bram Harteveld,
sinds een jaar voorzitter van Litteris, heeft
zj er een hard hoofd in: „Vooral als ik denk
aan de prestaties van de deelnemende
Nieuwe Toneelgroep uit Rotterdam, die is
geweldig met de presentatie van „Een dag
uit de dood van verdomde Lowietje". Niet
temin zullen we onze huid zo duur moge
lijk zien te verkopen, ofschoon die prijs
niet op de eerste plaats staat".
„Zie je, wij voeren niet het stempel van
het „heilig moeten", maar zo'n wedstrijd
voedt de creativiteit, ook al willen we
graag weer eens dat Juweel winnen. Er is
in Haarlem goede kwaliteit die om de hoek
komt kijken, dus zullen we moeten vech
ten, wachten op de bekroning van hard
werken. We doen dat met het stuk „Andor
ra" van Max Frisch, waarmee we in Lei
den drie keer een volle zaal trokken. Be
grijp je, beste jongen, als je louter op die
prijs af moet spelen, wordt het een afgang.
Het gaat om een verantwoorde opvoering
brengen. Daarbij is het goed, dat je je kunt
toetsen aan vier anderen die hetzelfde doel
nastreven".
Welke norm legt Litteris (van 1856) zich
op? Bram Harteveld: „Zo verantwoord mo
gelijk een toneelstuk uitbrengen dat duide
lijk geënt is op de kontekst van het hele
verhaal en dat uitgedragen wordt volgens
de goede regels van de dramatische vorm
geving. Dat wil overigens niet zeggen, dat
Litteris wars is van vernieuwing. We zijn
ook bezig met vrije expressie onder jonge
ren. Dat is om mensen bezig te houden met
meer dan alleen een toneelstuk in te stude
ren. Vrijmaking van lichaam en geest, heet
dat. Volgend jaar willen wij deze sector
uitbreiden. We hebben daarvoor op het oog
een stukje eigen theater in het voormalig
Marine complex aan het Noordeinde. We
hopen vooral de jeugd daar naar toe te
krijgen. O ja, als we ooit „elitair" genoemd
konden worden, dan moet dat er radicaal
uit".
Harteveld (56) en de zijnen zoeken binnen
het bestuur naar verjonging. „Als je met
wat aankomt, zegt men al gauw: die ouwe
zak wij willen het heel anders. Vanuit
onze leeftijdsgroep kunnen we niet meer
blijven opleggen". Neem nou zo'n laatste
voorstelling van „Andorra": meer dan 90
pet. jongelui van rond de 20 in het LAK-
theater. Ook de verhouding binnen het
ledenbestand van Litteris is nu al 60 tegen
40 pet. ouderen. Bram Harteveld voelt het
aan zijn klomp: „Dat zijn jonge mensen
die ik moet trachten te houden; die hebben
geproefd en geroken".
De vorige keer won Litteris het Landju
weel met „Op blote voeten in het park".
Thans komt de Koninklijke met een gede
gen stuk waar de hele vereniging aan mee
kan doen. „Dat is mijn achtergrond", zegt
Harteveld, „wij zjn pretentieus. En terecht.
We weten hoever we kunnen gaan". Waar
om wordt het Landjuweel niet in Leiden
de thuishaven van de vorige winnaars
gehouden? „Wel", aldus Bram Harteveld
die zelf overigens „Andorra" regisseert
„van stonde af aan stond het vast, dat
wij dit Landjuweel zouden „ophangen" en
organiseren in de eigen woonplaats. Het
had de opening van de vernieuwde
schouwburg kunnen zijn, maar dan had
den we toch minstens een jaar geleden al
moeten beginnen met het organiseren. Bo
vendien had de gemeente Haarlem de acti
viteiten in de stadsschouwburg al met een
vorstelijke subsidie „gereserveerd", iets
dat in Leiden niet gauw mogelijk is".
De jury krijgt straks de hoofden vol. Dat
zijn Egbert van Paridon (zakelijk leider
Toneelgroep Centrum). Jan Velzeboer (di
recteur Ned. Centrum voor Amateurtoneel
NCA), Jan-Paul Bresser en Jacq. Heyer,
toneelcritici. Samen hebben de heren hun
normen vastgelegd: ze zullen de zaken
bekijken met de ogen van het publiek, het
totaal bezien dus en niet op onderdelen.
Of zoals Harteveld het formuleert: wat
doet het totaalbeeld me? Bij de te vergeven
prijzen is een nieuwe: de Jan Kraakman-
prijs, voor de voorstelling „met het meeste
risico" (wie een dergelijk stuk dus durft
te brengen, loopt de kans op een lege zaal,
bij wijze van spreken.
Tenslotte vraagt Bram Harteveld zich af:
„Is in 1976 de wedijver op het toneel nog
wel waar te maken."—contact". Dat zou
waarlijk geen gekke vraag zijn. Bram geeft
"Veelzijdig, warm en aantrek
kelijk..." "Een meester in Soft-
Soul, mister Soft-Soul him
self". Ik zit tegenover hem, op
de zesde verdieping van een
flat aan de Leidse Apollolaan.
Met uitzicnt op Zoeterwouüe
en de wazige verten van het
Zuidhollandse poldergebied.
In maart van het vorig jaar
kwam Joe Bourne naar Neder
land. Drie jaar daarvoor had
hij muzikaal gewerkt in topho
tels, in clubs zoals Hilton,
Sheraton en Playboyclubs. Het
klinkt zwoeler dan het voor
Joe was, want hij moest alleen
maar zien dat hij rondkwam
met zijn stem. Dat was drie
jaar in de zuidelijke staat
Georgia, zwarte bakermat van
veel soul, soft of niet soft.
"Toen ik in Holland aankwam,
moest ik eerst wennen aan het
koude klimaat, aan nieuwe ge
woonten. Ik moest contacten
leggen". Joe kwam al gauw
met Hans van Willigenburg in
relatie en daarop in diens pro
gramma Van 12 tot 2 voor de
KRO-radio. Over twee weken
zit hij opnieuw in dat pro
gramma. Dan zingt-ie zijn
nieuwe single-plaatje met een
orkestbandje.
Joe Bourne werd in Cambrid
ge, Massachusetts ("zelfs Ame
rikanen hebben moeite met
die naam") geboren. Hij zong
er in school-, kerk- en buurt-
koren. "Cambridge lijkt veel
op Leiden", vertelt Joe me met
zijn donkere stem; "Er is een
universiteit, je ziet er duizen
den fietsen, veel musea, par
ken, veel scholieren en de ri
vier Wynds kronkelt door de
stad met zo'n 200.000 inwo
ners. Ja, dat doet me aan Lei
den denken; historische ge
bouwen in oude Engelse stijl.
Het probleem daar is, dat de
groeiende universiteit steeds
meer plaats opeist. Ik heb er
27 jaar gewoond. Nu ben ik 34.
Een interessante leeftijd, op
het kruispunt van je leven. Je
kunt terugkijken op wat je
deed, en uitkijken waar je
naar toegaat".
In maart '75 koos Joe zee. Op
een vrachtschip; 14 dagen via
New York en Le Havre naar
Rotterdam. Met z'n hele heb
ben en houwen. "Ik speelde
aan boord op mijn gitaar voor
de 12 andere passagiers. Waar
om ik naar Holland wilde?
Nou ja, op de eerste plaats om
de verandering, een soort trap
naar "the rest of Europe". Ik
wil graag Europa tot mijn
thuis maken, in Nederland wo
nen en af en toe werken in de
States. De States zijn groot,
veel te groot en te moeilijk
voor een jonge artiest om er
te beginnen tussen al die dui
zenden anderen. Toen ik ver
trok was er een flinke econo
mische crisis onder die musici.
Amusement, entertaining, is
erg moeilijk om daarin rond
te komen. Ik dacht, dat ik op
het juiste moment van grond
veranderd ben".
Een paar maanden woonde
Joe Bourne in Voorschoten,
sindsdien in Leiden. Al vrij
vlug vormde hij een groep met
vier Leidse jonge muzikanten:
orgel, drums, bas en gitaar. Ik
zag hem toen in Holiday Inn
op een diner dansant. Hij
werd daar nog een keer ge
vraagd en trad ook op in H.I.
te Utrecht. Daarna kwamen er
meer contracten, door het hele
land. De groepen veranderden,
overlapten elkaar. Joe trok
met ze naar Duitsland en De
nemarken. "Ik heb nu een
compleet nieuwe groep: Frits
van Rooy, orgel, Evert Simo-
ne, bas (beiden uit Leiden),
Adrie de Wert uit Amsterdam
gitaar, drummer Rick van de
Loos uit Den Haag. We wer
ken in die "The Soft Express"
erg prettig samen".
■Maar Joe deed meer. Hij
maakte in Amerika twee el
pees en nu ligt hier in Neder
land zijn single "Show your
girl en Flory's song" op de
markt. Het plaatje wordt ook
in België en Duitsland uitge
bracht en in Engeland. Joe is
hier Mister Soft-Soul: niet
hard en "smooth", zacht, maar
ertussen in. "Nee, geen pop,
het is een categorie op zich
zelf. Het loopt goed, maar het
zou wel aardig zijn als je er
over wilde schrijven. Want wie
kent nou eigenlijk hier Joe
Bourne?"
Nee, inderdaad. Maar Joe is
de moeite van het leren ken
nen waard. Mijn zoon, die een
expert is in dergelijke aangele
genheden, ging er recht voor
zitten, toen Flory's song soft in
zijn oren klonk. "Flory's song,
dat is nou typisch mijn stijl,
ballads daar hou ik het meest
van", verduidelijkt Joe me.
Over een week luistert hij in
den lande ettelijke openingen
van wielerfestijnen op met zijn
plaat en in natura.
Joe probeert oprecht Neder
lands te spreken, maar mid
den in een zin laat hij het
afweten. "Als ik ergens begin
in het Nederlands, praat iede
reen Engels tegen me, behalve
in winkels en in kleinere plaat
sen. Dat is te weinig om een
beetje behoorlijk deze taal te
leren. Maar ik heb het idee,
dat ik over een half jaar het
te pakken heb; ik kijk hier
veel naar de t.v. en luister
naar de radio. Bij Amerikaan
se films lees ik de Nederlandse
ondertiteling. Nou, dat is al
heel wat, nietwaar?"
Joe Bourne hoopt gelanceerd
te worden door de hele wereld.
Zijn leeftijd staat hem daarbij
niet in de weg, zijn stem nog
veel minder. Die is van don
kerbruin ebbehout, met hier
en daar de juiste barstjes erin.
Die stem komt nog ver, ver
trouwt Joe, via de platenmaat
schappijen. Hij heeft boven
dien een idee dat hij aan het
uitwerken is: een "Christmas
Special", een soort show met
Kerstmis voor de Nederlandse
t.v., met eigen muziek en die
van anderen er in. Joe zal het
ons laten weten, heeft hij be
loofd.
(Van een onzer verslaggevers)
«EIDERDORP/KOUDEKERK Wasserij „Nooit Gedacht" in Lei-
Ierdorp mag geen water aan de grond te Koudekerk aan de Rijn
aan onttrekken voor zijn eventueel nieuw bedrijf in laatstgenoem-,
e gemeente. Verziltingsgevaar is oorzaak van dit verbod. De Kroon
leeft in laatste instantie het beroepschrift van de eigenaar, de heer
J. van Remundt, tegen een weigering van G.S. van Zuid-Holland
l ingegrond verklaard. De bescherming van de grondwaterkwaliteit
s van doorslaggevende betekenis geweest voor de afwijzing in het
«roep van de heer Remundt.
)e heer Remundt heeft thans te
*iderdorp 45 personen in
"ienst. In Koudekerk zou dit
«rsoneelsbestand uitgroeien tot
00. De heer Remundt heeft
aarlij ks 104.000 m3 grondwater
Koudekerk nodig. 12.000 m3
nag men doorgaans als particu-
ier aan de grond onttrekken
[art. 4 van de grondwaterveror
dening), zodat de méér-behoefte
feite 92.000 m3 zou zijn.
„De Rijnstreek" èn vier particu
liere ondernemingen reeds te
veel aldaar aan de bodem ont
trokken wordt. „De Rijnstreek"
onttrekt met zijn 2.500.000 m3
grondwater reeds minder dan
krachtens de vergunning toege
staan is en koopt te leveren
drinkwater in bij andere water
leidingbedrijven.
Geen betekenis hecht de Kroon
aan het argument van de heer
Remundt, dat door overplaat
sing naar Leiderdorp zijn
grondwateronttrekking te Lei
derdorp ophoudt. De Kroon zegt
daarvan, dat de omgeving van
Leiderdorp reeds verzilt is. Het
gevaar voor verzilting van het
grondwater te Koudekerk is
reeds te hoog. De economische
belangen van de heer Remundt
dienen derhalve te wijken voor
de belangen van de kwaliteit
van het drinkwater in het „con-
cessie"gebied van het Waterlei
dingbedrijf „De Rijnstreek", ge
vestigd te Boskoop. In het be
drijf van de heer Remundt
houdt men zich voor een groot
gedeelte bezig met de bewassing
van ziekenhuisbeddengoed.
-EIDEN. 8 De Koninklijke
laatschappij voor Tuinbouw en
Plantkunde organiseert een dag
tocht op 12 juni naar het kasteel
iingraven in Denekamp. Be
angstellenden kunnen zich voor
I juni voor de dagtocht melden
bij de penningmeester van de
maatschappij.
LEIDEN De stichting Leidse
Hofjes en de vereniging Oud-
Leiden houden op maandag 31
mei een bijeenkomst in het ste-
delijk museum „De Lakenhal".
Mejuffrouw drs. I Moerman
geeft een lezing over Nederland
se kastelen. De bijeenkomst be
gint om acht uur.
LEIDEN Voor het diploma
Intensive Care Opleiding zijn de
volgende kandidaten geslaagd:
P. van Aken, J. Boeke, A. Dan
sen, L. Dekker, C. Grevers, A
Hoekstra, J. van Huigenbosch,
T. Koning, A. Matthijsen, B.
Rikkers, G. Rozendal, J. van
Rijn, I. Roereppel, A. Wendt, A.
Wülemsteijn.
LEIDEN - De Koninklijke
Maatschappij voor Tuinbouw en
Plantkunde organiseert op
woensdag 16 juni een avondex
cursie naar het biologisch-dyna-
misch bedrijf „De Vier jaarge
tijden" in Nieuwe Wetering.
Cabaret „Don Quishocking"
,,Don
Quishocking
in
LAK-theater
LEIDEN Cabaret „Don
Quishocking" treedt mor
gen in het LAK-theater op
met het nieuwe program
ma „Afscheidstoernee I".
Kaarten voor de voorstel
ling, die om kwart over
acht begint, zijn 5,- of
3,50 (LAK-leden en CJP-
houders en 65-plussers) te
krijgen aan de zaal of tele
fonisch te reserveren on
der nummer 124890.
„Don Quishocking" is ont
staan als Amsterdams stu
dentencabaret. De groep
bestaat uit Fred Florusse,
Jacques Klöters, George en
Anke Groot en Pieter van
Empelen. De groep oogstte
veel succes met haar pro
gramma's „Zand in je bad
pak" en „Waar het valt daar
legt het".
LEIDEN De uit Canada afkomstige concertpianist Anton
Kuerti treedt aanstaande vrijdag op als solist in het tweede
concert van de K&O-Beethovencyclus. Het concert dat om kwart
over acht begint, wordt gegeven door het Amsterdams Philharmo-
nisch Orkest onder leiding van Anton Kersjes in de Stadsgehoor
zaal.
Kuerti werd in Wenen geboren
en ging op jeugdige leeftijd naar
de Verenigde Staten en begon
daar op 5-jarige leeftijd zijn mu
ziekstudie. Toen hij 11 jaar oud
was maakte hij zijn debuut als
pianosolist en een jaar later
trad hij met het Boston Symp
hony Orchestra op dat onder
leiding stond van Arthur Fied
ler. Anton Kuerti behaalde het
solistendiploma aan het Curtis
Instituut als leerling van Rudolf
Serkin. Hij ontving vele muziek
prijzen, waaronder de fel be
geerde Leventritt Prijs (even
eens gewonnen door o.a. Van
Cliburn, Malcolm Frager en Mi
chel Block).
Regelmatig concerteert Kuerti
met prominente orkesten van
Amerika, w.o. het New York
Philharmonisch Orkest en de
orkesten van Philadelphia, St.
Louis, Cleveland, Detroit, onder
leiding van dirigenten als Boult,
Krips, Mehta, Ormandy en
Szell. In Europa trad Anton
Kuerti als solist op met orkesten
uit o.m. Berlijn, Brussel, Lon
den, Lissabon en Wenen. Overal
was zijn optreden niet minder
dan een daverend succes. Tallo
ze grammofoonplaten zijn van
zijn spel gemaakt. Kuerti is een
jonge pianist die zeer hoge eisen
aan zijn instrument stelt. In
Amerika heeft hij dan ook ze
ven concertvleugels in prive-be-
zit en een speciaal voor vervoer
van deze instrumenten gecon
strueerde auto, waarmee hij de
Verenigde Staten en Canada af
reist. Hij stemt en intoneert zijn
vleugels het liefst zelf. Sedert
1965 is Anton Kuerti verbonden
aan de muziekfakulteit van de
Universiteit van Toronto in Ca-
nada.
Het programma voor vrijdag
avond 21 mei vermeldt: Musik
zu einem Ritterballet, het eerste
pianoconcert in C gr. t, Op. 15
en de zevende symfonie in A gr.
t., Op. 92.
De concerten uit de K&O-Bee
thovencyclus zijn toegankelijk
voor zowel inschrijvers van
K&O als niet-ingeschrevenen.
Toegangskaarten van 12, 10
en 6 zijn aan het Bureau van
K&O, Oude Vest 65, dagelijks
van 9 tot 15 uur verkrijgbaar.
Van 9 tot 17 uur zijn kaarten
telefonisch te bestellen onder te
lefoonnummer 141141 en 141200.
Op de concertavond zijn, voor
zover voorradig, ook toegangs
kaarten aan de kassa van de
Stadsgehoorzaal verkrijgbaar.
Foto: Bram Harteveld hangt (in het kantoor van de Culturele Raad Leiden) „met enige trots" het
Landjuweel al op.
zeer beslist zelf het antwoord: „Wis en
waarachtig wel. We zijn weer uit het slob
zowat. De amateuristische toneelbeweging
zit wederom in de lift. Na veel vervlakking
beleven we opnieuw een hang naar zelf-
idoen. Men wil op het toneel weer een
toetssteen vinden om te zien of je op de
goede weg zit, je met een ander vergelij
ken. Om die prijs gaat het niet Hoewel.
Maar we moeten kritisch blijven in het
contract". Een voetbal is rond, maar de
Koninklijke uit Leiden speelt erg goed.
Wellicht kan het Juweel van de koningin
nogmaals aan het Litteris-hart gedrukt
worden.
Joe Bourne, voor deze gelegenheid aan de bongo's;
tegenwoordig komt hij daar maar weinig toe.
