Frans dorp in greep
van de angst voor
vrouwenmoordenaar
*«k
Britse vrouw niet
langer voorbestemd
voor keuken
V' Vj/'
GELIJKE
KANSEN,
GELIJKE
KLAPPEN
M\-"Xè
Jp*
crftt
montcttmrv
rtoü*
■suf-otSi
V
.-V v
De plattegrond van Mogent-sur-Oise met de portretten van de slachtoffers op de plaats waar hun
lichaam werd gevonden.
PARLJS Een klein dorp
langs de Oise, nauwelijks een
uur benoorden Parijs, deels
nog ongeschonden door de
consumptiemaatschappij. In
bepaalde straten langs de oe
vers van de Oise is sedert een
eeuw niets veranderd. Andere
gedeelten zijn in een fabrieks-
stadje veranderd. Maar er
heerst de Hitchcock-sfeer,
waartoe het „filmdecor" in
aanzienlijke mate bijdraagt
Helaas gaat het in Nogent-sur-
Oise niet om een film. Kortge
leden heeft de „vrouwenmoor
denaar" in Nogent zijn achtste
slachtoffer gemaakt in zeven
jaar. Een 20-jarig meisje
Frangoise Jakubowska, ver
moord om zeven uur in de
donkere morgen van Drieko
ningen terwijl zij in Villers-St
Paul, het buurdorp, naar het
station ging. Haar lijk werd
later op de dag gevonden vijf
tien meter van een klein langs
de spoorlijn gelegen hotelletje,
een kogel in haar hoofd, half
ontkleed en haar zij opengere
ten door mes- of dolksneden.
Zoals het lijk van Julia
Gongalves dat op 27 november
in een parkje middenin No-
gent gevonden werd. Zoals al
de slachtoffers van wat men
in Nogent „de maniak" noemt.
De „maniak" heeft in Nogent
en omgeving een psychose ge
schapen. Vrouwen gaan nog
slechts in groepjes naar het
station en worden 's avonds zo
mogelijk door hun mannen
per auto afgehaald.
Zodra het donker wordt sluit
men de luiken in Nogent en
het stadje verandert in een
dood plaatsje, alleen met zijn
angst en psychose. Vooral op
regendagen en -nachten want,
zo heet het, de maniak slaat
vooral toe bij regenweer.
Voor de politie vormt de aan
gelegenheid een van de taaiste
problemen van de laatste ja
ren, en om de dader op te
sporen heeft zij een van de
grootste en ingewikkeldste on
derzoeken gelanceerd die ooit
in Frankrijk hebben plaatsge
had. Tot dusver zonder het
minste resultaat
Een schot
Alles begon in de avond van
10 januari 1969. Madame Le-
cron was bezig in de keuken
van haar woning in de hoofd
straat van Nogent. Plotseling
een schot, het raam werd ver
brijzeld en madame Lecron
gewond. Niet ernstig. Maar op
de dag waarop zij uit het zie
kenhuis naar huis terugkeert,
13 dagen later, wordt prak
tisch op hetzelfde uur een an
dere vrouw, een 49-jarige we
duwe, madame Adam ver
moord. Zij werd met een kogel
in het hoofd gedood, terwijl zij
per auto in een ander gedeelte
van het stadje naar huis reed.
Het derde slachtoffer is Su-
sanne Merienne, die op 16 no
vember wordt vermoord.
Dan drie jaren niets meer. De
rust keert terug, een soort
„windstilte". Maar in novem
ber 1973 begint het weer. Op
de 16de van de maand valt het
volgende slachtoffer: Annick
Delisle (29) wordt met een
schot gedood. In mei daarop
wordt een vrijend paartje ver
moord in een nabij het kerk
hofje van Laigneville (1 kilo
meter van Nogent) geparkeer
de auto. De politie is ervan
overtuigd dat de jongeman
vermoord werd, omdat hij een
obstakel voor de maniak
vormde om het meisje aan te
vallen, dat eveneens met open
gesneden onderlijf aangetrof
fen werd. In januari 1974
wordt Josette Routier, 29 jaar,
in haar woning op soortgelijke
wijze gedood.
Andermaal een periode van
kalmte, maar korter deze keer.
In november j.l. een nieuwe
moord, die op de Portugese
Julia Gongalves. Intussen ver
richtte de politie een soort
monnikentaak. Vooral de zgn.
„windstilte" van drie jaren in
teresseerde de rechercheurs.
Daarvoor moest volgens hen
een reden zijn. Een moordse-
rie die ophoudt, kan min of
meer normaal zijn, maar een
serie die drie jaren onderbro
ken wordt en dan opnieuw
begint in hetzelfde dorp onder
steeds dezelfde omstandighe
den, vormt een mysterie. Deze
windstilte van drie jaren zou
volgens de rechercheurs op
een afwezigheid kunnen dui
den. Bijvoorbeeld: op die van
een vreemdeling, van een
gastarbeider die naar zijn
streek of naar zijn land terug
gekeerd is alvorens andermaal
in Nogent te komen werken.
Of een verblijf in de gevange
nis, een ziekenhuis, een psy
chiatrische inrichting, een ka
zerne, of een tijdelijke tewerk
stelling elders.
Alle mogelijkheden werden
nauwgezet en langdurig onder
zocht Interpol werd in de arm
genomen. In diverse Europese
landen werden contacten met
de politie opgenomen om na te
gaan of daar soortgelijke ma-
niakmoorden bedreven waren.
Dit alles zonder het minste
resultaat
In Frankrijk werden alle ge
vangenissen aan een nauwge
zet onderzoek onderworpen.
Het leger, de kazernes, de re
gisters van de psychiatrische
en andere inrichtingen,
scheepvaartmaatschappijen,
wegenbouwbedrijven en on
dernemingen van openbare
werken die zich met hun per
soneel en materiaal vaak ver
plaatsen. Niets.
Een andere ploeg recher
cheurs onderzocht ondertus
sen in heel de streek of er
sexuele maniakken en andere
bij de politie bekende indivi
duen waren en de minste aan
wijzingen werden uitgepluisd.
Twee inspecteurs hebben op
deze wijze verschillende jaren
lang van 's morgens tot 's
avonds niets anders gedaan,
maar zonder het minste suc
ces.
Huiszoekingen
Na de moord op Julia Gongal-
ves van november van verle
den jaar werd het onderzoek
nog geïntensiveerd. 4800 wo
ningen werden bezocht 91
huiszoekingen hadden plaats,
598 verklaringen werden in de
vorm van proces-verbaal op
schrift gesteld. Bij verschillen
de bewoners moesten de re
chercheurs diverse malen te
rugkeren, omdat zij afwezig
waren, maar zij wilden de
mensen thuis ondervragen
waar de meeste lieden veel
gemakkelijker spreken dat op
een politiebureau, vooral de
vrouwen.
Een massa gegevens en docu
menten werd op deze wijze
verzameld en dit alles wordt
nu uitgepluisd. Maar, zoals
reeds herhaaldelijk gezegd,
nog steeds zonder resultaat.
Na de jongste moord zijn hon
derd getuigen (indirecte getui
gen uiteraard) aan een politie
verhoor onderworpen. Vijftig
nieuwe inspecteurs zijn als
versterking naar Nogent ge
zonden, uit Parijs, Versailles,
Rijssel en Amiens. En honder
den agenten in uniform of in
burger zijn ondergebracht in
de kazernes van de nabij gele
gen luchtbasis Creil. De streek
van Nogent is de streek van
Frankrijk met de sterkste poli-
tie-dichtheid. En deze politie
geeft nu toe, dat zij ondanks
dit alles bitter weinig over de
moordenaar weet. Alleen dit:
alle slachtoffers zijn met kara-
bijnschoten gedood, schoten
uit een karabijn, van een type,
dat tot voor kort in Frankrijk
vrij te koop was. Behalve een:
Annick Delisle, die met een
niet nader bekend voorwerp
doodgeslagen werd. In ieder
geval gaat het volgens de over
tuiging van de rechercheurs
altijd om dezelfde moorde
naar.
Aanvankelijk meende men dat
de moordenaar „school had
gemaakt", zoals zo vaak voor
komt. Maar de lijkschouwin
gen hebben uitgewezen, dat de
wijze waarop gedood wordt,
waarop de slachtoffers gedeel
telijk ontkleed en verminkt
zijn, door een en zelfde per
soon verricht zijn. Ook het lijk
van Annick Delisle vertoonde
de zgn. handtekening van de
moordenaar, afgezien uiter
aard van een schotwond. De
kogels zijn vanzelfsprekend
onderzocht: die van de eerste
drie moorden werden door
eenzelfde wapen afgevuurd.
Vanaf 1973 echter heeft de
moordenaar een ander wapen,
maar van hetzelfde kaliber ge
bruikt En in de tweede laatste
affaires werden geen hulzen
meer gevonden. Dit wijst erop
dat de moordenaar ofwel een
wapen met een schot gebruikt
waarvan de huls dus niet
uitgestoten wordt ofwel de
huls zorgvuldig opraapt.
In het gebied van Nogent zijn
in de laatste jaren meer dan
500 karabijnen van het betref
fende type verkocht. De politie
is zelfs in een van de meest
bekende wapenfabrieken van
dit type in St Etienne een
onderzoek gaan instellen,
maar ook dit leidde tot geen
enkel succes.
Angstaanjagende ogen
Blijven de magere voorwerpen
die bij het lijk van Susanne
Merienne, vermoord op 16 no
vember 1969, gevonden wer
den: een sporttasje van Schot
se ruit, waarin een stuk hoes
dat naar later bleek in een
winkel gestolen was, een zelf
gemaakte ploertendoder en
enkele kogels gevonden wer
den. Maar die dag werd de
moordenaar ook door de 19-ja-
rige dochter van het slachtof
fer eventjes gezien. Hij droeg
een soort zuidwester en ver
borg zijn gezicht achter een
doek, alleen waren de ogen te
zien. Hij had bruine, angstaan
jagende ogen en praatte ge
broken Frans, volgens het
meisje. Dit kreeg de indruk
dat hij opzettelijk gebroken
sprak.
De enige aanwijzingen van be
lang zijn nu dat de moorde
naar zijn slachtoffers doodt, ze
berooft en ze binnen enkele
minuten met een mes of dolk
afgrijselijke verwondingen
toebrengt. Geen enkele van de
vermoorde slachtoffers werd
verkracht. Verder is de moor
denaar blijkbaar niet bang om
risico's te nemen; hij slaat
veelal toe op plaatsen waar
nogal wat verkeer is waar
nogal wat voetgangers langs
komen en steeds binnen een
straal van slechts twee kilome
ter. Maar zonder enige logica
of methode.
Er is gewag gemaakt van een
mogelijke fascinering door het
spoor: diverse slachtoffers
werden langs de spoorlijn ver
moord, maar Nogent is een
knooppunt van spoorwegen,
een stadje van treinpersoneel
waar men nooit erg ver van
een stuk rails verwijderd is.
Maar iets anders: de moorde
naar slaat vooral toe in no
vember, januari en februari en
op regendagen. Dit laatste
misschien omdat het dan don
kerder is en omdat er dan
minder voetgangers zijn. Maar
ook dit is geen regel: het jonge
stel werd in mei gedood en de
jongste moord had bij heldere
hemel plaats.
De identiteit van de slachtof
fers leidt evenmin tot iets: de
leeftijden lopen ver uiteen en
variëren van 20 tot 49 jaar, ze
zijn zwart, bruin of blond en
van de meest uiteenlopende
sociale „klassen". Slechts één
ding is voor de politie zeker:
de moordenaar is een zieke,
vermoedelijk intelligent, on
getwijfeld impotent en na elke
moord wordt hij een tijdlang
uiterlijk weer volkomen nor
maal.
JAN DRUMMEN
LONDEN Elf meisjes van 10
jaar van een gemengde lagere
school in Glasgow weten nu
wat „sex equality" betekent.
Volgens de wet moet de Britse
vrouw op dezelfde manier be
handeld worden als de man.
Dus kregen de elf ongehoorza
me meisjes van Glasgow in
Schotland een even harde tik
met de karwats als de dertien
ondeugende jongens van hun
klas.
Op sommige Britse scholen wor
den nog geregeld lijfstraffen
toegediend. Vooral in het zuiden
ontsnapten meisjes vroeger
meestal wel aan de rotting.
Sinds eind december 1975 de
wet inzake sexuele gelijkheid
van kracht werd, hoeven leer
krachten eigenlijk geen onder
scheid meer te maken tussen
ongehoorzame meisjes en onge
hoorzame jongens. In Newcastle
heeft dit al geleid tot een „pro
teststaking" van schoolmeisjes,
die voor het eerst in hun 13- tot
15-jarige leventje klappen ge
kregen hadden.
Hun aktie veroorzaakte nogal
wat deining, met het gevolg dat
minister van onderwijs Fred
Mulley besloot de kwestie van
de lijfstraffen speciaal te laten
onderzoeken door een commis
sie, die vroeger al belast werd
met de studie van problemen,
voortspruitend uit het gebrek
aan discipline op Britse scholen.
Ernstige moeilijkheden met
vTouwelijke leerlingen zijn er
betrekkelijk- nieuw. De leer
krachten zeggen, dat meisjes
vandaag de dag soms meer her
rie maken dan jongens.
Brandbestrijders
De wet die discriminatie naar
geslacht verbiedt, zegt niet uit
drukkelijk, dat vrouwen met de
karwats moeten krijgen als ze
dat verdienen. Aan die moge
lijkheid heeft de wetgever waar
schijnlijk niet eens gedacht.
Zijn grootste aandacht ging
kennelijk uit naar advertenties,
waarin sollicitanten gevraagd
worden voor openstaande be
trekkingen. Tenzij men minder
dan 6 personen in dienst heeft
of iemand zoekt voor werk in
een privé-huishouding. moeten
voor iedere baan zowel vrouwen
als mannen in aanmerking ko
men.
Op grond van de nieuwe wet
weigeren serieuze kranten en
tijdschriften nu alle adverten
ties die naar discriminatie rui-
ken, te plaatsen. Sinds enkele
weken kun je in de Engelse
bladen „kleintjes" lezen, waarin
voor een bepaalde taak gewoon
„een mens" gezocht wordt.
Brandweermannen heten voor
taan brandbestrijders, een nieu
we benaming, die het echter niet
gemakkelijker maakt voor een
vrouw om spuitgast te worden.
De vereiste minimumborstom-
vang voor brandbestrijders is 90
centimeter, een maat die allicht
niet veel dames zal diskwalifice
ren. Maar ze moeten ook ten
minste 1.68 groot zijn en boven
dien op hun schouders een man
van 76 kilogram 100 meter ver
kunnen dragen. Dat is een voor
waarde waarmee je echte vrou
wen van meisjes scheidt.
Gelijke lonen
Bij de Londense brandweer
hebben totnutoe nog geen da
mes gesolliciteerd. De nieuwe
rechten, die haar kortgeleden
toegekend werden, schijnen de
Britse vrouw trouwens nogal
koud te laten. Ze is geen opmars
begonnen om terrein te verove
ren dat vroeger buiten haar be
reik lag. Voor de grap hebben
sommige Britse mannen dit wél
geprobeerd: In de meeste geval
len kwamen zij van een koude
kermis thuis. Zij vonden geen
werk als „dienstmaagd" of als
kindermeisje.
De blonde mevrouw Ann Hunt
(21) van Birmingham, vecht in
een ander vlak tegen geslachts
discriminatie. Als magazijn
meesteres verdient zij 2016 pond
per jaar bij een grote firma, die
haar magazijnmeesters echter
2700 pond betaalt. Op grond van
de nieuwe wet, die voorschrijft
dat vrouwen voor hetzelfde
werk hetzelfde loon moeten krij
gen als mannen, eist Ann Hunt
nu een verhoging van 700 pond.
Alle werkgevers hebben 5 jaar
de tijd gehad om de lonen van
hun vrouwelijke werknemers in
overeenstemming te brengen
met die van hun mannelijke col
lega's.
Op dat gebied valt echter nog
enorm veel te doen. Groot-Brit-
tannië telt 9 miljoen werkende
vrouwen, die over het algemeen
slechter betaald worden dan
mannen. 1.6 miljoen vrouwen
verdienen minder dan 300 pond
per maand 7 miljoen werkende
vrouwen zijn geen lid van een
vakvereniging. Zij vinden het
dan ook bijzonder moeilijk om
zich recht te laten wedervaren.
Weinig verschil
De wet die elke vorm van deze
discriminatie verbiedt, werd in
het parlement gesteund door al
le partijen. Over haar toepas
sing wordt gewaakt door een
„commissie voor gelijke kan
sen", waarbij vrouwen, die vin
den dat ze onbillijk behandeld
worden, schriftelijk hun onte
vredenheid kunnen uiten. De
commissie kan echter geen
rechtsvervolging tegen iemand
instellen. Ze stuurt een vragen
lijst naar de persoon of firma,
.die van discriminatie beschul
digd wordt. De commissie voor
gelijke kansen, die een jaarlijk
se begroting van 2.25 miljoen
pond gekregen heeft, met een
hoofdkwartier in Manchester en
een staf van 400, verspreid over
een aantal regionale kantoren,
kan evenwel niet eisen dat de
vragenlijst ingevuld wordt. De
aanklaagster moet zelf beslis
sen, of zij via een rechtbank
schadevergoeding zal eisen. De
commissie kan alleen de betrok
ken werkgever of werkgeefster
adviseren in verband met de
wettelijke rechten van het vrou
welijke personeel.
Dit alles betekent, dat de nieu
we wet nog niet veel verschil
uitmaakt. De strijd van de Brit
se vrouw voor gelijke lonen en
dezelfde kansen op promotie als
de man, is nog maar net begon-
nen. In de meeste gevallen blij
ven voor de vrouw de arbeidsu
ren nog onderhevig aan wettelij
ke beperkingen. Dit geldt ook
voor eventuele overuren. Heel
wat arbeid mag 's nachts niet
geleverd worden door vrouwen.
Waar het louter op lichaams
kracht aankomt, züllen mannen
wel altijd de voorkeur blijven
genieten.
Niet in keuken
Als het geslacht van de sollici
tante) werkelijk iets te maken
heeft met zijn of haar professio
nele geschiktheid voor de open
staande betrekking, kunnen
werkgevers nog wel speciaal
een man of een vrouw uitkiezen.
Een striptease-tent mag dus uit
sluitend vrouwelijke „strippers"
aanwerven. Zakenlui mogen
hun voorkeur echter niet meer
uitsluitend laten gaan naar aan
trekkelijke secretaressen. Als zij
aan een man, die dit werk wil
doen. de baan weigeren omdat
hij een baard en geen mooie
benen heeft, maken zij zich
schuldig aan discriminatie, een
vergrijp dat nu bestraft wordt.
In de Londense „Evening Stand
ard" werd een „kamermeisje
(mannelijk of vrouwelijk)" ge
vraagd voor een druk hotel van
het Westend. Misschien zal de
„sex equality"-wet mettertijd
leiden tot het ontstaan van nieu
we vrouwelijke zelfstandige
naamwoorden. Voor benamin
gen zoals voorzitster is dat ech
ter geen probleem. De Engelsen
noemen een voorzitster „Madam
Chairman" (mevrouw de voor
zitter).
Volgens de nieuwe wet tegen
geslachtsdiscriminatie zien be
paalde oude Engelse clubs,
waarvan vroeger alleen mannen
lid konden worden, zich ver
plicht hun statuten te wijzigen.
Het „Old English"-restaurant
van Simpson aan het strand in
Londen moet een van zijn eetka
mers, die vroeger gereserveerd
werd voor lunchende heren, nu
ook openstellen voor hongerige
dames. Verder mag in geen en
kele advertentie nog te verstaan
gegeven worden, dat de plaats
van de vrouw in de keuken-is.
Op school zal men het Je kinde-
"ren niet meer trachten in te
prenten, dat een vrouw eigenlijk
voorbestemd is om al het huis
werk te doen.
Het departement van openbaar
onderwijs van Groot-Londen
overweegt zelfs de vervanging
van „sexistische" leesboeken,
die kleine kinderen hersenspoe
lingen geven over de domine
rende rol van jongens in de
samenleving. Maar nog zijn de
Britse vrouwen niet tevreden.
„In 1918 veroverden we het
stemrecht", zeggen ze. „In 1975
werden man en vrouw theore
tisch gelijkgemaakt voor de wet.
Voor feministen is dat een nieu
we overwinning in de bevrij-
dingsstrijd, die zal voortduren
tot zelfs de kerken erkennen,
dat de vrouw geen onderge
schikte is van de zogeheten
Heer der schepping".
Voor een beroep als dit mogen voortaan geen vrouwen
meer geweigerd worden. Zo ze zich al aanmelden.
Drie vrouwelijke strijders voor gelijke rechten hebben
eind vorig jaar de pub El Vino, een bolwerk van de „alleen
voor mannen"-mentaliteit, in Londen proberen binnen te
dringen. Zij kregen er een drankje, aan een tafeltje, niet
staande aan de bar.
Drie schoolmeisjes van een school in Newcastle hebben hun protesten tegen de
karwats met een schorsing moeten betalen. V.l.n.r. Yvette Bell, Kathleen Richardson
en Jennifer Hayes.
