Steenkool te
belangrijk als
rijke energiebron
Russische dissident
vraagt Westerse
communisten steun
Ulster krijgt
nog maand
voor oplossing
EekUeSoma/nt
„Democratisering binnen NS heeft zijn grenzen"
Akkoord over
dispensatie
loonbe vriezing
Ronselaar staakt
werving voor Angola
Tweede Kamer
wil
nieuwe studie
Strengere eisen bij
toelating omroepen
Kamer: weg vrij voor Deltakabel
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1976
Van onze parlementaire redactie
Den Haag De Tweede Kamer heeft zich er gisteren tijdens
het energiedebat in meerderheid over verheugd, dat het kabinet
de beslissing over de eventuele bouw van nieuwe kerncentrales
heeft uitgesteld. Tegelijkertijd werd minister Lubbers van Econo
mische Zaken op het hart gebonden, meer aandacht te schenken
aan de betekenis van kolen als energiebron. Volgens de minister
zouden in 1985 kolen voor tien procent in de energiebehoefte
voorzien, maar van verschillende kanten werd het aandeel van
kolen hoger geschat.
De meeste sprekers stonden nog
altijd huiverig tegenover kerne
nergie. Maar de heren Portheine
van de WD en Drees van DS'70
hekelden het besluit van het ka
binet om nog niet te beslissen.
Mevrouw Epema-Brugman (Pv
dA) meende daarentegen, dat
ook over enkele jaren nop nee"
tegen nieuwe kerncentrales
moet worden kunnen gezegd.
Portheine zei wel, dat er maxi
male waarborgen moeten ko
men, dat kernenergie alleen
voor vreedzame doeleinden
moet worden gebruikt.
Intussen was men het er wel
over eens, dat ook al zal de
behoefte niet zo sterk stijgen als
nog niet zo lang geleden werd
geraamd er een toenemende
waag naar energie te verwach
ten is, waarvoor voorzieningen
nodig zijn. Met name de heer
Terlouw (D'66) en mevr. Epema
stelden, dat men niet mag ver
wachten, dat alternatieve ener
giebronnen als wind, zon en
warmte uit de aarde binnen af
zienbare tijd een aandeel zullen
kunnen leveren in de energie
voorziening,zeer alleen al
omdat ze te duur zijn. Terlouw
maande wat dit betreft tot rea
lisme: „Welke energie we gaan
gebnaiken wordt bepaald door
de prijs ervan".
De meeste woordvoerders gaven
minister Lubbers als wacht
woord „steenkool" mee. CDA-
woordvoerder van Houwelingen
(AR) zei, dat deze delfstof czeer
grote hoeveelheden aanwezig is.
Nederland is bovendien zeer ge
schikt om te dienen als door-
voerland. Erkend werd, dat aan
het gebruik van steenkool ook
nadelen verbonden zijn (roo-
kuitstoot b.v reden waarom de
heer Terlouw erop aandrong de
onderzoekingen te concentreren
op het wegnemen van die nade
len. Technisch is dat mogelijk.
Van onze correspondent Jan Drummen)
Parijs De drie weken geleden uit een
Russische psychiatrische inrichting bev
rijde wiskundige Leonid Ploesjtsj heeft
gisteren in Parijs, waar hij politiek asyl
gekregen heeft, een beroep op de Wester
se communistische partijen gedaan, druk
op Moskou uit te oefenen om het Sowjet-
regime te verzachten. Pljoesjtsj richtte
zich met name tot de Frans-Italiaanse
en Britse communistische partijen en
vroeg „alle weldenkende lieden" zich
achter deze partijen te scharen om hun
invloed aan te wenden voor eerder ge
noemd doel.
De persconferentie waarop Pljoesjtsj ook
het relaas van zijn twee jaren durende
internering in een inrichting voor geestes
zieken gaf, werd in Parijs een gebeurte
nis van internationaal belang genoemd.
De Russische dissident zette uiteen hoe
hij sedert 1966 kritiek geleverd had op
het stalinisme, de buitenlandse politiek
van de Sowjet-Unie en de afwezigheid
van democratie, hoe hij zijn betrekking
als wiskundige verloren had en hoe hij
op 15 januari 1972 gearresteerd was.
Hij verklaarde dat hij „gevaarlijk schizo
freen sedert zijn jongelingsjaren" ver
klaard werd, na slechts enkele gesprek
ken met drie van de meest vooraanstaan
de Sowjet-psychiaters.
RUN OP CADILLAC
Deze Eldorado Convertible (Cadillac) zal over een paar maanden
niet meer gefabriceerd worden. Het gevolg is dat de Cadillac-dea
lers door liefhebbers praktisch belegerd worden om alsnog een
dergelijke wagen te kopen. Ze hebben er graag een paar duizend
gulden meer voor over.
LONDEN De 78 leden van de
Noordierse conventie zijn giste
ren in het Stormont van Belfast
de tweede zitting begonnen van
een nationale vergadering, die
nu nog precies een maand de
tijd heeft om een grondwette
lijk compromis te vinden, dat
de slepende kwestie Ulster zou
kunnen oplossen. In Londen en
Belfast is echter niemand opti
mistisch genoeg gestemd om te
geloven, dat de vertegenwoor
digers van de protestantse
meerderheid en de afgevaardig
den van de katholieke minder
heid nu ineens een aanvaardba
re formule zullen weten te be
denken om de runoerige Noord
ierse provincie vreedzaam sa
men te besturen.
De besprekingen vinden plaats
tegen de achtergrond van het
feit. dat afgelopen maand in
Ulster bijna 50 personen gedood
werden. Dit is het hoogste aan
tal slachtoffers sinds het begin
van de huidige vijandelijkhe
den, nu ruim zes jaar geleden
en bijna het dubbele van het
vorige „record" in januari 1972.
Het was vandaag drie maanden
geleden dat de conventie nog
vergaderd had. De Britse rege
ring heeft die tijd gebruikt >om
grondig na te denken over de
definitieve verwerping door de
protestantse meerderheid van
het idee van „verdeling van de
macht" en de botte weigering
van de katholieke minderheid
om haar republikeinse aspira
ties te laten varen. Londen is nu
vast van plan, de Noordierse
Politici hierna geen nieuwe
„laatste kans" meer te geven.
Als de besprekingen van de con
ventie compleet mislukken, zal
de Britse regering vermoedelijk
korte tijd later afkondigen, dat
op 24 juli het rechtstreekse be
stuur van Ulster opnieuw met
12 maanden verlengd wordt.
Daarna zal de verlenging auto
matisch gebeuren.
PAGIN A 9
Hard tegen hard
MET DE MOED van de politieke wanhoop is het kabinet-Den Uyl
nu al dagenlang bezig een uitweg te zoeken uit de moeilijkheden
rond de ondernemingsraden-nieuwe-stijl. Zag het er gisteren nog
naar uit, dat een compromisvoorstel van minister Van Agt van
Justitie (bewaker van het recht, dus ook van het eigendomsrecht
in de onderneming) kans van slagen zou hebben, gisteravond laat
werd duidelijk, dat zijn pogingen niet gelukt waren. PvdA en PPR
maken er grote politieke bezwaren tegen en deze worden vooral
vertolkt door premier Den Uyl.
HET IS BEGRIJPELIJK, dat het kabinet van deze kwestie bijna
een halszaak gemaakt heeft. Het is het eerste grote program-punt,
dat de ploeg van Den Uyl de laatste jaren gepijnigd door tal
van tegenslagen aan de orde wil stellen. Het is echter even
begrijpelijk, dat de politieke partijen er zeer hard aan trekken.
Want aan de orde is in feite niets minder dan de visie op de
maatschappij. Daarbij is nadrukkelijk ook het eigendomsrecht in
en van de onderneming aan de orde. De CDA-fracties willen het
overleg in de ondernemingen tussen werknemers en leiding letter
lijk als een overleg blijven beschouwen: PvdA en PPR zien via
de wijziging van de wet op de ondernemingsraden aan de horizon
al het zogenaamde arbeids-zelfbestuur wenken. Verschuiving van
de macht dus.
DE BOTSING DER PRINCIPES, die ontstaan is, kunnen de politici
niet meer uit de weg gaan. En dat maakt een oplossing thans des
te moeilijker, zeker wanneer ieder compromis van tafel geveegd
wordt. Bij de ministers is echter, zoals dat zo fraai wordt uitge
drukt, de politieke wil aanwezig, om uit de moeilijkheden te komen.
De vraag is echter, of de harde politieke praktijk van alledag deze
politieke wil niet zal breken. Dat zou een kabinetscrisis betekenen,
met alle gevolgen van dien in deze zeer moeilijke tijd voor
Nederland.
Weeroverzicht
De Bilt: In de luchtdrukverde
ling boven onze omgeving komt
ook het komende etmaal weinig
verandering. De luchtdruk in
Skandinavië blijft hoog en in
zuidelijk Europa blijven de ba
rometers vrij lage waarden aan
wijzen. De wind blijft dan ook
uit oostelijke richtingen komen
en voert lucht aan waarin eerst
nog vrij veel bewolking voor
komt. maar verder naar het oos
ten komen geleidelijk meer op
klaringen voor. die naar onze
omgeving gevoerd worden. Deze
opklaringen kunnen tot gevolg
hebben dat, vooral 's nachts en
in de vroege ochtend matige
vorst kan optreden. In Finland,
waar onder invloed van een
krachtig hogedrukgebied vrij
wel geen bewolking voorkomt,
daalde gisterennacht het kwik
plaatselijk tot meer dan 35 gra
den onder het vriespunt
Vooruitzichten voor vrijdag:
Geen neerslag van betekenis.
Temperaturen om het vriespunt,
maar 's nachts bij opklaringen
enkele graden lager.
Weersvooruitzichten in cijfers:
voor vrijdag:
Aantal uren zon: 0 tot 4
Min. temp. omstreeks min 3 gra
den
Max. temp. omstreeks 1 graad
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 90 procent
Kans op een geheel droog et
maal: 60 procent.
Hoger personeel
ook bij sociaal
overleg
DEN HAAG (ANP) - Dt Twte-
de Kamer heeft de regering gis
teren verzocht te bevorderen
dat de Raad van Overleg voor
het middelbaar en hoger perso
neel deel kan nemen aan het
overleg met het georganiseerde
bedrijfsleven over het alge
meen sociaal-economisch be
leid.
De motie hierover werd gisteren
ingediend tijdens het Tweede-
Kamerdebat Kamer-debat over
het initiatiefvoorstel van D'66-
Kamerlid Nypels. De beraadsla
gingen over het initiatiefvoorstel
zijn op voorstel van Nypels ge
schorst, nadat minister Boersma
(Sociale Zaken) aankondigde op
zeer korte termijn te overleggen
met de centrale werkgevers- en
werknemersorganisaties om het
middelbaar en hoger personeel
en enkele andere organisaties te
betrekken in het sociaal-econo
misch overleg. De Kamer zag de
motie als een ondersteuning van
het voornemen van de bewinds-
Engeland en
IJsland gaan
door met
overleg
LONDEN Het mislukken van
de meest recente onderhande
lingen over het kabeljauw-con
flict ten spijt, zijn zowel Enge
land als IJsland bereid op korte
termijn opnieuw met elkaar in
overleg te treden.
Vooruitlopend op de" resultaten
van die nieuwe besprekingen
zullen de Britten, met in achtne-.
ming van de 12-mijlszöne, het
zeegebied rond IJsland als inter
nationaal water blijven be
schouwen.
UTRECHT Een bedrijfsdemocra-
tisering waarbij iedereen altijd over
alles direct meespreekt en meebe
slist is voor een bedrijf als de NS
een onmogelijkheid. Dat zei van
morgen prof. dr. H. J. van Zuthem
bij de viering van het 50-jarig jubi
leum van de NS-personeelsraad. Wel
zijn er bij NS mogelijkheden tot
verdere democratisering. De over
heid, zo stelde hij voor, zou 60 pet.
van het aantal commissarissen kun
nen benoemen, en de overige 40 pet.
laten benoemen door het personeel
van NS.
Het vervangen van de onderne
mingsraad door een personeelsraad
noemde hij een stap terug in het
proces van democratisering. „Lei
ding en personeel dienen gezamen
lijk naar oplossingen te zoeken, niet
in de laatste plaats omdat zij geza
menlijk het beleid moeten uitvoe-
Een andere spreker, de econoom
prof. dr. W. Hessel meende dat het
voorzitterschap van een onderne
mingsraad zou moeten zijn voorbe
houden aan een neutrale derde, die
de toevoer van informatie beheerst
aan de hand van objectieve normen
en volgens een vaste procedure.
Naar de mening van prof. Hessel is
zowel het onthouden van, als het
bedelven met informatie een ver
keerde vorm van machtsuitoefening.
In Stichting v.d. Arbeid
DEN HAAG Werkgevers en
werknemers in de Stichting van
de Arbeid hebben gisteren toch
nog een akkoord bereikt over
een advies aan minister Boers
ma (Sociale Zaken) betreffende
het wegnemen van duidelijke
onbillijkheden, die het gevolg
zijn van het loonbesluit van 3
december, waarbij het verbo
den werd de lonen in het eerste
half jaar van 1976 te verhogen.
Woordvoerders van beide groe
peringen verklaarden gister
avond na afloop van het beraad,
dat zij vanuit verschillende in
valshoeken de adviesaanvrage
van minister Boersma hadden
benaderd, maar dat er toch een
gezamenlijk advies uit de bus is
gekomen. De tekst moet nog
nader worden uitgewerkt en
vervolgens moet de minister nog
beslissen in hoeverre hij met
partijen in de Stichting zal mee
gaan in zijn dispensatiebeleid.
Een belangrijke zaak is een
eventuele ontheffing voor tegen
de overheid aanleunende instel
lingen en diensten, zoals gesub
sidieerde instellingen, ziekenhui
zen. welzijnszorg, bejaardente
huizen. spoorwegen e.d. Nu het
overheidspersoneel namelijk bij
kabinetsbesluit een prijscom
pensatie van 4,5 pet heeft gekre
gen per 1 januari j.l. naar analo
gie van het bedrijfsleven, waar
een dergelijke compensatie con
tractueel vast lag. meent de
Stichting van de Arbeid, dat die
instellingen en diensten thans
ook voor zo'n compensatie in
aanmerking moeten komen. Tot
nu toe verzet het loonbesluit
zich daartegen.
Motie in Kamer aangenomen
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Van Doorn van CRM moet van de Tweede
Kamer de versnippering van radio- en televisiezendtijd bestrijden
door de toelating van nieuwe omroeporganisaties aan strengere
eisen te binden.
Met ruime meerderheid aanvaardde de Kamer gisteren een motie
van het AR-kamerlid De Boer, waarin de minister wordt gevraagd
de hiervoor noodzakelijke wijzigingen in de omroepwet aan te
brengen. Kern van de ARP-motie, die de steun kreeg van PvdA
en KVP, is dat van een kandidaat-zendgemachtigde wordt verlangd
dat zij iets „nieuws" brengt. De nieuwe organisatie moet een
wezenlijke bijdrage leveren aan de beoogde veelkleurigheid van
het omroepbestel.
Op deze wijze kan worden voorkomen dat een organisatie de
.omroep binnenstapt alleen op grond van het feit dat zij over het
vereiste aantal leden (100.000) beschikt.
Prins Claus heeft
gisteren aan de
Zaanse Schans in
Koog aan de Zaan
een klein klokken
museum geopend.
Veertig schitterende
uurwerken zijn daar
te bewonderen. Als
openingshandeling
stelde prins Claus,
in aanwezigheid
van de burgemees
ter van Zaanstad, R.
Laan, een van de
klokken in werking.
SUPPOOST VERKOCHT
MUSEUMSCHATTEN
KAMPEN (ANP) Een 24-jarige museumsuppoost uit Kampen
is gisteren door de politie gearresteerd op verdenking van ont
vreemding van kostbaar antiek ter waarde van 100.000,— en een
kostbare muntenverzameling uit de middeleeuwen.
De verdachte pleegde de diefstallen uit wanhoop: hij moest een
kostbare foto- en afspeelapparatuur afbetalen, waarvoor hij zich
diep in de schulden had gestoken. Ook zijn radiohobby kostte de
verdachte handen vol met geld.
De suppoost verkocht de museumvoorwerpen als tweedehands
goed aan handelaren en particulieren. Een Kampenaar, die zijn
huwelijkscadeau niet vertrouwde, waarschuwde de politie, waarna
de suppoost gearresteerd kon worden.
DEN HAAG De Tweede Kamer heeft
zeer tegen de zin van staatssecretaris Van
Huiten (PTT-zaken) een opening gemaakt
voor het kabelnetsysteem van de firma
Deltakabel. Met uiterst minieme meerder
heden aanvaardde het parlement twee
moties van de KVP die de weg voor het
sternet van Deltakabel vrij maken. Van
Huiter. die niets van dit systeem moet
hebben, kan de moties naast zich neerleg
gen.
De
motie spreekt in feite uit dat de
staatssecretaris in strijd met de wet han
delt door Deltakabel een machtiging voor
het aanleggen van haar kabelnet te ont
houden. Gevraagd wordt om een wijziging
van de wet (telegraaf- en telefoonwet).
In de andere motie wordt gevraagd om in
de aan te brengen wetswijziging geen tech
nische eisen op te nemen die nieuwe ont
wikkelingen op het terrein van de kabel-tv
afsnijden of beperken.
De KVP-moties kregen de steun van alle
rechtse partijen plus D'66. De ARP (op
Roolvink en Schakel na) stemde evenals
PvdA, PPR, PSP en CPN tegen.
ACTEUR NORTON
Zwaargewichtbokser Ken Norton deelt hier een filmoptater uit aan
een tegenspeler tijdens de opnamen van de film „Drum". Op
de foto rechts moet zijn make-up door middel van een spray
bijgewerkt worden. Als de film af is gaat Ken Norton de ring
weer in als concurrent van Muhammed Ali, met wie hij in juli
een gevecht aangaat.
Jubileumloten vliegen weg
(van onze parlementaire redaktie)
DEN HAAG De Staatsloterij zet op het ogenblik geweldige
hoeveelheden loten af voor haar jubileumloterij. Na twee dagen
lotenverkoop is aan de Staatsdrukkerij reeds opdracht gegeven
extra series te drukken. „Het ziet er naar uit dat we de kosten
er dik uithalen", zo zei staatssecretaris De Goede (Financiën)
gisteren tijdens de receptie, waarmee het 250-jarig bestaan van
de Staatsloterij officieel werd gevierd.
Staatssecretaris Van Huiten (Verkeer) bood zijn collega een vel
postzegels aan, die speciaal ter gelegenheid van het jubileum zijn
uitgegeven. Het plan om de postzegels als lot te verkopen vond
geen doorgang. „Elke zegel zou dan zo uniek en waardevol zijn
voor verzamelaars dat wellicht niemand de prijzen zou hebben
afgehaald, aldus Van Huiten.
Deze maand zullen er vier trekkingen zijn met deze keer een half
miljoen gulden schoon als hoofdprijs.
AMSTERDAM (ANP) - Koreaveteraan A. J. H.
Rommens, die voor de Britse Security Advisory
Services (SAS) bemiddelt bij de werving van
Nederlanders voor de burgeroorlog in Angola,
heeft de Amsterdamse recherche beloofd zijn
activiteiten te staken. De lijsten met enige tien
tallen gegadigden heeft hij vernietigd.
De recherche had contact met hem gezocht op
vermoeden van overtreden van de arbeidsbemid-
delingswet en artikel 205 van het wetboek van
strafrecht, waarin aanwerven voor vreemde krijgs
dienst zonder officiële toestemming verboden
wordt.
Het ministerie van buitenlandse zaken heeft via
een woordvoerder te kennen gegeven, dat inmen
ging, ook van Nederlanders, in de strijd in Angola
ongewenst is. Wie zonder verlof van de Kroon in
vreemde krijgsdienst treedt, verliest zijn Nederlan
derschap, maar het staat niet vast of de wettelijke
bepalingen ook van toepassing zijn op de situatie
in Angola. Het gaat namelijk niet om het dienst
nemen in een leger van een staat, die een eigen
grondgebied beheerst. Overigens zullen morgen,
tijdens het vragenuurtje in de Tweede Kamer
vragen over deze materie gesteld worden.
Erkenning door Nederland van de Angolese
MPLA als wettige regering zou de voormalige
Portugese kolonies zeer welkom zijn, zo hebben
MPLA-afgevaardigden N. van Dunem en Da Silva
Saude in Amsterdam verklaard. Zij zijn in het
land om kracht bij te zetten aan manifestatie
„Erken de volksrepubliek Angola; steunt de
MPLA". Deze manifestatie is georganiseerd door
onder andere het Angolacomité, de PPR, de PSP,
de PvdA en de werkgroepen zuidelijk Afrika.
Diplomaat
gepakt voor
heroïnesmokkel
AMSTERDAM (ANP) - Een di
plomaat uit het Afrikaanse
Sierra Leone is door de douane
op Schiphol gearresteerd na
zijn poging 16,5 kg heroine ons
land binnen te smokkelen. Drie
Chinezen, van wie hij de tele
foonnummers in een notitie
boekje had staan, werden enke
le uren later aangehouden.
„De Afrikaanse diplomaat be
vond zich niet op dienstreis, dus
kon hij zich niet beroepen op
diplomatieke onschendbaar
heid". aldus de hoofdoff.ese
van het arrondissement ruai
lem. mr. J. L. Andrea.
Volgens de officier werti de
man na zijn aanhouding door
een arts onderzocht, omdat hij
zich niet goed voelde. De man
was inderdaad koortsig en is
daarom in het ziekenhuis van de
strafgevangenis in Schevenin-
gen opgenomen", aldus de offi
cier.
Leonid Pljoesjtsj tijdens zijn uiteenzetting
