Charmante muziek
van Bachs zonen
Ruim 140.000
artsen verlieten
land dat opleiding
betaalde
Paulus de Boskabouter - De Uitvinder
Suske en Wiske De Bokkige Bombardon
Lucky Luke - De trek naar Oklahoma
Edith Steinconcours op niveau
Golden Earring bracht enorm spektakel
Vrouwen- cabaret in Den Haag
PAGINA 6
MAANDAG 2 FEBRUARI 1976
Toeren door
de muziek
Dat het geen pretje is zoon van een beroemd
vader te zijn, heeft ook de jongere generatie
Bach ondervonden. Zonder de dominerende
figuur van vader Johann Sebastian zouden
de zonen ongetwijfeld een hogere plaats op
de componistenladder gekregen hebben.
Nieuwe platen met muziek van twee van
Bach's zonen - Johann Christian en Christoph
Friedrich bieden geledenheid zich hierover
nog eens een oordeel te vormen. Op DGG's
label Schwann (VMS 4508/9) werden zes sin-
fonia's van Christoph Friedrich opgenomen
en voor Philips (6500-847) speelt Ingrid Hae-
bler van Johann Christian op het hammer-
klavier vier klavierconcerten.
Met elkaar gemeen hebben Johann Christian
en Christoph Friedrich dat ze het overgangs
gebied vormen tussen de grote Bach en de
twee grote meesters van de klassieke Periode:
Mozart en Haydn. Johann Christian, in wiens
muziek merkbaar is dat een lange studiereis
naar Italië niet zonder gevolgen gebleven is.
is op zijn best in concerten met een solo-in
strument (zoals bijvoorbeeld met het Ham-
merklavier), Christoph Friedrich ontwikkelde
de sinfonia tot vormen waarop Haydn en
Mozart direct konden aansluiten.
De zes sinfonia's op de Schwann-plaat worden
gespeeld door het Kamerorkest van Keulen
onder leiding van Helmut Müller-Brühl; een
prima kamerorkest met als sterkste punt de
uitmuntende klankverhouding. De klaviercon
certen van Johann Christian worden zoals
omstreeks 1960 in Tsjecho-Slowakije heront
dekt - zou men het voorbeeld mogen noemen
waarvan Mozart en Haydn voor hun missen
veel geleerd hebben. Een mis met een zeer
feestelijk karakter, maar tevens met een muzi
kaal lijnenspel dat vocaal en instrumentaal
doorzichtig blijft. Schwann nam de muziek op
in haar serie "Klangarchiv für Kirchenmusik"
(AMS 3507) in een uitvoering van het Tsje
chisch Philharmonisch koor, de Prager Sinfo-
niker en vier Tsjechische solisten die een
homogeen kwartet vormen. Aan het orgel
assisteert Ladislav Vachulka, de musicoloog
die het manuscript van Caldara's kostelijke
mis herontdekte. De uitvoering bevestigt een
al eerder getrokken conclusie: de koorzang
staat in Tsjecho-Slowakije weer op hoog peil.
Kodaly en Scriabin
Antal Dorati
gezegd vertolkt door Ingrid Haebler; er zijn
maar weinig pianisten die op het oude Ham-
merklavier zo goed weg kunnen als mevrouw
Haebler; ze kreeg op deze plaat assistentie
van de Capella Academica Wenen, dirigent
Eduard Melkus; tussen solist en kamerorkest
zult geen ideale samenwerking ontdekken.
Vöórloper in een ander opzicht is de Italiaan
Antonio Caldara; de Mis bij de heiligverkla
ring van de H. Johannes Nepomucenus -
Wanneer de Philharmonia Hungarica - het in
Duitsland werkende orkest van Hongaarse
musici - onder leiding van Antal Dorati werk
uitvoert van Kodaly betekent dit zo iets als
de specialiteit van de chef-kok. Deccaplaat
SXL 6712 laat Kodaly's bekende Dansen uit
Galanta" en wat minder bekende „Dansen uit
Marosszek" in een opwindende vertolking ho
ren; veel ritmische la-acht en een klankbeeld
met alle gewenste variaties. Maar de plaat
brengt ook Kodaly's „Concert voor Orkest"
uit 1939; de titel doet natuurlijk onmiddellijk
aan Bartok denken; in het concert zitten zelfs
fragmenten die doen vermoeden dat beide
Hongaarse meesters soms een zelfde inspira
tiebron hebben benut. Bartok's concert is
indringender, dramatischer; maar onderschat
het stuk van Kodaly niet.
Vladimir Ashkenazy
Kodaly demonstreert zijn groot talent op het
gebied van de orkestratie eveneens in de
Theater-ouverture uit 1927, een voorspel op
de opera Hary Janos.
Het zeer grote meesterschap van pianist Vla
dimir Ashkenazy kunt u weer beluisteren op
Decca SXL 6705; hij speelt ditmaal sonates
van Scriabin, de Rus wiens zo compact lijken
de partituren grote klaviertechnische deskun
digheid vereisen, maar die bij een vertolker
van de kwaliteiten als Ashkenazy veel meer
.waard blijkt dan het bescheiden plaatsje dat
vele musicologen hem gunnen.
De sonates van Scriabin scheppen een sfeer
die aan Chopin en Rachmaninov doet denken.
Voor liefhebbers van klaviermuziek: een bui
tenkansje.
Genève Meer dan 140.000 art
sen oefenen hun beroep uit in
een land dat niet hun opleiding
betaald heeft. Dit heeft de We
reldgezondheidsorganisatie van
de Verenigde Naties, de WHO,
in Genève meegedeeld. Dit ver
schijnsel, dat zeer veel kost aan
de armste landen ter wereld,
vertoont de neiging zich nog uit
te breiden. Ook bij de verple
ging doet emigratie van perso
neel zich veelvuldig voor.
De belangrijkste landen van
emigrerende artsen zijn India
(14.000), de Filippijnen (9000),
Iran (3200), Zuid-Korea (3000) en
Thailand (1300). De opleiding
van de artsen heeft tussen de
26.000 en 65.000 gulden gekost.
Voor sommige landen is het per
centage vertrokken artsen zeer
hoog, met name voor de Filip
pijnen (66 procent), Syrië (40
procent) en Iran (33 procent).
Rekening houdend met het aan
tal artsen dat jaarlijks afstu
deert, zou een land als Libanon
negen jaar nodig hebben om de
geëmigreerde artsen te vervan
gen. Voor de Filippijnen en Pa
raguay is dat acht jaar.
De Verenigde Staten zijn het
belangrijkste invoerende land
voor artsen: 75.000 staan offi
cieel ingeschreven. Vermoede
lijk wecken er nog 10.000. Elk
jaar komen er 4000 artsen uit
andere landen bij.
De andere grote „importeurs"
zijn Groot-Brittannië (met 21.000
plus 800 per jaar), Canada (9000
plus 700 per jaar) en West-Duits-
land (6000 plus 500 per jaar). De
Wereldgezondheidsorganisatie
heeft geen officiële statistieken
gepubliceerd over het aantal
verpleegsters dat geëmigreerd
is, maar schat dat hun aantal
met 28.000 per jaar is toegeno
men. De VS zouden er 38.000
hebben, Canada 17.000, West-
Duitsland 8000 (van wie 3000 uit
Zuid-Korea). Het land waar het
grootste aantal verpleegsters
vandaan kwam is de Filippij
nen: minstens 14.000.
Volgens de Wereldgezondheids
organisatie hebben de opwek
kingen tot repatriëring van art
sen, ondanks enkele beperkende
maatregelen van Groot-Brittan
nië en Canada, geen resultaat
gehad.
De wereldorganisatie meent dat
artsen en verpleegsters emigre
ren omdat in het land van her
komst de zieken en de staat te
arm zijn om hen net zoveel te
betalen als in de rijke landen.
Ten slotte haalt de Wereldge
zondheidsorganisatie een voor
beeld aan van Tanzania dat de
artsenopleiding gewijzigd heeft
om deze beter te laten corres
ponderen met de geringe plaat
selijke eisen en minder met de
modernere eisen van andere
landen.
Door JEAN DU UEU
T-95 Met een van angst verbeten
mondje zat Eucalypta nu in elkaar
gedoken onder de grond en luis
terde naar het razen en tieren van
de teleurgestelde draak. Het beest
vergat gelukkig in zijn woede dat
het Paulus was geweest die de
heks een uitweg had gewezen. Dat
was maar goed ook, want de bos
kabouter kwam naar hem toehol
len. „Ik had haar bijna te pakken,"
klaagde de draak. „Als ik had
kunnen vliegen, dan was ze er nou
geweest!" „Misschien is daar wat
aan te doen," opperde Paulus.
„Tenslotte is Eucalypta een heks
die kan toveren. Misschien wil ze
er in ruil voor haar vrijheid wel
voor zorgen dat jij een vliegende
draak wordt."
'tensohlsulelf)(l(om,we6dcinverder. We]
zijn opnclfoede spoorlX
C. Dargaud S.A. 1976
Het zevende interscholaire muziekcon
cours georganiseerd door het Koor Edith
Stein College kreeg van de muzikale leer
lingen van de middelbare scholen in Den
Haag en randgemeenten aanmerkelijk
minder belangstelling dan in voorgaande
jaren. De oorzaken hiervan zijn niet be
kend al bestaat de indruk, dat op de
scholen te weinig publiciteit is gegeven
aan het concours. Wel kon geconstateerd
worden dat bij de beginners het niveau
beduidend hoger was dan in de vorige
concoursen.
Veertien scholen waren vertegenwoordigd,
leerlingen van acht van deze scholen wer
den toegelaten tot de finale die zaterdag
avond in Diligentia werd gehouden. De
jury, bestaande uit Theo Olof, Peter Bik,
Ocker Toetenel, Piet Veenstra (voor het
Res. Orkest) en Ruud van der Meer, beluis
terde bij de beginners een celliste, twee
hoboïsten, een trio, een klarinet-piano duo
en een harpiste. Opvallend was de klassie
ke programma-keuze en teleurstellend het
feit, dat alleen Jurriaan Andriessen de
Nederlandse componisten vertegenwoor
digde. De prijs van de Gemeente 's-Gra-
venhage voor de beste executant van een
Nederlandse compositie werd dan ook niet
toegekend. Terecht ging de eerste prijs
naar Annet van Biezen (Rijnlands Ly
ceum), in het trio blonk zij uit door toon-
vorming, techniek en aangeboren muzikali
teit. De tweede prijs was voor Thea van
Wiechen, die haar liefde voor de harp wist
over te brengen op de toehoorders.
De eerste prijs bij de gevorderden moest
worden gedeeld door de violiste Marieke
Blankestijn („Sorghvliet") en harpiste
Teatske Kleijn (2e V.C.L.). Een juiste be
slissing van de jury, die dit jaar overigens
slechts 40 minuten nodig had om tot een
oordeel te komen. Beide winnaressen zul
len in het volgend seizoen mogen optreden
met het Residentie Orkest. Klarinettist Ju
les van Hessen kreeg voor zijn weergave
van het Concertino van Von Weber de
tweede prijs, bovendien mag hij een Dili-
gentia-lunchconcert gaan verzorgen. Men
kon 't met deze verdeling zeker eens zijn.
A. H.
Bioscopen
LEIDEN
Luxor: (tel. 121239) Jaws (18) 14.30
19 21.30; Camera: (tel. 124919)
Sweet Movie (18) 19, 21.15, Sjors
en Sjimmi (a.l.) 14.30. Lido: (tel.
124130) Battle of Britain (14) 14.30.
10, 21.15. Studio: (tel. 133210) Len
ny (18) 14.30., 19. 21.30. Trianon:
(tel. 123875) Histoire d'O (18) 14.30
19. 21.15. Rex: (tel. 125414) Blote
stoten die van het spel genoten
(18) 19. 21.15, Pinocchio (a.l.) wo.
14.30.
DELFT
CITY (tel. 123251): The man from
Hongkong (14) 2.30, 7.00. 9.15.
DOELEN KINO (tel. 126730): De
wreker van Shao Lin (18) 7.00,
9.00. FLORA: Horror express (14)
7.00. 9.15. STUDIO D (tel. 123280):
De klokkenluider van de Notre Da
me (14) 7.00. 9.15 FIIMHIIIR IM
140226): La maman et la putain.
Dag. 8.00.
Verbeteringen
gevraagd voor
St. Joris
gasthuis Delft
DEN HAAG De Kamerleden
Van der Lek (PSP) en Coppes
(PPR) menen, dat niet alleen de
bouwkundige situatie, maar
ook de personele en therapeuti
sche situatie in het Sint Joris
gasthuis te Delft verbetering
behoeft. Zij zeggen dit in
schriftelijke vragen aan staats
secretaris Hendriks (Volksge
zondheid), waarin zij aandrin
gen op een onderzoek naar de
ongunstige getalsverhouding in
het Gasthuis tussen leerling-
verplegenden en gediplomeerde
verpleegkundigen.
Paul van Vliet, inmiddels uitbundig gelauwerd
voor tien jaac kleinkunst van klasse en met zijn
plaat van de one-man-show "Noord-West" op de
platinatop van de cabaret-Olympus getild heeft
zijn fans het zoeken naar klassieke dijenkletsers
tussen zijn liedjes willen besparen en zijn vier
beste creaties bijeengedreven in de groeven van
één langspeelplaat. Deze verzamelelpee (een ver
schijnsel, dat langzamerhand een epidemie dreigt
te worden) kreeg als titel mee "Luister
üüüüüüüuh". Een overbodige aansporing, want
wie dat niet doet hoort geen moer. Dan hoort
hij bijvoorbeeld niet, dat de geflipte Bram duide
lijk een soulkikker van zijn tijd is geweest en
tekst tekort komt om als klassieke geinponum
de geschiedenis in te gaan. Datzelfde geldt voor
de Boer. Leuke grapp'n, daar niet van, maar de
klei van het voltooid verled'n hangt er toch net
even te dik aan. Hun verschijning is merakels
leuk geweest en heeft de taal en passant verrijkt
met inmiddels klassiek geworden uitspraken.
Maar toch. Toch overtuigen ze minder dan op
het moment, nu al weer jaren geleden, dat ze
hun opwachting maakten in Nederland. Voor
cabaretier Paul van Vliet kan dat alleen maar
een groot compliment betekenen. Het bewijst
immers, dat hij nog steeds op doorreis is en van
geen stilstand wil weten. Bram, Majoor Kees, de
Boer en de gids van het Van Rappard Reservaat
samen op één plaat mogen dan ook beschouwd
worden als licht vergeelde kiekjes in een dier
baar familiealbum. In zo'n geval vergoedt het
feest der herkenning de lichtste teleurstelling.
ROTTERDAM Het optreden van de Haagse popgroep Golden
Earring, zaterdagavond in het uitverkochte sportpaleis Ahoy', is
na de pauze een enorm spektakel geworden, waarvan de duizenden
fans intens hebben genoten.
Voor de pauze nam de Earring een duik in het verleden en speelde
onder meer een aantal nummers van de elpee „Together", die in
1972 werd uitgebracht. De verwachtingen bleken iets te hoog
gespannen. Slechts bij de nummers „Just a little bit of peace in
my heart" en „Back home" raakte het publiek in vervoering. Het
voorprogramma had beter achterwege kunnen blijven, omdat het
verschil in kwaliteit tussen de huidige nummers en die uit het
verleden te groot is.
Na de pauze startte de Haagse popgroep met de hit van dit moment
„Sleep walkin'" en daarmee begon een anderhalf uur durend
vuurwerk van bijzonder hoog niveau. De fluitsolo van Barry Hay
kwam helemaal tot zijn recht in „Big tree, blue see" van de elpee
„Golden Earring". Drummer César Zuiderwijk eiste volledige
erkenning in de voormalige hit „Radar Love". Opvallend waren
ook de prestaties van basgitarist Rinus Gerritsen, die zijn stempel
op de muziek van de Earring blijft drukken. Weer bleek Robert
Jan Stips een belangrijke aanwinst voor de Earring te zijn. Naast
het verzorgen van de meest vreemde geluidseffecten, onderscheidde
hij zich op orgel en piano.
Natascha Emanuels komt op
vrijdag 13 en zaterdag 14 febr.
in het Haagse Diligentia met
een nieuw en intussen het vier
de vrouwencabaret, dat als titel
meekreeg „Een vrouw is ook
een mens".
Het acterende en zingende vrou- de teksten zorgden Ingrid van
wenteam bestaat uit Natascha Delft, Marjolein Heijermans, Ed
zelfben verder Mies de Heer, 'Leeflang en Marijke Morley.
Cisca Beaudoux, Maeve v.d. Ook worden er vertaalde liedjes
Steen en Cilly Dartell. Wiebe van Dory Previn gezongen,
Cnosse zit aan de piano en voor vroeger de vrouw van de Lon-
van Mia Farrow. Na de schei
ding is Dory Previn liedjes gaan
schrijven en zingen over vrou
wenproblemen.
Frank Sanders zorgde voor de
bewegingen in dit vrouwencaba
ret en Paul Melton heeft de
regie.
