deTijd
Eén treinkaper toont
spijt op eerste dag proces
223.600
Aantal
werklozen
gestegen tot
HP
Taxichauffeur: Als
er niets gebeurt
gaat Nederland plat
d0ENE
JAcom x
Actie tegen Koninklijk
Huis om samenleving
te ondermijnen
VREDESTEIN
w
Kneusjes gaan op de bon
DONDERDAG 11 MAART 1976
I.E1DSE COURANT
PAGINA 7
DEN HAAG Eind februari waren in Nederland
190.810 mannen en 47.290 vrouwen werkloos. Bij de
mannen betekende dit een stijging met 1.830, bij de
vrouwen een daling met 2.460. Hoewel de werkloos
heid in ons land daarmee in feite afnam, steeg het
cijfer, gecorrigeerd voor het seizoen, met 8.400 tot
223.600. Dit blijkt uit het verslag over de arbeids
markt, dat het ministerie van sociale zaken gisteren
heeft gepubliceerd.
Volgons het ministerie kan de stijging voor een belangrijk gedeelte
worden toegeschreven aan de vorstperiode van begin februari. Ten
gevolge hiervan steeg vooral het aantal werklozen onder de bouw
vakkers.
De werkloosheid nam in februari af in de provincies Gelderland,
Noord- en Zuid-Holland en Zeeland. In de andere provincies was
sprake van een kleine stijging, of bleef het aantal gelijk. In alle
provincies steeg de werkloosheid onder de mannen, behalve in
Zuid-Holland. Bij de vrouwen daalde de werkloosheid in alle
provincies, behalve in Groningen. Bij de mannen kwam meer werk
voor handels- en kantoorpersoneel, in de horeca-sector en voor
losse arbeiders.
Het ministerie van sociale zaken noemt de ontwikkeling op de
arbeidsmarkt in de drie noordelijke provincies het ongunstigst..
Voor het seizoen gecorrigeerd nam hier de arbeidsreserve toe met
18 procent. Deze toename was vrijwel helemaal onder de bouwvak
kers.
Het aantal mannen en vrouwen, dat tewerkgesteld is op aanvullen
de werken steeg met 100 tot 5.250, het aantal bij sociale werkvoor
zieningsobjecten nam met 170 toe tot 6.410. De vraag naar personeel
steeg in februari met 100 tot 40.400.
Half januari waren er 723 bedrijven met werktijdverkorting voor
45.134 werknemers. Deze vrij forse daling is, volgens het ministerie
van sociale zaken, normaal gezien het seizoen.
II
FISi&IRS
Elsevier constateert dat een ta
xichauffeur eigenlijk niet te be
schermen en dus vogelvrij is.
Toch zegt er een: „Als er nu niet
iets gebeurt, staan wij met voor
de gevolgen in. Heel Nederland
gaat dan kompleet plat".
Het omslagartikel is gewijd aan
Jan Soldaat. Een onderofficier:
„Ik kan wel janken als ik dat
treurige zootje voorbij zie sjok
ken. Als ik dat vergelijk met het
prima stelletje dat we 10 jaar
geleden nog hadden, denk ik
wel eens: wat is er gebeurd in
Nederland?"
Conclusie van de reportage: „Al
met al is het duidelijk dat Jan
Soldaat morrend, slordig, lang
harig maar toch paraat een on
zekere toekomst tegemoet gaat.
Haya van Someren zegt in een
interview: „Wij komen niet op
onze knieën naar de KVP of
CDA toe om te vragen: Wilt gij
alstublieft met ons regeren?
Daar zijn we te groot en te trots
voor".
In de Haagse Post zegt de inter
nationaal goed ingevoerde jour
nalist Willem Oltmans over
prins Bernhard: „Hij gaat om
met de verkeerde mensen. Dat
zit me dwars. De Koningin be
grijpt het wel, dat we de kant
van Palme in Zweden uit moe
ten, maar de Prins niet. Dat is
zo'n ezel. Hij moet gewoon weg,
naar Acapulco of zo".
Voorts een interview met werk
geversvoorzitter mr. Ch. van
Veen, die niet in de nullijn Wijkt
te geloven. „Dat het geen vetpot
zal worden de komende jaren,
staat wel vast.
Ook een vraaggesprek met top
man Stratenus van de Steven-
groep die meer dan 60 miljoen
dollar gaat investeren in de Chi
leense junta. „We hebben niet
de indruk dat Den Uyl er wak
ker van ligt".
Een analyse van de vraag ot de
Afrikanen zwart of rood zijn,
leidt tot de conclusie: „Als een
eenvoudige Afrikaanse boer
voor de keus komt te staan:
voortgezette onderdrukking of
communisme, dan kiest hij het
laatste, al zegt het woord hem
verder geen fluit".
Vrij Nederland verbaast zich
over het talent waarmee prins
Bernhard zich met dubieuze fi
guren uit de internationale za
kenwereld weet te omringen, in
de Bilderberg conferentie en
met name ook in de „Club van
1001" die heet te ijveren voor
het Wereldnatuurfonds: aanhan
gers van de apartheidspolitiek
uit Zuid-Afrika en 40 Spanjaar
den", zonder een uitzondering
aanhangers van het fascisme, in
een aantal gevallen zelfs naaste
vrienden of adviseurs van Fran
co en inmiddels van Juan Car
los". en: „Uit de ledenlijst blijkt
dat de Koningin zelf ook lid is.
En dat betekent dat Nederland
se kabinetten waarschijnlijk on-
gewild hebben toegelaten dat de
Koningin lid is van een club
waarin mensen met een besmet
verleden en soms nog besmetter
heden zitten".
Voorts schildert het blad de rol
van PvdA-Kamerlid Piet Danc-
kert in de Dassault-affaire. „Het
is de hele fractie en de hele
Partij van de Arbeid die verant
woordelijk waren voor het doen
en laten van Danckert. Door zo
veel vrijheid op het gebied van
buitenlandse zaken en defensie
te verstrekken aan een Kamer
lid dat er zelf voortdurend ver
steld van staat dat hij het zover
heeft geschopt, kon er een soort
eenmanszaakje ontstaan".
Voorts onthullingen uit een ge
heim rapport van de Leidse uni
versiteit. „Een aanrijding, en het
radioactieve afval rolt over de
Leidse keien".
De sportrubriek schrijft over
het kapotmaken van de goedwil
lende, gezagsgetrouwe Pool Br-
zezanczyk door Feyenoord.
„Zo'n trainer moest mislukken,
moest een zielig hoopje mens
worden, moest een vernedering
ondergaan die je je ergste vij
and nog niet gunt. Hoe geestig
Kristensen soms ook mag zijn,
het is uiterst lullig en banaal om
als teken van afkeuring je broek
te laten zakken".
De Tijd heeft een vraaggesprek
met de Duitse bondskanselier
Schmidt. „Zeer nauw zijn bij
voorbeeld de betrekkingen tus
sen minister in Bonn en mijzelf
enerzijds en uw minister-presi
dent Joop den Uyl en ministers
als Max van der Stoel en Wim
Duisenberg anderzijds. We heb
ben dit nooit zo aan de grote
klok gehangen, maar er intus
sen soms wel aardig ons voor
deel mee gedaan".
Over het proces in Assen
schrijft het blad: ..Het strafrecht
is in feite een machteloos sys
teem en het opleggen van een
zware straf niet meer dan een
machteloos gebaar. Je lost er
niets mee op. en zeker niet de
Zuidmolukse problematiek".
Het blad heeft ex-Ajax vedette
Jan Mulder aangetrokken als
sport commentator. „Vergeet het
maar. Afgezien van het feit dat
Cruyff waarschijnlijk bij Barce
lona blijft, zou een eventuele
terugkeer op een soort desillusie
uitdraaien. En het is ook de
vraag of Michels blijft".
In de Groene Amsterdammer
een groot artikel over het alter
natieve „Ons medies centrum"
in Oss. „In de hele maatschappij
ontbreekt gezondheidsvoorlich
ting. Dat komt volgens rruj door
de minachtende kijk die artsen
hebben op wat gewone mensen
zouden kunnen en zouden we
ten.
Een verslag uit vrij Angola con
stateert dat een guerrilla van
MPLA-tegenstanders onwaar
schijnlijk is. „Zoals de voorbeel
den van Cuba en Vietnam bewe
zen hebben, is er voor het voe
ren van een guerrilla een gezon
de politieke basis noodzakelijk.
Een lang verhaal tenslotte over
personeelswerkers bij Hoogo
vens, die weigeren nog langer
voelsprieten van het kapitaal te
zijn".
Hervormd Nederland heeft een
gesprek met dë voormalige
schaatscoach .Anton Huiskes die
zich nu bezighoudt met de re
creatiesport en als zodanig een
tegenstander blijkt van dwang
en geforceerdheid, tot bij het
trimmen toe. „De mensen mo
gen niet het idee krijgen dat ze
een hartinfarct oplopen als ze
niet aan sport doen. Dan maak
je ze bang, net zoals men vroe
ger zei: Als je niet bidt, kom je
niet in de hemel".
Ook een interview met onder
wijsdeskundige prof. J. van Hul
st. „Mijn leven lang heb ik me
ingezet voor goed onderwijs
voor de arbeiderskinderen. Ik
zou niet graag willen dat ze
dezelfde weg moeten afleggen
als ik_gedaan heb.
Een interview tenslotte met de
industriepredikant ds. M. de
Jong. „Er zullen nog wel wat
kabinetten op vallen. Maar de
bevrijdingsbeweging van de ar
beider is niet te stuiten. Al zijn
er ook onder de arbeiders maar
weinigen die de knie voor Baal
niet gebogen hebben, maar ze
zijn er, zo authentiek, zo diep,
dat het door gaat. Maar of de
kerk er bij zal zijn ik weet
het niet".
Van een onzer verslaggevers
ASSEN Het decor waartegen het proces tegen de
zeven Zuidmolukse treinkapers zich afspeelt is bizar.
Aan de ene kant het met pantservoertuigen en
mobiele eenheden van de Rijkspolitie zwaarbewaak
te gerechtshof aan de Brink in Assen, aan de andere
kant Zuidmolukse jongeren die vlak voor de mansho
ge afzettingen een spandoek ophouden. De tekst: „Zij
zijn geen terroristen, maar deden dit voor de toe
komst van ons volk en voor de onafhankelijkheid
van ons volk. Om dit verder te kunnen verwezenlij
ken zijn wij ook bereid te doden en te sterven".
Jonge Zuidmolukkers joelen en
schreeuwen. Een voorbijganger
wordt het teveel: „Aan de over
kant praten ze over het dood
schieten van drie mensen. Hier
maken ze er grapjes over".
Het beeld wordt grimmiger
wanneer een Zuidmolukse jon
gere probeert RMS-pamfletten
op te plakken. Hij wordt gemo
lesteerd en met hoofdverwon
dingen in het ziekenhuis van
Assen opgenomen.
Dan de verdachten van wie er
gisteren vier gehoord werden
door de rechtbank die gepresi
deerd wordt door mr. J. C.
Fliek. Moeizaam formulerend in
het Nèderlands. Voortdurend
proberen te voorkomen dat zij
een medestrijdmakker ongewild
zouden belasten. Allen voelen
zich mede verantwoordelijk
voor de vier slachtoffers.
Uit de reconstructie van het ge
beuren in de trein blijkt dat de
moord op de machinist Braam
bij wijze van spreken „per onge
luk" gebeurde. Kobus T (26) en
Djerrit H. (23) hadden opdracht
de machinist te overmeesteren.
Toen de man de deur na gealar-
meerd te zijn door zowel het
stoppen van de trein als het
waarschuwingsschot van H.
dichtsloeg, schoot zowel Kobus
met een pistool het schot
doorboorde de wang van de ma
chinist als Djerrit met een
Winchesterkarabijn, waarbij hij
het bovenbeen van Braam ver
brijzelde (het was een dum-
dum-kogel). Met afgewend
hoofd zorgde Kobus tenslotte
voor het genadeschot, hoewel
hij op het onderlichaam van de
zwaargewond op de grond lig
gende man richtte.
Verschil van mening
Daarna de executies van Leo
Bulter uit Lonneker en Bert van
Bierling uit Sappemeer. Paul S..
Kobus T. en Joop M. (21) kon
den het niet aanzien en wend
den het hoofd af bij de eerste
moord. Toch schoot Paul samen
met Eli J. H. (24) op de gekniel
de Bulter die buiten het genade
schot van Albert S. (22) kreeg.
Bestond erover de executie van
Bulter nog eensgezindheid on
der de kapers, over de moord
Als tweede verdachte in het proces werd gistermiddag
de 26-jarige Kobus T. voor de rechtbank geleid.
op Bierling ontstond verschil
van mening. Met name Joop M.
was er tegen, anderen twijfel
den en zeiden dat zij in ieder
geval het vonnis niet wilden vol
trekken.
Daarop schoot Eli tenslotte
Bierling dood, nadat een plan
om in diens plaats een astmati
sche vrouw te executeren ver
worpen was. Op dat moment
geloofden sommige kapers niet
meer in een goed resultaat van
de aktie, die zijn voortzetting in
een vliegtuig op Schiphol zou
hebben moeten vinden.
„Dat was beter te verdedigen",
aldus Djerrit, die volgens het
psychologisch rapport dat over
hem is uitgebracht in lichte ma
te minder verantwoordelijk
voor het gebeuren is in de trein.
Op de karakteristiek dat hij de
man is geweest die de minst
gelukkige handelingen heeft
verricht met betrekking tot
de dood van de machinist en het
ricochetschot dat Paul een oog
kostte protesteerde hij met te
zeggen geen spijt over zijn deel
neming aan de aktie te hebben.
„Voor mij maakt het geen ver
schil of ik al dan niet mensen
in koelen bloede doodschiet",
aldus de branieachtige Djerrit
die daarbij op veel scepsis stuit
te bij mr. Fliek. Op de vraag of
hij zoals andere kapers gehuild
had na de dood van Bierling
antwoordde hij: „Ja van blijd
schap!" Het voorlichtingsrap
port: „Vaak toont hij zich ge
voelloos, waarbij hij ook voor
vol wil worden aangezien".
De rechtbank wordt gepresideerd door mr. J. C. Fliek. Op de achtergrond staan
de wapens die bij de treinkaping en de gijzeling werden gebruikt.
Spijt betuigd
De enige die gisteren spijt be
tuigde over het gebeuren was
Joop M. (zijn broer was betrok
ken bij de gijzeling in het Indo
nesische consulaatsgebouw op
dezelfde tijd in Amsterdam).
Ik kon het niet langer aanzien
dat wij Zuidmolukkers op deze
manier door de Nederlandse re
gering behandeld werden, moti
veerde hij zijn deelname aan de
aktie. Hij zei geprikkeld te zijn
geweest door uitspraken van ko-
'ningin Juliana „elk volk heeft
recht op zijn onafhankelijkheid"
en Kamervoorzitter Vonde
ling „De Nederlandse regering
had aan VN-landen kunnen uit
leggen hoe onze zaak precies in
elkaar zit", zei hij voor de recht
bank. „Het gaat er niet om dat
wij teruggaan, het gaat erom
dat de mensen daar in vrijheid
kunnen leven". De vriendelijk
heid die de gijzelaars ook na de
drie moorden de kapers bleven
betrachten had hem in verwar
ring gebracht.
„Kreeg je het er moeilijk mee",
vroeg mr. Fliek.
„Ja", stamelde Joop nauwelijks
hoorbaar.
Deze treinkaper bleek te zijn
opgegroeid in een gezin waar
van de ouders hun tien kinderen
voorhouden dat zij moeten leren
behulpzaam te zijn bij de we
deropbouw van het Zuidmoluk
se volk. Dit zijn geen werklozen
die een aktie voeren, maar volle
dig gemotiveerde jongens, had
den zij de reclasseringsambte-
naar laten weten. In een brief
aan de wijkraad van Bovensmil-
de had Joop laten weten dat
„het doden van mensen niet de
methode is om het ideaal van
de Republik Maluku Selatan
(RMS) te bereiken"
Joop M. besloot zijn eerste op
treden voor de rechtbank met
een opgestoken gebalde vuist.
Familieleden schreeuwden iets
terug in het Maleis terwijl zij dit
gebaar beantwoordden. Morgen
zullen alle zeven verdachten ge
zamenlijk in Assen terechtstaan
waarna de officier mr. C. J. van
Oldenbeek requisitoir zal hou
den. Op die dag zullen ook ge
tuigen worden gehoord.
Senator van Riel (VVD):
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG Volgens mr. H. van Riel,
voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste
Kamer, worden acties tegen het Koninklijk
Huis gevoerd met de bedoeling de bestaande
samenleving te ondermijnen. Mr. van Riel zei
dit gisteravond tijdens een spreekbeurt in
Zevenbergen.
De publiciteitsmedia voeren volgens Van Riel
acties tegen de monarchie. „Nu men blijkbaar
vreest dat tegen de prins geen bewijzen te
leveren zullen zijn, wordt bij voortduring van
alles aangenomen, soms gèinsinueerd".
De bedoeling hiervan is, aldus mr. van Riel,
om het Koninklijk Huis in discrediet te brengen
en de bestaande samenleving daardoor te on
dermijnen. Een andere doelstelling ervan is om
de publieke aandacht van de „wansuccessen"
van het kabinet-Den Uyl af te leiden.
Volgens de WD-senator maakt het kabinet-
Den Uyl van het land „een puinhoop". Doordat
Andriessen (KVP) en Aantjes (AR) hun voor
keur geven aan een samenzwering met de
PvdA zijn zij medeverantwoordelijk voor de
„chaos". Minister Boersina, aldus van Riel,
dreigt met chaotische toestanden, wanneer het
kabinet-Den Uyl valt. Maar Boersma weet heel
goed, dat met enige goede wil volgend jaar
binnen veertien dagen een kabinet van CDA
en WD tot stand kan komen. Dat daarvoor
nu nog geen voorbereidingen zijn getroffen, is
onder meer de schuld van Boersma en Aantjes
waarvoor zij bij de verkiezingen zullen boeten.
Een verzwakt CDA zal niets anders kunnen zijn
dan een klein invloedloos scheepje achter het
fregat van de PvdA, aldus mr. van Riel.
Filosofie wellicht
eindexamenvak
DEN HAAG (ANP) Filosofie
kan in de toekomst misschien
eindexamenvak worden bij het
voortgezet onderwijs (gymna
sium, atheneum en havo). Dit
antwoorddde staatssecretaris
De Jong (Onderwijs) gisteren
op in de Tweede Kamer gestel
de vragen.
Op één school wordt geexperi-
menteerd met filosofie als eind
examenvak. vorig jaar werden
daar de eerste examens afge
legd. Ook enkele andere scholen
hebben belangstelling voor het
experiment. „De uitkomst van
het experiment zal uitwijzen of
filosofie als eindexamenvak toe
komst heeft", aldus de staatsse
cretaris.
MENEER STERBAND
WEEKAANB1EDING
STERBANDTS-BANDENSERVICE
Air-India terug op
Schiphol
SCHIPHOL Na een onderbre
king van vier jaar komt Air-In
dia terug op Schiphol. De Am
sterdamse luchthaven wordt
met ingang van 4 april aan
staande eenmaal per week op
genomen op het traject van
Bombay-Delhi naar Londen. Op
de heenreis naar Londen arri
veert de Boeing 707 uit India
op woensdagavond 17.15 uur en
vliegt om 18 uur door naar
Londen.
De terugreis naar India, die via
Schiphol leidt, staat voor zon
dagavond op de dienstregeling.
UTRECHT Weggebruikers die het met
het onderhoud van hun voertuig niet zo
nauw nemen en in een „kneus" rondtuffen
kunnen de komende weken rekenen op een
forse bekeuring wanneer ze politiecontrole
treffen. In het kader van de actie „Laat
hem nakijken" van Veilig Verkeer Neder
land (VVN), waarbij gewezen wordt op het
(levens)belang van goed onderhoud, gaat de
politie bij tal van controles zaken als ban
den, remmen, stuurinrichting en uitlaten
onder de loep nemen.
Tijdens een soortgelijke controle-actie vorig
jaar werden, volgens WN, in een week tijd
ruim 5.000 overtredingen geconstateerd. In
2700 gevallen betrof het gebreken aan ban
den, remmen, stuurinrichting, uitlaat, en
richtingaanwijzers. Meer dan 2.000 auto's
vertoonden zelfs meer dan een van deze
gebreken. Maar liefst 375 auto's waren er
zo slecht aan toe dat ze meteen uit het
verkeer moesten worden genomen.
Uit een door WN in samenwerking met 274
garagebedrijven ingesteld onderzoek kwam
naar voren dat bij een derde van de 35.000
gecontroleerde auto's de verlichting niet in
orde was. Recente cijfers van de rijkspolitie
hebben uitgewezen dat van mei 1974 tot mei
1975 1800 processen-verbaal tegen automobi
listen werden opgemaakt wegens defecten
aan de verlichting.
Tijdens de komende controle-acties zal de
politie ook aandacht besteden aan de schok-
brekers, het dragen van autogordels en de
aanwezigheid van deel drie van het kente
kenbewijs. Ook de bromfietsers kunnen op
verscherpte controles rekenen (dragen val
helm en geluidsoverlast).
Wachtlijsten
gevangenissen
groeien
DEN HAAG - De wachtlijsten
voor de gevangenissen groeien
nog steeds, aldus de constate
ring van het Tweede-Kamerlid
Roethof (PvdA) in schriftelijke
vragen aan de bewindslieden
van justitie, minister van Agt
en staatssecretaris Zee val king.
Gevraagd is niet alleen naar de
oorzaken van de groei maar ook
naar de publikatiedatum van
de beloofde nota over het ge
vangeniswezen.
Het Kamerlid meent te weten,
dat de achterstand bij de ten
uitvoerlegging van lopende von
nissen opnieuw met duizenden
toeneemt. Enige tijd geleden
was daarvan ook sprake en
daarom viel het besluit bepaal
de straffen kwijt te schelden.
Roethof vroeg nu ondermeer of
de bewindslieden zich hun toe
zeggingen herinneren, dat de
voortdurende oplopende achter
standen bij het tenuitvoerleggen
van lopende vonnissen niet op
nieuw met noodmaatregelen
mogen worden bestreden.
Gevraagd is voorts naar de oor
zaken van de nieuwe achter
stand.
