LANGS OMWEGEN
Planologen zien Voorhout
als nog grotere bouwlocatie
Stichting wil ruïne van
Teylingen weer tot leven brengen
Ijsbaan komt op
Vrije Tijdsbeurs
steeds dichterbij
„De Sleutels" kreeg
een nieuwe piano
LUBA - THE LAKERS
VRIJDAG 2 APRIL 1976
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
DOOR
TON
PIETERS
Op mijn omwegen door stad en land kom ik graag mensen tegen. Elke
morgen tussen negen en tien uur kunt u mij telefonisch vertellen wie
u graag in deze rubriek zóu willen tegenkomen. Het nummer van mijn
geduldige telefoon is 071 —12 22 44; u kunt dan naar toestel 19 vragen.
Er wordt herhaaldelijk op ons bewustzijn geha
merd, dat we geen monument meer te verliezen
hebben, maar we dienen eveneens zuinig te zijn
op onze fraaie en minder fraaie ruïnes. Het zijn
brokstukken verleden, die ons nog steeds wat te
vertellen hebben en zo lang de stenen spreken, mag
je ze niet het zwijgen opleggen. Ook in onze streek
hebben wij zo'n fluisterende ruïne, de resten van
het machtige slot van Teylingen, even buiten Sas-
senheim.
Je kunt er nauwelijks achte
loos aan voorbij lopen, wat er
van het oude kasteel over is
maakt nog immer een impo
sante indruk. Er is nu een
groep mensen opgestaan die
met eerbied en doorzettings
vermogen de ruïne van Teylin
gen weer in het centrum der
belangstelling willen plaatsen.
Deze stichting wil van de ruïne
een meer levend element in de
Bollenstreek maken. Een aan
trekkelijk assortiment aan
plannen ligt al klaar. Men wil
de slotgracht hergraven, waar
door de oorspronkelijke func
tie, n.l. een door water bevei
ligde veste, weer duidelijk
wordt en de ruïne voor verde
re vernielingen gespaard blijft
worden. Een kleine „verval
sing" kan daarbij niet uit de
weg gegaan worden, de stich
ting wil de toekomstige bezoe
ker namelijk laten binnen
schrijden door een toegang
spoort in vroeg-middeleeuwse
stijl. Er staat echter nog meer
op het stichtingsprogramma:
herstel van de kantelen op de
ringmuur, het plaatsen binnen
die ringmuur van een maquet
te van het complete slot met
voorburcht en bijgebouwen,
het hervinden en opmetselen
van de fundamenten van de
voorburcht tot boven het
maaiveld.
Het meest aansprekelijke in de
positieve voornemens lijkt me
nog het (laten) organiseren
van bijvoorbeeld muziekuit
voeringen, openluchtspelen,
boogschutterswedstrijden en
zovoort op het terrein van de
ruine. Ik dacht aan nog een
aardige mogelijkheid en
daar kan al zeer snel mee
begonnen worden: een toer
nooi tussen Bosma en Van
Boeckel, resp. oud-voorzitter
van het schoolbestuur van col
lege Leeuwenhorst en ontsla
gen rector van dit college-in-
verdrukking. Beide heren zou
den elkaar eventueel te lijf
kunnen gaan met speelgoed-
zwaardjes. Met de opbrengst
van de entreegelden kan een
extra leerstoel „Maatschappij
leer" in het leven worden ge
roepen, op Leeuwenhorst. Mis
schien ook kan een weerbaar
heidspot gevoed worden ten
behoeve van mogelijk in de
toekomst nog meer ontslagen
docenten.
Maar dit terzijde. De Stichting
Slot Teylingen wil in elk geval
de ruïne alle aandacht geven
die haar toekomt. Wie het stre
ven van de stichting sympa
thiek voorkomt, kan zich al
opgeven als „vriend van het
Slot Teylingen". Inmiddels is
verschenen een informatief en
goed geïllustreerd boekske,
dat de titel „De Ruïne van
Teylingen" draagt Het werd
geschreven door een terzake
deskundige vrouw, drs. Ingrid
W. L. Moerman, die conserva-
Het kwam uit in de serie gid
sen voor Nederlandse kastelen
die nog bezocht kunnen wor
den, een reeks die wordt uitge
geven door de Nederlandse
Kastelenstichting, in samen-
werkning met de ANWB. Ook
de Junior Kamer Bollenstreek,
een met dadendrang bezield
clubje jongelieden met verant
woordelijke functies in de
maatschappij, stond met hart
en ziel achter de gids over de
ruïne van Teylingen.
De gids doet een lezenswaar-.
dig boekje open over het slot
en zijn voormalige bewoners.
Eens luisterden de heren van
Teylingen naar namen als
Gerrit, Dirk en Hugo. Ook was
er een Willem, die getrouwd
moet zijn geweest met Elwyne
van Egmond, een dochter van
Kwade Wouter. Het slot huis
vestte kasteleins en houtves
ters, in die tijden functies
waaraan „onze" kasteleins (die
alleen maar tappen) en hout
vesters niet kunnen reiken.
De ruïne van Teylingen
Een befaamde en trouwlustige
houtvester (die moest toezien
op de jacht in duin en bos
wie zonder vergunning jaagde
werd berecht door de houtves
ter met „drie meesterknapen")
was tragische Jacoba van
Beieren, die niet alleen veel
mannen had. maar ook mas
sa's sieraden en zilverwerk,
tinnen en metalen nachtspie
gels, kelders vol wijn en bier
en stallen met hengsten,
schimmels en merries, waar
onder telganger Manke Trude
en het goede paard Koolmees.
Bovendien moet Jacoba bij
wijze van practical joke haar
zelfvervaardigde drinkkanne
tjes („Jacobakannetjes")uitge-
laten buien over haar schou
der trefzeker in de slotgracht
gemikt hebben. U ziet maar:
zo komen de praatjes in de
wereld. Minder uitgelaten
stierf de „hertooglijke bloem
uit Beierens gaarde" op 9 ok
tober 1436.
In het boekje is het Slot van
Teylingen alweer tot leven ge
bracht. Wie Teylingen mint ko-
pe het. De Stichting gaat on
derwijl haars weegs en wie
weet komen we elkaar ooit
nog eens bij de ruïne tegen als
Hamlet de das wordt omge
daan of als schutters een steek
laten vallen. Wie weet waar
het allemaal niet goed voor
kan zijn geweest, dat mensen
en de tijd van Teylingen een
ruïne hebben gemaakt.
Conny Vink zingt hier haar hoogste lied met begeleiding van De Sleutels.
De Leidse muziekgroep „De Sleutels", onderdeel
van het vormingswerk voor geestelijk gehandicapte
mensen (een kleine 80 leden tellend) was gister
avond best in haar nopjes. Temidden van een
kleine menigte die de opening van piano- en orgel-
handel W. Barning bijwoonde, musiceerde de groep
er lustig op los.
h&er Barning dacht er even
over na en zei toen: nou, geen
tweedehands, maar ik heb wel
wat anders voor jullie. Dat
„wat anders" anders werd de
ze spiksplinternieuwe piano,
een van de duurste die er zijn,
met een kruk erbij. Zo maar,
voor niets. Fantastisch vind ik
het gewoon."
De piano werd aangeboden
Uit dankbaarheid. Want dank
baar waren ze. De heer J. van
Dam, leider van de groep, ver
telde me een en ander. „Een
tijd geleden vroeg ik aan de
heer Barning, of hij niet mis
schien een tweedehands piano
voor ons had. We hebben wel
zo'n instrument, maar het ding
was oud en niet goed meer. De
door Conny Vink, die ook nog
met begeleiding van De Sleu
tels - die het stuk speciaal voor
deze gelegenheid had ingestu
deerd - het prachtige lied
„Maak je niet dik, dun is de
mode" zong. De Sleutels weer
de zich op haar best, dank zij.
die geweldige piano die de ou
de snel zal doen vergeten. Een
toehoorder zei tegen de heer,
Van Dam: „Wat een prachtig
werk doen jullie toch voor de
ze mensen. Ik word er koud
en stil van." De oprichtster
van de zaak, de weduwe van
W. Barning en thans hetende
mevrouw W. A. Jansen-Hinfe-
laar, was het daar roerend
mee eens.
Een van de drukst be
zochte stands op de
beurs Vrije Tijd - die
gisteren in de Groe-
noordhal op de eerste
volle dag ongeveer 3500
bezoekers trok - is de
„ijskraam" van Ton
Menken. Ton Menken,
alias Ton de IJsbeer,
staat iedereen gloedvol
warm te maken voor de
kunstijsbaan die hij in
het hoofd heeft en die er
nu ook, volgens hem („ik
ben bijzonder optimisti
sch") gaat komen bij de
Plesmanlaan.
voorstelt en de grootste lief
hebber van dooiweer enthou
siast moet maken. Menken
stelt: „Eerst die eerste paal in
de grond, dan gaat men er pas
echt in geloven. Het plan is
nou rijp. Ik heb al erg veel
reacties gekregen. Neem bij
voorbeeld eens die inschrijvin
gen op de lening, met een jaar
lijks terugkerend voordeel op
de entreebewijzen. Bovendien
varen daar de ijsclubs wél bij.
Het wordt ook een unieke hal
met die hardrijbaan rond de
ijshockeyvelden die het „bin-
nengebeuren" vormen. Zo'n
hardrijbaan bestaat nog ner
gens. Als de gemeenteraad
over een week ja zegt, begin
nen we de dag daarop meteen
met de grond bouwrijp te ma
ken. Nog deze maand wil ik
dan de palen in de grond heb-
Op de Vrije Tijdsbeurs dromt de jeugd samen rond
een demonstratie-motor van jachtwerf Poelgeest.
Naast de ijs-voorpret van Men
ken klinkt rugby-propaganda
vanuit een tent, waar DIOK
films vertoont over rugbytone-
len in Engeland. Op den duur
kan dat hier ook, DIOK garan
deert dat, als je maar lid wil
worden. Verderop zijn zelfver-
dedigers bezig met allerhande
Japanse sporten te demonstre
ren. Nu en dan lijkt een tegen
stander verdoofd op de mat te
liggen, maar dat moet ook
want juist daarvoor zijn deze
sporten uitgedokterd. Een
klap in de nek en er klinkt
weer waarderend applaus. Bij
de stand van de Atletiek Ver
eniging Leiden, AVL, kun je
voor een kwartje kogelstoten.
Zo belandt de bezoeker vast
en zeker in het caravan-para
dijs. Wat hier allemaal te pron
ken staat, maakt je eigen huis
tot een schamel vrije-tijdsver-
blijf. En dan die flamingo's bij
je voordeur.
„Er moet iets te aaien zijn en
vast te pakken", moet waarne
mend Groenoordhaldirecteur
André de Jong gezegd hebben.
Zo staan er nu op de Vrije
Tijdsbeurs ook ponies, het
zwarte schaap met lammetjes,
een konijn met jongen, een
bok of geit met kleintjes en
een spaarzame kip met broed
se neigingen. Op deze beurs
hoef je je geen moment te
vervelen. Bij het restaurant is
een soort gokcentrum met
speelautomaten voor de
kwartjes die je in je vrije tijd
kwijt wil. In een hobbystand
lom je zelf wat „klonen", zoals
een organisator het uitdrukte:
draaien, boren, schaven, fro
zen en ga maar door. Het spin
nen en weven is aanwezig en
ook echte perzen, met echte
Ton Menken bij de maquette van de aan de Vondel
laan geplande ijshal.
of op het meer. Een vaartje
van 45 km met een vrij zware
waterskiër erachter. Dat is
niet mis. Motor 30 pk, straal-
toestand van 150 kilo statische
stuwdruk. Een „straaljager"
die 6 ton water per minuut
In het weekeinde wordt op de
beurs de grootste drukte ver
wacht. Men verwacht maar
liefst 25.000 mensen, maar dan
mag u met z'n allen wel gaan
hollen, want tot dusver is de
toeloop nog niet bijster groot.
Niet terecht, dat verzuim,
want op deze beurs krijg je
pas goed een indruk van wat
vrije tijd allemaal te doen
geeft. En dat kan net zo goed
het lezen van een boek beteke
nen, de beurs voorziet ook
daar in. Vergeten we ook de
ANWB niet, die onze vrije tijd
veilig tracht te maken. Het is
een beurs die verrassend in
zicht biedt.
buitenlanders die je dan ziet
zitten ook, zoals bij Mohamad
Husain met kleurige broeken,
hesjes en bloesjes uit het azia-
En dan die boten, voor motor
of zeil. Om van te watertan
den. Hier zag ik inderdaad
veel watertandende water
sportliefhebbers berekeningen
maken, want zoiets moet toch
haalbaar zijn via een prettige
financiering. Bijna hetzelfde
geld als voor die sta-caravan
van 16.500 gulden voor een
comfortabele en rijdende sta-
luxe, die je vakantie tot een
1000-en-één Nachtverhaal
maakt. Wat doet die meneer
daar. Die meneer jaagt argelo
ze omstaanders de stuipen op
het lijf door plots de water
straalaandrijver in werking te
stellen. Het nieuwste type
scheepsvoortstuwing, ideaal
voor speedboten langs strand
In de ST. LODEWIJKSKERK
aan de Steenschuur TE LEIDEN
lijdensmeditaties
worden gehouden door Rector Ore. A. M. E Th. Vreeburg pr.
De meditaties worden muzikaal omlijst en besloten met een kort
U BENT VAN HAUTE WELKOM
DE WEDSTRIJD VAN 'T WEEKEND:
Basketball in de 5-Meihal Leiden-ZW,
morgenavond 20.00 uur, toegang gratis.
Kom kijken! Kom juichen! Kom boehen!
Luba u weet wel
Tentoonstelling leden „Ars"
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN Leden van de
Leidse kunstenaarsvereniging
„Ars Aemula Naturae expose
ren van 10 tot en met 25 april
in de expositieruimte van de
vereniging aan de Pieterskerk-
gracht. De tentoonstelling is da
gelijks geopend van twee tot vijf
uur en van half acht tot half
tien. Op zaterdag en zondag kan
het werk van de leden van
„Ars" worden bezichtigd van
twaalf tot vier uur.
DEN HAAG/BOLLEN-RIJN-
STREEK Ook in hun nota
„Alternatieven en Varianten",
de tweede fase van de voorbe
reiding van de streekplannen
voor Zuid-Holland West en
-Oost, hebben de provinciale
planologen him voorkeur uitge
sproken voor een toekomstige
realisering van een bouwlocatie
tussen Sassenheim en Voorhout.
Die bouwplaats zou zelfs nog
groter moeten worden dan de
regering in haar verstedelijking-
snota heeft gesuggereerd. Daar
in wordt gesproken over uitbrei
ding van Voorhout met 3.000
woningen, uitgaande van een
extra behoefte in Zuid-Holland
van 21.000 woningen voor de
periode 1980-1990. De Provincia
le Planologische Dienst is echter
tot de conclusie gekomen dat in
de periode 1975-1990 zeker zo'n
47.000 woningen meer nodig zul
len zijn dan de verstedelijking-
snota aangeeft. Hoeveel wonin
gen meer in Voorhout wenselijk
zijn, wordt in de nota niet aan
gegeven.
Het grote gat dat er zit tussen
de door bouwminister Gruyters
berekende behoefte en de pro
vinciale planologen komt door
de uiteenlopende berekening
van de gemiddelde woningbezet
ting. De minister heeft 2,7 aan
gehouden terwijl de PPD bij
haar berekeningen is uitgegaan
van 2,4. Volgens de provinciale
planologen is die 2,4 een betere
norm omdat dan de mogelijk
heid geboden wordt om een gro
OOK ZOETERWOUDE ALS GROEIKERN NOG NIET HELEMAAL VAN DE BAAN
ter deel van de bijzondere leef
tijdscategorieën te voorzien van
een eigen wooneenheid. Men
vindt het wijzer in verband hier
mee nu alvast de nodige ruimte
te reserveren „opdat een zoda
nig woningbouwbeleid in de toe
komst niet geblokkeerd wordt
door ontoereikende plannen".
Overigens hoeft de voorkeur-
keuze van de PPD niet te bete
kenen dat de provincie eind
1977, als het streekplan voor
Zuid-Holland West definitief zal
worden vastgesteld, ook voor
Voorhout zal kiezen als gewen
ste bouwlokatie. Er is een alter
natief waar Voorhout niet in
voorkomt Dat is als het vergro
ten van de woningvoorraad
wordt afgestemd op het op peil
houden van de huidige bevol
kingsomvang in Zuid-Holland
West. De dan gewenste nieuwe
bouwlokaties zouden dan
slechts in Wateringen en Zoeter-
meer Zuid moeten worden'ge
realiseerd.
Ook Zoeterwoude is nog niet
helemaal van de baan als bouw
locatie. Hoewel in de keuze van
de PPD deze plaats afvalt staat
Zoeterwoude in een ander alter
natief nog wel genoemd. Hoewel
volgens de planologen dit alter
natief aansluit bij een groot
aantal beleidsuitgangspunten
vindt men echter dat het door
het ambitieuze programma (de
totale woningbehoefte van beide
streken zal dan alleen door het
streekplangebied „west" moeten
worden opgevangen) geringe
realiserimgskansen heeft.
In de nota heeft de PPD een
aantal zaken doorgelicht die in
de komende maanden, als de
„alternatieven en varianten" in
gemeenteraden, commissies en
op voorlichtingsbijeenkomsten,
ter sprake komen, uitgangsstel
ling moeten zijn voor discussie
over de gewenste keus. Basis
zullen vormen de algemene pro
blemen waar zowel Zuid-Hol
land West als Zuid-Holland Oost
(Alphen e.o., Gouda e.o., Alblas-
serwaard) mee te kampen heeft.
Dat is bijvoorbeeld de bevol
kingssamenstelling in delen van
Zuid-Holland West die, zo stel
len de planologen, steeds one
venwichtiger wordt naar leeftijd
en sociale samenstelling.
Voor Zuid-Holland West geldt
ook dat geluidshinder en de hui
dige verontreiniging van water,
bodem en lucht tekenend zijn
voor de plaatselijk slechte mi-
.lieuhygiënische situatie. Vervol
gens het gegeven dat er een
tekort aan woningen is, met na
me in de groep minder-draag-
krachtigen en alleenstaanden.
Het aantal voorzieningen per
hoofd van de bevolking in het
plangebied loopt achter bij de
voorzieningen in de rest van
Nederland. Wat het werken be
treft is er in Zuid-Holland West
sprake van een relatief en abso
luut hoge werkloosheid in ver
gelijking met de rest van Zuid-
Holland. En wat het verkeer
betreft, stelt men dat in Zuid-
Holland West, door de ontwik
keling van woongebieden die
onvoldoende op het openbaar
vervoer georiënteerd zijn, onge
wenst woon-werkverkeer per
auto is ontstaan.
En over de problemen in Zuid-
Holland Oost; sterke toename
van de verontreiniging (een te
verwachten ernstige verzor
gingssituatie voor de kleine ker
nen, gebrekkig openbaar ver
voer en een kwetsbare economi
sche structuur (eenzijdigheid
van bedrijfsklassen).
Wil Zuid-Holland West toch be
ter gaan functioneren dan moe
ten drie zaken naar behoren
aangepakt worden, vinden de
planologen: de omvang en de
aard van de werkgelegenheid,
de gerichtheid van de stadsver
nieuwing (nadruk op de verster
king van de verzorgingsfunctie
en de verbetering van de woon
functie), de structuur van het
regionale verzorgingsapparaat.
Voor Zuid-Holland Oost luiden
de planologische „tips"; controle
van de overloop uit Zuid-Hol
land West, de mate van concen
tratie van de bevolking, de ver
houding tussen milieu en land
schap enerzijds en intensivering
van de landbouw anderzijds.
