BEELD SPRAAK Engel van Amsterdam een specialiteit van huize Herfst Doelmatigheid en distinctie bij de NOS Nieuwe serie Tommy Cooper TELEVISIE VANAVOND RADIO VANAVOND RADIO DINSDAG TERUGBLIK PAGINA 2 LEIDSE COURANT MAANDAG 26 JANUARI 1976 Toen de Engel uit Amsterdam verdween, klapte de kleinsteeds haarklovende hoofd stad bestuurlijk ineen door het plotselinge verdwijnen van twee wethouders. Laten we dit nader verklaren. Van de Vlootschouw op het Y en andere activiteiten op de tv weet de gemiddelde kijker, dat Amsterdam vorig jaar "00 jaar groot-stad poogde te wezen. Klapstuk van de vele vieringen van dit feit moest een musical wezen, geschreven door Lennaert Nijgh en met in de hoofdrol Jaspe- rina de Jong, in de kleinkunst een ster van wereldformaat en deswege gekoesterd als de „Engel van Amsterdam". Dit werd ook de titel van de musical, waarin een engel uit de hemel wordt gezonden om Amsterdam uit de sores te halen. Dit ge schiedde vrij naar Vondel, want sinds Gijs- bregt mag de hoofdstad rekenen op hemelse steun, omdat ze daar zelf te weinig vastbera denheid bezitten om hun eigen zaakjes te klaren. Wij schreven al lovend over dit muzi kale werkstuk, waarin Jasperina als engel, Leen Jongewaard als Vosmeer de Spie, Lex Goudsmit als bisschop Gozewijn en Mieke Bos als Badeloch lucide zang en spontaan spel in de zaal zetten. Tot eind vorig jaar liep het er storm voor in Carré en Amsterdam vergat zijn zorgen. Maar toen rond de jaarwisseling „De Engel van Amsterdam" op tournee ging - zoals men daar zegt: de provincie in ging - laaiden de mentale onlusten ten stadhuize opnieuw op. Om de stem van deze „Engel" in Amsterdam blijvend te laten doorklinken, nu zij zover van huis en Y verwijderd is, is overigens niet de r.eden om de meest sprankelende gezangen uit deze musical op elpee bijeen te brengen. Dit heeft er veel meer mee te maken, dat Lurelei- producties o.l.v. Jasperina's echtgenoot Eric Herfst wel handel zagen in dit hemelse ge recht, een soort plaat-du-jour, een specialité van huize Herfst, zoals de parelende zang van Jasperine oorstrelend uit de geluidszuilen op stijgt. Maar er is meer. We schreven al eerder, dat Annie M G. Schmidt sinds deze musical niet langer het aureool draagt van de enige lever ancier te zijn van dit soort werk. Lennaert Nijgh, die de opdracht tot het schrijven ervan overnam van Guus Vleugel omdat deze in een diepe depressie verwijlde, heeft het al even zeer in zijn vingers, zoals hij speelt met beelden, gedachten, ideëen en woorden. Hoor hoe hij engel Jasperine direct al in de ope- Jasperine kijkt en zingt als een engel. ningszang „Ergens in een zee van tijd" afstan delijk laat oordelen over de wereld, onze planeet, hoe ironisch de zaak van bovenaf bezien kan worden: als engel daal je neer op een klein planeetje, aarde geheten. Je vliegt eraan voorbij voordat je het weet. Ze is er eens een keer geweest. Ze weet het niet goed meer, maar er was iets met herders in de nacht. In deze zang in een religieuze toonaard laat Jasperine zich sereen horen op een melodie uit zacht koper geblazen. Pikanter laat ze zich gaan als ze hier als engel rondloopt, een argeloze, geslachtsloze engel die met enige vragen komt te zitten: er gaan steeds mensen dood, hoe blijft de mensheid toch bestaan, ik zie hun aantal niet minderen, er komen als maar kinderen, hoe doen ze dat nu wel, ik ben zo nieuwsgierig als de hel. Ook zonder de musical krijgt elk lied door inhoud of wijze van zingen een eigen beteke nis, ook al omdat ze gevat zijn in melodietjes en dit weer in een instrumentatie, die karakte ristiek zijn voor het verhaal. De verzuchting: „Het spijt me, lieve heer", als de engel besluit met de mensen aan te pappen, krijgt men aangereikt in polyfone zang, samen met bis schop Gozewijn, Gijsbregt (Wim Hoddes) en Badeloch, een canon in opera-stijl met colora tuur en trillers van Jasperine. De musical zou niet geschreven zijn in het jaar van de vrouw als er niet zou zijn aangehaakt op die actuali teit: de mannen moeten minder mans worden en de vrouwen veel meer mens. Mieke Bos blijft niet achter in glashelder geluid in het lied „Er is een tijd voor alle dingen", waarin met aandoenlijke ondertoon ook gevoelens een kans krijgen bij alle spitse spot rond Amsterdamse decepties. Bezongen modebe- wustzijn wordt even later onder de titel „Krijg de kleren" onder welluidende woorden ge bracht. Zo blijven een hele plaat lang musicus Joop Stokkermans, tekstschrijver Lennaert Nijgh en koor en solisten in de weer om Amsterdam de engel aan te praten, waar deze stad blijkbaar niet buiten kan. Maar ook daarbuiten kunnen de liedjes op deze plaat een volstrekt eigen leven leiden. We zien er zelfs van komen, dat sommige werkjes regel rechte meezingers zullen worden, zozeer heb ben ze de neiging te blijven hangen in het hoofd na ze enige malen te hebben gehoord, engelenzang die ver uitstijgt boven het ge meentelijk gekrijs daar laag in de diepte. Het rapport van het Bureau Berenschot, dat de NOS doorlichtte op zijn werkwijze en aangaf hoe er beter en goedkoper radio en tv kunnen worden gemaakt, vormt op alle niveaus stof tot gesprek. Alles onder de top vermeit zich in de lof die zij kregen teoge- zwaaid: grote werkwilligheid, duidelijke be trokkenheid en een open oog voor feilen en falen in leiding en werk. Dit compliment en het daaraan ontleende gevoel voor eigenwaarde worden nog ver sterkt door het vernietigende oordeel, dat over de leiding van de NOS wordt uitgesproken, zowel het bestuur als de raad van beheer. Die raad van beheer zou zichzelf het beste kunnen opheefen. Samen met het bestuur is zij er in al die jaren niet in geslaagd de delegatie formeel te regelen, waarmee zoveel gezegd wil zijn dat beslissingen moeizaam tot stand ko- NOS-voorzitter Erik Jurgens toonde zich niet in het minst uit het veld geslagen. Hij heeft part noch deel aan de fouten in het verleden, omdat die dateren van voor zijn tijd. Hij wast zijn handen in onschuld en maakt ondanks het vernietigende oordeel constant een monte re indruk. Hij vindt, dat er van dit rapport geen bedreiging moet uitgaan, maar juist een stimulans. In de rapporten staat veel wat men bij de NOS al lang wist. Daarom prikkelt dit rapport volgens hem alleen maar de daad kracht om mee te werken aan verbeteringen, evenwel niet zonder grondig overleg. Ten eerste gaat hij niet graag over één nacht ijs en ten tweede staat de NOS bekend om trage beslissingen, gelijk het rapport weet te mel den. Nog voor de zomer hoopt men in Hilver sum te weten welke kant het opgaat. Het rapport is druk in studie en in juni moet de reactie op het rapport resulteren uit bespre kingen in de komende maanden. Maar ook al zullen in de nieuwe situatie voetangels en klemmen verwijderd of geme den worden, nooit zal de NOS als dienstverle nend instituut onderworpen kunnen worden aan de eisen van normaal bedrijfsbeheer. Daarvoor heeft zij te maken met teveel zuilen, die andere eisen stelllen dan doelmatig func tioneren, gezien vanuit de NOS. De zendge machtigden zijn meestal niet bereid hun pro- duktieplannen, waarop de NOS zijn beleid moet uitzetten, op langere termijn vrij te geven, dit in verband met de actualiteit, maar ook uit het oogpunt van ideeënbescherming. Bij de ingebruikneming door de KRO van het voormalige hotel Gooiland zei KRO-voorzitter Theo Loerakker, dat hoezeer er ook oog moet zijn voor doelmatig gebruik van de omroep middelen voorop moet staan, dat de program matische zelfstandigheid van de omroepen niet wordt aangetast Aktualiteiten kunnen niet voor een jaar of langer vooruit gepland worden. Werkgelegenheid en werkklimaat zijn in dit verband evenzeer punten van belang. Efficiëntie is goed, maar niet ten koste van werkgeluk. Het is een duidelijke zaak: de doelmatigheid van de NOS mag niet leiden tot frustraties van programmamakers. Stel een programma maker bedenkt en ontwerpt en heel nieuw décor of opzet voor een bepaald programma. Wil men bij de NOS, die bij het uitwerken hiervan zijn apparaat ter beschikking moet stellen, ruim tevoren weten hoe of wat, dan moet een programmamaker zijn ideeën in de „openbaarheid" van de NOS brengen. Het gevaar is groot, dat zijn ideeën zullen worden nageaapt voor hij met zijn eigen uitzending aan bod komt. Omdat om die reden veel programmamakers telkens op het laatste mo ment met hun opdrachten komen, die dan snel moeten worden gerealiseerd, ontstaan er telkens proppen op de betreffende NOS-afde- lingen. Dit maakt het werken op deze afdelin gen duurder dan het zou zijn, wanneer het werk zou kunnen worden gespreid. Het kan niet ontkend worden, dat de „boek houders" van Berenschot ook oog hebben voor dit aspect van het werken in de omroep. De adviezen, die zij ter bezuiniging geven, moeten daarom zeker serieus genomen wor den. In de NOS-studio's worden evenwel geen afwasrekjes gemaakt, maar wordt creativiteit in vorm omgezet, terwijl tegeleijkertijd eigen ideeën worden gevrijwaard tegen namaak- vooraf door anderen. Dit maakt de NOS als „produktiebedrijf" duurder dan de gemiddel de onderneming. Misschien vijf of tien pet. duurder. En dat zijn precies de marges, die Berenschot ziet als mogelijkheden tot bezuini ging. Dit vergt uiterst nauwgezette studie van dit rapport. Décors en camera's zijn binnen KRO-voorzitter Th. Loerakker: „Doel matigheid niet ten koste van werkge luk." de omroepen gemeengoed, de instelling van de camera en de vorm van het décor hebben te maken met het eigen gezicht van de zendge machtigden. Doelmatigheid en distinctie zijn twee heel verschillende dingen, die binnen de NOS voor honderd pet gegarandeerd dienen te zijn. De VARA zendt vanavond het eerste deel uit van een nieuwe serie rond de Engelse komiek goochelaar Tommy Cooper, die nog steeds in bezit is van een aanstekelijke lach en rode fez. Cooper krijgt assistentie van twee vaste medewerkers, David Hamilton als interviewer en Linsey de Paul, die muzikale medewerking verleent. De show, geschreven door Dick Hills, werd vroeger al in hoog nici waren al bang dat door de hoge snelheid van de show niets meer te zien zou zijn, maar hebben door enige vertra ging toch voor beelden gezorgd. Ned. I, 19.05 uur. Neizvestny Tommy Cooper, terug met lach en fez. John Berger heeft een film ge maakt van de Russische beeld houwer Ernst Neizvestny die ook grafisch werk vervaardigt. De man wordt in Rusland nogal genegeerd, al was Neizvestny bevriend met Nikita Chroestjov. Een selectie van zijn grafisch werk ligt in het Amsterdams Stedelijk Museum en ook Ber ger bezit werk van hem. Ned. 1,21.00 uur. Pallisers De VARA zendt vanavond deel 16 uit van „The Pallisers". Plan tagenet en Glencora zijn hertog en hertogin geworden en genie ten van de daaraan verbonden „voordelen". Plantagenet krijgt het lidmaatschap van het Ho gerhuis en moet daardoor het Lagerhuis verlaten. Plantage- nets liberalen krijgen een neder laag te verduren. Hoe moet Plantagenet nu zijn tijd doorko men? Ned I, 21.30 uur. Suske Lambiek wordt in het verhaal NEDERLAND I NOS 18.45 Informatie voor Surinamers en Surinaamse Nederlan ders 18.55 Journaal VARA 19.05 Tommy Cooper Show 19.30 FC Avondrood 20.30 2 voor 12, kwis 21.00 Ernst Neizvestny, Sowjet- beeldhouwer NOS 21.35 Journaal VARA 21.50 Pallissers (Afl. 16) 22.45 Gedicht 22.46 Symbiose NOS 22.50 Journaal NEDERLAND II NOS 18.45 Paulus de boskabouter 18.55 Journaal TROS 19.05 Suske en Wiske 19.30 Doctor Who (afl. 19) NOS 20.00 Journaal TROS 20.25 Baretta 21.15 The Beatles 21.45 Wordt u al geholpen? 22.15 Aktua TV NOS 22.55 Journaal DUITSLAND I NDR 18.00 Sportjournaal 18.30 Journaal 18.45 Klaas Vaak 18.55 Nordschau Magazine 19.26 Een doodgewone geschie denis WDR 18.00 Nieuws uit Noordrijnland- Westfalen 18.10 Intermezzo 18.12 Zijn jullie er allemaal? 18.20 Omaruru 19.15 Hier und Heute 19.45 Detective Harvey 20.00 Journaal 20.15 Report 21.00 Hitjournaal 1934/1935 21.45 Zonder toekomst is het slecht leven 22.30 Journaal 22.50 Arbeidsplaatsen emigreren 23.35 Journaal DUITSLAND II 18.20 De gele Karavaan 19.00 Journaal 19.30 Auftakt in Südwest 20.15 Kinderen, kinderen 21.00 Journaal 21.15 Kitores, Hongaarse speel film (1970) 23.05 Journaal 18.00 Ti-Ta-Tovenaar 18.05 Klein, klein kleutertje 18.20 Wij saampjes 18.45 Openschoot 19.15 Sporttribune 19.45 Journaal 20.15 Micro-Macro 20.45 De razende Roeland (afl. 4) 21.50 Wikken en wegen 22.25 Journaal 22.40 Open school HILVERSUM I EO: 18.00 (S) Wij hebben een woord voor de wereld, gewijde muziek. PP: 1819 Uitz. van de KVP. 18.30 Nws. 18.41 (S) EO: Mededelingen en gram- mofoonmuziek. 18.45 (S) Lichte koor zang. 19.00 (S) Ronduit. 19.40 (S) Bij belstudie. 20.00 (S) Org-"- stellen U voor, gevarieerd progr. I (S) Avondoverdenking. NOS: 22.00 Voor blinden en slechtzienden 22.15 (S) Openbaar Kunstbezit. 22.25 80ND ZON DER NAAM 22 30 Nws. NCRV 22.40 (S) Hier en Nu. VERONICA: 22.55 Veronica wiiimn'ii'iM NCRV: 18 00 Nws. 18.11 (S) Hier en Nu. 18.40 (S) Bandstand: lichte muziek. PP: 19 00 Uitz. van DS'70. NCRV' 1910 (S) Heroriëntatie op zending: betekenis van zending voor de eigen kerkelijke ge meenschap. 19 25 (S) Een, twee uit de maat: progr. over onderwijs en opvoe ding. 19 45 (S) Met uw instemming: Lied van de week. 20.00 Nws. 20.05 (S) Kamerorkest met solisten: klassieke muziek 21.15 (S) Klassieke vioo'muziek. 21.35 (S) Literama: kroniek over boe ken, schrijvers en toneel. 22.15 (S) Poërama: poëzieprogr. 22.38 Toe spraak, hoorspel. NOS: 23.00 Met het oog op morgen, met o.m. Den Haag vandaag. 23.55-24.00 Nws. HILVERSUM III NOS: 18 03 De Vakaturebank. 18.10 (S) NOS-maal met Joost den Draayer. AVRO: 19.02 Drie loopt achter. Let's twist again. 20.02 Radiojournaal. 20.05 (S) Superclean Dreammachine. 21.02 (S) De Negen-uur-Jazz-show. 22.02 Ra diojournaal 22.05 (S) Vanavond laat. 23.02 (S) Candlelight show (0 02-005 Radiojournaal) VARA: 1.02-7 00 (S) Lichte grammofoonmuziek. Wanneer de Beatles optraden, konden roerige ogenblikken worden verwacht, zoals uit deze foto en uit de TROS-film „De Beatles" blijkt. „Suske en Wiske en de gouden iokomotief", nog maar net ge red, wanneer hij professor Ba- rabas en tante Sidonia om hulp vraagt. Het tweetal was danig met elkaar in gesprek en komen pas op het laatste moment met Lambiek in contact. Maar hoe gaat het verder met Suske en Wiske? Ned. II, 19.05 uur. Baretta Baretta is op zoek naar de da ders van de moord op een vrou welijke politie-agent. Hij krijgt hulp van de vrouw van Robert Blake, die de rol speelt van danseres. Baretta ontmoet haar in een villa, waar men zich voor veel geld goed kan vermaken. Ned. II, 20.25 uur. Beatles De TROS kijkt terug op de woe lige jaren zestig, waarin de Beatles tot 1970, toen zij defini tief uit elkaar gingen, een lui druchtige plaats innamen. Deze film is geen Beatles-verhaal; wel wordt getoond hoe groot de in vloed van deze groep was op de gewoonten van de jongeren: lan ger haar en kleurrijke kleding, Al geholpen De afdeling damesondergoed van Grace Brothers moet nodig gemoderniseerd worden, vindt de jonge meneer Grace, in „Wordt u al geholpen?" Terwijl deze afdeling door schilders on derhandel wordt genomen, moe ten de dames Slocombe en Brahms zo lang naar de here nafdeling verhuizen. Natuurlijk gaat dat samen met wanorde lijkheden. Ned. II, 21.45 uur. HILVERSUM I AVRO 7.00 Nws. 7.02 Dag met een gaatje 7.30 Nws (7.41 Radiojournaal) 8 30 Nws. 8 36 Gymnastiek voor de huisvrouw. 845 Programmaoverzicht. 8.50 Morgenwijding. 9.00 (S) De platen- keuze van Willem Strietman. 1000 (S) Radio Lawaaipapegaai 10.10 Arbeidsvi taminen 10.30 Nws. (10.33 Radiojour naal) 11.30 (S) Rondom twaalf met om 11.55 Beursberichten. 12.26 Mededlin- gen 12.30 Nws. 12.41 Radiojour- naal13.00 'n Middagje AVRO: muziek, informatie en service (15.30 Nws 15.33 Radiojournaal) OVERHEIDSVOORLICH TING: 17.20 Nws. uit de Nederlandse Antillen. 17.30 Nws. 17.32 Radiojour naal. 17.50 Orkesten uit de regio. HILVERSUM II KRO 7.00 Nws 7.10 Ochtendgymnas tiek. 7 25 Badinerie. 7 54 Overweging. 8.00 Nws. 8.11 Echo. 8.30 Aubade. 9.10 Schoolradio 930 Informatie over Schoolradio. 9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio, 9.50 Schoolradio, 10.00 De letter M 11.00 Nws. 11.55 Scheepspraat. 12.00 Vijf tellen na nu, een programma ook voor u. OVERHEIDSVOORL. 12.49 Uitzending voor de landbouw. KRO 13 00 Nws 13.11 Echo magazine 13 30 Een mens als jij: gesprekken met men sen als u en ik. 14.00 Schoolradio. 14.10 Schoolradio. 14.30 Schoolradio. 14.40 Schoolradio. 15 00 In de wachtka mer. 16.00 Nws. 16.03 Pons Disch ont vangt u op zijn spreekuur Rod DessaJ vagie 17.00 (S) De Hutsgeklutste kin derspelen 17.20 (S) Country time. 17.45 Verkenning: nieuws, feiten en achter gronden op sociale maatschappelijk ter rein. 17.55 Mededelingen. HILVERSUM III leder heel uur nws VARA Van 7 02 (S) Aktualiteiten via Dingen van de dag 7.02 (S) Gesidemeurders, een mieters programma. 9.03 (S) Pep-op-drie. 11.03 (S) Drie draait op verzoek van mensen uit de sportwereld. 12.03 (S) Vara's Zoekplaatje - zoek de plaat achter de zoekzin 14 03 (S) Spitsbeeld. 16.03 (S) Willem van Beusekom met de LP-top-20 en Tip LP 17.03 (S) Alfred Lagarde. HILVERSUM IV TROS 7.00 Nws 7 02 (S) Capriccio 9.00 Nws. 9.02 Aktuaklankbeeld. 9.30 (S) Het kind en wij. 10.00 (S) Opus tien tot twaalf. 12.00 (S) Intermezzo. 13.30 (S) Klein Radiokoor. 14.00 Nws. 14 02 Ak tua—special. 14.30 (S) Om de kunst, waarin kunst stof tot gesprek. 15.00 (S) Belcantorium: operafragmenten. Wat aan „Brainwave", de nieu we politieserie van AVRO in ieder geval is af te zien, is dat het om een co-productie van vier televisiestations gaat. En daar bedoel ik niet mee, dat er in de aflevering van gisteravond („Zwarte handel, oude kunst") ook meteen vier verschillende talen werden gesproken, maar vooral dat er kennelijk geen kosten zijn gespaard. Er wordt driftig „op locatie" gespeeld, ook al moet die locatie nu toe vallig zoals deze keer Ban- kok wezen. Wat de geloofwaar digheid zeer ten goede komt. Dit echter terzijde. Veel verheugen der is het natuurlijk, dat het kennelijk een bijzonder goed ge maakte serie is. De regie van de eerste aflevering was in handen van John van der Rest. En ook die had een internationale allu re. Men zag het flitsend (zij het niet helemaal duidelijk) verhaal, flitsend in beeld gebracht. De acteurs en actrices (onder meer Pierre Faneck, Josine van Dal- sum, Maxim Hamel en Bern- hard Droog) konden zich daar alleen maar bij aanpassen en dat deden zij ook overtuigend. Sonja Barend had in Erna Spoorenberg, Cox Habbema en Wim Aantjes drie voortreffelij ke gesprekspartners gevonden. Er onstond tussen hen, wat niet zo heel veel voorkomt, ook een uitstekende onderlinge gedach tewisseling. En de politicus als immer een bastion van inte griteit hield zich temidden van het, overigens uitermate vriendelijke, vrouwelijke ge weld, uitstekend staande. Bij de VARA keerde zaterdag avond in de verloren zoon terug: Rudi Carrell. Hij noemde (in een inleidend liedje) zichzelf zo. Uit mijzelf was ik er nooit op gekomen. Maar goed, Rudi ver telde ook dat hij acht nieuwe shows ging maken en deze eer ste was dan „een van de acht". Een zinvolle woordspeligheid, want zijn programma had ver draaid veel van de show van Mies Bouwman weg gn njgt alleen een mens, maar kennelijk ook Rudi wil wel eens. Enfin, hoe het allemaal te coördineren alt, weet ik ook niet, maar een feit is dat wij van nu af aan op de televisie voortaan moeten gaan leven met twee vrij syn- chroonlopende quiz-program ma's. Wat opviel was overigens wel, dat Rudi Carrell in den vreemde (in Duitsland dus) kennelijk niet alleen een dagje ouder is gewor den, maar dat hij daar ook on getwijfeld een grote routine heeft opgedaan. Het spectakel verliep onder zijn leiding heel soepel en glad. En aan het slot hield hij dus voor de enorme flipperkast twee nonnen over. Een van hen heette Laetitia. En zelden heb ik iemand haar naam zo uitbundig waar zien maken. Nog een nieuw VARA-program- ma midden in het seizoen: „Hoe bestaat het. Het deed zich aan ons voor als een kruising tussen „De ombudsman" en „Koning Klant". Maar dan alles in het bijzonder jolige. Een ge heel nieuw aspect was echter, dat onderdeel van het program ma, waarin mensen gelegenheid kregen hun „groot ongenoegen" kenbaar te maken. Onder hen bevond zich Joop van Tijn, die eens tevergeefs bleek te hebben geprobeerd op zondag een tele gram te verzenden. Het geheel leverde overigens best een aar dig, en in ieder geval veelbelo vend programma op. Het werd door louter nieuwelingen nog wat onwennig gepresenteerd. En over het geheel genomen maakte het alles toch nog een wat onzekere indruk. Wat onder meer bleek uit het feit, dat het programma tien minuten korter duurde dan was gepland. Maar men ziet de ontwikkeling van „hoe bestaat het. met span ning en met gepast vertrouwen tegemoet. HERMAN HOFHUIZEN.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1976 | | pagina 2