Gijzelingen kunnen
een nasleep hebben
w
■vy
k 1
m&mjÊ V
■ëm mm
■Mc
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 31 JANUARI 1976
Oplossing vorige puzzel
Dr. Pluizer vraagt uw aandacht
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn.
Twaalf gulden vijftig: mej. A. C. van Ruiten. Pickèstraat 54.
Noordwij k B.
Zeven gulden vijftig: de heer Van der Weijden, Bronckhorststraat
57, Noordwijk.
Vijf gulden: A. H. Menken. Lange Voort 269, Oegstgeest.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegezonden.
Leidse Courant.
Postbus 11
Leiden.
HORIZONTAAL
1 pl. in Overijsel
6 duivel
9 vleeshouwer
14 sporeplant
15 volzin
17 toevluchtsoord
19 haarkrul
21 bewijsstuk
22 echtgenoot
23 vordering
25 open strook in een bos
26 kleur
28 maretak
32 helder en kalm
35 schrede
36 gedwee
37 klaargemaakt
39 handwerksman
41 aanwijzend vnw
42 afgepaste hoeveelheid
44 schrijfkamer
46 pl. in Ned. Limburg
48 zintuig
50 stuk
52 oors.pronk.bewoner v.
Peru
54 voegwoord
55 spoedig
57 nachtkleding
58 riv. in Spanje
60 hoogste punt
61 takje
62 leesteken
64 waterplant
66 vogelwoning
67 uit nood geholpen
69 klompje planten
70 zangstem
71 riv. in Rusland
73 kostbaar kleinood
75 schotschrift
78 woonplaats
80 man van adel
83 voertuig
84 meer in Finland
86 hengelbenodigdheid
89 Arabisch hoofd
91 kantig gebeente
92 houding
94 soort
96 ter herinnering
97 laan
98 Royal Navy
99 grote bijl
100 soort stof
101 grondtoon
102 familielid
103 duister
104 projectieplaatje
105 water in Friesland
107 pl. in Noord-Brabant
108 vr. titel
109 alvorens
110 honingdrank
111 hemelgeest
113 naderhand
116 belemmering
118 eenjarig dier
119 ex-koningin
121 helling
123 kleur
126 staaf
128 geleding
131 meisje
133 bundel
134 boom
135 pl. op Java
136 bron
137 boom
139 hulpstelling
141 voorzetsel
142 Algemene Ouderdoms
wet
144 vuur
145 vordering
147 pl. in Spanje
148 deel v.h. gelaat
149 naarling
150 bijwoord
152 voorzetsel
154 plant
156 veld
157 Schelpdier
159 herkauwer
160 Russisch geestelijke
161 door water omringd
land
163 plooisel
165 gravin v. Holland
167 plooi
169 welklinkend
172 verbond
174 vreemde munt
175 verkeerd
176 aanwijzing
178 pl. in Afrika
180 riv in Engeland
181 volk in de oudheid
183 graan
185 deel v.e. boom
186 onaangenaam gezicht
187 ketting zonder einde
188 vogel
VERTICAAL
1 etenbereider
2 tuinbloem
3 per felicitatie
4 pl. in Drente
5 titel
6 vreemde titel
7 tobbe
8 achter
9 vorstentitel
10 bijb. figuur
11 bijwoord
12 uitgelezen deel
13 register
14 amandelbrood
16 vogel
18 sprakeloos
20 kerkelijk hoogwaardig
heidsbekleder
23 wandversiering
24 ten nisterm
27 tekortkoming
29 berg op Java
30 kaartspel
31 bezig
33 Europeaan
34 onbepaald vnw
37 plant
38 opstootje
40 harde wind
43 kwajongen
44 oogholte
45 snel
47 vogel
49 zangstem
51 klompje planten
53 lekkernij
55 plant
56 welriekende stof
59 vreemde munt
61 vliegveld
62 toverheks
63 vis
65 verdriet
68 herkauwer
72 loflied
73 schrede
74 bijb. rustoord
76 balletdanseres
77 oude boomstronk
79 plaag
81 uitstekend
82 water in Friesland
84 bijwoord
85 waardepapier
87 Turks decreet
88 toverkunst
90 klepper
91 voormuur
92 bouwland
93 riv. in Frankrijk
95 groente
99 pl. in Overijssel
106 insekteneter
108 teken v. waardigheid
110 insekt
111 meer in Finland
112 bijwoord
114 administratietroepen
115 eiland in de Oostzee
117 inhoudsmaat
118 roem
119 kunstenaar
120 koopzin
122 debiteur (afk)
124 nobel
125 verslag
126 noot
127 godin
129 pasgeleden
130 Interkerkelijk Overleg in
Radioaangelegenheden
(afk)
132 onbep. vnw
135 ezel
136 spiegelbeeld
138 horizon
140 welriekende gomhars
141 zwemvlies
143 echo
146 tennisterm
148 vaatwerk
150 godin
151 vlaskam
152 boom
153 kleurstof
155 jaartelling
158 bijb. figuur
162 strijdmacht
163 uitroep v. vreugde
164 projectiel
165 verhoogde toon
166 vervoermiddel
168 verlies
169 honingdrank
170 beest
171 vorstentitel
173 een weinig
174 gesteente
177 zwarte, kleverige stof
179 bloeiwijze
181 met name
182 de onbekende
183 vogel
184 vervoeronderneming
Bridgen
Reeds eerder werd in deze rubriek
de aandacht gevestigd op de tech
niek van het verbreken van de
verbinding in een kleur tussen de
tegenstanders; een machtig wapen
om een dreigende verliesslag te
ontgaan. Onderstaand spel bevat
een soortgelijke pointe, zij het dat
de zaak hier wel iets ingewikkelder
ligt. Het is overigens een aardig
spel om met goede bridgers een
weddenschap op af te sluiten. Kan
vier schoppen worden gemaakt
met de noord-zuid spellen, als
west met een kleine troef uitkomt?
De leider telt acht vaste slagen en
het ligt voor de hand te proberen
de andere twee te verkrijgen door
het introeven van twee ruitens.
Weliswaar kan één slag worden
verkregen als hartenaas bij west
zit, door een kleine harten naar de
heer te spelen, maar mislukt deze
manoeuvre, dan maakt het naspe-
B 10 5 4 3
♦976 B
9 2 AVB1075
O.HB7432 V 9
HG V 9 6 2
♦AHV854
len van troef het contract kan
sloos. Deze methode is dus te
riskant en zuid neemt de eerste
slag in de hand en vervolgt met
ruitenaas en een kleine ruiten, die
in noord wordt getroefd. Vervol
gens gaat hij m$t klaveraas terug
naar eigen hand en troeft nog
maals een ruiten.
Nu is de kritieke situatie ontstaan:
hoe moet zuid in de hand komen
om de resterende troeven er uit te
halen? Stel dat hij dit met klaveren
doet. West wint de slag met de
heer. incasseert de ruitenslag en
brengt zijn partner met harten aan
slag. Zuid heeft dan drie slagen
verloren en als oost nu klaver
vrouw speelt, promoveert wests
troef 9 tot een slag, waardoor zuid
een down gaat.
Zuid kan dit voorkomen door geen
klaveren, maar harten te spelen,
waardoor de communicatie tussen
oost en west wordt verbroken.
Oost of west komt met harten aan
slag. maar de klaverheer bij west
blokkeert het tweemaal klaveren
spelen door oost, waardoor de
verdediging niet meer dan drie
slagen maakt.
Men kan hiertegen aanvoeren dat
west dus beter klaverheer kan af
gooien op het moment dat zuid
met klaveraas naar zijn hand gaat.
Zou zuid dan een kleine harten uit
noord spelen (na het introeven van
ruiten) dan wint west de slag.
incasseert een ruitenslag en gaat
met klaveren naar oost, die door
het naspelen van klaveren wests
troef 9 wederom laat promoveren.
Ook hier heeft zuid een remedie
tegen: in plaats van een kleine
harten moet zuid in dat geval har
tenheer van tafel spelen, waardoor
oost gedwongen wordt de slag te
nemen. Daar oost nu geen ruitens
meer heeft, kan de ruitenslag niet
direct worden geïncasseerd, zodat
zuid de kans krijgt op een loser-
on-loser speelwijze. Oost kan na
hartenaas wel de klavervrouw ma
ken en klaver naspelen, maar zuid
gooit hierop zijn verliezende ruiten
af. West kan introeven, maar dat
is de laatste slag die de verdedi
ging krijgt. De conclusie is dus dat
vier schoppen altijd te winnen is.
mits zuid op het kritieke moment
het juiste tempo neemt.
Gijzeling is schering en inslag,
zowel om politieke als louter
financiële redenen Iedere nieu
we gijzeling haalt de koppen
van de gesproken en de geschre
ven massa-media. Men leeft erin
mee in meer of mindere mate,
naar gelang het veraf of dichtbij
gebeurt, er al of niet bekenden
bij betrokken zijn of doden en
gewonden vallen.
Maar gewoonlijk ebt de belang
stelling vlug weg zodra het dra
ma afgelopen is en iedereen op
weg is naar huis, naar het kerk
hof, de kliniek of de gevangenis.
Terecht mag men zich de vraag
stellen of daarmee het drama
volledig afgelopen is. Of om de
vraag anders te stellen, is er
reeds iets te zeggen over de
toekomstige geestelijke gezond
heid van gegijzelden die een
langdurige spanning en afzon
dering doorgemaakt hebben?
Reeds in 1949 beschreef Bakan
het begrip van de 'sensorische
deprivatie', ofwel de toestand
waarbij men een persoon gedu
rende een bepaalde tijd berooft
van alle normale zintuigelijke
prikkels. Deze ontzegging zou
het waarnemingsvermogen en
het geestelijk evenwicht versto
ren.
Toen eenmaal dit verschijnsel
onderkend werd, kreeg het veel
belangstelling van allerhande
onderzoeken die ook onder
scheid maken tussen de ver
schillende vormen van afzon
dering. Zo was er de isolatie in
een beperkte ruimte, isolering
van bekenden en familie, van
bekende voorwerpen, opsluiting
in een geluidsdichte cel waarin
men het slachtoffer onderwierp
aan eentonig licht en geluidprik
kels.
Deze toestanden deden zich
voor in laboratoria yoor experi-
MEDISCHE
RUBRIEK
mentele doeleinden, maar ook
in de realiteit zoals bij opslui
ting van krijgsgevangenen,
ceoncentratiekampen. politieke
gevangenen, dissidenten van het
politieke regime, afzondering in
rangen of spelonken na ongeval
of instorting, en in min of meer
mate ook bij gijzelingen. Het
onthouden van de normale zin
tuigelijke prikkels leidt zeer
vlug tot storingen zowel op ge
bied van de waarneming, de
verstandelijke vermogens als
het gevoelsleven.
Hallucinaties zijn daarbij geen
uitzondering. Dit alles is her
haaldelijk bewezen. Vooral in
oorlogstijd en bij politieke ver
volging wordt de 'sensorische
deprivatie' benut om het slach
toffer klein te krijgen en dit in
kombinatie met onthouding van
slaap, uithongering en mishan
deling.
Door een dergelijke extreme be
proeving wil men het normale
aanpassingsvermogen doorbre
ken om een frontale aanval te
kunnen doen op de persoonlijk
heid.
Het slachtoffer geraakt dan in
een zeer hevige angsttoestand
waarbij hij vreest als persoon
totaal in elkaar te storten. Bij
het overschrijden van een be
paalde grens van stress en angst
kan de totale afbraak plaatsheb
ben zowel op lichamelijk en
geestelijk gebied.
Er blijven dan nog drie wegen
over die alle drie even drama
tisch zijn: de dood, de lichame
lijke ziekte en de krankzinnig
heid. Het moet ons dan ook niet
verwonderen dat op dit ogen
blik de zelfmoordgedachten, ge
paard met waarvoorstellingen
en hallucinaties geregeld optre
den.
Bij experimentele beroving van
normale zintuigelijke indrukken
treden de volgende verschijnse
len op. De proefpersoon krijgt
concentratiemoeilijkheden en
zijn denken wordt minder sa
menhangend.
Ook de waarneming van het
eigen lichaam kan gestoord zijn.
Men voelt zich kleiner, men
heeft de indruk van starheid of
ook het gevoel dat men zweeft.
Daarbij komen ook spraakmoei
lijkheden en gehoorshallucina-
ties, Vooral in de vorm van het
horen van menselijke stemmen.
Kortom, men gaat in het wereld
je leven van iemand die onder
invloed is van drugs, met name
l.s.d. Ook met de gevolgen van
hersenspoeling en concentratie
kampen in China, Korea, Viet
nam, Japan en Duitsland heeft
men heel wat ondervinding op
gedaan.
Vele personen blijven lange tijd
onevenwichtig op psychisch ge
bied. Deze slachtoffers onder
gingen doorgaans uiterst sterke
en ook zeer langdurige stres
stoestanden.
Bij gijzelingen hebben we meer
te doen met relatief korte perio
des die toch ook uiterst intens
kunnen zijn. Over de latere ge
volgen ervan is nog te weinig
bekend om er reeds algemene
conclusies uit te trekken.
Toch is er zeker een vergelij
king te maken met de toestan
den gebruikt bij hersenspoeling
of in concentratiekampen. De
personen die de gijzeling het
best doorstaan zijn degenen die
er op een of andere manier in
slagen tot een bepaalde vorm
van communicatie te komen
met degenen die hen gijzelen.
Door met alle middelen de ge
volgen van de afzondering te
verminderen kan men de angst
toestand bedwingen en een ze
kere controle behouden over de
toestand.
Maar zelfs bij deze sterke per
soonlijkheden moet men achter
af afwachten of er geen blijven
de gevolgen zullen zijn. Veel
schijnt daarbij af te hangen van
de manier waarop het slachtof
fer opgevangen wordt door zijn
familie en werkkring. Het tijdig
behandelen van iedere lichame
lijke afwijking is nodig om de
geestelijke gevolgen te verklei
nen. Het geestelijk evenwicht
herstellen of behouden is vooral
het werk van een psychotera-
peut die zowel het slachtoffer
als zijn gezin begeleidt, na het
drama.
Dr. Ickx
Schaken
door W. Muhring
Regelmatig benut ik de gelegen
heid te schaken tegen een compu
terprogramma. Zeer recentelijk
bond ik tijdens de slotbijeenkomst
van de Teleac-cursus ,,Hoe word
ik de computer de baas" de strijd
aan tegen een in Rijswijk geïnstal
leerde computer, die met een ter
minal verbonden was met de con
greszaal in de Doelen in Rotter
dam. Hoewel het programma een
uitermate moeilijk karwei is, waar
bij vooral het numeriek waarderen
van de talloze varianten bijkans
onmogelijk is. kom ik steeds meer
tot de mening dat de computer
nooit in staat zal zijn een eerste
klas speler te verslaan. Hoewel de
programmeurs Slate en Atken van
de North Western University en
Gorlen van de U.S. Public Health
Service van mening zijn. dat het
programma een geavanceerde eva
luatieprocedure bevat en van zijn
ervaringen kan leren, blijkt in de
praktijk dat hier niet veel van te
recht komt. Niettemin heb ik toch
wel hoge waardering voor deze
programmatuur, omdat het een
boeiend staaltje geeft van kunst
matige intelligentie.
Wit: Computer Zwart: Teleac
Spaans
Gespeeld in Rotterdam. 13 decem
ber 1975
1 e2-e4, e7-e5 2 Pg1-f3, Pt>8-c6
3. Lf1-b5, a7-a6 4. Lb5-a4, Pg8-f6
5. 0—0, Pf6xc4 (De zogenaamde
open verdediging van het Spaans.
Een overigens vrij riskante va
riant). 6. d2—d4 (Het behoeft geen
betoog, dat de verschillende ope
ningen opgeslagen zijn in het ge
heugen van de computer) 6.b7-
b5 7 La4-b3,d7-d5 8 Pf3xe5 (Een
alternatief is 8. de5 8.. ,Pc6xe5
9. d4xe5, Lc8-e6 (Volgens de theo
rie is 9. .c6 beter). 10. Lc1-e3,
Lf8-c5 11. Le3xc5. Pe4xc5 12.
12—f4. Pc5xb3 13. a2xb3, Dd8-d7.
Stelling na 13..Dd8-d7
m iifflf m
AW AAA
A J.
14. Pb1-c3 (De zet van een
„knoeier". Kennelijk is het pro
gramma zo gestructureerd, dat in
een „neutrale positie" het pro
gramma nagaat of er een zet ge
daan kan worden, die een aanval
inhoudt. Juist was de strategische
zet 14. b4 eventueel gevolgd door
15. Pd2 om veld c5 te gaan bezet
ten) 14 c7-c6 15 b3-b4 Wit wil
15. .b4 voorkomen). 150—0
16. Kg—h1 (Beter was 16. Pe2 om
17. Pd4 voor te bereiden). 16.
...f7-f6 17. Dd1-d4, f6xe5 18.
f4xe5, Tf8xf1 19 Ta1xf1, Le6-(5 20
Dd4-f2 (Dekt en valt aan. Op 20.
Pd5 was 20.Le6 gevolgd).
20 Lf5-g6 21 Df2-e2, Dd7-e7
(Valt pion b4 aan). 22. Tf1—f4,
Ta8—e8 (Ongemerkt is wit in een
verloren positie geraakt). 23. e5-
e6, De7xe6 24. De2-f2, De6-ei
25. Df2—11 (Een valstrik. Wit dreigt
26 Tf8f!. 25 0e1xf1t 26.
Tf4xf1, d5d4 27. Pc3-a2,
Lg6xc2 (Wit blijft doorspelen tot
zijn koning mat staat). 28.
Khl1—g1, d4d3 29. TM—12,
Te8—elf 30 Tf2-M, d3-d2 31
Pa2—c3, Lc2—d3 32. Kg1-f2,
Ld3xf1 33 Kf2—g3, Te1-e3t, 24.
Kg3f4, Te3xc3 35 b2xc3, d2-d1
Dame 36. Kf4-g3, g7-$5 37
h2—h3, Dd1-e2 38 c3-c4, De2xg2
mat
Schaakdelicatesse
Wit: Kf6, Pf8 pi; d3. e6
Zwart: Kc8, Td6
Wit aan zet en wint
De fijne winstvoering in de boven
staande stelling te ontraadselen is
stellig geen eenvoudige zaak. De
oplossing bevat wondermooie
pointes en als klap op de vuurpijl
een kostelijke zetdwang. Een ju
weel van een eindspel
Oplossing schaakdelicatesse
Wit wint als volgt:
1 d3-d4, Td6xd4 (Op 1 Kc7
volgt 2. d5, Td5 3 e7. Td8, 4.
Pe6f) 2. e6-e7, Td4-d6f (Na 2.
Te4 beslist 3. Pe6. Kd7 4. Pc5t)
3 Kf6-g7ü (Niet 3. Kf7-> wegens 3
Td8 en wit bereikt slechts
remise).
3. Td6-d8 4. Kg7-f7! en zwart
is nu in zetdwang. Na 4. Kc7
wint Pe6f.
Dammen
Na de vorige week gepubliceerde
partij van Evert Bronstring tegen
Iser Koeperman, volgt hieronder
de niet minder interessante partij
uit de vierde ronde tussen Bron
string en de latere toernooiwinnaar
Harm Wiersma. Ook hier weer een
creatieve opzet van de Leidse
dammeester.
Drs. E. Bronstring wit, H. Wiersma
zwart. Amsterdam, 21 december
1975. 1 33-28 17-21 De nu volgen
de openingsvariant was zo een
veertig jaar geleden nogal in trek.
Op zwarts eerste zet werd ook
vaak met 31-26 geantwoord, waar
na zwart dan met 11-17 maar meer
nog met 20-24 vervolgde. 2. 39-33
21-26 3 44-39 18-23 4 31-27 11-17
Zwarts laatste zet zegt ons waarom
hij wits 33-28 opening zo tegen
speelde n.l. het vormen van een
klaverblad aan de witte lange vleu
gel Wit kan nu niet vervolgen met
5 37-31 26x37 6 42x31 wegens
zwart 23-29 en 17-22. Wit, die dit
natuurlijk allemaal weet, speelt be
wust zo om straks in deze variant
misschien met wat anders te ko
men. 5 36-31 17-21 6 50-44 20-25
Zwart tracht nu van de opsluiting
aan wits lange vleugel wits
36-31! te gaan profiteren. Op
het normale 20-24 volgt 33-29 met
goed spel voor wit. 7. 33-29 14-20
8. 29x18 13x33 9 39x28 19-24
anders kon wit wel eens 28-23
overwegen. 10 38-33 24-30 11.
35x24 20x38 12 42x33 15-20 13
47-42 8-13 14 42-38 2-8 15. 43-39
door Freak Gordijn
10-15 16 48-43 5-10 17. 40-35 12-8
18. 44-40 7-12 19 49-44 6-11 20.
34-30 25x34 21. 40x29 20-24 22
29x20 15x24 Ongetwijfeld heeft
zwart het beste van het spel. 23.
45-40 9-14 24 40-34 14-19 Nu er
een zwart stuk op veld 19 is geko
men, ziet wit kans om zijn lange
vleugel te gaan ontwikkelen. 25.
41-36 10-14 26. 27-22 18x27 27.
31x22 3-9 28 37-31 26x37 29.
32x41 21-26 30. 41-37 14-20 31
34-29 Dit kan omdat op zwart
12-18 wit met 29-23 kan vervolgen
20-25 32 29x20 25x14 33 39-34
14-20 34 43-39 20-24 Na zijn be
vrijding uit de lange vleugelopslui-
ting heeft wit de posities aardig in
evenwicht gebracht, maar gemak
kelijk heeft hij het niet. Wit mag
nu niet 34-29 wegens zwart 1-7 en
9-14 35 44-40 9-14 Nog steeds
mag 34-29 niet wegens 1-7, maar
ook 34-30 is verhinderd door 24-29
14-20 4-10 en 1-7. 36. 37-32 14-20
37 36-31 26x37 38. 32x41 4-10 39
41-37 20-25 40. 46-41 11-17 41
22x11 16x7 42 41-36 10-15 43.
38-32 13-18 Wit had natuurlijk wel
28-23 in gedachten 44 28-22 Wit
mag 18-23 niet toestaan. 18x29 45.
34x14 8-13 46 37-32 12-18 47
32-28 24-29 Anders volgt 39-34 met
eventueel 28-23. Zie diagram
In de diagramstand lijkt 48. 28-23
voor wit aantrekkelijk, maar na
zwart 7-12 49 23x34 1-7 heeft wit
niets meer te hopen. Verhinderd
zijn 35-30 en 39-33 door 13-19
terwijl op 34-29 zwart 15-20 laat
1 1 SI
volgen. Blijft over: 50. 36-31 7-11
51. 31-27 11-17 52. 27-22 17x28 53
39-33 28x30 54 35x24 25-30 55.
24x35 13-19 56. 14x23 18x29 en
zwart wint. In de positie in het
diagram lijkt ons 48. 39-34 nog een
kleine kans geven op remise. In de
partij vervolgde wit met: 48. 40-34
29x40 49 35x44 25-30 5G 44-40
30-35 51 40-34 7-12 52 28-22
18x27 53. 39-33 27-32 54 36-31
12-18 55. 31-27 32x21 56 33-29
21-26 57 29-24 18-23 58 24-20
15x24 59. 14-10 13-19 en hier gaf
wit het op.
Tot besluit weer een damvraagstuk
ter oplossing Het is een composi
tie uit 1934 van D Kleen met als
opgave: Wit speelt en wint. De
oplossing in een volgende rubriek.
Oplossing probleem van J. Kimkes
uit de vorige rubriek 1 44-39
35x44 2 33-28 23x34 3 50x8 11-17
4 12x21 16x27 (Op 3x12 volgt
21-17) 5. 26-21 wint zie diagram.
Volgende week beginnen de pro
motie wedstrijden voor een plaats
in de Zuidhollandse hoofdklasse.
Dit jaar iijn de Districtskampioe
nen verdeeld in twee groepen
waarvan de winnaars promoveren.
Groep A: „Rijsoord", „Constant
2" en „Damlust 2 Groep B:
„RDG 3", „Samen Sterk" en
„VGO".
Op zateraag 14 februari a.s wor
den te Bodegraven de sneldam-
kampioenschappen voor senioren,
junioren en aspiranten van Zuid-
Holland georganiseerd. Dit toer
nooi is tevens een kwalificatiewed
strijd voor de sneldamkampioen-
schappen van Nederland op 20
maart te Utrecht