Hotel
thuisdialyse"
nierpatiënten
voor
P~
Suske en Wiske De Bokkige Bombardon
Paulus de Boskabouter-Eikeligheden Poor JEAN
Lucky Luke - De trek naar Oklahoma Dargaud i
PAGINA 14
WOENSDAG 11 FEBRUARI 1976
Te weinig
transplantaties
door gebrek
aan financiën
AMSTERDAM Die boer uit
Friesland. Tot twee maal toe
is er een nier op hem getrans
planteerd. In beide gevallen
stootte zijn lichaam het gas-
torgaan weer af. Toch hun
kert hij naar een nieuwe
transplantatie, hoe zwaar de
ingreep ook is en hoezeer hij
de medische indicatie ook te
gen heeft. Zijn simpele argu
ment: Ik wil weer normaal
zijn.
Normaal zijn. Voor de ruim
duizend patiënten in Neder
land die lijden aan terminale
nierinsufficiëntie, betekent
dat: niet meer twee tot drie
keer per week gedialyseerd te
hoeven worden, niet meer het
dagelijkse leven te hoeven on
derbreken voor die verschrik
kelijke gang naar het zieken
huis. Ter verduidelijking: ter
minale nierinsufficiëntie wil
gewoon zeggen dat de nieren
hun bloedzuiverende funktie
niet naar behoren kunnen ver
vullen en dat de patiënt dood
gaat wanneer er geen maatre
gelen worden genomen. Dialy
se, het op regelmatige tijden
schoonmaken van het bloed
met behulp van een kunstnier,
is een van die maatregelen. De
andere mogelijkheid is nier
transplantatie een ingreep
die met toenemend succes en
in toenemende aantallen
wordt toegepast.
„Gelukkig", zegt Ir. A. J. de
Boef, voorzitter van de Neder
landse Nierstichting. „In alle
andere opzichten volkomen
gezond zijn en toch twee tot
drie keer per week te moeten
dialyseren zeg maar: een
uur of zes aan de kunstnier te
moeten liggen kan het leven
van een patiënt tot een hel
maken. We kennen voorbeel
den van seksuele problemen
zoals impotentie, van huwe
lijksontwrichting en van ver
wijdering tussen ouders en
kinderen omdat de patiënt alle
aandacht voor zich opeist"
Niertransplantatie is het ant
woord, zoals die boer uit
Friesland al weet. Dan word
je weer normaal. Er is een
bijkomend economisch argu
ment, hoe onsympathiek het
ook moge zijn om bij dit leed
de kille centen te betrekken.
Een niertransplantatie kost
voor- en nazorg inbegrepen,
zo'n 50.000 gulden. Dat kost
het dialyseren van een patiënt
ook, maar dan ieder jaar op
nieuw, zijn hele leven lang,
terwijl transplantatie althans
in opzet een eenmalige zaak
blijft (er lopen in Nederland al
een jaar of tien mensen met
een gastnier rond).
Waarom dan niet meer trans
plantaties dan de ongeveer 150
die er jaarlijks in de zeven
daartoe ingerichte centra van
academische ziekenhuizen
plaatsvinden? Gebrek aan do
nors die een nier af willen
staan? Ir. De Boef: „Er zijn
meer donors dan er operaties
worden verricht. De centra
wijzen operaties af, terwijl er
donors voorhanden zijn en dat
is een knap vervelende situa
tie. Uit een onderzoek dat wij
hebben ingesteld, is de bereid
heid van Nederlanders geble
ken om een nier af te staan.
Maar wat krijg je? Als er toch
niet voldoende getransplan
teerd wordt, verdwijnt de mo
tivatie, zowel bij de donor als
bij de chirurg. Dan ontstaat al
gauw de gedachte: zo'n nier
wordt toch maar weggegooid."
Ongeveer 500 niertransplanta
ties zijn er de afgelopen tien
jaar in Nederland verricht. In
1972 kwam de adviescommis
sie De Graeff tot de prognose
dat het er jaarlijks 400 zouden
moeten zijn om de achterstand
in te halen zodat het aantal
patiënten dat afhankelijk is
van behandeling met de kunst-
nier (ieder jaar komen er 350
tot 400 bij) niet verder zou
stijgen. Maar de academische
ziekenhuizen zijn bij 150 blij
ven steken en de groep patiën
ten die zijn leven vergald ziet
mijoen van gemaakt. De bal is
teruggekaatst naar de dialyse
centra en daarmee is onrecht
aangedaan aan transplantabe-
le patiënten mensen die zich
lenen voor de ingreep want
ze worden langer dan noodza
kelijk zou zijn veroordeeld tot
de regelmatige, afschuwelijke
gang naar het ziekenhuis."
Hoe zwaar de psychische druk
van de dialyse is, blijkt uit het
feit dat de medische weten
schap er de methode van de
thuisdialyse op gevonden
heeft. De patiënt kan daarmee,
geholpen door een huisgenoot,
zelf zijn bloed zuiveren. Mits
hij daarvoor mentaal geschikt
is, er de rust voor kan opbren
gen, niet in paniek raakt en
verkeerde handelingen gaat
verrichten.
Ir. de Boef: „De patiënt moet
er psychisch, medisch en so
ciaal voor klaar zijn. En hij
moet er de ruimte voor heb
ben. Thuisdialyse veronder
stelt dat je er permanent een
kamer voor kunt reserveren
die volkomen schoon is en die
alleen voor dat doel gebruikt
wordt. Je kunt het niet in een
hoekje van de keuken doen.
Wel, wie beschikt er in Neder
land bij de huidige woonsitua
tie over die mogelijkheid?
Hooguit een zeer kleine élite.
Vandaar dat er in Nederland
slechts zo'n honderd patiënten
zijn die zich thuis dialyseren."
Vandaar ook de oprichting
van de stichting Diatel (staat
voor: dialysehotel) Noord-Hol
land. Ir. De Boef is er de
oprichtingsvoorzitter van.
Doel: nierpatiënten die wegens
gebrek aan ruimte of onvol
doende hulp thuis niet kunnen
dialyseren, de kans te bieden
toch buiten het ziekenhuis de
behandeling te ondergaan, we
liswaar onder medisch toe
zicht. en medische verantwoor
delijkheid, met de mogelijk
heid om in geval van nood
onmiddellijk terug te vallen op
de bestaande dialysecentra in
de ziekenhuizen, maar ander
zijds met een sfeer waarin de
patiënten onder het dialyseren
samen gezellig een kaartje
kunnen leggen. Ir. De Boef:
„Het moet een huisvervangen-
de mogelijkheid worden. Ar
chitect Kees Westerbeek gaat
het gebouw zo proberen in te
richten dat de patiënt niet het
idee heeft: ik moet weer naar
dat verdomde ziekenhuis. Ook
zal er grote aandacht besteed
worden aan de maatschappe
lijke zorg voor de patiënten.
Ze kunnen hun problemen
misschien te boven komen als
ze de kans krijgen hun hart te
luchten bij iemand met scho
ling en ervaring op dat terrein
een maatschappelijk werker
of eventueel een psycholoog.
In ziekenhuizen funktioneert
de opvang niet maximaal
alweer vanwege geldgebrek.
Diatel is nog pas in staat van
wording. De plannen zijn be
sproken met de overheid die
uiterst welwillend heeft geluis
terd en de toezegging heeft
gedaan de opzet alle kans te
willen geven. De Nierstichting
die de investering van 1 mil
joen gulden voorschiet, hoopt
dat de plannen snel zullen
worden goedgekeurd zodra ze
zijn afgerond. De streefdatum
voor de ingebruikneming van
de eerste Diatel is 1 april. Als
het experiment slaagt, ligt het
in de bedoeling om in de grote
woonkernen van Nederland
waar het woonvraagstuk de
thuisdialyse praktisch uitsluit
en waar de patiënten zijn ge
doemd tot de gang naar het
ziekenhuis, meer van dergelij
ke dialysehotels te stichten.
Ir. De Boef: „Maar het blijft
een lapmiddel. We zouden de
voorkeur geven aan meer nier
transplantaties. En nogmaals:
de donors zijn er. Zodra er
verruiming komt in de moge
lijkheden voor operaties, zul
len de nodige nieren beschik
baar zijn."
PIET SNOEREN
door steeds maar weer die dia
lyse, groeit en groeit.
Ir. De Boef: „Academische zie
kenhuizen zijn onderwijsin
stellingen en vallen als zoda
nig onder het ministerie van
onderwijs dat om redenen van
bezuiniging een personeels- en
uitbreidingsstop heeft inge
voerd. Het komt erop neer dat
de taak van de volksgezond
heidszorg door gebrek aan
personeel en outillage in het
gedrang is geraakt. En nog
een faktor er is geen kosten
dekkende vergoeding aanwe
zig voor de reeks verrichtin
gen die een niertransplantatie
vergt. Zoals gezegd kost de
ingreep 50.000 gulden. Het zie
kenfonds betaalt daar slechts
de helft van en de rest komt
ten laste van het ziekenhuis
dat daardoor een begrotingste
kort krijgt.
Je zou kunnen zeggen dat de
medische ontwikkelingen niet
worden bijgebeend door het
verzekeringswezen. Althans
niet waar het om niertrans
plantaties gaat. Een tegenhan
ger is de hartchirurgie waar
voor het ministerie wel een
kostendekkend tarief heeft
goedgekeurd en waar het per
soneelsbestand wel op peil ge
houden mag worden." Door al
deze oorzaken is het aantal
niertransplantaties achterge
bleven bij de 400 per jaar
vaartoe de commissie De
Graeff indertijd adviseerde.
Ir. De Boef: „Het nare gevolg
is, dat veel meer patiënten op
de kunstnier zijn aangewezen
dan anders het geval zou zijn
geweest. Het blijkt ook uit de
cijfers. In juli 1974 vaardigde
het ministerie van volksge
zondheid een maatregel van
bestuur uit waarbij het aantal
dialyseplaatsen werd gesteld
op 71 per 1 miljoen Nederlan
ders en al in oktober van het
afgelopen jaar werd er 111 per
YJiêr brin$an jvllic mij hm?)
Percy Faith
overleden
LOS ANGELES - Percy Faith,
de bekende componist van lich
te muziek, is gisteren in een
ziekenhuis in Los Angeles op
67-jarige leeftijd aan kanker
overleden. Hij heeft twee we
ken in het ziekenhuis gelegen.
Faith is in Toronto geboren en
begon zijn loopbaan als pianist
in theaters en hotels. Hij werkte
van 1933 tot 1940 als arrangeur
en dirigent voor de Canadese
radio-omroep. Daarna ging hij
naar de V.S. waar hij muzikaal
directeur werd van een gram
mofoonplatenmaatschappij.
Faith is bekend geworden door
zijn achtergrondmuziek en ar
rangementen. In 1953 kreeg hij
een Gold Award voor een lied
uit „Moulin Rouge" en in 1960
dezelfde onderscheiding voor
het thema uit de film „A sum
mer place".
Zijn nieuwste platen waren o.m.
„Time for love", „Raindrops
keep fallin", „Love story", „Je
sus Christ, Superstar" en „Day
by day".
Kunst en kunstenaar
In Pulchri Studio, Lange Voor
hout 15 Den Haag, wordt van
13 februari t/m 11 april de ten
toonstelling 'Volksmuziek en
volksinstrumenten in Europa'
gehouden, ingericht door en met
materiaal van het Haags Ge
meentemuseum. Hier is een
reeks muziekinstrumenten te
zien, en via klankbeelden te ho
ren, die via de volksmuziek hun
invloed hebben gehad in euro-
pese landen.
Het volksmuziekensemble Ra-
kija treedt zondagmiddag 29 fe
bruari op in de aula van het
Haags Gemeentemuseum in het
kader van de tentoonstelling
'Volksmuziek en volksinstru
menten in Europa'.
'Haagse gezichten' heet de ten
toonstelling die van 20 maart
t/m 11 apil wordt gehouden in
Pulchri Studio. Ze omvat een
keuze uit werk van Haagse foto
grafen, vervaardigd als kunst
opdracht van het gemeentebe
stuur. na adviezen van de Ge
meentelijke Commissie voor
Beeldende Kunsten.
Het lunchprogramma op woens
dagmiddag 18 februari en Dili-
gentia wordt verzorgd door Her
man Hopman trompet en Emil
Kijzer piano. Die avond spelen
Anner Bijlsma m.m.v. gebroe
ders Kuyken rondom Boccheri-
ni.
De Voorburgse Oratoriumver
eniging o.l.v. Rocus van Yperen
concerteert dinsdag 24 februari
in de Vaste Burchtkerk te Voor
burg. Op het programma staan
het Stabat Mater van Rossini en
de Vesperae de Domenica van
Mozart. Medewerking verlenen
Karin Ostar sopraan. Joke de
Vin alt, Anton Trommelen te
nor. Henk Smit bas, Tijn van
Eijk orgel en het Gewestelijk
Orkest.
Dirigent Edo de Waart is plotse
ling naar New York vertrokken
om daar twee concerten van het
Cleveland Orchestra over te ne
men van Lorin Maazel, die een
-overigens niet ernstig- ongeluk
heeft gehad. De Waart, die zo
juist een zeer succesvolle perio
de bij het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest had beëindigd
en a.s. donderdag weer in San
Francisco begint, dirigeerde gis
teren in de Carnegie Hall en
vanavond in de Avery Fisher
Hall in Lincoln Center.
Willem Stens uit Pijnacker ex
poseert van 27 februari t/m 20
maart aquarellen, krijttekenin
gen en reisschetsen in de expo
sitieruimte van het gemeente
huis te Krimpen aan den IJssel.
Galerie Heulle, Keizersgracht
330 Amsterdam, exposeert tot 9
maart werk van tsjechische
kunstenaars.
U—3 u-3 „Gek hé," mompelde Pau
lus met een zeer verkouden stemme
tje, „het was net of ik geroepen
werd. Maar als je deus zo verdopt
is, weet je dat nooit helemaal zeker."
Hij had Gregorius nog niet gezien,
die hem achterop kwam en die mom
pelde: „Het was net of ik iemand
hoorde niezeren. Maar ik kan me
tuurlijk best vergipst hebberen."
Maar toen Gregorius Paulus eenmaal
had ingehaald, merkte hij dadelijk
dat er van een vergissing geen spra
ke was. Op zijn vriendelijke groet
antwoordde de boskabouter met een
gesmoord: „Ha - haa - haaaaa
-HAAAAAA-" „Ik denk dat jij moet
nie?eren," zei Gregorius. „TSJOE!"
toeterde Paulus in zijn zakdoek.
