deTijd
Carter nog geen winnaar,
Ford nog niet verslagen
HP
Enig uitstel
verkiezingen
in Portugal
Coventry kan
meerderheid
Labour kosten
Geheim rapport
over verleden
prins Bernhard
Vorige week zondag pakte weer iemand
het half miljoen in de Lotto.
Voor 7 kwartjes kuntuóókrijk
worden. Deze zondag al.
DONDERDAG 4 MAART 1976
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN In het district Noord-West Coventry vindt vandaag
een tussentijdse verkiezing plaats, die van bijzonder belang is
voor de drie grote Britse politieke partijen. In die industriestad
van centraal Engeland kunnen de socialisten hun lagerhuismeer
derheid van 1 zetel verliezen, wat Labour echter niet zal beletten
aan het bewind te blijven, met de steun van de Schotse nationalis
ten en de Noord-Ierse SDLP.
Noord-west Coventry is sinds de
oorlog een socialistische burcht.
In de algemene verkiezingen
van oktober 1974 behaalde La
bour er een meerderheid van
7488 stemmen. Sindsdien beleeft
de industrie van Coventry een
bijzonder slechte tijd. Er zijn hu
bijna 9000 werklozen. Labour's
populariteit kreeg een flinke
druk toen de regering Wilson
kortgeleden het besluit nam de
assemblagefabriek van Chrys
lers „Avenger" in zuid-west Co
ventry over te plaatsen naar
Schotland, een maatregel die
kennelijk tot doel had Schotse
stemmen te winnen.
Precies 3 dagen na de bekend
making van Chryslers verhui
zing stierf Maurice Edelman, die
30 jaar lagerhuisafgevaardigde
van noord-west Coventry ge
weest was en veel trouwe, per
soonlijke aanhangers had. Zijn
dood betekende, dat de regering
haar controversiële maatregel
maar zelf moest uitleggen aan
Coventry.
Oppervlakkig gezien zou de con
servatieve partij een goede kans
moeten maken in noord-west
Coventry. Een Tory-overwin-
ning in die industriestad zou het
prestige van Margaret Thatcher,
die nu een jaar leidster is van
de conservatieven, aanzienlijk
versterken. Haar partij heeft
trouwens een hart onder de
riem nodig om meer zelfvertrou
wen te krijgen. Sinds haar alge
mene verkiezingsnederlaag van
oktober 1974 is zij er nog niet
in geslaagd de socialisten echt
het vuur na aan de schenen te
leggen in het parlement
De conservatieven zouden kun
nen profiteren van het ontslag
van lord George Brown, gewe
zen minister van economische
en buitenlandse zaken, uit de
socialistische partij, waarvan hij
45 jaar lid is geweest. Toch is
het onwaarschijnlijk dat
Browns ontslag Labour veel
.stemmen zal kosten.
Labour heeft bovendien een
schitterende kandidaat in Geof
frey Robinson (36), een char
mante en zeer energieke be
drijfsleider, die veel vrienden
telt onder de arbeiders. Tot af
gelopen mei stond hij in Coven
try aan het hoofd van de Ja
guar-fabriek.
Zijn Conservatieve tegenstander
is de bankier Jonathan Guin
ness (45), die niet veel vat heeft
op arbeiders. De liberale kandi
daat is de wat excentrieke maar
in de stad zeer bekende Alan
Leighton (44) die veel op radio
en televisie komt. De liberatèn
hebben hun campagne gevoerd
in carnavalsstijl, met een twee
dekkerbus en veel schetterende
muziek.
VRIJ NEDERLAND
Vrij Nederland (evenals trou
wens De Nieuwe Linie) put deze
week uit een geheim rapport
van de Amerikaanse OSS, voor
loper van de CIA, gedateerd op
15 maart 1945, maar pas vorige
week vrijgegeven door het na
tionaal archief in Washington.
Het stuk citeert een „zeer vader
landslievende Nederlander die
herhaaldelijk betrokken was in
gevaarlijke ondergrondse activi
teiten voor zijn regering, die
verder „een1 ongewoon nuchter
man" wordt genoemd en die
„persoonlijk niets te winnen
heeft, ongeacht degenen die aan
de macht zijn".
Deze bron vertelde in 1945 aan
de Amerikanen „dat prins Bern-
hard een rechtse staatsgreep
heeft beproefd en daarin niet is
geslaagd; mogelijk wordt hij op
reis gestuurd naar Australië.
Ook andere Nederlandse krin
gen hebben vernomen over
Bernhards pogingen om autori
taire macht over de Nederland
se politiek te verkrijgen. Konin
gin Wilhelmina is zo mogelijk
nog meer autoritair en heeft
onlangs veranderingen in de re
gering aangebracht zonder dat
ze de minister daarover raad
pleegde. Betrokken regering is
de zwakste en minst representa
tieve van alle die er geweest
zijn. De meeste ministers zijn
werktuigen van de grote econo
mische trusts: Philips, Unilever,
enzovoort. Gerbrandy was dat
zelfs al voor de oorlog.
Uit het nationaal archief te Was
hington komt volgens beide
weekbladen op dit moment tal
van interessant materiaal los
over de Amerikaanse visie op
prins Bernhard. De Amerikanen
voorzagen in die jaren dat hij
„indirect de positie van de mo
narchie in gevaar zou brengen",
zowel door overschatting van
zijn eigen populariteit als door
de keuze van verkeerde raad
slieden. De meerderheid Van de
ministers protesteerde tegen de
activiteiten van de prins en zij
waren van mening „dat prins
Bernhard niet de persoonlijke
eigenschappen had die nodig
zijn voor het uitoefenen van in
telligent staatsmanschap".
Ronduit verbijsterend is volgens
beide weekbladen de in het
Amerikaanse rapport genoemde
relatie tussen prins Bernhard en
de verrader van Arnhem, Cor-
nelis Lindemans, alias King
Kong. Deze werd door de prins
als vertrouwensadviseur aan
vaard, hoewel hij later, naar het
schijnt, een nazi-agent bleek te
zijn. „Hoewel de loyaliteit van
de prins in de zaak nooit ter
discussie is gesteld, is deze be
noeming tekenend voor Bern
hards klaarblijkelijke onbe
kwaamheid om betrouwbare en
loyale assistenten te kiezen".
tlSf&KS
Elsevier signaleert dat de ou
ders van de Molukse treinka
pers woedend zijn op Neder
land. Van hun zoons krijgen ze
brieven met de inhoud: „Onze
strijdlust is nog even sterk als
voor de acties". Een vader: „De
vernederingen, de beledigingen
die door de Nederlandse rege
ring zijn aangedaan, ik heb
meer voor Nederland gedaan
dan u ooit gedaan heeft".
Het omslagartikel vindt „Hilver
sum 4 om te huilen". Mede-op-
richter Theo Olof: „Wat ons in
de allereerste plaats had voorge
staan, en nu nog staat, is de
Jevende muziek, de muziek-life
de ether in.
Het muziekleven zoals dat in
ons land reilt en zeilt, daarvan
moest men heet van de naald
kennis kunnen nemen. Dat te
rugvallen op oude voorraad is
natuurlijk een zwaktebod".
Voorts een interview met de ge
wipte oud-staatssecretaris van
justitie Glastra van Loon. „De
organisatiestructuur op het de
partement is veel te hiërarchi
sch. Zo sterk zelfs dat de struc
tuur een eeuw geleden nog wel
als goed kon worden be
schouwd, maar nu in haar. tota
liteit is achterhaald".
Bij de affaire Bernhard brengt
De Tijd dit commentaar: „Een
deel van het publiek reageert
verontwaardigd op het doen van
onthullingen in de pers over de
rol die prins Bernhard gespeeld
zou hebben in de omkopingsza
ken. Het is een reactie die erop
wijst dat het koningschap voor
dit deel van het publiek geen
rationeel beredeneerd instituut
is, maar iets van een hogere
orde. En dat mag een monar
chie in deze tijd niet meer zijn.
In een democratie moet je het
voor en tegen kunnen afwegen".
In de Haagse Post valt een in
terview met Tito op. Onder
werp: Hoe kunnen er in een
socialistisch land zoveel miljo
nairs rondlopen? „Er zijn tien
tallen mensen gearresteerd en
ze zullen terecht moeten staan,
want ze hebben veel schade
aangericht aan onze samenle
ving. Die schade loopt in de
miljarden. Kijk, als er een wet
is aangenomen en als die wet
wordt toegepast, zijn er van die
onbetrouwbare personen die
maar één doel hebben: zo snel
mogelijk lacunes ontdekken en
die gebruiken om zoveel moge
lijk naar zichzelf toe te trek
ken".
Het omslagartikel gaat over het
provo van tien jaar geleden. „Ie
mand wist dat politiepaarden op
hol slaan als ze leeuwenstront
ruiken, toen is er een naar Artis
gegaan om leeuwenstront te ver
sieren. Dat bleek dus helemaal
niet te werken".
Wat provo heeft opgeleverd?
„Er is een soort tolerantie ont
staan. Gezag uitoefenen heeft
iets verdachts gekregen, en te
recht. Dait is een aanwijsbaar
resultaat Maar echte ingrijpen
de veranderingen? Nieuw Links
en D'66, het waren handige pro
fiteurs van de beweging, maar
ze willen op precies dezelfde
oude manier doorgaan".
Hervormd Nederland heeft een
interview met dr. Sicco Mans-
holt, die zegt: „Ik dacht vroeger:
de ontwikkelingen kunnen we
naar onze hand zetten. Nu denk
ik dat niet meer, vooral omdat
de maatschappij bezig is vast te
lopen. Ik ben somber geworden,
maar ook radicaler. We staan
voor radicale veranderingen,
dus hebben we een radicale po-,
litiek nodig".
Minister Van Kemenade vindt
in een vraaggesprek niet, dat hij
onderwijs moet maken, waarbij
mensen een bepaalde maat
schappijvisie krijgen opgedron
gen. „Dat zou ik volstrekt ver
keerd vinden en dat zou in te
genspraak zijn met mijn uit
gangspunt de mensen mondiger
te maken".
Schietmethode
uit Amerika
voor politie
UTRECHT (ANP) Binnen
kort zullen de Nederlandse poli
tiekorpsen door 35 regionale in
structeurs worden onderwezen
in een nieuwe schietmethode uit
Amerika, het zogenaamde
Combat-Shooting'. Deze tech
niek zal de politieagent leren
sneller te reageren met zijn wa
pen in moeilijke situaties, aldus
een woordvoerder van het mi
nisterie van justitie.
Vier maal per jaar krijgt de
agent nu onderricht in het ,roos-
jesmelken', een techniek waar
bij hij in een lichte spreidstand
staand, het wapen recht vooruit
in één hand op een roos schiet.
Bij Combat-Shooting' zakt de
agent lichtjes door de knieën,
houdt het pistool met één of
meer handen ter hoogte van de
navel en kan op deze wijze een
tegenstander sneller uitschake
len.
Vliegreizen naar
N-Amerika
goedkoper
SCHIPHOL (ANP) - De tarie
ven van vliegreizen van Neder
land naar Noord-Amerika wor
den per 1 mei a.s. in de econo
my klasse, afhankelijk van het
soort vliegbiljet en tijdstip van
de reis, ca. 30 tot 110 gulden
goedkoper. De KLM heeft dit
meegedeeld in tegenstelling tot
anders luidende berichten. We
liswaar, aldus de KLM, hebben
de IATA-maatschappijen, die
diensten op de Noord-Atlanti
sche routes onderhouden, beslo
ten de tarieven op deze routes
gemiddeld 6 pet te verhogen,
i.v.m. algemene kostenstijgin
gen, maar deze verhoging is ge
baseerd op de IATA-standaard
rekeneenheden.
Aangezien de gulden tot de zo
genaamde „harde" valuta's
wordt gerekend, worden voor
internationale vliegtarieven, uit
gedrukt in guldens, reducties
ten opzichte van de IATA-stan
daard rekeneenheid toegepast.
Senator Jackson en zijn vrouw Helen maken het overwinningsgebaar na het bekend
worden van de uitslag in de staat Massachusetts.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON De voorverkiezingen in de
Amerikaanse staat Massachusetts hebben duide
lijk gemaakt dat president Ford zich niet kan-'
sloos hoeft te wanen tegenover zijn Republikeinse
rivaal Ronald Reagan en dat de Democratische
nummer één van de laatste weken, Jimmy Carter,
er nog lang niet is. Carter, oud-gouverneur van
de zuidelijke staat Georgia, leed een gevoelige
nederlaag en moest senator Henry Jackson, afge
vaardigde Morris Udall en gouverneur Wallace
voor laten gaan.
Vooral het succes van de gematigd conservatieve
Jackson in het als liberale staat bekend staande
Massachusetts was opvallend. Massachusetts, en
'met name de hoofdstad Boston, hebben echter het
beeld te zien gegeven van ernstige rellen als gevolg
van het gedwongen schoolbusvervoer, een maatre
gel die bedoeld is om zwart en blank op de scholen
te mengen maar die veel Amerikanen in het
verkeerde keelgat is geschoten. Alleen Morris
Udall kon zich als progressieve kandidaatovereind
houden. De andere progressieven, Sargent Shriver,
Birch Bayh en Fred Harris, kwamen er nauwelijks'
aan te pas, en het lijkt waarschijnlijk dat ze de
race zullen opgeven om zich achter Udall te
scharen. Voor Carter, die met zijn uitspraken vaak
zowel de conservatieven als de progressieven naar
de ogen lijkt te zien, komt de nederlaag hard aan.
De man die vorige week nog een ruime overwin
ning behaalde in New Hampshire, moet nu volgen
de week in Florida zijn kandidatuur zien te red
den.
President Ford heeft het goed gedaan in Massa
chusetts. Hij hield e ex-gouverneur van Californië,
in de strijd om de Republikeinse kandidatuur ver
achter zich, een beeld dat zich bij de onbelangrijke
voorverkiezingen in de kleine staat Vermont her
haalde. Maar ook voor de Republikeinen geldt de
verkiezing in Florida op 9 maart als het eerste
grote wapenfeit. Een week later volgt de noordelij
ke industriestaat Illinois, een staat die zeer veel
afgevaardigden levert voor de nationale partij con
venties.
De verkiezingen in Massachusetts hebben evenals'
die in New Hampshire het beeld gegeven van een
zich afzetten tegen Washington en tegen de centra
le regering. Was het bij vorige verkiezingen voor
namelijk Wallace die hiermee stemmen behaalde,
nu proberen het ook Carter en Reagan. Het heb
ben van een jarenlange ervaring in het regerings
centrum lijkt geen punt in het voordeel van de
kandidaten meer. Carter noemt de situatie in de
hoofdstad „een troep", Reagan heeft het over het
„gekonkel" van Congresleden en ambtenaren die
elkaar het balletje toespelen, de Watergate-affaire
heeft veel vertrouwen ondermijnd, de boeren zien
geen voordeel in de graantransacties met de Sov
jet-Unie en de inflatie heeft Washington de reputa
tie bezorgd de economie niet aan te kunnen. Zelfs
president Ford kan in dit koor niet achterblijven.
Hij hekelt het Congres dat dringende maatregelen
verhindert. Of dit in de volgende voorverkiezingen
van invloed zal zijn op de kansen van een typische
Washington-man als senator Jackson, moet wor
den afgewacht.
LISSABON (Rtr) De verkiezingen voor de eerste vrij-ge-
kozen wetgevende vergadering van Portugal in een halve
eeuw zullen om technische redenen waarschijnlijk niet op
25 april plaatshebben, maar een week of twee later, zo heeft
minister van buitenlandse zaken Vasco Almeida Costa in
Lissabon meegedeeld. Tegen Amerikaanse zakenlieden zei
Almeida dat de nieuwe grondwet, in het kader waarvan
de verkiezingen zullen worden gehouden, niet op tijd klaar
zou kunnen zijn.
In de staatscourant van gisteren stond het decreet van
president Francisco da Costa Gomes dat de verkiezingsda
tum bepaalt op 25 april. Als inderdaad uitstel plaatsheeft,
zal het decreet moeten worden veranderd.
Het Portugese ministerie van arbeid publiceerde gisteren
voorstellen voor nieuwe, vrijerë stakingswetten, klaarblijke
lijk gericht op het stoom-afblazen van de industriële spannin
gen voor de verkiezingen.
'Krachtens de nieuwe voorstellen zullen directies geen arbei
ders meer mogen buitensluiten, zullen stakingen om politieke
en religieuze redenen toegestaan zijn en zullen arbeiders niet
van tevoren aanzegging van een staking hoeven te geven.
Senaat keurt
benoeming van
Scranton goed
WASHINGTON (UPI) - De
Amerikaanse Senaat heeft nz
een kort debat de benoemini
van William Scranton tot am
bassadeur bij de Verenigde Na
ties goedgekeurd. Scranton, eer
voormalige gouverneur van de
staat Pennsylvania, die in 1964
gegadigde was voor de Republi
keinse kandidatuur bij de presi
dentsverkiezingen, volgt Daniel
Moynihan op die als hoogleraar
terugkeert naar de Harvard-uri-
versiteit. De leider van de De
mocratische fractie, Mike Mans-
field, noemde de nieuwe ambas
sadeur „een bekwaam, onkreuk
baar en gedistingeerd man die
de VS bekwaam en goed zal
vertegenwoordigen".
D. van Balluseck overleden
DEN HAAG (ANP) Op 80-jarige leeftijd is zondag, naar eerst
nu bekend is-geworden, overleden de heer D. J. van Balluseck,
voormalig hoofdredacteur van het Algemeen Handelsblad en am
bassadeur van Nederland bij de Verenigde Naties, in Moskou en
in Ottawa. De begrafenis heeft gisteren in stilte plaatsgevonden.
De heer Van Balluseck werd in 1929 hoofdredacteur van het
Algemeen Handelsblad. Tijdens de bezetting namen de Duitsers
hem gevangen. Na de oorlog zette hij zijn werk voor het Algemeen
Handelsblad voort tot 1950, toen hij Nederlands permanente verte
genwoordiger bij de Verenigde Naties werd.
In 1955 werd hij benoemd tot ambassadeur in Moskou. In 1957
werd hij in dezelfde functie overgeplaatst naar Ottawa. In 1960
ging hij met pensioen.
Zeepost
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet
zijn bezorgd, staan, tussen haakjes,
achter de naam van het schip vermeld.
Argentinië ms „Romer" (10 maart): Aus
tralië ms „Sydney Express" (10 maart);
Brazilië ms „Romer" (10 maart); Cana
da ms „C. P. Voyageur" (9 maart);
Israël ms „Hope" (11 maart); Japan ms
„Liverpool Bay" (10 maart); Kenya, Oe
ganda, Tanzanië ms „Batjan" (9 maart);
Ned. Antillen ms „Hermes" (8 maart);
Nieuw-Zeeland ms „leuve Lloyd" (10
maart); Verenigde Staten van Amerika
ms „S. L. Galloway" (10 maart); Z.-Afri-
ka (Rep.) ms „Forbin" (10 maart).
Indianen-
opperhoofd
overleden
CORPUS CHRISTI - R«d
Fox, Rode Vos, een Sioux-
opperhoofd, is maandag in
Corpus Christi in Texas op
105-jarige leeftijd overle
den.
Volgens zijn zeggen is hij,
toen hij nog een kind was,
getuige geweest van de slag
bij Little Big Hom in 1876.
Een gecombineerde strijd
macht van Sioux, Cheyen-
nes en Arapahoes onder
leiding van het Sioux-op-
perhoofd Gall en medicijn
man Sitting Bull vernietig
den toen een Amerikaanse
cavaleriebrigade onder ge
neraal Custer. Red Fox zou
ook getuige zijn geweest
van de massamoord op de
Indianen door Amerikaan
se troepen in 1890 bij
Wounded Knee.
I lit 7iin olomont Dit bootje is zijn element kwijt. Sinds eind januari de
uil iijn ciciiieiii gibe bij Hamburg buiten zijn oevers liep, ligt het hoog
en droog aan de zanderige kant van een autoweg. Over
een parkeerverbod wordt maar niet gerept.
Den Helder zet
natuurgebieden
in een atlas
DEN HELDER (ANP) - In Den
Helder weet men nu hoe waar
devol de natuurterreinen op het
gebied van de gemeente zijn.
De waarde is namelijk vastge
legd in een atlas van de natuur
gebieden. Deze is uitgegeven in
opdracht van het gemeentebe
stuur: 82 pagina's met foto's en.
teksten.
Voor zover bekend is het voor
het eerst dat een plaatselijke
overheid opdracht geeft tot een
inventarisatie om deze gebieden
in de toekomst te beschermen.
Dat het de gemeente ernst is
met deze atlas blijkt uit het feit
dat alle directeuren van de ge
meentediensten een brief heb
ben gehad waarin zij nadrukke
lijk worden verzocht de natuur
terreinen te mijden.
Vragen over
plaatsing van
pleegkinderen
DEN HAAG (ANP) - Het KVP-
kamerlid mevrouw Cornelissen
wil van staatssecretaris Zeeval-
king (justitie) weten, of de plaat
sing van pleegkinderen in alter
natieve samenlevingsvormen
verantwoord is. In schriftelijke
vragen wijst zij er op, dat in het
algemeen die kinderen een ver
hoogde moeilijkheidsgraad in
de opvoeding met zich brengen
en dus in de meest optimale
gezinssituatie zouden moeten
verblijven. Aanleiding tot deze
vragen aan de staatssecretaris is
het jaarverslag 1975 van de Cen
trale voor Pleeggezinnen, waar
in gesteld wordt dat ook ande
ren dan getrouwde paren in'
aanmerking komen voor de
plaatsing van een pleegkind.
Kamerlid wil
ook melk in
schoolkantines
DEN HAAG (ANP) - Het ka-
merldid Beekmans (D '66)
meent, dat de melk-acties juist
ook in schoolkantines in prak
tijk moeten worden gebracht. In
schriftelijke vragen zegt hij, dat
aan het assortiment dranken in
schoolkantines extra aandacht
moet worden gegeven, zeker
wat betreft de voedingswaarde
en het gehalte aan schadelijke
en/of minder gewenste stoffen.
In een toelichting op deze vra
gen zegt het kamerlid, dat in
kantines, alleen onsmakelijke
koffie, frisdrank en soep uit au
tomaten verkrijgbaar blijken te
zijn.
Aan de Technische Hogeschool Delft
worden benoemd: dr. ir. A. Verruijt, op
17 maart tot gewoon hoogleraar. Dr. ir.
F. A. Bilsen, op 19 maart tot lector in
de afdeling der technische natuurkun
de. Ing. K. A. G. Muller, op 3 maart
tot doctor in de technische weten
schappen.
ADVERTENTIE
Haal meteen een formulier bij uw club of winkelier.
