Vakbonden zetten Palme
met de rug tegen de muur
André
Vertinden
DEMOCRATISERINGSPLAN VOOR INDUSTRIE
„Door moordende
concurrentie zijn
vakantiereizen nu
te goedkoop"
Christoffel maakt Nederlanders
rijp voor trip naar Verre Oosten
de concurrenten opnieuw,
„Nederland is nog lang niet
rijp voor een massale vlucht
naar het Verre Oosten. We
hebben grote bewondering
voor zijn moed, maar ditmaal
stinkt Verlinden er onherroe
pelijk in".
Achter zijn oud-Hollands bu
reau seint André Verlinden te
rug: „Ik zal ze bewijzen, dat
het mi] wél lukt. in deze we
reld is nu eenmaal niets meer
onmogelijk. Waarom wel naar
de maan en niet naar Bang
kok? Voor de prijs hoef je het
in elk geval niet te laten: 17
dagen op basis van half pen
sion vanaf 1550 gulden. Als
dat geen vorstelijk aanbod is
weet ik het niet meer".
Uit eigen zak
„En waar betaalt meneer die
krankzinnig dure advertentie
campagne van?", vragen de
concurrenten zich af, „pagi
na's in_kleur, de één na de
ander, 't Kan niet op. Ieder
een bezuinigt, beknibbelt. Ie
dereen weet, dat het verrekte
slecht gaat in de reisbusiness.
Maar Verlinden dramt lustig
door. Die heeft zeker een privé
spaarpotje van de paus ge
had".
„Verlinden betaalt alles uit
zijn eigen zak", wordt achter
het directiebureau doorgege
ven, „en nogmaals: het zal luk
ken. Mijn eigen pompbediende
riep laatst: „Meneer Verlinden,
wat begint u nu? Het lijkt wel,
of de kolder in uw kop is
geslagen". Ik zeg: „Jij hebt die
advertenties dus ook gelezen.
En daar gaat het om. Iedereen
in Nederland weet nu, dat er
naast buitenlandse jongens als
Neckermann en Sunair ook
nog Nederlanders zijn, die
agressief zijn, die graag in de
slag gaan en bereid zijn met
de blote vuisten te knokken.
Straks zijn er hooguit nog vier
grote touroperators over en
daar wil ik toevallig bij zijn.
Ik wil overleven. Niet sneven.
Ik ben het er overigens mee
eens, dat het vakantieprodukt
momenteel te goedkoop wordt
aangeboden. Dat is een kei
hard en bedroevend feit. Die
prijs had 5 procent hoger moe
ten liggen. Tenminste. Nu zit
ten we met alle touroperators
in drijfzand en proberen som
migen met unfaire prijsdum-
ping de rest van de markt te
vegen. Ze kruipen in de be
staande accommodaties van
anderen en bieden die voor
fancy-bedragen aan. Ik vind
dat een afschuwelijke manier
van handel drijven, maar als
je niet het risico wilt lopen,
dat ze je onderspitten zul je
mee moeten stunten, agressief
op het vinkentouw moeten
blijven zitten".
Eigen inkoop
Volgens de ijzersterke vuistre
gel, dat het oog van de mees
ter het paard vet maakt, ver
zorgt Verlinden ook de inkoop
van zijn reizen. Hij is per jaar
140 dagen onderweg in een
gehuurde Cessna 421, die hem
en zijn vrouw in adembene
mend tempo van de ene va
kantie-oase naar de andere
brengt. Hij is niet het type van
de gezellige gelegenheidsdrin
ker, de slemper, die na gedane
zaken op kosten van de ho
teleigenaar nog even gauw een
kreeft je leegpulkt, „Mijn tijd is
daarvoor te kostbaar", meent
hij, „als ik in één dag mijn
zaken in Benidorm en Malaga
kan afhandelen door een vlieg
tuig te huren, vind ik dat aan
trekkelijker dan een nacht
doorzakken. Het gaat mij om
de knikkers. Het spel is bij
zaak".
Prognose
Voor de komende zomer tipt
Verlinden Spanje toch weer
als de grote vakantiemagneet
„Daar komen we domweg niet
omheen. Momenteel wordt er
weer normaal geboekt. Dat
verwondert me niet eens, want
er is in heel Europa geen land,
dat zoveel biedt voor een zo
lage prijs als Spanje. Nergens
anders kun je voor 500 gulden
zon, gezelligheid en een mo
dern hotel krijgen".
Verlinden tipt ook Grieken
land en Portugal als vakantie
landen in snelle opmars. „Ita
lië zie ik persoonlijk minder
zitten. Zolang ze daar door
gaan met de douche pal boven
de toiletpot te monteren en de
service van het bedienend per
soneel beperkt blijft tot het in
de benen knijpen van je
vrouw of vriendin, hoeft het
voor mij niet".
(Van onze correspondent Mark Gold
smith)
STOCKHOLM - Nu in Zweden de ver
kiezingen nog maar 7 maanden verwij
derd zijn, beginnen de Sociaal-Democra
ten, die nu aan de macht zijn, zich op
te maken voor wat waarschijnlijk hun
zwaarste politieke strijd zal gaan wor
den sinds zij meer dan veertig jaar
geleden aan de macht kwamen.
Als de verkiezingen nu gehouden zouden
worden, dan zou, volgens een opiniepei
ling,' de gezamenlijke oppositie van de
drie niet-sfjmalistische partijen het met
een neuslengte halen. De kwetsbare posi
tie van deminderheidsregering wordt
nog verzwakt door een mogelijk explosie
ve kwestie die in de lucht hangt: een
controversieel voorstel van de vakbon
den, die willen dat een deel van de bruto
winsten van vennootschappen ter be
schikking wordt gesteld van de vakbon
den die daar dan aandelen in de industrie
voor zullen kopen. Dat plan zou, althans
op papier, de vakbonden in staat stellen
om een gegeven bedrijf in een periode
van tien jaar onder beheer te krijgen.
De voorzitter van het 1.800.000 leden
tellende Congres van Vakverenigingen,
Gunnar Nilsson, heeft zich onlangs ten
gunste van dit plan uitgesproken, en de
definitieve stemming over het plan wordt
de komende zomer verwacht - juist drie
maanden voor de verkiezingen op 19
september. Daar zij de grootste steunpi
laar van de Sociaal-Democratische Partij
zijn, zien de vakbonden ernaar uit om
te ontdekken wat de houding van pre
mier Olof Palme in deze kwestie zal zijn.
Tot nog toe heeft Palme het raadzaam
geoordeeld de gevoelige politieke balans
niet uit zijn evenwicht te halen door zich
al uit te spreken.
Maar het dilemma van Palme is de oppo
sitie-partijen niet ontgaan. Die zijn, na 44
jaar te hebben moeten toezien, maar al
te graag bereid om de regering openlijk
aan de kaak te stellen. Vooral de Conser
vatieven schijnen vastbesloten om de
kwestie aan het publiek voor te leggen
als een duidelijke keuze tussen het socia-
Olof Palme: Slechts een deel van
de industrie
lisme en een gemengd economisch stelsel
Nillson stelde dat het mede-eigendom in
de industrie de enige manier is om de
Zweedse economie, waarin het eigendom
sterk geconcentreerd is in een klein aan
tal handen, te democratiseren. Maar hij
stelt ook dat hij niet een volledig einde
wil maken aan de vrije onderneming. Hij
ziet het zo dat, als het plan alleen maar
die ondernemingen betreft die meer dan
50 medewerkers hebben, 98 procent van
de Zweedse ondernemingen toch nog bui
ten het nieuwe collectieve eigendomsstel
sel zouden blijven.
Palme redeneert dat het plan tekort
schiet in het opzicht dat het slechts een
deel van de industrie democratiseert en
de arbeiders in de kleine ondernemingen
uitsluit. De meest vooraanstaande indus
trieel van Zweden, Volvo-direkteur Pehr
Gyllenhammar, stelt dat het plan, dat een
collectieve vakbondsleiding eist, slechts
„een nieuwe establishment zal creëren
waarin de macht nog veel meer gecon
centreerd is."
Terwijl het debat over het collectieve
eigendom nog voortduurt, zal de minder
heidsregering waarschijnlijk intussen
proberen de vakbonden tevreden te hou
den met minder controversiële hervor
mingsvoorstellen, zoals kortere werktij
den voor ouders met kleine kinderen en
betere gezondheidsvoorzieningen voor de
bejaarden. Sommige politieke waarne
mers hebben het gevoel dat, ondanks het
beeld van een nek-aan-nek race dat de
opniniepeilingen vertonen, de Sociaal-De
mocraten in een betere positie verkeren
dan in 1973 toen de beide blokken met
ieder 175 zetels uit de strijd tevoorschijn
kwamen. De uiteindelijke telling gaf de
Sociaal-Democraten 156 zetels, en met de
19 zetels van de communisten kon Palme
net aan de macht blijven.
Over de afgelopen drie jaar heeft de
regering een reeks populaire hervor
mingsmaatregelen ingevoerd, waaronder
betere pensioenregelingen, vijf weken be
taalde vakantie voor full-time werkne
mers, met ingang van volgend jaar, de
oprichting van een speciaal bedrijfsfonds
om verbetering van de werkomstandighe
den in de fabrieken te financieren, en een
democratiseringsplan voor de industrie
dat garanties geeft voor arbeidersverte
genwoordiging in de bedrijfsleiding. Hoe
wel de Zweedse economie ernstig te lij
den heeft gehad van de oliecrisis en de
Industrie in Zweden: eigendom van kapitaal of arbeid?
recessie, heeft ze het toch beter gedaan
dan de meeste andere industrielanden.
Tussen dit ogenblik en de verkiezingen
zal de regering zich vooral bezig houden
met de bestrijding van de werkloosheid,
die voortkomt uit èen afname van de
vraag naar Zweedse exportprodukten, en
met het binnen de perken houden van
de belastingen en de inflatie.
Er is niets wat de Sociaal-Democratische
politici zoveel schrik bezorgt als een mo
gelijke plotselinge stijging van de werk
loosheid. Op het ogenblik bedraagt die
2 1/2 procent - wat hoog is voor Zweden.
Gebruik makend van de gelegenheid
heeft, de leider van de Centrumpartij,
Thorbjoern Faelldin, bij het begin van
zijn campagne in het vooruitzicht gesteld
dat hij 400.000 nieuwe arbeidsplaatsen zal
creëren als hij gekozen wordt. Maar de
49-jarige rondborstige boer Faelldin, de
enige mogelijke keuze voor het premier
schap in het geval van een socialistische
nederlaag, heeft niet erg overtuigend
kunnen verklaren hoe hij van plan is die
belofte na te komen. Omdat de Centrum
partij de meeste kritiek heeft op het
ambitieuze kernenergieprogramma van
de Zweedse regering, is het juist voor hen
erg moeilijk om de kiezers duidelijk te
maken hoe er meer arbeidsplaatsen ge
creëerd kunnen worden in een maat
schappij met een te laag energiepeil.
Het staat echter vast dat de verkiezingen
van dit jaar een overwinnaar zullen ople
veren. Men is namelijk overeengekomen
dat het nieuwe parlement 349 zetels zal
gaan tellen in plaats van de huidige 350.
Omdat het huidige parlement, dat slechts
uit één kamer bestaat, al drie jaar een
exacte fifty-fifty stemverhouding heeft, is
bij gelijke stemming de volslagen bela
chelijke oplossing gehanteerd om de be
slissing te bepalen doorlootjes te trekken.
Alle partijen zijn het erover eens dat er
een eind gemaakt moet worden aan wat
vele Zweden nu hun Bingo-parlement
Er wordt dit jaar aan de verkiezingen een
nieuwe en belangrijke dimensie toege
voegd, doordat de ongeveer 500.000 18-ja-
rigen voor het eerst stemrecht gekregen
hebben. Aangezien zij bijna 10 procent
van de kiesgerechtigden uitmaken, zullen
deze nieuwe kiezers waarschijnlijk een
beslissende rol gaan spelen in het uitein-.
delijke resultaat. Volgens de opiniepei
lingen mogen de Sociaal-Democraten op
meer dan de helft van deze jeugdige
stemmen rekenen.
Maar daar staat tegenover dat de So
ciaal-Democraten een andere ontwikke
ling nauwkeurig in de gaten moeten hou
den. De Copimunistische Partij verliest
namelijk onrustbarend veel stemmen,
vooral bij de jongeren, en begint nu
gevaar te lopen niet meer toe te komen
aan de verplichte kiesdrempel van 4 pro
cent die ze nodig heeft om in het parle
ment te blijven.
o Christoffel-directeur An
dré Verlinden: ,,lk wens
geen „ja"broer te worden
van semi-overheidsinstel-
lingen".
In een gewezen fabriek aan
één van Rotterdams binnen
wateren goochelt André Ver
linden met miljoenen. Zijn
vluchtig signalement; 36-jari-
ge, leep ogende, in ijzersterk
burgerpak met vest en gouden
horlogeketting gestoken door
douwer, die vanuit zijn mas
sieve monnikszetel een onbe
lemmerd uitzicht heeft op het
huis, waar hij met vier broers
is opgegroeid. Zijn vader, le
gendarisch innemer, Braban
der van huis uit en klusjes
man, begon daar in 1952 met
het organiseren van dagtrip
jes. Zeven jaar later had zijn
reiswinkel al 1800 klanten en
achtte hij de tijd rijp om een
toeristisch geschoolde heilige
als schutspatroon bij zijn
zaak in te lijven. Het werd
Sint Christoffel, een royale
weldoener, wiens authentieke
geur van heiligheid genoeg
zaam was doorgedrongen tot
de neusgaten van het ka
tholieke volksdeel.
Dat het aantrekken van deze
heilige de nieuwbakken touro
perator Verlinden geen
windeieren heeft gelegd bewij
zen de statistieken, die de ra
zendsnelle groei van het Rot
terdamse reisbureau in "beeld
brengen:
1969/'70: 16.800 passagiers
1970/.71: 30.000 passagiers
1971/72: 54.000 passagiers
1972/73: 96.000 passagiers
1973/74: 90.000 passagiers
1974/75: 112.000 passagiers
Prognose voor '76: 130.000 pas
sagiers
Het zijn spectaculaire cijfers,
die er niet om liegen en de
concurrentie voortdurend ver
leiden tot uitspraken, die va
riëren van „kleine André
speelt te hoog spel": „Als Ver--
linden op deze wijze doorgaat,
valt ie gegarandeerd op zijn
bek".
Commentaar van André Ver
linden: „Ze roepen maar. Ze
gaan hun gang maar met het
rondstrooien van geruchten.
Als hun vermoedens waar zou
den zijn was ik al royaal tien
keer failliet geweest. Maar
neem van mij rustig aan, dat
hier sinds 1952 geen rood cij
fer op het bureau heeft gele
gen. Ik kan me als particulier
niet veroorloven om, zoals
Holland International, het
boekjaar af te sluiten met een
verlies van 6 miljoen. Als ik
dat presteer moet ik mijn tent
sluiten en de 94 medewerkers
de straat opsturen. Dat zijn
keiharde feiten. Holland Inter
national is voor het belangrijk
ste deel eigendom van KLM en
Martinair. Die kunnen met
prijzen goochelen, omdat het
toch een kwestie is van „vest
zak-broekzak". Maar als ik bij
de KLM aanklop moet ik op
mijn knieën liggen voor een
gunstig contract en dat vertik
ik. Dat ligt niet in de aard van
een Verlinden. En dan kunnen
ze bij hoog en bij laag bewe
ren, dat ze mij dezelfde prijzen
vragen als aan de Holland In
ternational-groep, maar daar
geloof ik niets van.
Daarom alleen ben ik begon
nen met T.E.A., mijn eigen
luchtvaartmaatschappij. Het is
natuurlijk een afschuwelijke
gok om een Airbus van vele
tientallen miljoenen aan te
schaffen, maar als onafhanke
lijke touroperator is er voor
mij geen andere keus. Ik wens
geen „ja-broer" te worden van
semi-overheidsbedrijven, die
hun beslissingen slaafs slikt.
Ik heb mijn vrijheid boven
alles lief en daar heb ik graag
mijn eigen kapitaal voor over.
En laten ze nu maar weer voor
de zoveelste maal schreeuwer
dat Verlinden met die Airbus
zijn doodvonnis heeft gete
kend. Ik kan daar alleen maar
op antwoorden: „Ga naar het
Rotterdams kadaster en infor
meer of Christoffel schulden
heeft. Of iemand mijn faillis
sement heeft aangevraagd".
André Verlinden, die inmid
dels eigenhandig het lichtend
aureool van zijn schutspatroon
heeft gesloopt en Christoffel
nu zonder de zaligmakende
toevoeging „Sint" laat opere
ren („Ja, luister eens hier, ik
moet ook met mijn tijd mee")
heeft volk en vaderland eind
1975 verbijsterd met zijn pe
perdure reclamecampagne,
waarin hij het Verre Oosten
aan de man probeert te bren
gen. Hij heeft er 2 1/2 jaar aan
gesleuteld en in die tijd een
netwerk van eigen medewer
kers opgebouwd. In pagina
grote advertenties en via tele
visiespots van één minuut
lengte roept hij nu, dat een
droomtrip naar Bangkok niet
meer hoeft te kosten dan de
prijs van zestig sloffen sigaret
ten.
„Een verloren zaak", menen
In een gewezen fabriek aan één van Rotterdams binnenwateren goochelt André
Verlinden met miljoenen.
