zuivéKand
Bodendorpen in zonnige
„tuin van Italië9'
Psychiater zet Frans H.
in inktzwart daglicht
halfboter
BEZUINIGENGSNOTA VOLGENDE WEEK ROND
■ii
md
SL3
J.N.O. wijst
postbank als
gevaarlijk" af
h'
DAF46
Een bewuste keuze
LEIDSE COUR AN",
PAGINA 7
J scheelt
een
heleboel
kalorteë'n
Half zo vet als
roomboter.
Voor tafelgebruik.
In handige kuipjes.
1 Smeerzacht uit de
koelkast.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De afgelopen dagen heeft het kabinet intensief
vergaderd over beleidsombuigingen teneinde de stijging van
overheidsuitgaven en de kosten van de sociale verzekeringen
te beperken. Uitgangspunt is dat tot 1980 de stijging van de
uitgaven met tien miljard gulden moet worden afgeremd. Ook
gisteravond vergaderde het kabinet nog voort. Minister-presi
dent Den Uyl zei te verwachten dat de besprekingen volgende
week vrijdag kunnen worden afgerond. En dat in de week
daarna een nota over de beleidsombuigingen naar de Tweede
Kamer kan worden gezonden.
„Wij hebben goede vorderingen met de besprekingen gemaakt",
zei minister-president Den Uyl. Volgende week zal er vooral
onderling overleg tussen afzonderlijke ministers met minister
Duisenberg plaats hebben. Den Uyl gaf toe dat er nog wel enkele
moeilijke punten liggen, met name als het gaat om het in de
hand houden van de kosten der sociale verzekeringen. „Ik kan
me plezieriger werk voorstellen dan praten over besprekingen",
zei Den Uyl.
Minister Duisenberg had kritiek op het ontwerp verkiezingspro
gram van de PvdA omdat dit toch niet haalbaar is. Den Uyl
zei met Duisenberg van mening te verschillen. Het partijbestuur
heeft duidelijk te kennen gegeven dat het ontwerp-program
onder invloed van de bezuinigingsmaatregelen nog moeten
worden bijgesteld. „Een reële benadering", zei Den Uyl. Hij
geloofde niet dat de achterban van de PvdA „frustraties" zal
oproepen omdat een groot aantal wensen uit het programma
niet kan worden uitgevoerd. „Want", zei Den Uyl, „De PvdA
is een gezagsgetrouwe partij".
Tienduizenden Italianen in het rampgebied hebben de nacht in de openlucht moeten
doorbrengen. Alleen de hond van dit gezin is waarschijnlijk aan slapen toegekomen.
Aardschokken als in Noord-Itali'é komen hier niet voor
Van een onzer verslag
gevers
UTRECHT 'De men
sen in Nederland boe
ven zich ecbt niet onge
rust te maken. Aard
schokken zoals nu in
Noord-Italië komen bier
niet voor. Dit land ligt
buiten de zönes waar de
grote „fenomen" voor
komen. Dat wil niet zeg
gen dat bier nooit klei
nere schokjes kunnen
worden gevoeld, maar
nooit op een schaal
zoals nu in Italië. Aldus
de beer A. R. Ritsema
van de afdeling seismo
logie van bet KNMI in
De Bilt.
Het KNMI is over
stroomd door telefoon
tjes van mensen die de
gevolgen van de zware
aardschok in Italië heb
ben waargenomen. Lam
pen begonnen gister
avond om circa negen
uur plotseling heen en
weer te zwaaien. Slin
gers van klokken bleven
stilstaan enzovoorts.
De meldingen waren uit
het gehele land afkom
stig. Dat de schok zwaar
was mag blijken uit het
'feit dat de registratie-
naald van de seismogra-
fen op het KNMI 'van
het papier' was gelopen.
De laatste keer dat in
De Bilt een dergelijke
zware aardschok werd
geregistreerd was in
1963 toen in het Joego
slavische Skoplje een
aardbeving voorkwam.
Naar de heer Ritsema
meedeelde is de bodem
structuur van Nederland
een geheel andere dan
die waar zich thans een
aardbeving heeft voor
gedaan.
Het episch centrum van
de schok lag in de buurt
van Udine. De zónes
waar veelvuldig aardbe
vingen voorkomen zijn
o.m. te vinden in de
oceanen en op de oost-
westlijn van Indonesië
tot aan de Middellandse
zee. Omdat de meeste
aardbevingen nooit in
Nederland worden ge
voeld ze worden wel
door de gevoelige seis-
mografische apparatuur
in bijvoorbeeld het KN
MI geregistreerd is er
thans volgens de heer
Ritsema sprake van een
exceptioneel geval.
De aardschokken in het
noordoosten van Italië
zijn, volgens het insti
tuut voor geologisch on
derzoek in Parijs waar
schijnlijk het resultaat
van een toenadering van
het Europese en het
Afrikaanse continent,
waardoor de Middel
landse zee in een tang
beweging wordt geno
men. Europa en Azië lig
gen stabiel, maar het
Afrikaanse continent be
weegt langzaam in
noordelijke richting.
Hierdoor komt er bewe
ging in het Middelland
se zeegebied, dat be
staat uit een mozaïek
van plateaus. Een van
die plateus, het Adria-
tisch gebied, dat de Dal-
matische kust, de Adria-
tische zee en het ooste
lijk deel van de Apennij
nen als het ware onder
steunt, is gaan schuiven.
Als gevolg daarvan
komt een enorme hoe
veelheid energie vrij, op
gehoopt in de loop van
jaren, misschien van
eeuwen, die de aardbe
ving in het oostelijk van
het Adriatisch plateau
heeft veroorzaakt.
Breukvlakken in de
aardkost, waar zich
vaak aardbevingen
voordoen, zijn er niet in
deze streek.
Psycholoog denkt er anders over
(Van een onzer verslaggevers)
MAASTRICHT Wie is hoofd
verpleger Frans H. en in hoe
verre zijn hem de feiten waar
van hij beschuldigd wordt,
moord op demente bejaarden in
de Kerkraadse Luckherheide-
kliniek, toe te rekenen? Over
deze vraag heeft de Maa
strichtse rechtbank, waarvoor
Frans H. gisteren voor de acht
ste dag terecht stond, twee ge-
tuigendeskundigen gehoord van
de P.O.K. (Psychiatrische Ob
servatie Kliniek) in Utrecht,
waarin de verdachte van 24 no
vember '75 tot 9 januari '76 is
onderzocht. De psychiater van
de POK dr. J. Schnitzler, die
door het Openbaar Ministerie
als getuige charge was gedag
vaard, zette Frans H. in een
inktzwart daglicht. Volgens de
ze deskundige is hij oneerlijk,
onbetrouwbaar, leugenachtig,
schijnheilig en heerszuchtig.
Hij wil steeds zijn zin doordrij
ven en is dominerend. Voor zijn
patiënten zette hij zich niet in,
wél, en dat uit eerzuchtige mo
tieven, voor zijn afdeling waar
alles keurig moest verlopen,
waar iedere patiënt tussen hel
dere lakens op tijd in bed
moest liggen. Hij had een gel
dingsdrang en was machtsbe-
hoeftig. Hij was gemaakt, soms
theatraal, zoals de psychiater
verklaarde, en verstond tijdens
de gesprekken niet de kunst
van het luisteren, maar viel
telkens in de rede. Zodra er
moeilijke vragen kwamen,
draaide hij er omheen. „Frans
H. overdreef wat de noodtoe
stand in de Lückerheidekliniek
betreft en schoof de schuld te
veel op anderen. Zijn menslie
vende rol spon hij uit, maar die
is moeilijk te rijmen met de
door hem gepleegde vermogens
delicten, die hij heeft bekend,
maar schoorvoetend toegeeft.
Tot in den treure vertelde hij
alleen maar gespoten te hebben
om patiënten van hun pijn te
verlossen en rustig te maken,
als geen arts iets weet. Hij her
haalde dit zo vaak dat je hem
bijna zou zijn gaan geloven",
aldus dr. Schnitzler.
Volgens de zienswijze van deze
psychiater, die zes weken lang
regelmatig gesprekken met hem
heeft gehad, zijn de daden van
Frans H. een logisch gevolg van
zjn karakter. „Het spuiten zag
hij als de enige oplossing in zijn
situatie, namelijk een ordelijke
gang van zaken op zijn afdeling.
Een andere- oplossing, bijvoor
beeld de dokter waarschuwen
of het bestuur, zou tot grote
moeilijkheden hebben geleid.
Daarom koos hij de gemakke
lijkste weg". En die gemakke
lijkste oplossing was de insuli
ne- of valium-spuit.
Tegenover deze getuige-deskun-
dige in de POK heeft Frans H.
verklaard slechts één keer va
lium gespoten te hebben. De
officier van justitie, mr. J. Boos
ter, viel hem hierover scherp
aan. Nadat hij enkele namen
had genoemd van patiënten, die
hij ook valium had toegediend,
gaf Frans toe tienmaal insuline
en vijf maal valium gespoten te
hebben. „Tot een diepgaand ge
voelsmatig contact", besloot de
psychiater, „ben ik tijdens de
observatieperiode niet met
Frans H. gekomen".
De volgende getuige, de psycho
loog dr. W. Derks, eveneens van
de POK, die als getuige de
charge was opgeroepen, ver
klaarde juist het tegenoverge
stelde. Op een vraag van de
raadsman van verdachte mr. J.
Hermans, zei hij, dat hij gemak
kelijk met hem in gesprek was
gekomen, ook gevoelsmatig. Hij
noemde hem open van karakter.
„Ik heb tijdens het onderzoek
geen spoor van onechtheid en
dubbelhartigheid bij hem kun
nen constateren", zei hij. Slechts
over één conclusie waren de
psychiater en de psycholoog het
met elkaar eens: Frans H. moet
als verminderd toerekeningsvat
baar worden beschouwd. „Hij is
gemakkelijk te suggereren en
op een verkeerd spoor te zetten.
Hij was machteloos in een sfeer
van onbegrensde verantwoorde
lijkheid", meende mr. Derks.
„Tijdens de test in de POK had
ik hem kunnen laten zeggen wat
ik wilde", verklaarde de getuige-
deskundige Derks. Hiermede
doelde hij duidelijk op de ver
klaring van Frans H., dat zijn
bekentenissen hem tijdens het
politieverhoor na zijn arrestatie
aangepraat.
„Zijn i.q. islaag", vond hij, „en
hij was zeer zeker afgewezen,
wanneer hij voor zijn aanstel
ling tot hoofd verpleger van de
Lückerheidekliniek een psycho
logische test had ondergaan".
Zowel door de president, enkele
rechters en door de officier
werd deze getuige-deskundige
op felle wijze aangevallen. Het
proces wordt volgende week
voortgezet.
stoffelijke resten van de slachtoffers. Op
voetbalvelden werden opvangcentra inge
richt tenten opgeslagen en medische
hulpposten gevestigd.
In de buitenlucht
Er heerst nog altijd een onbeschrijflijke
angst onder de mensen om in hun huizen
te gaan. Vele tienduizenden hebben de
afgelopen nacht buiten geslapen. Bid
dend dat de dreigende regen niet mag
komen.
Overal langs de hoofdwegen, in de ber
men van zandwegen, in de plantsoenen
van de grotere steden, overal staan ten
ten en caravans.
In het getroffen gebied zelf heeft de
politie, in overleg met de gemeentebestu
ren, verboden dat de mensen voorlopig
in hun huizen slapen. Het instortingsge
vaar is te groot. Bovendien kan de politie
in geheel geëvacueerde dorpen beter pa
trouilleren, omdat, zoals een politie-offi-
cier vertelde, ook nu weer met plunde
raars rekening moet worden gehouden.
In het vrije veld lagen gistermiddag dui
zenden mensen te slapen, een eerste rus
tige slaap na een slapeleloze, radeloze
nacht.
Met grillige willekeur heeft de schudden
de en trillende bodem links en rechts
verwoestingen aangericht. Vooral de ou
dere boerenhuizen zijn beschadigd. De
lage nieuwbouw praktisch niet. Waarom
het ene flatgebouw met tientallen gezin
nen wel in elkaar stortte en het pand
ernaast overeind bleef staan, blijft een
niet te beredeneren facet van deze trage
die.
en
Wie kli
jaar,
leggl
ideaui
•A
Ki,d
g.'wce
Reddingsploegen halen een 6-jarig meisje onder het puin vandaan. Het bleek haar leven te danken te hebben aan haar moeder, die
haar met haar lichaam had beschermd. De moeder kwam bij de ramp om.
2564.
ÏIEsiu)
st voor j
tstukkej
Schutté
"1}
ir koop!
ite dea)
ervice i
atles vi
ten. Ki
achthai
(Van onze coreespondent
Frans Wij nands)
Udine Gisteren scheen de zon in Friu-
lia. Dezelfde warme zon, aan dezelfde
strakblauwe hemel, die staan afgebeeld
in de folders die de toeristen naar deze
„Tuin van Italië" uitnodigen. Majano,
Gemona, San Danielke, Buia waren rus
tige, welvarende dorpen en stadjes in dit
ietsje heuvelachtige zeer groene gebied
ten noorden van Triest en Udine, dicht
tegen de Oostenrijks-Joego Slavische
grens. Sinds gisteren zijn het dodendor-
pen, grotendeels verwoest, alsof wrede
bombardementen dagenlang hebben toe
geslagen. En toch is die afgrijselijke
verwoesting in nog geen minuut aange
richt.
Gisteremorgen zette de stralende zon een
hele dag Friulia in een onbarmhartig,
alles registrerend licht. Toen viel alles op:
het flatgebouw van vijf verdiepingen
hoog, dat in nog geen minuut ineen zakte
tot een puinhoop van nauwelijks vijf
meter hoogte, een puinhoop van gewa
pend beton met daaronder of daartussen
tientallen verpletterde mensen, in dat
zonlicht vielen ook de details op: de
kinderschoentjes midden in de straat, de
omgevallen bloempotten de scheuren in
de straten, de ontelbare ruiten die uit hun
sponningen waren geknapt, het huisraad
dat zinloos overal verspreid lag, de omge
vallen schoorstenen en de afgebroken
balcons, de geknakte kerktorens.
Gisteren is het gigantische hulpwerk pas
goed op gang gekomen. Door de lucht
en vooral over de weg. Over de vaak
smalle wegen kronkelde de onafzienbare
kolonne legerwagens. Vol militairen die
bij het reddings- en opruimingswerk zijn
ingezet, ziekenauto's, brandweerwagens
en enorme opleggers en de zwaarste bull
dozers, kranen en ander materieel, dat
vaak over honderden kilometers naar de
rampplaats is gedirigeerd.
De politie moest in de loop van de dag
alle toegangswegen tot het enkele tiental
len vierkante kilometers grote rampge
bied afzetten en de ontelbare dagjesmen
sen snel verjagen.
En nog smeekten gistermiddag via de
vele regionale en nationale radiostations
de autoriteiten van kleinere gehuchten
om tenminste de meest noodzakelijke
hulp die tot dan nog was uitgebleven.
Alle aandacht richttte zich uiteraard op
de ernstig getroffen plaatsen, op Buia,
Forgaria, Majano. Daar bleef vrijwel
geen huis onbeschadigd en daar is in de
loop van de dag de balans der slachtof
fers steeds zwaarder geworden. In gym
nastieklokalen en gemeentehuizen ston
den de kisten op de draagbaren met de
pomp
)ond
HAAG (ANP) Het Ver
van Nederlandse Onder-
lemingen vindt het optreden
an een Postbank in ons land
en gevaarlijk precedent. Het
erbond meldt dit in zijn or-
d 0 aan Onderneming van deze
Week. Van het optreden van
en Postbank moet, volgens het
'NO, een aantasting van de
lositie van het particuliere
'ankwezen worden gevreesd
lie niet in het belang is van het
►edrijfsleven. Immers zo'n
lank van de overheid kan al-
succes boeken ten
:oste van de bestaande banken
Iet VNO meent te weten dat de
interdepartementale commissie-
)ort, die aan het kabinet advies
noet uitbrengen over het uit
jouwen en integreren van de
Rijkspostspaarbank en de Post
cheque- en Girodienst, ook zal
adviseren een postbank op te
lichten. Zo'n bank zal zich on-
j houden met het
verlenen van krebiet aan het
bedrijfsleven, de landbouw en
de middenstand.
Het Verbond schrijft zich niet
aan de indruk te kunnen ont
trekken dat de motieven om een
Postbank te wensen eerder in
het politieke dan in het zakelij
ke valk moeten worden gezocht.
Via een Postbank krijgt de over
heid, zo zegt het VNO een veel
grotere greep op het bankwezen
via het bankwezen op de
kapitaalmarkt. Daardoor wor-,
den haar mogelijkheden voor'
selectief beleid vergroot.
Een selectief beleid betekent I
echter per definitie een discri- 1
minerend beleid dat het VNO
om die reden dan ook altijd j
heeft afgewezen.
Spanje handhaaft
,,dag van de
strijdkrachten"
MADRID (IIP) - Het Spaanse
leger heeft gisteren bekendge
maakt dat het de jaarlijkse her
denking van wijlen generaal
Franco's overwinning in de
burgeroorlog blijft houden en
dat koning Juan Carlos in zijn
kwaliteit van opperbevelheb
ber op 30 mei in Madrid de
grote militaire parade zal afne
men.
Dit jaar is de 37-ste verjaardag
van Franco's overwinning. Met
de bekendmaking is een einde
gemaakt aan de speculatie of de
„dat van de overwinning" ver
vangen zou worden door een
„dag van de strijdkrachten", als
gebaar van verzoening.
Werknemers en werkgevers zul
len zich volgens de plannen van
de Spaanse regering in aparte
organisaties aaneen kunnen
sluiten, zo is gisteren medege
deeld. Deze mededeling wekte
verrassing, daar de regering
daarmee voor het eerste het be
ginsel van gescheiden organisa
ties van werknemers en -gevers
aanvaardt.
Tankauto's van de brandweer hebben de afgelopen nacht tienduizenden liters water in vennetjes op de
Veluwe gepompt, die als gevolg van de grote droogte volkomen leeg waren, waardoor de vele dieren in
gevaar kwamen. De vrijwel constante droge periode sinds eind januari betekent een nieuw record voor
deze eeuw. Staatsbosbeheer vreest, dat veel jonge aanplant verloren zal gaan. door gebrek aan (regen)
water. De oudere bomen hebben nog genoeg grondwater.
De Spinola
ontbindt
beweging
LISSABON (AP) De in bal-
lingschap wonende voormalige
Portugese president De Spinola
heeft zijn demokratische bewe
ging voor de bevrijding van
Portugal (MDLP) ontbonden, zo
heeft het Portugese dagblad „O
Dia" gemeld.
De Soinola had de klandestiene
organisatie opgericht om te
voorkomen dat Portugal een
linkse dictatuur zou krijgen.
Volgens „O Dia" heeft De Spi
nola het bericht over de ophef
fing van de MDLP in een tele
foongesprek vanuit Rio de Ja
neiro bevestied.
roestvnjstalen bumpefs
DAF-VOLVO Personenauto Nederland B.V., Stationsweg 2, Beesd.
